N°. 9.
121e Jaargang
1878
Vrijdag
11 Jannari.
Spoorwegdieverijen.
Dit Mad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentien: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1—7 regels 1,50
iedere regel meer 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Hoofdagent voor België en Frankrijk: de firma Havas, Laïfitb C°. te Brussel en Parijs.
Van den 9 dezer af is de prijslijst van
effecten opnieuw aanmerkelijk vergroot.
Tevens is de volgorde der effec
ten in overeenstemming gebracht met
die van de officieele prijscourant der
Amsterdamsche beurs.
Door deze uitbreiding en wijziging,
welke geschied zijn in overleg met ver
schillende effectenhandelaars, zoo hier
als te Vlissingen en Goes, vertrouwen
wij aan het ons gebleken verlangen van
vele onzer lezers te voldoen.
VERKIEZINGEN.
Middelburg, 10 Januari.
FEUILLETON.
4.
JONKER PAUL.
MIDDELBIIRGSCHE
De Directie der
Middelburgsche Courant.
De burgemeester van Middelburg,
Gelet op art. 2 der wet van den 4en Juli
1850 (Staatsblad n° 37), regelende het kiesrecht
en de benoeming van afgevaardigden der eerste
kamer van de staten-generaal
noodigt bij deze alle inwoners uit om, zoo
zij elders in de directe belastingen zijn aangesla
gen, daarvan vóór den 15en Februari a. aan het
gemeentebestuur te doen blijken.
Middelburg, den 10™ Januari 1878.
De burgemeester voornoemd,
SCHORER.
In de vorige week ontvingen wij van een
onzer stadgenooten den volgenden brief:
„Ter publiekmaking meld ik u dat uit een
gesloten kist met een kruistouw voorzien, welks
einden waren geplombeerd, op de lijn Eindhoven
—Middelburg ten mijnen nadeele een kist si
garen is ontvreemd. Eenigen tijd geleden had
ik hetzelfde geval, met dit onderscheid dat
de dief toen nog zoo eerlijk was om het door
hem geledigde kistje, zorgvuldig dichtgemaakt,
weer in de pakkist te plaatsen."
Een vertelling van Hans Warring.
IIL
„Wel, Kramer?" vroeg Max.
„Alles in orde, mijnheer. Zij zijn bedaard weg
gegaan" antwoordde de man, dien men aan zijn
spraak terstond als een Oost-Pruis herkende.
„Ik heb de ronde gedaan over de plaats en door
den tuin en nergens iets verdachts gevonden!
Ik denk mijnheer, dat die brandbrief u vrees
moest aanjagen, opdat gij te eerder aan hunne
eischen zoudt voldoen."
„'t Is mogelijkWij moeten intusschen niets
verzuimen, wat de voorzichtigheid gebiedt. Elnis
en de fabriek schijnen van daag niet bedreigd te
worden maar ik maak mij ongerust over de
nieuwe machines. Ik wensebte dat de wagens
weer veilig op de binnenplaats stonden."
„Het zullen twee flinke wagens vol zijn en de
weg gaat altijd bergop. Jantje zal de paarden
willen ontzien."
„Ik zou denken dat zij niettegenstaande dat
alles toch reeds hier konden zijn. Blijf op de
binnenplaats Kramer, en houd goed de wacht
Bijna op denzelfden dag bevatte de Arnhem-
sche courant het volgende bericht:
„Tot dusverre had de epidemie der spoor
wegdiefstallen, althans voor zooveel wij wisten,
onze stad nog niet aangetast. Thans vernemen
wij echter dat Dinsdag avond ook alhier per
Rijnspoor een trommel werd aangebracht, die
goed met touw en lak was verzekerd, maar
tusschen den Haag en Arnhem bijna geheel
van zijn inhoud was beroofd."
Bewijzen dat de diefstal-epidemie niet tot de
Zeeuwsche of tot eenige anderelijn of streek
beperkt is, had de Arnh. Ct. overigens in
overvloed kunnen vinden in de menigvuldige
berichten uit alle oorden des lands, welke wij
ons sedert een zevental maanden beijverd heb
ben te verzamelen.
