N°. 11
121e Jaargang.
1878.
Maandag
14 Januari.
Dit Wad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentien: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz,: van 17 regels 1,50
iedere regel meer 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Hoofdagent voor België en Frankrijk: de firma Havas, Laffite G°. te Brussel en Parijs.
BBRICHT.
-
Van den 9 dezer af is de prijslijst van
effecten opnieuw aanmerkelijk vergroot.
Tevens is de volgorde der effec
ten in overeenstemming gebracht met
die van de officieele prijscourant der
Amsterdamsche beurs.
Door deze uitbreiding en wijziging,
welke geschied zijn in overleg met ver
schillende effectenhandelaars, zoo hier
als te Vlissingen en Goes, vertrouwen
wij aan het ons gebleken verlangen van
vele onzer lezers te voldoen.
Middelburg, 12 Januari.
Victor Emmanuel II.
'\d V
De Directie der
Middelburgsche Courant.
li.
Victor Emmanuel, den 14™ Maart 1820 geboren,
was de oudste zoon van Karei Albert, koning
van Sardinië. Hij ontving eene hoofdzakelijk
militaire opvoeding en huwde in 1842 de aarts
hertogin Adelheid van Oostenrijk, die hem in
1855 door den dood ontrukt werd. Ziedaar al
wat omtrent zijne eerste levensjaren te melden
valt.
Karei Albert is, door de schitterende loopbaan
van zijn zoon en door de vlucht, die zijn land na zijn
dood genomen heeft, in vergetelheid geraakt en
wordt vaak verkeerd beoordeeld. Hij was geen
vrijzinnig of constitutioneel vorst naar de begrip
pen van onzen tijd; de invloed van Oostenrijken
der Jezuïeten deed zich sterk bij hem gelden; in
zijne buitenlandsche staatkunde klemde hij zich
halstarrig vast aan het beginsel der legitimiteit.
Maar hij was niet doof voor de zucht naar
vrijheid, die uit de borst van het in Oosten-
rijksche ketenen geklonken Italië opsteeg en hij
bereidde, op zijn manier, de verlossing voor. Hij
schiep een goed en sterk Sardinisch leger; hij
bevorderde in zijn kleine land den handel, de
nijverheid, de middelen van vervoer, hij zorgde
voor eene goed gevulde schatkist. Toen het be
proevingsjaar 1848 aanbrak, was Sardinië buiten
tegenspraak het best bestuurde land van geheel
Italië.
Men waant thans te droomen, als men zich her
innert dat in 1846 Italië als uit een slaap gewekt
werd door de stem van den „bevrijder", Pius IX.
Toch was het zoo. Toen hij in Juni den pause
lijken stoel beklom, kondigde hij eene amnestie,
opheffing der ergerlijkste misbruiken en eenige
Vrijzinnige hervormingen in het bestuur van den
Kerkelijken staat aan. Als een loopend vuur
verspreidde dit bericht zich in de door
Oostenrijksche vazallen despotisch geregeerde
staatjes van Italië. Nauwelijks werd in Sardinië
de beweging gevoeld of de koning, en ziedaar
het bewijs dat Karei Albert ten onrechte als
een blind bewonderaar van het oude régime be
schouwd wordt de koning stond eene
vrije- drukpersafschaffing der - voorrechten
van adel en geestelijkheid, uitbreiding der ge
meente- en provinciale vrijheden toe, ja gaf in
1848 zijne toestemming tot eene constitutioneele
grondwet.
Men schonk hem den bijnaam van „het zwaard
van Italië" toen hij in Maart 1848 Oostenrijk
den oorlog verklaarde. Maar het stond ge
schreven dat Italië, op de slagvelden, slechts door
nederlagen tot grootheid zou komen. Aan eigen
kracht overgelaten, werd het Sardinische leger
den 25™ Juli hij Custozza en den 23™ Maart
1849 bij Novara zoo volkomen verslagen, dat
aan geen voortzetten van den oorlog te denken
viel. Karei Albert, die na Custozza het zwaard
reeds in de scheede had willen steken, doch door
zijn opgewonden volk tot volhouden gedwongen
was, gaf op het slagveld zijne kroon aan den
kroonprins over en stierf drie maanden later als
balling te Oporto.
