N». 214.
121" jaargang.
187K'
W oensdag
- il September.
Wmt $ufkl
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/rn. franco 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentien: 20 Gen* per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz»; van 17 regels 1,50
iedere regel meer 0,20.
Groove letters worden berekend naar plaatsruimte.
Hoofdagenten voor het Buitenland: de Compagnie générale de pub ltOll
étrangére G, L. Daübe en Cie. te Parijs en Frankfort, directeuren Elsbach en Jones.
Middelburg, 10 September.
TIEND-AFKOOP.
jFIBTTXIl.IL.STOIISr..
de Schrijfster van „Jermie" enz.
IIIDDELBURGSCHË COURANT.
(Door onzen Schomven-Dmvelandschen medewerker).
„Yerlos ons van de tienden!" Deze bede, in
het kalme Nederland zeker niet vóór 1789 en van
toen af steeds luider gehoord, werd eerst in 1872
op waardige wijze verhoord, door de wet van 12
April, die ze op vordering van den plichtige
verkoopbaar stelt.
Welk gebruik er in Zeeland van gemaakt is,
leert de staat, welken men op eene andere plaats
in dit nommer aantreft, en waarin men den af
koop in alle tiendplichtige gemeenten van Zeeland
gedurende de jaren 1872 tot 1877 aangewezen vindt.
Hoewel de loop van den tiendafkoop bijna
even grillig is, als die eener besmettelijke ziekte,
zijn bij eene aandachtige overweging van dezen
staat twee dingen zeer duidelijk: er is in Zeeland
gedurende zes jaren veel tiend afgekocht, maar
er is nog meer af te koopen overig. In enkele
gemeenten verdwenen de tienden nagenoeg geheel,
in andere werd er slechts eene kleine oppervlakte,
in enkele geen perceel van bevrijd. Al nemen
we zeer gaarne aan, dat dit laatste niet is om
met zeker tollenaar te knnnen roemen: „ikgeef
tiende van alles", zoo mag men toch, dewijl de
tienddruk overal gelijk is, met recht vragen;
waarom staat, in het streven naar ontheffing van
tiend, Schouwen boven- en Tholen onderaan;
waarom is men in sommige gemeenten blijven
staan en het in enkele plaatsen zoo stil, als.of
er geen wet tot afkoopbaarstelling bestond?
Gaarne wil ik aannemen, dat daarvoor op
verschillende plaatsen verschillende oorzaken
bestaan, doch dit neemt niet weg dat overal het
belang van eiken eigenaar hem dwingt om met
den afkoop niet te vertragen. Allerwege nood
zaakt men den grond, door hetere bebouwing en
ruimer bemesting, door er meer dan vroeger aan
ten koste te leggen, tot eene hoogere opbrengst.
Yan deze opbrengst trekt de tiendheffer niet
alleen zijn deel, zonder er een cent aan bij te
dragen, maar met bet stijgen der opbrengst stijgt
ook de afkoopsom. Yelen heugen zich zeker nog
den tijd, dat men bunder aan bunder in eigendom
kon verkrijgen voor eene som, waarmede men nu
de tiend er niet van kan afkoopen. Eendrachtig
dus opgetreden en met terzijdestelling van alle
kleingeestige muggenzifterijen den afkoop tot stand
gebracht. Er is geen hoer, die de tienden niet
haat met een volkomen haat. Hij toone dit, niet
51
DOOR
HOOFDSTUK III.
IN LIM2 - WAIK.
Toen hij weer aan dien zaligen tijd dacht ver
dwenen al zijn ergernis en toorn; jegens haar
koesterde hij niets dan teedere gevoelens en hij
kon haar niet eens verwijten dat zij hem misleid
of bedrogen had. Hij had haar niet begrepen,
hij was willens blind geweest, dat wist hij zeer
goed. Het zou een uitkomst voor hem geweest
zijn als hij haar iets ten laste had kunnen leggen;
maar zij was vlekkeloos en als zoodanig stond
zij hem altijd voor den geest, met dien helderen
glans in hare schoone oogen die oogen die
zoo vroolijk lachend konden kijken en dan weder
bij de minste innerlijke ontroering zoo duister,
bewolkt, droomerig staren. Als Pearl ooit boos
werd zouden die oogen misschien zwart en on
heilspellend fonkelen. Claud hoopte innig dat het
nooit zijn lot mocht zijn den glans dier oogen
door een voorbijgaande wolk te moeten ver
duisteren.
