N». 149. 121' laargan; 1878. 27 Juni. Dit blad verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per 3/m. franco 3,50. Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent. Advertentien: 20 Cent per regel. Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz,: van 1—7 regels 1,50 iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Hoofdagent voor België en Frankrijk: de firma Havas, Laffitb C°. te Brussel en Parijs. Bij deze courant behoort een BIJVOEGSEL, Zij die zich voor 1 Juli a. op deze courant abonneeren, ontvangen de nog in dit kwartaal verschijnende nommers gratis. Middelburg, 26 Juni, MIDDËLBl Het schijnt voor de partijen, die in de school- quaestie tegenover elkaar staan, zoo goed als onmogelijk zich te doen begrijpen. De heer A. W. Bronsveld beklaagt zich in de Standaard dewijl aan de tegenwoordige leus der anti-revolutionairen: „eene school met den bijbel," zulk eene verkeerde beteekenis wordt gegeven; dat gevraagd wordt welken bij bel men verlangtdat men het doet voorkomen alsof het de bedoeling is den geheelen bijbel, van Genesis tot de Openbaring toe, op de school te laten voorlezen. Hij wil daarom nu nog eens duidelijk maken wat eigenlijk gewenseht wordt, en schrijft: „Wij bedoelen niet, dat de Bijbel van het begin tot het einde, zonder oordeel des onderscheids, - moet worden voorgelezen. Wij zeggen niets tot kleinachting der Heilige Schriften, indien wij ver klaren dat zij voor dat doel ons niet zijn gege ven. De onderwijzer moet, bijv. in den trant van Zahn's „Bijbelsche Geschiedenissen", een keus doen, en de Bijbel geeft daartoe rijke stof. „Doch het voorlezen alleen is niet voldoende. Hetgeen wordt voorgelezen, moet worden ver klaard waar het duister is, en worden toegepast,waar daartoe aanleiding bestaat. De kinderen moeten, door den Bijbel, een levendigen indruk krijgen van Gods heiligheid en liefde. Zij moeten iets leeren gevoelen van de groote genade Gods, die Zijn eigen Zoon voor ons niet heeft gespaard. Zij moeten vroeg leeren de stem des gewetens te verstaan, die ook hun toeroept, dat wij door onze werken niet gerechtvaardigd zullen worden, en dat onze deugden nooit grond, maar dank voor onze verlossing moeten zijn. Dat zijn ge dachten, die den Bijbel beheerschen, zijn groot en grootsch thema uitmaken." Nu weten wij het dus, uit den mond van een der achtenswaardigste woordvoerders der Bijbel partij. Wij vragen in gemoede, niet slechts aan libe ralen, maar aan allen dien de zedelijke en gods dienstige opleiding hunner kinderen ter harte gaatof zij gemakkelijk vrede zullen hebben met een onderwijzer, een man dus die met allerlei ander werk overladen is en geen theolo gische opleiding genoten heeft, die eerst uit den Bijbel „eene keuze doen", daarna hetgeen duister is „verklaren" en „toepassen", en eindelijk aan de kinderen een zoo ingewikkelde stelling duidelijk maken moet, als deze„dat hun deugden geen grond, maar dank voor onze verlossing moeten zijn?" En dat is toch het werk, dat de heer Brons veld aan de schoolonderwijzers opgedragen wil zien! Hij meent echter, en wij gelooven gaarne in gemoede, dat alle bezwaar ophoudt, dewijl hij niet verlangt die onderwijzers en die scholen aan anderen op te dringen, maar alleen wenscht volle vrijheid te behouden voor het oprichten van zulke scholen. Om hem die vrijheid te waar borgen, moeten wij echter ophouden onze neu trale openbare scholen te verbeteren. Hij ver wacht dat ze dan spoedig te niet zullen gaan en dat acht hij zooveel te beter. „Al wat de staat doet, schrijft hij, is in den regel slecht Waar de staat als onderwijzer optreedt, daar doe hij het noode en in zijn karakter". Alzoo, de algemeene, de openbare school zoo goed als weg en alles overgelaten aan de parti culiere krachten. En