Telegraphische berichten.
BUITENLAND.
Thermometerstand.
Staten-Generaal.
Algemeen Overzicht.
Hulp" medicijnen te leveren, doch onder voor
waarde dat de leden in 2 afdeelingen zullen wor
den gesplitst, waarbij de eerste afdeeling meer
betaalt. Evenals te 's Hage, zoo hebben ook op
verscheiden andere plaatsen, o. a. Dordrecht,
Zwolle enz., de apothekers zich bij contract on
derling verbonden niet voor verminderd tarief aan
„Eigen Hulp" te leveren.
De stoommeelmolen met annexe gebouwen,
staande bij het spoorwegstation te Roermond, die
sedert het faillissement der firma ïhijssenLinsen
stil heeft gestaan, is in publieke veiling voor
f 126,000 toegewezen aan den heer Simons, te
Nuys c. die voor gemeenschappelijke rekening
de exploitatie der meelfabriek zullen voortzetten.
De laatste opvoering van: Een beroemd
proces, in het Grand Theatre te Amsterdam was
een ware triomf voor Victor Driessens en zijn
gezelschap. De hoofdvertooners wei'den in den
loop van den avond negenmaal teruggeroepen,
het regende bloemen en Victor Driessens werd
met een prachtigen lauwerkrans vereerd.
Maandag voormiddag te ongeveer kwart
voor 11 uur bevond zich een der brugwachters
op de spoorwegbrug over de Oude Maas te Dor
drecht en hield zich onledig met eenig werk tus-
schen de rails te verrichten, toen op die rails
aankwam de trein, die te 10 u. 40 m. van Rot
terdam moest arriveeren. Vermoedelijk heeft de
man in de meening verkeerd dat de trein zich op
het tweede stel rails bewoog, althans ooggetuigen
verzekeren dat hij niet de minste moeite deed
den trein te ontwijken, waarvan het ongelukkig
gevolg is geweest dat hij, op vreeselijke wijze
verminkt, onmiddellijk den geest moet hebben
gegeven, althans toen men dadelijk ter hulp snelde
vond men den man reeds overleden.
Men deelt aan het U. D. het volgende mede
De afzet van de steen- en pannenfabrieken in
de provincie Utrecht is in de laatste maanden
voor de groote steden vrij wat minder dan de
vorige jaren; het schijnt, dat de groote bouw-
lust, te Rotterdam, Amsterdam en 's Hage, eenigs-
zins heeft opgehouden, hetgeen begrijpelijk is,
daar in deze drie gemeenten bijna 3000 nieuw
gebouwde perceelen zonder huurders zijnde
vraag voor het platteland blijft tamelijk
levendig en de verkoop is in 't algemeen niet
minder dan de laatste jaren, ook omdat de steen
fabrieken veel van hun fabricaat leveren voor
openbare werken, waardoor die voor het defen
siewezen een eerste plaats bekleeden.
Met het oog op de aanhoudende ongeregeld
heden en dientengevolge plaats hebbende arres
tatiën van mineurs, zijn te Utrecht maatregelen
ter voorkoming genomen. Om vooral het twist-
maken en verzet tegen agenten van politie in hun
dienst te keeren, loopen des avonds patrouilles
van de mineurs.
Te Amsterdam worden thans groote hoe
veelheden bloemkool per spoor uit Italië aange
voerd, welke weldra door kropsalade en andere
groenten zullen gevolgd worden. Het handelshuis
Cirio heeft daartoe met de Italiaansche spoorweg
maatschappijen overeenkomsten gesloten, voor het
vervoer van duizende wagonladingen groenten.
Dat deze concurrentie den Hollandschen groente
boeren niet naar den zin is, spreekt van zelf.
De gedenkschriften van wijlen den beroemden
diplomaat, prins Mettemich, zullen eerlang worden
uitgegeven in het Fransch, Duitsch en Engelsch.
De oorspronkelijke uitgaaf in het Duitsch wordt
bezorgd door den heer Klinkwström en zal
8 deelen beslaan. Prins Richard Mettemich ziet
thans het werk na, om die passages er uit te
lichten die met het oog op nog levende personen
behooren weg te blijven.