Zijn gedachten hadden dezen loop genomen, toen
door de verzuchting: „verlos ons van de tienden!
maar door ze hoe eer hoe heter af te koopen.
Yoor het mogelijk geval dat deze of gene ;r
mocht zeggen: „ik zie op bedoelden staat geen
enkele gemeente uit Zeeuwsch-Vlaanderen", ver
meld ik dat de hoeren daar zoo gelukkig zijn
van geen tiend te moeten geven.
Indertijd heeft men mij gevraagd naar de wet
of, het decreet, waardoor de tiend daar is ver
dwenen. Ik kan daar alleen op antwoorden dat
Zeeuwsch-Vlaanderen.bij tractaat van 16 Mei 1795
aan Frankrijk is afgestaan, waar de tienden toen
reeds waren opgeheven, en de wetten waarbij dit
plaats had gehad, door de inlijving, op Zeeuwsch-
Vlaanderen van toepassing werden. In de Fran-
sche wetten van die jaren is er geen te vinden,
waarbij in 't bijzonder de tienden in Zeeuwsch-
Vlaanderen worden afgeschaft.
Toch overtreft, ondanks dit groote tiendvrije
deel, de som die in 1872—77 voor tiendafkoop in
Zeeland is uitgegeven, verre die van elke andere
provincie, zooals blijkt uit het volgende staatje,
ter voltooiing van mijn overzicht, den tiendafkoop
vermeldende in alle provinciën des rijks, gedurende
de jaren 1872—1877.
Gelderlandf 994,535.70
Npord-Brabant 623,955.95§
Noord-Holland39,069.35
Overijsel10,010.79 J
UtrechtL 141,752.66
Zeeland. 2,053,372.90^
Zuid-Holland837,827.44^
Samen f 4,700,524.81
In de niet genoemde provinciën Drente, Fries
land, Groningen en Limburg had geen tiendafkoop
plaats.
Onder het totaal der provincie Gelderland is
begrepen f 30,383.60 wegens afgekochte krijtende
tiend, dat is tiend van veulens, kalveren, lamme
ren, biggen, ganzen, bijen en andere „beest-ge
boorten", zegt Huig de Groot. Het geheel duidt
genoegzaam aan, in welken tijd deze schreeuwende
tiend thuis hoort.
En nu nog iets.
Hij, die de Staatscouranten bij de hand heeft,
waaruit de cijfers van dit staatje getrokken zijn,
en mijne totalen daarmee vergelijkt, zal zien dat
sommige daarmee verschillen. Ik schrijf dit toe
aan druk- of andere fouten, ofschoon die in een
officieel orgaan niet te pas komen. En dat het
met sommige der opgaven niet pluis is, bewijst
Onze ijverige medewerker geeft liier een gespecifi
ceerde opgaaf over al de jaren van 1872 tot en met
1877- Om typographische redenen zien wij ons echter
genoodzaakt, ons tot de mededeeling der totalen te
Eed.
zij op eens tot de werkelijkheid teruggeroepen
werden door een haastigen tik op de buitendeur.
Wie kwam hem nu storen en hinderen De
gedachte aan nieuwsgierige bezoekers was hem
vreeselijk. Hij had zijn model voor van daag
weggezonden en verwachtte niemand. Als hij
zich doodstil hield, zou niemand weten of hij er
was of niet. Het kloppen werd bedeesd en
schuchter herhaald. Was het een vrouw? Hij
begeerde geen vrouwen bij zich te zien. Laat
maar kloppen, hij geeft geen antwoord.
Het kloppen werd ten derden male herhaald,
maar nu op zulk een bevelende manier dat Claud,
als voelde hij dat die gast zich niet liet afwijzen,
opstond en de deur opende. Een oogenblik te
voren had Pearl hem nog voor den geest gestaan,
en toch was zij de laatste die hij in de werkelijk
heid verwachtte voor zich te zien.
Daar stond ze nu op zijn eigen drempel en
hij had de grootste moeite om den uitroep te
weerhouden, die hem op de lippen kwam. Hij
onderdrukte elk geluid en sprak geen woord,
maar hij werd doodsbleek en vatte baar uitge
stoken handje met zeer bevende vingers.