Geheel onbeloond is onze moeite niet ge
bleven. De heer Geertsema verklaarde in de
zitting der tweede kamer van den 14™ De
cember jl. dat in het voorloopig verslag over
hoofdstuk V der staatsbegrooting de aandacht
der regeering gevestigd was op de voortdurende
ontvreemdingen, welke op de spoorwegen plaats
hebben, en zulks „naar aanleiding van de
klachten, die dagelijks in de dagbladen daar
over worden aangeheven."
Terwijl nu in ons nommer van den 24™ Juli
1877 de eerste alarmkreet werd neergesehreyen,
welke door bijna alle bladen overgenomen en
door tal van andere klachten gevolgd isj hebben
wij althans nu de voldoening dat het feit van de
onveiligheid der aan de spoorwegen toever
trouwd wordende goederen in de hoogste ver
gadering des lands erkend en als een feit,
„waarbij het belang van het groote publiek
zeer betrokken is," in de aandacht der regee
ring aanbevolen is.
De heer Geertsema had trouwens eene per
soonlijke reden om zich de zaak aan te trek
ken, daar hijzelf bijna een slachtoffer der
spoorwegdieven geworden was. In de maand
Augustus, zoo verhaalde hij aan de kamer,
ontvingen zijne kinderen een grooten koffer,
die uit Zutfen naar den Haag gezoüden was,
gesloten met een goed slot en twee hangsloten.
Toen de koffer in den Haag kwam waren de
hangsloten er met geweld afgebroken, doch
het gewone slot was te stevig geweest, zoodat
de daders geen tijd gehad hadden om daar
mede gereed te komen. Voorts had een zijner
kennissen een koffer, mede uit Zutfen, ontvan-
Ik zal tot aan den dijk gaan misschien zie ik
ze op den weg."
„Heem mij mede, mijnheerHet is zeer mistig
buiten en het begint ook reeds erg donker te
worden. Buitendien is die dijk aan beide zijden
met kreupelbosch beplant, waarin wel een half
dozijn kerels zich kunnen verschuilen, die u te
lijf kunnen gaan, voordat gij er iets van merkt."
„Wij kunnen het huis niet zonder opzicht laten.
Hebt ge de honden van de kettingen losge
maakt?"
„Ja, mijnheer, die loopen op de plaats."
„Neem er dan een mede als ge de ronde doet
en verwijder u niet te veel van het huis!"
Hiermede was het gesprek uit. Marie hoorde
de zware voetstappen weer in den gang en de
huisdeur viel in het slot. Zij zag dat haar broeder
zich gereed maakte om uit te gaan en haar on
gerustheid, die door hetgeen zij vernomen had
steeds toegenomen was, klom tot afschuwelijken
angst toen zij zag dat Max met haastige schreden
naar zijn slaapkamer ging en zich ophield bij de
kast waarin zijne wapens lagen. Toen hij terug
kwam had hij een voorwerp in de hand, dat hij
in zijn borstzak verborghij nam zijn hoed. en
ging naar de deur, waar hij tegen zijn zuster
aanliep, die hem vol bezorgdheid weerhield.
„Ga niet Maxriep ze en vatte hem bij den
arm, „ik weet dat gij het gevaar te gemoet gaat."
„Dwaasheid, kind! Maak u niet noodeloos on
gerust Ik verzeker u dat ik zelfs aan geen ge
vaar geloof."
gen, waaruit alle eetwaren en ook eenige
kostbaarheden ontvreemd waren.
„Men heeft zich, zoo ging de heer Geert
sema voort, tot de directiê'n der betrokken
spoorwegmaatschappijen gewénd. De Rijnspoor
wegmaatschappij beweerde echter dat op hare
lijnen zoo iets nooit kon voorkomenhet ver
grijp moest dus gepleegd zijn op de lijnen der
Exploitatie-maatschappij. Hetzelfde antwoord
ontving men natuurlijk van de directie dezer
laatste maatschappij, die van haren kant zeide
dat de ambtenaren der Rijnspoorwegmaatschappij
de schuldigen moesten zijndat kon niet
anders."
