N°. 160.
I2ïe Jaargang.
i87a
Woensdag
10 Juli.
arf JHffdr I
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen,
Prijs per 3/m. franco 3,50,
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiens 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz,: van 17 regels 1,50
iedere regel meer 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Hoofdagenten voor liet Buitenland: de Compagnie générale de publicité étrangére ff. L. Daube en Cie. te Parijs en Frankfort, directeuren Elsbacti en Jones.
Middelburg, 9 Juli.
Middelbare school voor meisjes.
de Schrijfster van „Jennie" enz.
MIDDELBURGSCHE COURANT.
(Ingezonden.
I.
Error is opinion in the making).
Hoogere burgerscholen algemeen gewild, en
steeds hooger genoteerd. Zelfs de weerstre
vende residentie is schoorvoetend meegesleept,
en zal wie kon het vóór een paar jaar nog
gelooven? zelfs voor meisjes een tempel
van middelbaar onderwijs zien verrijzen. Al
gemeen gewild, zeide ik, en ik voeg er dade
lijk hij, evenzeer om haar nog te weinig in
het oog loopende gebreken, als om haar on
miskenbare deugden. Het is maar al te waar.
Blijkbaar voldoen zij aan de eischen der ouders.
Daarom vermeerdert nog alle jaren het tal
van 60 scholen en 4000 leerlingen. Die eischen
zijn uiterst bescheiden, en niet moeilijk te be
vredigen. Niets dan onderwijs en vermeerde
ring van kennis wordt van die scholen ge
vraagd daaraan voldoen zij, ofschoon, - zoo
als wij zullen zien, gansch niet onberispelijk.
Produkt van haar tijd, oefenen zij eenzijdig en
bijna uitsluitend het denkvermogen en de
onderdeelen daarvan, en laten de andere ziels
vermogens buiten den kring van haar be
moeienis. De in woekerenden groei steeds
verder om zich heengrijpende examens maken
de ouders blind voor alles, wat niet „de plaat
sing" hunner kinderen bevordert. Ziekelijk
is de uitzetting van dat eene vermogen dei-
ziel ziekelijk de door onttrekking van voedsel
steeds grootere achterlijkheid van groei dei-
anderen, waardoor de schoone evenredigheid
van het geheel verloren gaat.
Dwaling is: een betere meening nog in de
maak. Hoezeer te betreuren, is zij voor het
oogenblik niet te beteren.
Aan deze opstellen geven wij gaarne eene plaats,
dewijl ze van eene specialiteit in het onderwijsvak
afkomstig zijn. Aan die hoedanigheid danken ze
zekere eigenaardigheden in voorstelling en gedaehtengang,
welke misschien tot aanteekeningen van onzen kant aan
leiding konden geven. Uit bescheidenheid onthouden wij
ons echter daarvan; voorloopig althans. Red.
FETJILLBTOnsr.
io
door
HOOFDSTUK VIII.
SCHADUWEN.
Maaï waarom moet gij nu die onbeduidende
persoon trouwen wat hoeft gij haar te trouwen
dat begrijp ik niet. Zij zal slechts een eeuwig
durend blok aan uw been zijn. In haar omgeving
zult gij van lieverlede teruggaan naar die middel
klassen, waar uit mijne geboorte en mijn rang,
vereenigd met zijn rijkdom, nw vader verlost
hadden."
Moederliefde was geen hoofdtrek in het karaktei
van lady Carolina. Had zij anders tot haar zooi
gesproken, dan had zij wellicht eenigeninvloed op
hem kunnen uitoefenenwant met al zijn vastheid
van karakter was Hubert een man die gemakkelijk
te leiden was, als men de juiste snaar maar wisl
aan te roeren. Maar haar toorn en hare bedrei
gingen wekten niets dan verzet bij hem op en hij
yerliet zijn moeder diep verontwaardigd. Zij had
Bij onderstaande beschouwingen stel ik mij
op de hoogte mijner land- en tijdgenooten, en
eiscli, even. als 4b van middelbare meisjes
scholen niet anders dan goed onderwijs. An
dere, meer gewichtige en moeilijke deelen dei-
opvoeding blijven geheel voor rekening van
de opleiding te huis.
