N». 94.
121* Jaargang.
1878.
Zaterdag
20 April.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Pfijs per 3/m. franco 3,50.
[Afzonderlijke nomxaers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentien; 20 Cent per regel.
Geboorte- Trouw-, Doodberichten enz,: van 1—7 regels 1,50
iedere regel meer 0,20,
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Hoofdagent voor België en Frankrijk: de firma Havas, Laffite C°. te Brussel en Parijs.
Uithoofde van het Paasch-
leest zal deze courant a.
Maandag niet verschijnen.
Middelburg, 19 April.
FEUILLETON.
Spoorweg-dieverijen.
Benoemingen en besluiten.
0 n d e r w ij s.
Blijkens het verslag omtrent den toestand van
het kroondomein over 1877 zijn in dat jaar in de
provinciën Gelderland, Zuid Holland, Zeeland en
Utrecht weder in 87 tiendblokken de tienden af
gekocht.
Daarvan waren in het rentambt Middelburg
9 blokken, tot een bedrag van 42,904.85; in het
rentambt Tholen 5 blokken, voor f 3978.32; in
het rentambt Goes 20 blokken, voor 28,967.30
en in het rentambt Zierikzee 20 blokken, voor
38,012.17$.
Voorts leest men in dat verslag nog het vol
gende:
„Tengevolge van het allengs afnemen van den
vooroever, verkeerde de zeedijk van den Thoorn-
polder, gemeente Wissekerke, rentambt Goes, sedert
eenigen tijd in een zeer gevaarlijken toestand.
De met vele kosten door het polderbestuur aan
gelegde verdedigingswerken werden in den nacht
van 25 op 26 November 1877 door een kolossalen
dijkval, zich uitstrekkende over eene lengte van
395 meter, vernietigd. De polder werd daardoor
in groot gevaar gebracht van overstroomd te
worden. Dank zij de maatregelen door Het pol
derbestuur genomen, met raad en daad door den
ingenieur van den waterstaat H. E. de Bruyn
ondersteundis de dijk niet geheel bezweken en
thans in een toestand gebracht, die bij voortdu
rend toezicht, voor bet oogenblik in de behoefte
voorziet. De groote kosten, die deze werken reeds
veroorzaakt hebben, en de nog grootere kosten
der werken, die voor de verdediging van den
polder moeten gemaakt worden, hebben het pol
derbestuur doen besluiten, na ingelanden gehoord,
te hebben, calamiteusverklaring aan te vragen."
Het totaal der bijdragen, voor de Nederland-
sche Noordpool-expeditie ingekomen tot den 25en
Maart, bedraagt 41,714.44$ongerekend een
groot aantal geschenken in natura. (N. v. d. D.)
In het jaarverslag der stoomvaartmaatschappij
Nederland, bevattende de mededeeling dat het
dividend op 7 pet. is vastgesteld, wordt ook
9
êrootodigMd nn d^aar.
EEN VEETELLING VAN EEN P00LSCHEN
GEESTELIJKE.
III.
Ik wist maar al te goed dat Paulina Marienha
mij alleen alles gebiecht had, teneinde mij den
mond te sluiten over feiten die ik kon vermoeden
en waarnaar ik had kunnen handelen, als zij ze
mij niet had verteld. Om mijn absolutie gal zij
geen cent, daar zij die bij andere, inschikkelijker
priesters kon gaan halen, die niet de vrijheid
namen haar zoo de les te lezen als ikinderdaad
nit enkele woorden, die zij zich had laten ont
vallen, had ik opgemaakt dat zij dikwijls een
priester ging raadplegen, die geen ware Pool kon
zijn, want hij scheen haar verzekerd te hebben,
dat hare bedriegerijen niet strafbaar waren maar
veeleer verdienstelijk,, als bewijzen van onderwer
ping aan „hen die over ons gesteld
z ij n." Het spijt mij dat ik liet zeggen moet,
maar er is geen zonde, die voor een kwalijkge-
zinden priester niet tot een deugd kan verwron
gen worden. Maar zonde of niet, ik had stellig
geen recht Casimir te waarsehuwen tegen de
gravin Paulin»; met het oog op de dingen die ik
bericht dat van het voorschot van f 400,000, door
Z. K. H. pritfs 'Hendrik verschaft, dit jaar het
laatste deel is afgelost. Men leest dienaangaande
in het verslag:'
„Rij de terugbetaling van den laatsten termijn
drukten wij het gevoelen uit,- dat met het afdoen
harer geldelijke verplichting, de schuld van erken
telijkheid der maatschappij jegens haren eere
voorzitter geenszins is verminderd. Integendeel,
levendiger dan ooit' gevoelen wjj hoezeer die
belangrijke financieele steun, op het juiste oogen
blik gegeven, zoowel direct als door den invloed
op het crediet der maatschappij, haar in staat
heeft gesteld om hare taak naar behooren te
vervullen en daardoor ook voor hare aandeelhou
ders betere resultaten te verkrijgen. Wij zijn
overtuigd, dat wij met die woorden de tolk zijn
geweest van de aandeelhouders."