In het proces-Lambertini-Antonelli is door
de rechterlijke macht te. Rome het getuigenver
hoor toegelaten, tengevolge waarvan ongeveer
100 getuigen zijn opgeroepen, waaronder ver
scheidene monniken en priesters. Met spanning
wordt de verdere loop van het proces tegemoet
gezien, want het publiek vleit zich heel wat schan
dalen te zullen hooren, en geconstateerd te zien
dat de beste vriend van Pius IX een echte don
Juan is geweest.
Op het plein der Tuilerieën te Parijs wordt
druk gewerkt aan de maatregelen tot oplating
van den ballon captifdie een inhoud van ruim
25,000 kubieke meters heeft en tijdens de wereld
tentoonstelling zal worden opgelaten. Er worden
stellages opgericht en diepe uitgravingen gemaakt.
Te Besanqon bestaat sedert eenige dagen
een grève onder de bakkersknechts, tengevolge
waarvan de hulp van militaire bakkers is inge
roepen. De knechts eischen afschaffing van het
nachtwerk en vermeerdering van arbeidsloon.
Het gebruik van de telegraaf is in Noor
wegen zoo sterk ontwikkeld, dat die voor alle
omstandigheden wordt aangewend. De bewoners
der kusten geven thans door de telegraaf aan
de visschers kennis van de nadering van banken
of scholen visch bij de riviermonden. Tengevolge
hiervan is de vischvangst in den laatsten tijd
uitstekend geweest.
De Golos,-—goed dat een St. Petersburgsch
blad zelf zoo iets meldt, bevat eene depêche
uit Jassy dat de typhus onder de gewonden
aldaar in Januari en Februari in kracht is toege
nomen. Het aantal lijders is tot 19 percent
gestegen, terwijl het vroeger slechts 5 percent
bedroeg. Alle wagons op de lijn TratesteJassy
zijn besmet en de desinfecteerende middelen
kunnen niet op zoo groote schaal worden aan
gewend dat zij voldoend resultaat opleveren.
Langs de geheele lijn van Simnitra naar Tratesti
liggen lijken in de open lucht te vergaan. Het
wordt daarom noodzakelijk geacht, dat de Rus
sische troepen uit Rumenie en Bulgarije niet
door Simnitra, Trateste en Jassy trekken, maar
over de Zwarte zee worden getransporteerd.
Hoe belangstellend in Berlijn de discussies
over het wetsontwerp tot vervanging van den
rijkskanselier x werden te gemoet gezien blijkt
hieruit, dat de toegangsbiljetten tot de tribune
voor het publiek reeds allen zijn uitgereikt en er
geen enkele meer te bekomen is. Die voor de
loge van afgevaardigden, zijn, evenals bij de
debatten over de Oostersche quaestie, onder de
verschillende fracties verdeeld.
Uit verschillende handelingen is reeds ge
bleken, dat de nieuwe paus een zeer energiek en
doortastend persoon is. Daaromtrent wordt ook
nog het volgende medegedeeld. Om in het Vati-
caan plaats te maken moesten eenige kardinalen,
die aldaar verblijf hielden, hunne woningen ont
ruimen. Dit beviel de heeren niet en zij maakten
geene aanstalten om te vertrekken. De kardinaal
kamerling Pecci, die de vertrekken der heeren
gesloten vond, liet die met geweld openbreken
en de meubels overbrengen naar de nieuwe voor
de kardinalen bestemde woningen. Een dezer
heeren kwam zich bij den kardinaal-kamerling
over deze handelwijze beklagen, doch de kardinaal
Pecci zond hem, zonder eenig ander antwoord,
naar het klooster St. Ambrogio om daar geeste
lijke oefeningen te houden. Overigens kenmerkt
de nieuwe paus zich, zooals reeds meermalen is
gemeld, door zuinigheid. Tot de ambtenaren der
kanselarij zeide hij o. a. „Ik weet, dat gij in de
eerste maand na de verkiezing van een paus recht
hebt op dubbel traktement, maar wij leven van
de penningen der armen." Inmiddels ontving Leo
XIII in de eerste vijf dagen na zijne verkiezing
reeds 3 millioen franken, waaronder een millioen
van Fransche kardinalen.