men ziet niet in dat de Jjraehten yan particulieren, waarvan er misschien geen tien in iedere gemeente volkomen vrede zullen hebben met de godsdienstige tekstverkla ring, toepassing en dogmenleer van éènen school onderwijzer, elkander zoo volkomen zullen neu traliseeren en pulveriseeren, dat er niets tot stand zal komen! En met die toekomst voor oogen, om de herschenschimmen na te jagen van lieden, die altijd met hun plannen en gedachten in eene onwezenlijke wereld leven en van de practische werkelijkheid geen flauw begrip hebben, verlangt men dat wij onze godsdienstlooze sehoolvernie- tigen zullen, die sedert drie vierde eener eeuw, honderdduizende kinderen, van allerlei geloofs belijdenis, op dezelfde schoolbanken vereenigt, tot het verkrijgen der onontbeerlijke kenni3 en verstandelijke ontwikkeling Waarlijk, de schoolquaestie is wél eene wan hopige quaestie! De heden alhier gehouden collecte voor het fonds ter aanmoediging en ondersteuning van den gewapenden dienst, heeft opgebracht f 136.67. Ten vorigen jare was de opbrengst f 143.31§. De maatschappij tot exploitatie van gron den te Ylissingen, welke onlangs het fort de Nolle, ten westen der stad, heeft aangekocht, hield Maandag hare jaarlijksche bijeenkomst van aan deelhouders op het badhuis te Vlissingen, welke door een gemeenschappelijk diner besloten werd. Heden namiddag werd, in het concertgebouw alhier, eene vergadering gehouden van het depar tement Middelburg der Maatschappij tot Nut van 't algemeen, met liet doel om de punten van be schrijving voor de a. algemeene vergadering te bespreken. Van de circa 180 leden die het departement telt, waren er 174 afwezig. De vergadering bestond uit vier bestuursleden, den benoemden afgevaardigde en éen lid. Ten aanzien van al de in de algemeene vergadering te behan delen voorstellen is den afgevaardigde vrijheid van stemmen gelaten. De voorzitter, de heer Luti, heette het nieuw gekozen bestuurslid jhr. mr. D. G. van Teijlingen, die heden voor het eerst als zoodanig zitting nam, welkom, en beval hem de belangen van het departement ten zeerste aan, met de zeer gegronde opmerking, dat aan belangstelling voor „het Nut" nog veel te veel ontbreekt. Aan de verkiezing van een lid van den ge meenteraad van St. Laurens, op den 25 dezer, werd door 31 van de 52 kiezers deelgenomen. Op J. Louwerse werden 19 stemmen uitgebracht, die alzoo verkozen is. Onder de advertentien in het bij deze courant behoorend bijvoegsel vindt men het programma van de algemeene vergadering der Maatschappij tot bevordering van landbouw en veeteelt in Zeeland, van den daaraan verbonden wedstrijd van graan-maaiwerktuigen, te Grijpskerke op den 22en, 23en en 24en Juli a. en van de tentoon stelling van vee, granen en zuivelproducten, te houden te Middelburg op den 25 Juli, door de afdeeling Walcheren dier maatschappij. Met het oog op deze in onze nabijheid plaats te hebben werkzaamheden, waaraan verschillende feesten verbonden zullen zijn, van welke dit jaar vooral veel werk gemaakt zal worden, zal eene aansporing misschien niet onvruchtbaar blijven om, door toe te treden tot het lidmaatschap der Maat schappij, deze in haar nuttig streven te onder steunen. De Maatschappij heeft dien steun noodig, wil zij, naar de toenemende behoeften des tijds, met toenemende kracht werkzaam zijn aan de zoo wen- schelijke bevordering en ontwikkeling van land bouw en veeteelt in ons gewest. Het lidmaat schap kost slechts 2 's jaars, waarvoor men, met eene dame, toegang heeft tot de feesten der Maatschappij. Men kan zich daartoe aanmelden bij den heer M. Volkrijk Liebert, algemeen pen ningmeester, bij den heer J. H. Snijders, algemeen secretaris, of wel bij een der heeren penning meesters van de afdeelingen. Het itotterdamsch