Een gulle toon en prettige stemming heerschten
gisteren avond onder de werklieden dér werf
„Middelburg's welvaren," die met vrouwen en
meisjes feestelijk werden onthaald, terwijl het
muziekgezelschap Accelerando verschillende stuk
ken uitvoerde.
Een gedeelte der feestviering werd bijgewoond
door de patroons en eenige geïnviteerden, waar
onder de commissaris des konings, de burgemees
ter, een der wethouders en de secretaris dér
gemeente.
De heer S. Stapert, lid der firma F. H. van
Leeuwen Co., bood namens de firma aan den
scheepsbouwmeester C. Mak, een paar fraaie met
zilver gemonteerde karaffen ten geschenke, als
blijk van waardeering zijner zorg bij den bouw
van den „Burgemeester Schorer." De heer van
de Keest uit Oost Souburg, schoonvader van den,
heer Mak, nam voor dezen het woord, om de
firma dank te betuigen. Na hem sprak de heer
J. F. van Leeuwen den heer Mak en zijne werk
lieden toe, hen allen dankende voor hun betoonden
ijver en hen aansporende tot volharding, opdat
er steeds eene ge wenschte goede verstandhouding
tusschen patroons en onderhoorigen blijve bestaan.
Eindelijk bracht de burgemeester hulde aan den
werkenden stand van Middelburg, dien krachtigen
hefboom voor algemeene welvaart, mits er eerbied
zij voor orde en wet. En deze heeft spreker,
naar hij met genoegen verklaren mocht, hier altijd
ondervonden. Maar boven de wet staat de per
soon des konings, hier door zijn commissaris ver
tegenwoordigd, die altijd met raad en daad het
welzijn der ingezetenen tracht te bevorderen. Op
grond hiervan noodigde hij de werklieden nit tot
den roep „leve de koning!" waaraan door hén
met geestdrift werd voldaan, gepaard met een „leve
de burgemeesterFanfares en bijvalsbetui-
van haar vernomen had; doch niets kon mij be
letten Casimir te helpen om het land te verlaten,
zooals hij zelf wenschte, en ik besloot dit zonder
verwijl te doen, want ik voelde dat wij in een
zeer gevaarlijke positie waren.
Zonderling genoeg of laat ik liever zeggen,
dank zij de Voorzienigheid werd de potte-
bakkersvrouw, die ik zooeven noemde, een zeer
geschikt werktuig voor het werk dat ik wenschte
te volvoeren.
Indien in dit verhaal niet alle namen veranderd
waren, zoowel van plaatsen als van personen,
zou ik aarzelen op te teekenen dat Macha Plani-
witz, de vrouw van den eersten pottehakker van
Dolw, dé gewoonte had de klanten van haar man
meer potten in rekening te brengen dan zij wer
kelijk ontvingen en dat zij bovendien hij leveran-
cies in het groot potten leverde van minder qua-
liteit dan de monsters. Deze tekortkomingen
biechtte zij zoo wat eens in de maand, met be
lofte van beterschapmaar zij en haar man dre
ven een nog erger zaak, door goederen in en uit
Galficië binnen te smokkelen, door middel van
een schuit met dubbelen bodem, die hunne potten
langs den Weichsel van Dolw naar Krakau bracht
en terug.
Nu was die dubbel-gebodèmde schuit het onder
werp van vele geestelijke worstelingen tusschen
Macha Planiwitz en mij geweest.
Macha was een flinke, goedhartige vrouw, die
gingen volgden op elke der gehouden toespraken.