Onderwijs, goed onderwijs danwaarin Ik
beantwoord die vraag met een wedervraag
onderwijs, waartoe? Wat beoogt men? Al-
gemeene ontwikkeling; wel te verstaan alleen
van het denkvermogen. Nooit heb ik kunnen
bespeuren, dat men bij die twee woorden
aan iets anders denkt. Door onderwijs, vooral
in drie vreemde talen, in geschiedenis, aard
rijkskunde, wis- en natuurkunde en nog een
paar vakken, wil men meisjes uit den beschaaf
den stand in staat stellen, om later over
dagelijksche conversatie-onderwerpen een ge
zond en gegrond oordeel uit te spreken, en
daarin steeds te vorderen. Goed schrijven en
goed spreken is hier te gelijk middel en doel.
Gesteld, dat dit onder algemeene ontwik
keling wordt verstaan, of ten naasten bij, hoe
kan ze dan het best worden bevorderd Daar
over bestaat groot verschil. Het zij mij ver
gund ook mijn oordeel te zeggen, en eerst
over de leervakken te spreken; later voeg
ik er nog een woord aan toe over de methode
van onderwijs. Als wij de meisjes niet willen
overladen met les-uren, moeten wij ons be
perken, en vooral niet vervallen in de schier
onverklaarbare fout; bij de inrichting der jon
gensscholen, die algemeene afkeuring vindt.
Over geschiedenis, aardrijkskunde, wis- en na
tuurkunde en de moedertaal bestaat geen verschil.
Over drie vreemde talen, helaasevenmin. Zij
maken, naar liet oordeel van het publiek, een
onmisbaar bestanddeel van eene goede opvoe
ding en dus van ieder schoolprogra m uit. Dit
was voor 25 jaren niet zoo, maar werd lang
zamerhand, tot groote schade van de alge
meene ontwikkeling. In de meeste leervakken
breidt iedere goed gegeven les reeds in den
aanvang den gedachtenkring der leerlingen uit
niet alzoo hij taalonderwijs. Het van buiten
leeren van 10,000 woorden en spreekwijzen in
een half dozijn talen, geeft niet éen nieuw begrip.
Eerst laat, bij het lezen van auteurs in de
vreemde taal, begint taalstudie voor de ont
wikkeling vruchtbaar te worden. Maar hoe
veel tijd wordt niet door de meesten, die de
hem voor het eerst de leelijkste zijde van haar
karakter laten zien en haar hardheid en wreedheid
hadden hem doen ontstellen, als hij dacht aan den
gevoeligen aard zijner lieve, zachte Pearl. Het
was wel treurig dat lady Carolina weigerde haar
te zien, maar nu was het bepaald noodzakeliik
dat moeder en schoondochter gescheiden bleven.
Eenmaal, hoopte hij, ter wille van beiden, zou na
verloop van tijd een vreedzame ontmoeting wel
licht mogelijk zijn. Voor het oogenblik zou hij
zijn moeder mijden, daar zij zijne teederste gevoelens
gekwetst had.
Den volgenden dag bracht Carlton zijn eerste
bezoek aan mr. Walton, die op kamers in Gray's
huis woonde.
Hier leerde Hubert in alle bijzonderheden, met
documenten en cijfers toegelicht, den waren stand
der zaken van Pearl Gray kennen.
„En gij zijt voornemens iets voor onze cliënt
vastte zetten, mijnheer Carlton?" vroeg Walton
hem strak in de oogen ziende.
„Dat was natuurlijk mijn wensch en mijn voor
nemen," zeï hij „maar Pearl is zoo als gij weet,
een zeer onafhankelijke vrouw. Zij heeft verklaard
dat haar eigen vijftig pond in 't jaar al was wat
zij voor speldegeld noodig haden ik moest er
haar mijn woord op geven, dat er tusschen ons
geen wettelijke overeenkomst zou gesloten worden
over geldzaken. Ik verzette mij daar tegen en
verzoek u thans als haar vriend, haar te willen
schrijven en anders raden; maar ik vrees dat gij
haar onverzettelijk zult vinden."
studie te vroeg staken, aan de voorbereidende
oefeningen verknoeid, voordat toen van lectuur
zieten is goed leeren van 1 of 2
vreemde talen niet veel vruchtbaarder, dan
uit den aard der zaak gebrekkig leeren van
drie Gebrekkig, hij het gros alleen de
zeer leergierigen, en zij, die het voorrecht heb
ben van in den vreemde zes of twaalf maan
den door te brengen, kunnen op meer gevor
derden leeftijd zonder woordenboek een niet
te moeilijken schrijver lezen.