Morel had, zoo als hij gewoon was, in zijne
hemdsmouwen zitten werkenzelfs het traditio-
neele met verf bekladde fluweelen buis ontbrak
en hij droeg geen sierlijk geborduurd mutsje op
het welige haar. Hij had een paar oude pantoffels
aan en geleek in 't minst niet op een artiste
poseur, zooals hij daar sprakeloos op den drempel
de officieele tiendafkoop-staat van 1877. Volgens
dezen bedraagt de gezamenlijke afkoopsprijs dei-
tienden van het kroondomein in dat jaar
f$;236,679,07f. Wanneer men echter dé verschil
lende posten samentrekt, die dit totaal moeten
vormen, krijgt men f 9,990 meer, en alzoo in
't geheel f 246,669.07J. Goed tellen schijnt geen
Haagsche deugd te zijn.
Bovendien sluit het totaal der provincie
Zeeland ook niet met de opgaven, die de heer
Pické in zijn verslag van den landbouw vermeldt,
op gezag van den directeur der registratie in
Zeeland. Mogelijk is er iemand, die de oorzaak
daarvan kent en wil meedeelen.
Nadat Z. K. H. prins Hendrik en zijne gemalin
gisteren Utrecht verlaten hadden, werd ook te
Baarn de intocht op feestelijke wijze volbracht-
Zoowel het station als het dorp waren met
groen en bloemen overal versierd.
Door den burgemeester van Baarn, den heer
Mollerus, als ambachtsheer en ambachtsvrouw
welkom geheeten, met bloemruikers ontvangen
en met bloemen bestrooid, door duizenden kelen
toegejuichtaanvaardde het vorstelijk echt
paar in een rijtuig met vier paarden den rit naar
het landgoed SoestdijJc, waarhij twee eerewachtèn,
eene van „heeren," vooruitrijdende, en eene van
„landbouwers" volgende, het rijtuig omstuwden.
Aan het landgoed wachtte een gezelschap dames,
dat den prins en de prinses mondeling en met
bloemruikers verwelkomde en hun een heilwensch
toezong, waartoe de heer Witkamp de woorden,
de heer Tesselhoff de muziek geschreven had.
i> In een brief van onzen verslaggever der Parij-
sche tentoonstelling, welken wij morgen hopen op
te nemen, komt een bericht voor dat een kastje,
bevattende een volledig stel van onze munten -en
die onzer O. I. bezittingen, Zaterdag jl. omstreeks
11 uren des morgens gestolen is. Men vond het
in de Russische afdeeling terug, met slechts een
stuivertje, een cent en een halve cent er meer in.
Het gestolene had eene waarde van ongeveer f 70.
Een telegram van den gouverneur-generaal van
Nederlandsch-Indië van den 9™ dezer meldt, dat
sedert de vermeestering van Moentassi de troepen
zich hoofdzakelijk hebben bezig gehouden met de
zuivering van het terrein aan de linkerzijde der
Atjeh-rivier. De kampongs, waaruit onze trans
porten beschoten werdenondergingen eene
tuchtigingeenige versterkingen werden ge
nomen, wegen werden aangelegd en bosschen
weggeruimd ter beveiliging van onze posten en
convooien. Bij de tuchtiging van Lamkrak
van zijn atelier stond, te zeer verbluft om de
dames te verzoeken binnen te komen.
Sibylle ontging niets. Zijn verbleeken en zijn
schrik, waardoor hij zelfs haar tegenwoordigheid
niet opmerkte vielen haar duidelijk genoeg in 'toog
maar zij was nog meer getroffen door de schoon
heid van den man die daar tegenover haar stond,
dan door het geheim, dat zij met den eersten
oogopslag doorgrond had.
Morel heeft nooit geweten hoe zij door den
donkeren gang en de kale voorkamer in het
atelier gekomen waren; maar daar bracht het
volle daglicht hem weer tot bezinning. Sibylle
vermaakte zich met zijne zenuwachtigheid en met
den eenvond van Pearl, die niets merkte van de
ontroering die zij te weeg bracht en alleen maar
hang was dat mijnheer Morel het niet pleizierig'
vond zulk een onverwacht bezoek te krijgen.