Nadat de autoriteiten en patroons zich verwijderd
hadden duurde de feestvreugde onder de werk
lieden nog geruimen tijd voort.
Het in het Schuttershof aangeboden concert
van het muziekkorps der schutterij werd door
een zeer groot aantal genoodigden bijgewoond en
gaf veel genoegen, waartoe de gunstige weërsge-
steldheid niet weinig bijdroeg. Dit concert zette
het zegel op de onbekrompen, recht feestelijke
wijze, waarop de firma van Leeuwen het afloopen
van den „Burgemeester Schorer" heeft doen vieren
en waarvoor haar rechtmatig dank toekomt.
3»
In de op 16 dezer te Sluis gehouden algemeene
vergadering van den polder Bewester Eede be
noorden St. Pietersdijk, is op zijn verzoek eervol
ontslag verleend aan den heer J. M. Henhequin
als ontvanger griffier, onder dankbetuiging voor
de gedurende 34 jaren aan den polder bewezen
vele diensten, en in zijne plaats uit eene aanbe
veling van 3 personen, met 22 van de 23 stemmen,
tot ontvanger-griffier gekozen de heer mr. P. C.
J. Henneqnin, advocaat te Sluis en burgemeester
van St. Kruis.
Ook is in die vergadering met meerderheid van
stemmen herkozen tot gezworen en afgevaardigde bij
het waterschap der sluis aan de Wielingen de heer
A. Beun, grondeigenaar te Heille. (SI. Wbl.)
In plaats van wijlen den heer M. C. de Die, is
tot lid van den gemeenteraad van St. Kruis ge
kozen de heer P. Bonte, met 16 van de 27 uit
gebrachte stemmen. Op den heer P. de Muijnck
waren 9 stemmen uitgebracht.
Eenige dagen geleden werd door het gerechts
hof te 's Gravenhage een jongeling, J. F. B., vrij
gesproken, met last dat hij aan zijn nabestaanden
zou worden teruggegeven. Dat jongmensch
behoorde dus niet meer als misdadiger te worden
behandeld, en toch is hij van gevangenis tot ge
vangenis naar zijn woonplaats l'linge in Zeeland
overgebracht en wel in 6 dagen tijds, behoorlijk
door maréchaussées geleid.