Doch er is thans niet aan te veranderen
wij moeten ons onderwerpen. Drie vreemde
talen dus. Moesten niet daaraan en aan goed
spreken en schrijven der moedertaal zooveel
uren worden gegeven, en waren wij niet be
vreesd om het program onmatig uit te zetten,
dan lieten wij de scheikunde niet schieten
nu welook omdat zonder practische oefenin
gen liet maken van gewenschte vorderingen
in dit bij uitstek ontwikkelende leervak on
mogelijk is. Aan aesthetiek denken wij niet;
theorie van schoonheidsleer is te hoog en kan
gewone meisjes van 18 of 19 jaren niet boeien;
ook is zij onnooclig, als het teekenonderwijs
goed wordt gegeven, en de teekenzaal goed
is voorzien van afgietsels en behangen met
andere afbeeldingen in gravure, photographic
enz. van de beste kunstwerken. Dagelijks
zien en uitleggen daarvan is schoonheidsleer
in praktijk, en voor den schoolleeftijd veel ge
schikter.
M(at ik mij niet laat ontnemen, is gezond
heidsleer, al ware het maar een uur van de
14 dagen aan de beide hoogste klassen ver
eenigd.
Licht is er een medicus in de stad, die zonder
of vooreen jaargeld, 20 maal in een jaar over
dit even aantrekkelijke als heilrijke onder
werp aan de meisjes wat wil komen ver
tellen. De directricedaarbij tegenwoordig,
zorgt voor een opstel over het gehoorde.
Ook kennis onzer staatsinstellingen, althans
onzer grondwet, en ontwikkeling van eenige
hoofdstellingen en grondwaarheden der staat
huishoudkunde, mag aan de meisjes niet wor
den onthouden. OnmogelijkHaar oog moet
evenzeer worden gericht op wetten en ver
schijnselen in de maatschappelijke wereld als
in de natuur. Zij moeten ze leeren zien en
leeren verklaren, de meest voorkomende althans.
Voor algemeene ontwikkeling zijn die twee
Daarop schreef mijnheer Walton een langen
brief, vol goeden raad, dien miss Gray terstond
beantwoordde.
„Het was heel leelijk van u,' schreef zij, „dat
gij invloed hebt willen uitoefenen op mijnheer
Carlton, in een zaak, waarvoor wij het met zoo
veel moeite eens geworden waren. Al het zijne
zegt hij, is het mijne. Dat is immers genoeg.
Ik verfoei het denkbeeld van vastgezet geld.
Wat kan ons geld schelen? Het schijnt het
eenige te zijn waarover de menschen altijd
twisten.
„Gij hebt mij zelf verteld hoe onvriendelijk de
familie mijner arme moeder voor haar was, alleen
omdat zij iemand huwde die niet rijk was. Zij
gaven er niets om dat hij fatsoenlijk, braaf en
goed was. Ik word boos als ik daaraan denk,
en wat beteekenen huwelijksgiften voor mij? Ik
lean op geen enkel gezegeld papier Hubert mijn
geheele hart, mijn geheele liefde vermaken en dat
is toch al wat ik hem kan geven. Dat is met
geen geld te koopen of te verzekeren; het is een
vrijwillige gift en als zoodanig beschouw ik alles
wat ik ooit van hem hoop te krijgen. Alleen op
die manier wil ik iets van zijn edelmoedigheid
aannemen."