In de Frankfurter Zeitung wordt door een
financieele knutselaar voorgesteld om, in plaats
van eene tabaksbelasting, eene belasting op het
gebruik van tabak in te voeren in dien zin, dat
ieder die rookt, pruimt of snuift zichjn het begin
van het jaar een permissiebiljet voor 3 Mark zou
moeten koopen. Hierdoor zou men van 10 millioen
rookers, enz. in Duitschlandterstond de 30
millioen hebben, die de regeering verlangt. Ieder
zou dan natuurlijk, evenals jagers hun jachtakte,
steeds zijn rookakte in dan zak moet hebben.
BINNENLAND.
's Cfrawenliage. De minister van koloniën
heeft eene memorie aan de tweede kamer inge
diend, waaruit blijkt dat de regeering overwe
gende bezwaren heeft tegen den inhoud der over
eenkomsten met de Indische spoorwegmaatschappij
Zoodra op de eene of andere wijze de contracten
vervallen zullen, zal de regeering den aanleg van
staatswege voorbereiden der in de concessie ge
noemde lijnen.
Reeds dadelijk zal een voorstel gedaan worden
om de lijn Sidhoardjo—Madioen door te trekken
tot de residentie Soerakarta. Alvorens te be
sluiten tot den aanleg van den spoorweg tusschen
Tjilatjap en Djokjokarta zullen waarschijnlijk nog
gedetailleerde opnamen dienen vooraf te gaan.
BUITENLAND.
Brussel. Volgens een dépêche in de Indé-
pendance zal het congres hoogst waarschijnlijk te
Berlijn bijeenkomen, waarop door Rusland zeer
wordt aangedrongen.
Petersburg. Het Journal de St. Petersbourg
verklaart stellig overtuigd te zijn dat het vredes-
tractaat geen inbreuk maakt op de Europeesclie,
in 't bijzonder niet op de Engelsche belangen.
5 Mrt. 's av. 11 u. 44 gr.
6 's morg. 8 u. 48 gr. 's midd. 1 u. 51 gr.
's av. 6 u. 48 gr.
Lager onder-wijs.
De hoofdstrekking van het nieuwe wetsontwerp
op het lager onderwijs hebben wij reeds per tele
graaf vrij uitvoerig medegedeeld.
Bij de toelichting wordt het voorloopig verslag
over het ontwerp-Heemskerk op den voet gevolgd
en bij de behandeling der verschillende hoofdpun
ten tot leiddraad genomen.
De minister stelt voorop, dat de voordracht
overeeqstcmt met de denkbeelden, in dat voorloo
pig verslag ontwikkeld.
De grondwet legt aan de overheid stellige ver
plichtingen op, aan welker volkomen vervulling
zij zich onder geen voorwendsel onttrekken mag.
Voor allen, die het behoeven, moet door hare ge
stadige zorg de gelegenheid om lager onderwijs
te ontvangen, nergens ontbreken. Dat onderwijs,
hetgeen door omvang en gehalte aan al de eischen
des tijds behoort te beantwoorden, moet gegeven
worden in scholen, welke, geregeld en bekostigd
door het openbaar gezag, toegankelijk zijn voor
de belijders van alle godsdienstige gezindheden
zonder onderscheid.
Het is de plicht van den openbaren onderwij
zer zich te onthouden van het verkondigen van
leerstellige begrippen omtrent den godsdienst en
zich zorgvuldig in acht te nemen voor het kwetsen
der godsdienstige begrippen van anderen door
woord of daad. De staatsschool stelt zich ten
doel burgers te kweeken van het gemeenschappe
lijk vaderland; zij laat het onderwijs in de kerk
leer der onderscheidene gezindten aan de be
dienaren van den godsdienst over.