Ware het niet loyaler en meer in 't belang van
het rijk en het jongmensch geweest, wanneer hem
reisgeld was verstrekt om thuis te kunnen komen
in éen, hoogstens twee dagen, in plaats van hem
als misdadiger te behandelen, in drie of vier ver
schillende gevangenissen op te sluiten en hem nog
6 dagen van zijn nabestaanden verwijderd te
honden? Vad
De Staats-courant van heden bevat het konink
lijk besluit van 9 dezer (Staatsbl. no 22), tot
wijziging van het reglement omtrent het bagge-
eene groote vereering voor de heiligen had, maar
met dat al te zeer op geld verzot was, zoodat zij,
toen zij mij het eerst van de schuit vertelde, be
reid was te beweren dat het haar en haar man,
die katholieken waren, niet als zonde kon aange
rekend worden, dat zij de Russen, die scheurma
kers waren, bedrogen des te minder omdat de
scheurmakers, tolbeambten, gewoon waren het
bedrog door de vingers te zien, mits zij omge
kocht' werden. Ik moest deze opvattingen be
strijden en Macha beloofde met een zucht dat
de schuit afgeschaft zou worden. Maar achttien
maanden later, toen haar oudste zoon Peter in
levensgevaar verkeerde door de mazelen, kwam
zij in grooten angst tot mij, en schreef deze be
zoeking toe aan de dubbel-gebodemde schuit,
die eigenlijk niet afgeschaft was, niettegenstaande
de verschillende leugentjes, waarmede zij mij op
hare knieën verzekerd had dat zij er brandhout
van gemaakt hadden. Ik zond mijne gebeden
voor den jeugdigen Peter op, en verzocht zijn
moeder in 't vervolg oprechter geloften te doen,
en toen de knaap beter was, zwoer zij bij zijn
dierbaar hoofd dat de schuit niet meer gebruikt
zou worden. Maar helaas, wat zijn de vrouwen
slim Toen na verloop van meer dan twee jaren
het jongste meisje van Macha de kinkhoest kreeg,
moest zij mij onder veel tranen bekennen, dat,
ofschoon de oorspronkelijke schuit niet meer ge
bruikt werd, er twee andere en grootere gekocht
waren, tengevolge der uitbreiding welke de zaken
van Stanislas hadden gekregen. De kleine Maria
ren, graven of visscken van eenige voorwerpen
in de rivieren en stroomen tot in zee en langs de
zeekusten, vastgesteld bij koninklijk besluit van
21 April 1862 (.Staatsblad no 41).
In de Staats-courant van heden is opgenomen
het tarief van 'het kanaal- en havengeld op het
Noordzeekanaal en de zij kanalen.
Door biirg. en wetb. van Rotterdam is thans,
naar aanleiding van de daarover gewisselde stuk
ken, voorgesteld vanwege de gemeente een droog
dok op te richten en de exploitatie daarvan op
te dragen aan eene naamlooze vennootschap of
maatschappij, welke daartoe een kapitaal van
minstens f 100,000 moet bijeenbrengen. Van de
winst wordt, na aftrek van alle kosten van her
stelling, onderhoud en bedrijf, jaarlijks betaald
150 per hectare aan de gemeente, voor het
gebruik der benoodigde oppervlakte grond
en water, alsmede 1/2 pet. van den kostprijs,
voor de reserve rekening. Het overschietende
is de winst der vennootschap.
Te Rotterdam zijn een paar spoorwegdieren
gesnapt. Aan het station der Hollandsche spoor
wegmaatschappij werd ontdekt, dat de wissel
wachters J. C. Dnhois en W. F. Spittuler, na
aankomst van een trein, met een doek met visch
onder den arm uit een bagagewagen kwamen.
Onmiddellijk werd een onderzoek ingesteld. -De
wisselwachters ontkenden aanvankelijk, maar wel
dra werd een groote schol, in stukken gesneden,
in den grond begraven gevonden. Toen bekende
Spittuler, maar Dubois bleef ontkennen, totdat
een boezeroen met eenige schollen uit een in
reserve staand rijtuig 3e klasse werd gehaald.
De dieven zijn in hunne betrekking gesehorst,
en de politie heeft proces-verbaal tegen hen
opgemaakt.
belastingen. Op verzoek eervol ontslag ver
leend aan J. R. Zorn uit zijne betrekking van
ontvanger der invoerrechten en accijnsen te Bath,
behoudens aanspraak op pensioen. (Reeds onder
Tel. ber. gemeld).
De heer S. J. van Wijck, thans hulponderwijzer
aan de bijzondere school te Ter-Neuzen, is be-
herstelde van haar kinkhoest en haar moeder
deed alsof zij voor altijd alle schuiten afzwoer
maar ik was volstrekt niet zeker dat zij niet weer
ieen middel zou vinden om den geest der gelofte
te ontduiken, welke zij wellicht naar de letter
vervuld had.
Zoodra Macha nederknielde en mij vertelde van
eenige voordeelige vergissingen, welke zij begaan
had bij hare optellingen, dacht ik aan de dubbel-
gebodemde schuit en overwoog welk een gemak
kelijk vervoermiddel die zou zijn om Casimir
Gallicië binnen te smokkelen. De moeielijkheid
bestond echter hierin, om Macha de bekentenis
te ontlokken dat zij nog smokkelde, want op het
oogenblik waren man en kinderen allen gezond.
„Macha," zei ik op eens, „gij moet mij ver
tellen van de zending thee, leder en pelterijen,
die gij verleden week naar Krakau gezonden
hebt."
1 „Zoo waar ik leef, eerwaarde, er was geen
pond thee bij," antwoordde zij overijld.
„Gij kunt het toch niet ontkennen van het leder
en de pelterijeu," vervolgde ik streng, ofschoon
ik alleen op de gis te werk ging. „Denkt gij
dat gij de heiligen kunt misleiden? Begrijpt
gij niet dat zij mij de vragen, die ik u doen moet,
in den mond leggen, en dat zij bovendien uw
spel in het oog houden
„Al de Joden die in den transporthandel zijn,
smokkelen en dat beletten de heiligen niet," zei
Macha neerslachtig, „'t Is al heel hard dat het
ons Christenen niet geoorloofd zon zijn een wei-