Nieuwsblad, dat den 4en April jl. voor het eerst uitkwam en zich als „een klein blad" aankondigde, is thans reeds in aan merkelijk vergroot formaat verschenen. Ook deze illusie van vele couranten-lezers, eindelijk toch eens een „kleine krant" te bezitten, is dus weder in rook vervlogen. Onder de veranderingen die wij aan het nieuwe formaat opmerken, behoort ook deze dat de naam van den hoofdredacteur niet meer aan het hoofd vermeld wordt. Het blad blijft zich overigens vooral door zijne houding tegenover de katholieken, en ten op zichte der tot den katholieken godsdienst in betrekking staande quaestiën, van de Nieuwe Rotterdamsche courant onderscheiden. Bij de jongste verkiezing in het kiesdistrict Haarlem, toen de heer de Meijier, predikant te Wormerveer, tot lid der tweede kamer verkozen werd, zijn dingen voorgevallen welke in hooge mate de verontwaardiging van dr. J. van Vloten hebben opgewekt. Vergissen wij ons niet dan hadden de heer vanVloten en zijne vrienden liever de candidatuur van mr. A. Kerdijk ondersteund. Als gevolg hiervan is echter door dr. van Vlo ten eene bijeenkomst van kiezers belegd, op welke besloten is eene nieuwe kiezersvereeniging op te richten. Het door eene commissie ontwor pen programma, rustende op het beginsel van „een gezond, sterk en degelijk liberalisme", zal morgen behandeld worden. Volgens het Rott. Nieuwsblad heeft de minister van oorlog zich gisteren in het stedelijk zieken huis te Rotterdam doen opnemen, tot het onder gaan van eene belangrijke operatie. Deze is met het beste gevolg verricht. Er bestaat grond, om eene goede genezing te verwachten. Bij het departement van koloniën is het navol gende telegraphisch bericht van den gouverneur- generaal van Nederlandsch-Indië ontvangen, dato 24 Juni: „Wegens dagelijksche aanvallen op Edi zijn troepen gezonden naar Gedoeng. Na hevige ge vechten werden sterke stellingen door ons genomen. Wij hadden 14 dooden, waaronder 2 luitenants, en 79 gewonden, waaronder eveneens 2 luitenants. De vijand kreeg 750 dooden en gewondenin éene versterking liet hij 180 dooden achter, waar onder voorname hoofden. Na die gevechten heeft het hoofd van Gedoeng afstand gedaan van zijn gezag ten behoeve van zijn zoon, die zich per soonlijk is komen onderwerpen." Tot toelichting van dit telegram wordt hier aangeteekend, dat het landschap, waar onze troe pen een zoo voorbeeldeloozen tegenstand ont moetten en een zoo buitengewoon succes behaal den, behoort tot het negental landschappen die te zamen het bondgenootschap van Pasei-Kerti vormen. Twee hoofden van die streek, bestuur voerende te Blangmeh en te Moeling, hebben zich in 1874 aan het Nederlandsch gezag onderworpen. De overige hoofden hebben in den laatsten tijd geen slechte gezindheid aan den dag gelegd, behalve de bestuurder van Gedoeng, aangaande wiens vijandige plannen onze autoriteiten reeds sinds geruimen tijd herhaaldelijk verontrustende berichten ontvingen. (Staats-cour Door den heer van Naamen zijn verschillende amendementen op het schoolwetsontwerp voor gesteld, strekkende 1. aan de gemeenten de bevoegdheid te geven de thans gesubsidieerde scholen op de gestelde voorwaarden in stand te houden, waardoor ook art. 91 vervalt; 2. in plaats van het nieuwe artikel 5, te be houden het bestaande art. 4 dér wet van 1857, zoodat de afkeuring der schoollokalen kan wor den uitgesproken door den districtsschoolopziener en niet door den inspecteur van het geneeskun dig staatstoézicht 3. vermeerdering van het aantal kinderen, waar aan tegelijk door éen onderwijzer onderwijs mag worden gegeven; 4. bepaling van het minimum traktement naar mate van het aantal leerlingen j 5. meerderen invloed aan de gemeentebesturen te geven bij de examina en de voordrachten 6. het maximum van het