Hier hebben wij dus de feiten, zooals ze
bijna dagelijks in een of ander deel'des lands
voorkomen, volledig gepreciseerdgoede sluiting,
behoorlijke oplettendheid bij afzenders en ont
vangers, dadelijke klacht bij de verantwoorde
lijke maatschappijen, om door deze met
een praatje afgescheept of uitgelachen te
worden.
Zulk een toestand is ondragelijk maar moet
intusschen maar verdragen worden. Want op
de klacht in het voorloopig verslag had de
minister van waterstaat geantwoord met de
gewone verwijzing naar de „afzenders en gea
dresseerden", die door „zorgvuldige inpakking
en meer oplettendheid, meer dan door alle
andere middelen, konden bijdragen om het
kwaad te keeren." En ofschoon de heer Geert
sema, uit naam van alle „afzenders en gea
dresseerden", had aangetoond hoe weinig al
hun inpakken en hun oplettendheid tegen de
spoorweg-roovers vermogen, antwoordde de
minister toch weder met te wijzen op „het
vele dat door het publiek in deze kan worden
verricht." Men moet maar goed blijven in
pakken en voorts „onmiddellijk klachten inle
veren en zorgen dat de geleden schade onmid
dellijk ter kennis komt van het openbaar
ministerie, dat het misdrijf kan vervolgen.
Daardoor kan veel meer gedaan worden tot
bestrijding van het bestaande euvel, dan waar
toe de regeering alleen hij machte is, In dit
opzicht behoort de waakzaamheid van het
publiek met die der regeering samen te werken.
Anders zal deze, wordt zij door het publiek
niet gesteund, in de bestrijding van het kwaad
stellig te kort schieten."
Wij hopen dat ieder, die deze woorden leest,
ze ter harte zal nemen en opvolgen. Der
„Waarom hebt gij dan een revolver bij u ge
stoken
„Om op alles gewapend te zijn. Een man is
altijd in een hachelijke positie, als hij weerloos
tegenover een gevaar staat."
„Als dat mogelijk is, moest gij er u niet aan
blootstellen. Bedenk toch wat er voor ons
allen op het spel staat!"
„Ik herhaal u Marie, gij kunt, wat mij betreft,
gerust zijn want men bedreigt mijn persoon niet.
Wanneer er sprake is van gevaar, dan betreft het
mijne nieuwe machines. Ik heb Jantje naar het
station gezonden om ze af te halen en wilde hem
nu tegemoet gaandaar hij zoolang uitblijft
dat ik vrees dat hij een ongeluk gekregen heeft."
„Waarom hebt gij dat voor mij geheim gehou
den? 'Anders spreekt gij toch met mij over uwe
belangen. Maar ik vrees Max, dat juist de
nieuwe machines de uitbarsting zullen verhaasten
hadt gij daar niet mede kunnen wachten tot
dat de gemoederen een weinig bedaard zonden
zijn Gij weet toch hoe wantrouwig de menschen
tegenover iedere nieuwigheid zijn."
„Ik kan er niets aan doen," antwoordde hij.