Zij voelde zich inderdaad verlegen door zijn
manier van zijn, die haar minder hartelijk voor
kwam dan vroeger en zij prevelde een soort van
verontschuldiging over de stoornis, waarop Claud
antwoordde dat hij zoo blij was haar weer te
zien en dat wel onder zijn eigen dak't geen haar
weder geheel op haar gemak zette. Zij begon
levendig over haar werk te praten en door zijne
vragen aangemoedigd, bekende zij hoe zeer zij
naar zijn raad en bijstand verlangde. Daarop
vertelde zij hem van zijn schilderij, die nu in haar
bezit was, en toen mengde Sibylle zich in het
gesprek om te zeggen hoe mooi ook zij dat stuk
vond. Tot nu toe had men baar tegenwoordig
(tegenover onze linie Atoa-Beloel) werd aan den
vijand groote schade toegebracht. Daarop heeft
Toekoe Moeda Bait, en den 25,a Augustus heeft
ook Habieb Abdul Rachman namens de drie
Sagies stappen tot onderwerping gedaan. Naar
aanleiding hiervan is de tuchtiging van het
vijandelijk gebied voorloopig gestaakt, maar zij
zou, als de onderwerping niet volgen mocht,
worden voortgezet zoodra de ingevallen regens
het zouden toelaten. De gezondheidstoestand bij
de ageerende troepen is vrij gunstig. (St. Ct.
Bij koninklijk besluit is de gemeente Smilde
aangewezen als standplaats van een postkantoor.
Bij resolutie van den minister van financiën
van den 9en dezern° 10, is iu de zesde klasse
gerangschikt het vacante ontvangkantoor der
directe belastingen en accijnsen te Elhurg c. a.,
waarvan de vermoedelijke belooning kan worden
geraamd op f 2717, en na aftrek eener som van
660 voor kosten van beheer, waaronder is be
grepen de belooning voor de sub-ontvangers te
Hattem en Oldebroek, op f 2117 zuiver 'sjaars.
Naar men verneemt, zal de opening van den
spoorweg GladbachRoermond waarschijnlijk
1 Januari 1879 en van de hoofdlijn Antwerpen
Gladbach in Mei e. k. plaats hebben.
De heer T. H. de Beer verklaart in het Handelsblad
dat het bericht omtrent de staking der uitgave
van het Woordenboek der Nederlandsche Taal eene
onwaarheid is. Prof. de Vries, zegt hij, zal de
hem toevertrouwde nationale opdracht nooit
opgeven; prof. Cosijn is met ijver als zijn
mede-redacteur werkzaam en dr. Eelcoo Verwijs
heeft zich alleen, uithoofde zijner zwakke ge
zondheid, voor een jaar aan den arbeid onttrokken,
doch met het stellige voornemen om dien na dit
tijdsverloop te hervatten. De kopie voor de
eerstvolgende aflevering is reeds grootendeels ter
perse.
Wij herinneren dat het bericht der staking
afkomstig was van de Nieuwe Rotter damsche
courant.
Het gestrande stoomschip Gelderland is Maan
dag morgen te 4 uren, zonder andere hulp dan
die zijner eigen stoomwerktuigen, te Cadix aan
gekomen. De ramp is dus heter afgeloopen dan
men gevreesd had.
Uit Hansweert wordt aan de Goesche Courant
geschreven dat de door den minister van water
staat genomen beschikking, waarhij de jagerij op
MBI BBMBÉHMWp—i
heid geheel vergeten en Pearl vo elde op eens met
schrik hoe onbeleefd zij tegenover haar gast
geweest' wasmaar deze was in 't minst niet
beleedigd. Zij had de schetsen aan den wand en
de albums op tafel bekeken en met een critisch
oog de schilderij op den ezel beschouwd. Toen
zij begon te spreken, zag Morel haar voor bet
eerst aan en zijn kunstenaarsoog rustte met ver
bazing op de buitengewone kleur van haar haai
en de blankheid barer huid; maar tevens werd
de wensch bij hem opgewekt om die oogen te
zien, die zij zoo zorgvuldig bedekte; daarom nam
hij een schets op en hield die op armslengte voor
haar. Zij sprak vriendelijk tot hem; maar be
antwoordde zijn vragenden blik niet en daar hij
meende dat zij besloten had hare oogen niet te
laten zien, gaf hij terstond elke poging op om dat
geheim te doorgronden; zijne gedachten waren te
zeer met éen vrouw vervuld om zich met een
andere bezig te houden.
HOOFDSTUK IV.
DE TOOVENAARSTER BETOOVERD.
Pearl# voelde zich zeer op haar gemak te midden
van al die antieke voorwerpen, betastte en hekeek
alles wat het atelier voor schoons en merkwaar
digs bevatte en waagde liet zelfs eenige opmer
kingen te maken over de schilderij op den ezel
en de plaatsing der hoofdfiguur. Claud sloeg
haar oplettend gade en voelde dat bij haar sterker