pensioen te bepalen niet op 2/3, maar op het geheel bedrag der jaar wedde. De heer van der Kaay heeft mede eenige amen dementen voorgesteld, waarvan het voornaamste is om de facultatieve subsidieering van bijzon dere scholen (die daardoor het karakter van openbare scholen krijgen) door gemeenten of provinciën te behouden. Even als sommige natuurverschijnselen, zoo als de „zeeslang," de vallende sterren, de Colorado- of andere gevaarlijke kevers, zoo zijn er ook taalkundige quaestiën, die periodiek, in den kom kommertijd, opgewarmd en in de couranten bespro ken wordt. Zoo komt nu weer de oude vraag op de prop pen naar den oorsprong van het woord cfti'o chiqueof zooals 't met een Hollandsehen uitgang ook geschreven wordt, chieh. Aan 't Handelsblad deelde men mede, eerst dat het afkomstig zou zijn van het Duitsche Geschicklater van het Fran- sche chique, pruim tabak, en de beteekenis, sierlijk, opgeschikt, „kranig", van de hebbe lijkheid der Fransche matrozen om zich niet chieh te voelen als zij niet een hunner wangen door een fermen pruim opgezet hebben. Deze verklaringen lijken ons ver gezocht. Herin neren wij ons wel, dan werd chic vóór eenige jaren afgeleid van een Parijschen beau, Chicard geheeten, die onder de restauratie of de Juli-monarchie leefde, en wiens uitspraken in zaken van mode of weelde voor wet golden. Van dat terrein is het zinlooze woord, ongelukkig genoeg, verhuisd naar de schilders-atói«?rs en de repeteerzalen der groote orkesten, zoodat de hoogste uitdrukking der bewondering van een Parijschen petit crevé of boulevardier, gewoon om trouw na te praten wat door de mannen van 't vak, soms in gansch andere beteekenis, gezegd wordt, bij 't aan schouwen van een schoon schilderstuk of'thooren van een bewonderenswaardig toonwerk, is: de uitroepcomme c'est chicDe kunstenaar, die den moed heeft om niet chic te zijn, moet de bewondering dier heeren derven, tot zoo lang de eene of andere „autoriteit" gezegd heeft dat zijn werk toch wel werkelijk mooi is. Daarna wordt het gewoonlijk, op den boulevard, verklaard un certain chic te bezitten, en wie daarna het nog waagt het niet mooi te vinden, wordt op zijne beurt weder gezegd geen denkbeeld van chic te hebben. In Nederland heeft het woord deze beteekenis nog niet. Daar doen ook soortgelijke gevallen zich nooit voor. In het tijdperk van 19 Mei tot 15 Juni 1878 zijn, blijkens ingekomen ambtsberichten, door longziekte aangetast: in Gelderland 5 runderen, in Zuid Holland 55, Noord Holland 2, Utrecht I, Friesland 1, totaal 64 runderen. In het vorige tijdperk van vier weken waren 84 runderen door die ziekte aangetast. (Staats courant van 28 Mei 1878, no 125). Als een staaltje hoe de paters-redemptoristen te 's Hertogenbosch ijveren voor het petitionne ment tegen de onderwijswet, wordt het volgende gemeld Een ^huisvader (H. J. Steenbergen), die sedert 25 jaren lid der zoogenaamde Heilige Familie is, bij die instelling een reeks van jaren de waar digheid van prefect bekleedt en bovendien com missaris is van den bij zonderen raad van toezicht der congregatie, is door den president-pater uit genoemde betrekking ontslagen en zelfs als lid der H. Familie geschrapt, alleen omdat de man, die overigens als goed katholiek bekend staat, twee zonen aan de openbare school heeft en hij daarom weigerde het petitionnement, dat hem door de paters werd voorgelegd, te teekenen. De wakkere huisvader ging liever heen, dan te buigen voor priesterdwang, waardoor zijn kinde ren aan een degelijk onderwijs zouden worden onttrokken. (Vad). De brievenmaal voor Ned.-Indie, aan boord van het stoomschip „Koning der Nederlandên", Wegens averij aan de machine te Suez teruggekeerd, is

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1878 | | pagina 1