Onder die omstandigheden werd Victor Emma
nuel koning van het uitgeputte, door partijschap
pen verscheurde Sardinië. Twee wegen stonden
voor hem open. Hij kon de grondwet, door zijn
vader bezworen, intrekken de pas ontplooide
vlag van het vereenigd Italië, het rood-wit-
groen, oprollen en tot de blauwe banier van
het Savooische huis terugkeerenhij kon, zijn
gezichteinder tot den Tessino bepalend 'en de
Italianen aan hun lot overlatend, zich een rustig
en gemakkelijk leven, onder de vleugelen der
Oostenrijksche bescherming, verschaffen. Maar hij
kon óok aan de grondwet en de nationale driekleur
vasthouden. Dat doende, verzwaarde hij den druk
der vredesvoorwaarden die hem opgelegd zouden
worden, schiep hij zich overal vijanden, ging hij
in zijn eigen land een feilen strijd tegemoet tegen
den adel en de geestelijkheid aan den eenen, de
Mazzinisten en andere revolutie-mannen aan den
anderen kant.
Victor Emmanuel koos den moeilijksten weg.
Hij is aan het ideaal, dat hij op het slagveld
van Novara tot het zijne maakte, tot zijn dood
getrouw gebleven. Ook later heeft het aan ver
leiding naar den anderen kant niet ontbroken.
Oostenrijk heeft hem Parma geboden, Napoleon
III, zijn bondgenoot, hem met zijn toorn ge
dreigd, Pius IX hem machtelooze banbliksems
toegeslingerdom hem te bewegen zijn eed,
de grondwet, zijn ideaal, het vereenigd Italië, in
een of ander opzicht prijs te geven. Hij heeft
steeds geweigerd.
Daarom heeft zijn volk hem il re galantuomo
genoemd en zal de geschiedenis dien naam be
vestigen.
Hem te volgen op den weg, die van Novara
naar Rome leidde, zou ons te ver voeren. Stippen
wij slechts eenige hoofdpunten aan. Na het sluiten
van den vrede werd het hoofddoel der mannen,
die de leiding der zaken in handen namen, de
hulpbronnen van het kleine land tot ontwikkeling
te brengen en Sardinië tot den model staat, tot
de kern van het toekomstig Italië te maken.
Victor Emmanuel's persoonlijke invloed trad
daarbij op den achtergrond en bepaalde zich tot
zijne keuze, als constitutioneel vorst, van de
ministers die het werk, overeenkomstig de wen-
schen des lands, moesten uitvoeren. In 1850 stelde
de minister-president, d'Azeglio, hem het eerst
voor, graaf Cavour tot minister van koophandel
te benoemen. Deze had in Maart 1850, als lid
der gematigd liberale partij, in de kamer deze
profetische woorden gesproken, bij de beraadsla
ging der wet tot opheffing van de voorrechten
der geestelijkheid: „Vrees niet dat de constitutio
neele troon door hervormingen aan 't wankelen
gebracht zal worden; hij zal er zich door ver
sterkt zien en zijne wortelen zoo diep in onzen
bodem slaan dat hij, mocht de revolutie eenmaal
weder het hoofd opsteken, die niet slechts zal
beheerschen, maar ook alle krachten van Italië
rondom zich verzamelen en de natie tot hare
bestemming voeren zal."
Ondanks het doorzicht, waarvan deze woorden
getuigden, was Cavour destijds, nauwelijks 40 jaren
oud, betrekkelijk nog een onbekend man. In zijne
jeugd genie-officier, later landbouwer op groote
schaal, ingenieur, waterbouwkundige, dagblad
schrijver, was hij onder het publiek vooral bekend
door wat men zijne anglomanie noemde, zijn be
wondering voor de Engelsche geschiedenis en
staatsinstellingen. Victor Emmanuel's scherpe
blik had den man echter reeds doorgrond. „Ik
heb niets tegen hem, antwoordde hij op het
voorstel van d'Azeglio, maar pas op: over
eenigen tijd zal hij u allen uwe portefeuilles af
nemen." De tijd zou inderdaad komen, dat Cavour
alleen bijna het gebeele Italiaansche ministerie
uitmaken zou.
Toen het land van de rampen van 1849 hersteld
was, kwam het er op aan, voor het werk, dat
men zich verder voorstelde, bondgenooten te
krijgen. Daartoe voegde Sardinië zich in 1855
bij Frankrijk en Engeland in den oorlog tegen
Rusland. Het zond een legerkorps naar de Krim,
deed zijne soldaten en generaals op prijs stellen
en kreeg het recht, op het congres der groote
mogendheden, dat in 1856 te Parijs bijeenkwam,
zijné stem te doen hooren. Victor Emmanuel
werd aan de hoven van Napoleon en koningin
Victoria als bondgenoot ontvangen en gevierd;
Cavour bracht aan de congres-tafel den ondrage-
lijken toestand van Italië ter sprake en mocht
uit Napoleon 's morid deze vraag, het loon
voor al zijn arbeid, hooren: „Wat kunnen
wij voor Italië doen
Het jaar 1859 gaf daarop het antwoord. Victor
Emmanuel kon den 10™ Januari in zijne troon
rede bij de opening der kamers zeggen: „Ons
land, ofschoon klein in omvang, is groot door de
gedachten welke het levendig houdt, door de
sympathie welke het inboezemt. Die toestand is
niet zonder gevaar, want hoewel wij de tractaten
eerbiedigen, zijn wij niet ongevoelig voor de
kreten van smart, die uit alle deelen van Italië
tot ons opgaan."