„Ben ik in een positie om te kunnen wachten
Ik heb geen keus. Ik moet ferm doorzetten, of
ik ben geruïneerd. De nieuwe machines zijn
zóo ingericht, dat ik daardoor een gedeelte der
arbeiders kan missen. Ik ken de raddraaiers en
zoodra de nieuwe weefgetouwen aan den gang
zijn, moeten die lieden weg om een afschrikkend
voorbeeld voor de anderen te stellen. Als die
regeering moet de mogelijkheid benomen Wor
den om zich, tot verontschuldiging harer lijde
lijkheid, te beroepen op gemis van samenwerking
bij het publiek. Men late zich dus niet weer
houden door de overtuiging, welke ook de heer
Geertsema den minister reeds te gemoet ge
voerd had: „Wordt het goed over de lijnen van
meer dan eene maatschappij vervoerd, dan is
de dief bijna zeker van straffeloosheid." De
minister verlangt aangiften bij de justitie. Men
verschaffe hem die dus. Ook deinze men niet
terug voor de vele handigheden en achterdeurtjes,
welke de spoorweghesturen weten uit te denken
om de aansprakelijkheid voor toegebrachte
schade van zich af te schuiven. De heer van
Nispen, wien als raadsheer in het gerechtshof
te Arnhem in deze eene gezaghebbende stem
mag worden toegekend, ontwikkelde tegenover
deze finesses de volgende gezonde rechtsbe
ginselen:
„De spoorwegmaatschappijen genieten groote
winst voor het vervoerwaarvan zij het
monopolie hebben, en daartegenover moet staan
zekerheid voor het publiek. Volgens mijne
overtuiging moet het beginsel gelden dat de
eerste maatschappij, die het goed van den
afzender ontvangt en het vervoer op zich neemt,
voor het geheele traject aansprakelijk is. Zij
is dit stellig naar gezonde rechtsbeginselen,
voor zoover zij zelve vervoert als voerman
(art. 91 en 96 wetb. v. kooph.), voor zoover
zij later het vervoer in andere handen overgeeft
als expediteur, of onder welken anderen
titel men wil. Zij is uit den aard der zaak
aansprakelijk voor den vervoerder, dien zij later
in hare plaats stelt en die het vervoer verder
voortzet, (art. 8689 W. v. K.) Het ware te
wenschen dat het publiek zich meer wendde
tot de rechterlijke macht, die deze beginselen
wel handhaven zou. Ik kan althans mede-
deelen dat de pogingen van spoorwegmaat
schappijen, om hare aansprakelijkheid te be
perken, door het doen drukken van beperkende
bepalingen achter op de bewijzen van ont
vang herhaaldelijk in rechten k w a 1 ij k
zijn geslaagd, en dat meer dan een rechter
lijk college haar, ondanks die bepalingen,
heeft veroordeeld tot volledige schadever5
goeding, ook dan wanneer er geen waarde
gedeclareerd is."
Men klage dus en make zijne klachten zooveel
mogelijk openbaar! Er is geen ander middel
maatregel doel zal treffen, moeten zij er niet op
voorbereid zijn en daarom heb ik met niemand,
ook niet met u, over mijn plan gesproken. Zelfs
Kramer en Jantje wisten er voor van morgen
niets van. Gij ziet ik had reden om zoo geheim
zinnig te handelen. Maar nu vaarwelOver een
half uur ben ik weer bij u."
Hij was weg en voordat ze het hem kon be
letten hoorde zij zijn flinken stap op de steenen
van het voorplein. Zij zag hem door het kleine
hek den straatweg betreden en schielijk voortstap
pen en keek hem met een kloppend hart na, tot
dat hij in de avondschemering verdween.
De dijk lag ongeveer een kwart mijl van de
fabriek verwijderd, aan beide zijden ingesloten
door een boschje, dat hoog en dicht genoeg was
om tot schuilplaats te dienen en behalve dit eene
plekje was er op den geheelen weg naar Elnisle-
ben geen tweede dat tot hinderlaag zou kunnen
strekken. Indien er gevaar was, kon het daar
alleen schuilen dat zag Max zeer goed in en
hij stapte moedig voort.
Op den weg verroerde zich niets, voor zoover
hij dien hij het nevelachtige licht kon overzien
en ook in de arbeiderswoningen, die links van
'den weg, in de nabijheid der fabriek lagen en
waarop hij in het voorbijgaan een onderzoeken
den blik wierp, was alles rustig. Het vuur brandde
aan den haard zooals gewoonlijk en hij zag
de vrouwen bezig om het avondeten gereed te
maken. Zouden zijn angst en bezorgdheid noode
loos geweest zijn