Zoodanige openbare school heeft de grondwet
gever in 1848 gewild en de groote meerderheid
der natie heeft telkens, wanneer zij er toe opge
wekt werd, hare voortdurende gehechtheid aan
de toen aangenomen beginselen ondubbelzinnig
aan den dag gelegd. De regeering heeft er naar
gestreefd die beginselen met getrouwheid in dit
wetsontwerp toe te passen en zij heeft alzoo in
dit opzicht de grondslagen der wet van 1857 on
voorwaardelijk geëerbiedigd.
Aanspraak op het uitsluitend recht van onder
wijs te geven, schrijft de staat zich niet toe.
Onder de noodige wettelijke waarborgen is dus
ook het niet openbaar onderwijs vrij. Die vrijheid
verschaft het middel, waarvan zij zich kunnen
bedienen die geen vrede hebben met het onzijdig
karakter, dat de openbare school tegenover de
leerstellige begrippen der verschillende gezindten
bewaren moet. Het bijzonder onderwijs, dat
neutraal gegeven wordt, heeft geen aanspraak
op geldelijke ondersteuning van overheidswege.
Des te meer zou elke ondersteuning van rijkswege
van het bijzonder onderwijs, dat niet neutraal is,
inbreuk kunnen maken op de onzijdigheid, welke
de staat in alle opzichten jegens het bijzonder
onderwijs moet in acht nemen.
Dit verkort den plicht van den staat niet, om
voor het openbaar onderwas al te doen wat noo-
dig is om het zoo goed mogelijk te maken.
De klacht, dat wanneer voor dezen tak van pu-
blieken dienst aanzienlijke uitgaven worden ge
daan, er onrecht geschiedt, bijaldien zij gedwon
gen worden mede in de kosten bij te dragen, die
voor zich van de openbare school niet weten
willen, kan niet als gegrond worden erkend.
Veeleer schijnt het een axioma, zonder hetwelk
men zich geen geregelden staat denken kan, dat
het betalen in de algemeene lasten een verplich
ting is welke op alle burgers rust, ook al keurt
een deel hunner sommige uitgaven af. Eerst als
de wetgever zelf gevoelt en verklaart, dat het
stelsel der gemengde school aan een godsdienstige
bevolking niet past, is het billijk dat hij met
financieele opofferingen van den staat in de gewe
tensbezwaren voorzie. Gevaar voor den gods
dienstzin der natie heeft echter de grondwetgever
van de gemengde school niet gevreesd en de er
varing heeft dit niet gelogenstraft.
Zoo het stelsel, in 1848 omhelsd en in de wet
van 1857 toegepast, teleurstellingen gebaard heeft,
het is niet geweest omdat de openbare school
het opkomend geslacht van den godsdienst ver
vreemd heeft. Dat verwijt kan niet zonder groote
onbillijkheid tegen haar worden ingebracht en
zou veel minder grond hebben dan de klacht,
dat het gebruik, soms van de vrijheid van het
bijzonder onderwijs gemaakt, meer dan tot be
vordering van echte godsvrucht gestrekt heeft
om kerkelijke tweedracht, waar deze tot bedaren
scheen te zijn gekomen, weder aan te wakkeren.
Het is derhalve ongerijmd van de voorstanders
der openbare school, gelijk de grondwet deze ge
wild heeft, te vergen, dat zij zullen toestaan, dat
rijksgeld aan het ondermijnen van rijksinstellingen
worde ten koste gelegd. Is menigeen, op grond
van individuëele en subjectieve zienswijze, niet te
vredenmet de openbare school, daarvoor is in naam
der gewetensvrijheid, volledige vrijheid van onder
wijs daar; maar inrichtingen, waarbij men het
verdeelen bedoelt van hetgeen de wet begeert
vereenigd te houden, hebben op onbelemmerd
aanzijn, niet op begunstiging recht.
Om deze redenen is in dit wetsontwerp het
ondersteunen van bijzondere scholen uit de pu
blieke kas als niet geoorloofd beschouwd.
Opleiding der onderwijzers. Hetisnoo-
dig de kweekscholen zooveel doenlijk te bevor
deren. Maar dit moet geleidelijk geschieden,
lettende op de beschikbare middelen en krachten.