Op den Nieuwjaarsdag had Napoleon van zijn
kant den Oostenrijkschen gezant te kennen gege
ven, dat hij niet voornemens was den toestand
van Italië langer lijdelijk aan te zien. In Juni
van hetzelfde jaar maakten de veldslagen van
Magenta en Solferino een einde aan Oostenrijk's
overwicht in Italië en vereenigden zij Lombardije
met het koninkrijk Sardinië. Toen wachtte echter
Victor Emmanuel eene bittere teleurstelling. Na
poleon had beloofd Italië vrij te maken „van de
Alpen tot de Adriatische zee." Maar, gelijk
bij dezen machtigen droomer zoo vaak gebeurde,
toen het op de uitvoering aankwam, deinsde hij
terug voor zijn werk. Zijne bedoeling was niet
geweest, aan de grenzen van Frankrijk een mach
tig rijk, een vereenigd Italië te stichten. Hij
wilde den Oostenrijkschen invloed er uit, den
Fransehen er in, zijn neef, prins Napoleon, sou-
verein van Toskane, en Sardinië van Frankrijk
afhankelijk hebben. Daarom sloot hij met over
haasting den vrede van Villafranca, waarhij het
werk half voltooid gelaten en het toekomstig
Italië tot een bondgenootschap tusschen ver
schillende kleine, doch onafhankelijke staten,
gemaakt werd.
Bij die gelegenheid toonde Victor Emmanuel
eene zelfbeheersching, machtiger zelfs dan die van
zijn grooten minister. In het hoofdkwartier te
Valeggio kwam Cavour zich met eigen ooren
overtuigen van hetgeen hij te Turijn nauwelijks
had willen gelooven, dat namelijk zijn koning het
vredestractaat mede onderteekend had. De koning
zat er, op zijne gewone ongegeneerde manier, in
zijne hemdsmouwen, op een bankje bij, terwijl
een adjudant het tractaat voorlas. Toen viel
Cavour op de heftigste manier uit. Maar Victor
Emmanuel bewaarde, tegenover zijn minister
dezelfde kalmte waartoe hij zich tegenover zijn
bondgenoot, den keizer, gedwongen had. Hij
wist dat hij zijn plicht gedaan had; dat hij niet
anders had kunnen 'handelen. Cavour erkende
het weldra zelf. Voor de eenheid kon men op
het oogenblik niets meer doen. Italië moest ver
der zich zelf helpen.
De stroom was dan ook niet te keeren. Den
21™ Februari 1861 waren al de kleine staten van
Italië, de Kerkelijke staat op den erfgrond van
St. Petrus na, ingelijfd, waren Napels en Sicilië
door Garibaldi veroverd en onder den schep-
ter van Victor Emmanuel vereenigd. Eenige
maanden later stierf Cavour. Zijn werk was vol
tooid. Wat nog aan het geheel ontbrak, Venetië
en Rome, zou jeeumaal onvermijdelijk komen. De
oorlog van 1866, met Pruisen'tegen Oostenrijk
gevoerd, bezorgde Italië nieuwe nederlagen op
het veld en in zee, den koning andermaal gelegen
heid om zijne dapperheid te toonen, maar scheurde
Venetië van Oostenrijk af. De vernedering van
Frankrijk in 1871, door Victor Emmanuel lijdelijk
aangezien, gaf hem Rome, zijne hoofdstad. Geluk
kiger dan zijn minister, heeft de koning zijn
ideaal volkomen verwezenlijkt gezien en heeft hij
de laatste jaren van zijn leven doorgebracht als
souverein van een machtig, in vrijheid zich ont
wikkelend, vereenigd Italië, in welks door de
eeuwen geheiligde hoofdstad hij zelf de rol
vervulde, welke hij zich zijn leven lang voor
oogen gesteld had: die van een eerlijk, constitu
tioneel koning.