Hoe moest een man van de wet zulk een op
vatting van een cliënt beschouwen? John Walton
schudde het grijze hoofd en stak zijn vinger in
den mond. Hij betreurde de „dwaasheid" zijner
cliënt; maar hij kende miss Gray en hij wist ook
dat zij een zekere hoofdigheid bezat, die hij
thans volkomen onmisbaar. Zoo de lessen op
de eenig goede wijze worden gegeven, zijn
wéinige voldoende. Daarover later.
Even onmisbaar is kennis van plant- en
dierkunde, een vak, meer dan eenig ander
geschikt om goed te leeren waarnemen, eene
kunst even schaarsch als gewenschtzij ver-
eischt aanhoudende en goed geleide oefening.
Wel wenschte ik dat hij het lager onderwijs
vormleer tot hetzelfde doel werd aangewend.
Handwerken en gymnastiek vermeld ik
pro memorie. Ik wensch ze niet in de hoogste
klasse. Daarentegen is om de 14 dagen éen uur
in de twee hoogste klassen vereenigd af te
zonderen voor eosmographie en Grieksche
my filologievakken, die ik slechts behoef te
noemen, om de opneming in het program te
betoogen. Over boekhouden doe ik geen uit
spraak; als professioneel leervak is liet op de
H. B. S. niet recht te huis. Toch ben ik niet
tegen de opneming in het program, als b e-
hoefte aan onderricht daarin geacht wordt
dit te wettigen.
Hoe voor al die vakken uren te vinden
zonder het aantal onmatig op te drijven Dat
willen wij nu zien.
De commissie voor het afnemen alhier van de
examens van leerling-apotheker, heeft hare zittin
gen aangevangen Maandag den 8 Juli 1878 en
heeft heden aan zes candidaten eene akte van
bevoegdheid uitgereikt, zijnde: mejuffrouw Neeltje
Denier van der Gon, geboren te Vlaaidingen
mej. T. J. A. Gijsherti Hodenpijl, geb. te Wou
denberg; mej. C". Grootes, geb. te Westzaan;
mej. J. L. C. Langereis, geb. teMedemblik; mej.
E. T. de Vries, geb. te Meppel en mej. C. M. Filedt
Kok, geb. te Schiedam.
Het examen, waarvoor zich 78 candidaten, 25
dames en 53 heeren, hebben aangemeld, wordt
voortgezet.
Men schrijft ons uit Vlissingen:
„Gisteren is weder de Belgische stoomboot
Wil/ord II alhier binnengeloopen met een aantal
pleizierreizigers, waarvan velen zich naar Mid
delburg hebben hegeven.
„Het schijnt dat de sympathie onzer Belgische
buren, die vroeger meer opzettelijk voor Vlissin
gen kwamen, zich meer en meer naar Middelburg
heenwendt, dat zij nu als hoofddoel voorop zetten.
Voor een deel zal dit wel een gevolg zijn van
de gemakkelijke communicatie te water met
gerust den naam van vastheid van karakter had
kunnen geven.
In het begin van December ontving mijnheer
Walton twee uitnoodigingen om getuige te zijn
bij het huwelijk te Hamburg de een in een
brief van zijn pupil, de andere mondeling door
Carlton, die haar voogd verzocht bij die gelegen
heid de plaats van haar vader te willen vervullen.
De oude man werd aangedaan bij de gedachte
aan die bruid en haar verlaten positie. Hij had
•ok zoovele herinneringen aan hare ongelukkige
ouders vooral aan haar moeder en zei tot
Carlton dat hij zeer gaarne zou komen.
„Ik heb hier geen handen," zeï hij, „niets wat
mij noopt thuis roast beef en plum-pudding te
eten en dus wil ik wel eens zien hoe Pearl hare
Duitsche manieren staan en hoe men een Duitseh
huwelijk en Kerstfeest viert. Maar mijn beste
Carlton, als gij eenigszins liefderijk gestemd zijt
zult gij mij die afschuwelijke reis niet alleen laten
ondernemen. Bepaal zelf den dagmaar verlang
niet dat ik mij zonder tolk te midden iet paries
vous en der Duitsche „worst" begeef.
Den lGen December vertrokken de heeren samen,
de een om een bevallige bruid te halen, de ander
om de plaats van haar vader in te nemen.