Daarom is niet een minimum van het aantal
kweekscholen in de wet opgenomen. Ditzelfde is
het geval met de kweekscholen voor onderwijze
ressen, Ook moet er althans bij sommige der
rijkskweekscholen van beiderlei soort gelegenheid
zijn om zich bekwaam te maken voor het tweede
examen, waardoor de rang van hoofdonderwijzer
verworven wordt. De wet moet hier intusschen
niet in bijzonderheden treden, maar de uitvoering
overlaten aan een algemeenen maatregel van
inwendig bestuur. Daar voor 't overige, naar het
in deze voordracht aangenomen stelsel, het lager
onderwijs door de wetgever consequent als ge
mengd rijks- en gemeentebelang wordt behandeld,
behooren er geen andere openbare kweekscholen
te zijn, dan die, gesticht en onderhouden door
het rijk of door de gemeente. Geldelijke onder
steuning van zoodanige kweekschool moet van
de omstandigheden afhankelijk worden gemaakt.
Het daartoe betrekkelijk art. (12) van het ont
werp luidt aldus:
Art. 12. „Van rijkswege worden kweekscholen
van onderwijzers opgericht eu onderhouden.
De inrichting dezer kweekscholen wordt bij
algemeenen maatregel van inwendig bestuur ge
regeld.
Indien een kweekschool van oüderwüzers door
eene gemeente wordt opgericht en onderhouden,
kan daarvoor een bijdrage uit 's rijks kas worden
verleend, doch tot geen hooger bedrag dan van
de helft der kosten, zoo van oprichting als van
onderhoud, en mits de kweekschool in alles aan
de voor de rijkskweekscholen gestelde vereisch-
ten voldoe.
In gemeenten, waar hiertoe geschikte gelegen
heid bestaat, worden van rijkswege normaallessen
tot opleiding van onderwijzers ingesteld en be
kostigd.
Het geven van dergelijke lessen kan aan alle
bevoegden worden opgedragen.
De gemeenteraad kan op gelijke of andere, bij
plaatselijke verordening te regelen, wijze ter op
leiding van onderwijzers voorzieningen treffen."
Hieruit blijkt, dat ook de normaallessen en de
opleidingsklassen in stand gehouden worden.
Wordt vervolgd.)
De aan onverschilligheid grenzende kalmte,
waarmede het bericht van het sluiten van den
vrede algemeen is ontvangen, bewijst voldoende
hoe weinig gewicht er aan wordt gehecht. Een
parig zijn dan ook de organen van alle landen
het eensdat het moeilijkste nog komt bij de
regeling der Oostersche aangelegenheden door de
diplomatie. „De vrede is geslotenlaten wij hopen,
dat wij ook spoedig vrede zullen hebben", zegt
de Berlijnsche National Zeitung.
Of de verdere regeling zal worden opgedragen
aan een congres te Berlijn, of aan eene conferentie
te BadenBaden, is nog een open quaestie. In
strijd met hetgeen daaromtrent is gemeld heeft
de Times een telegram uit St. Petersburg ontvan
gen, waarin wordt bericht, dat prins Bismarck
het voorzitterschap heeft aanvaard van een con
gres, dat te Berlijn zou bijeenkomen en waaraan
de kanseliers van de drie keizerrijken zouden deel
nemen. Uit Weenen wordt dit bericht zijdelings
bevestigd, door eene mededeeling, volgens welke
graaf Andrassy van gevoelen is, dat het congres
of de conferentie tegen den 20en dezer zal kunnen
bijeenkomen.
In dien zin verwacht men morgen of overmor
gen eene mededeeling van hem omtrent de verdere
politieke houding der regeering, bij gelegenheid
der indiening aan de crediet-aanvraag van 6 mill,
pond sterling. Uit verschillende bronnen afkom
stige berichten komen hierin overeen, dat in het
programma van graaf Andrassy voorop staat:
zoo mogelijk handhaving van den vrede. Oosten
rijkHongarije eischt echter, dat in Bosnië en de
Ilerzegowina het Ottomanische gezag gehandhaafd
blijft, en het wil alle middelen aanwenden om op
vredelievende wijze voldoening te verkrijgen voor
dien eisch. Mochten echter die provinciën van
Turkije worden afgescheiden, dan zal Oostenrijk—
Hongarije overgaan tot de bezetting van Bosnië en
de Herzegowina. Zelfs wordt beweerd, dat het
einddoel der politiek van graaf Andrassy is de
annexatie van genoemde Turksche provincies bij
Oostenrijk en dat hij voor dat plan de sanctie
van het congres of der conferentie hoopt te ver
werven, in het belang van het Europeesch even
wicht.