Eene historische herinnering Ten slotte. Den
1™ Juni 1861 stond Victor Emmanuel aan het
sterfbed van Cavour. Persoonlijk had hij hem een
bewijs willen geven van de pijnlijke belangstelling,
die op dat oogenblik het hart van ieder Italiaan
deed kloppen. Toen sprak de minister, helder
van hoofd, vol hoop op de toekomst, als altijd,
deze woorden: „Er zijn geen Lombardiërs, geen
Piemonteezen, geen Toskaners, geenRomagneezen
meer; er zijn slechts Italianen. Maar er zijn nog
Napolitanen. Er is nog veel verkeerds in hun
land. Hun schuld is het nietde arme lieden
zijn te slecht geregeerd. Wij moeten hen beter
makenmaar door hen te verbitteren zal men
dat doel niet bereiken. Daarom, vooral geen
staat van beleg! Geen van die middelen,
die goed zijn voor dwingelanden. Met den staat
van beleg kan ieder regeeren. Ik wil met de vrijheid
regeeren en ik zal doen zien wat men met tien
jaren Vrijheid doen kan. Geen staat van
beleg; ik bezweer het u."
Het is de onsterfelijke eer van Victor Emma
nuel, dat hij zulk een minister waardig is geweest
en dat hij met dien man een van de grootste
werken onzer eeuw, de eenheid van Italië, heeft
opgebouwd.
Uit eene mededeeling, gisteren door den voor
zitter aan de kamer van koophandel te Rotterdam
gedaan, blijkt dat de kamer, vóórdat de staats
commissie tot het instellen van een onderzoek
omtrent den Rotterdamschen waterweg benoemd
was, den minister van waterstaat heeft voorgesteld
dit onderzoek te doen plaats hebben door middel
eener commissie uit de kamer van koophandel,
waarbij 's ministers medewerking verzocht werd.
De minister verklaarde zich bereid zijne mede
werking te verleenen, maar achtte toch de benoe
ming eener staatscommissie doelmatiger. Nadat
korten tijd daarna deze benoeming werkelijk
plaats had, heeft de kamer van haar plan afgezien.
De Staats courant van heden bevat de wetten
van den 23™ December jl., houdende vaststelling
der begrooting van uitgaven ten behoeve van de
voltooiing van het vestingstelsel voor den dienst
van 1878, en vaststelling van hoofdstuk X der
staatsbegrooting voor het dienstjaar 1878.
In de maand Maart a. zal te 's Gravenhage een
vergelijkend onderzoek plaats hebben van perso
nen, die wenschen te dingen naar de betrekking
van klerk hij de rijks-telegraaf. De vereischten
en voorwaarden zijn*omschreven in de Staats
courant van heden.
Naar wij vernemen heeft de heer van Lansberge
wegens ziekte zijn ontslag als gouverneur-generaal
van Ned.-Indië verzocht en zal de heer J. D.
Fransen van de Putte tot die waardigheid be
noemd worden.
Men schrijft ons uit Rotterdam
„De zaak der tramway's is eindelijk op een
beteren weg. Nadat de gemeenteraad de voor-
loopige overeenkomst, door burgemeester en wet
houders met den heer de la Hault te Parijs gesloten,
als onvoldoende voor de behoeften van het ver
keer had afgekeurd, zijn met dien ondernemer
opnieuw onderhandelingen gevoerd, en het gevolg
is geweest, dat nu aan het oordeel van den raad
kon worden onderworpen een gewijzigde overeen
komst, waarbij het aantal aan te leggen lijnen
belangrijk Is uitgebreid en andere groote voordee-
len voor het publiek zijn verkregen. Komt deze
overeenkomst tot stand, dan zal de zaak hier op
eene alleszins voldoende wijze worden geregeld
en zullen wij het volle genot hebben van dit
nieuwe vervoermiddel, dat elders zooveel gemak
geeft en zoo populair is.
„Aan bet nieuwe plan zijn ook voor het verkeer
buiten de tramway's om, belangrijke voordeelen
verbonden. Sommige deelen der stad zullen eene
groote verandering ondergaan. Zoo zal bijv. de
Draai-Steeg een der ellendigste wegen in liet
midden der stad, waar een zeer druk verkeer is
worden uitgebroken en aanzienlijk verbreedbrug
gen, die nu in een voor het verkeer zeer ongun-
stigen toestand verkeeren, zullen worden vervan
gen, enz. Kortom, met deze plannen zal Rotterdam
eene herschepping ondergaan, die beantwoordt aan
de eischeu van ontwikkeling, welke men aan eene
groote stad mag stellen."