Tegen eene bezetting verwacht de Hongarische
Correspondenz geen verzet, daar Rusland meer
malen er toe heeft uitgelokt en Turkije en Servië
er wel niet tegen zullen opkomen.
Merkwaardig op dit oogenblik is, dat er weer
zoo weinig notitie van Engeland wordt genomen.
Het wapent zich voortdurend, bluft op zijn groote
krachten en uitstekende militaire organisatie en
intusschen laat men het stil praten, terwijl de
handelingen van Oostenrijk, dat tot nogtoe heeft
stilgezeten en thans eerst met een matige crediet-
aanvraag voor den dag komt, bijna aller aandacht
tot zich trekt.
De eenige vertrouwbare en uitvoerige mede
deeling omtrent de vredesvoorwaarden is een
telegram uit Syra van den 4en dezer, bevestigd
door een telegraphische mededeeling aan het
Russische gezantschap te Parijs. Volgens eerst
genoemd telegram dan zou generaal Ignatieff
onmiddellijk na het sluiten van den vrede naar
St. Petersburg vertrekken, in gezelschap van een
gezant der Porte, die waarschijnlijk in opdracht
zal hebben den czaar namens den sultan te ver
zoeken de betrekkingen met hem weder te her
stellen, of om de ratificaties van den vrede uit te
wisselen.
Voorts wordt in dat telegram gemeld, dat
hoewel de vredesvoorwaarden nog niet geheel
bekend zijn, de volgende als vrij zeker kunnen
worden aangenomen. Eene oorlogsvergoeding
(van 100 mill, roebels) waarvan 3/4 moet worden
gekweten door den afstand van Batoum, Kars,
Ardahan en Bayazid, met inbegrip van het dis
trict van laatstgenoemden naam. Erzeroum wordt
aan Turkije teruggegeven.
De quaestie der scheepvaart van de oorlog3- en
handels-marine door de Dardanellen wordt aan
gehouden. Ten aanzien der scheepvaart op den
Donau wordt het statu quo ante helium gehand
haafd. Adrianopel en Salonika blijven aan Turkije.
Het nieuwe vorstendom Bulgarije zal ten zuiden
worden begrensd door een lijn uitkomende aan
den Archipel een weinig boven Salonika. In dit
opzicht zijn echter de inlichtingen niet juist, en
men betwijfelt of de grenslijn wel tot aan de zee
zal doorloopen. Aan de Zwarte zee en den Donau
zal Bulgarije zich uitstrekken tot boven Varna
en Kustenjê. Het boven deze punten gelegen
grondgebied, nl. de Dobroedsja, alsmede de delta
van den Donau zullen aan Rumenie worden afge
staan, in ruil tegen Bessarabie, dat tot den linker
oever van de Pruth weder aan Rusland komt.
De grenzen van Servie en Montenegro worden uit
gebreid, evenwel zonder dat zij aangrenzende landen
worden. Tusschen de beide landen wordt een
streek land vrijgelaten, teneinde aan de Porte de
gelegenheid te laten tot communicatie met Bosnië
en de Herzegowina. Geen enkel Turksch schip
wordt aan Rusland overgegeven.
De sultan en de czaar hebben elkander reeds
per telegraaf de hand gedrukt en de beste wen-
schen geuit voor hun duurzame vriendschap-
pel ij k e betrekkingen. Quiconque est toup, aghse
en loup.
In den Duitschen rijksdag was gisteren aan de
orde de eerste lezing van het wetsontwerp tot
vervanging van den rijkskanselier, eü gaf al
dadelijk aanleiding tot een verklaring van den
Beierschen minister-president van Pfretschner,
waaruit weder voldoende bleek, dat de inwendige
verhouding tusschen de deelen van het gioote
