N°. 1.
121e Jaargang.
187831
Dinsdag
1 Januari.
n.
Dit Wad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feest
Prijs per 3/m. franco 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Ad ver ten tien j 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1—7 regels 1,50
iedere regel meer 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Hoofdagent voor België en Frankrijk: de firma Havas, Laffite 0°. te Brussel en Parijs.
Bij deze courant behoort eén BIJVOEGSEL.
VEEMARKT TE MIDDELBURG,
Middelburg, 31 December 1877.
verwarmingstoestellen in de 3" klasse-wagons der
Benoemingen en besluiten.
0 n d e r w ij s.
Kerknieuws,
Kunstnieuws.
Marine en leger.
Koloniën.
Rechtzaken,
T&tr'ufyt*.
f
- I
Donderdag den 3en Januari 1878van des
voormiddags 8 tot des namiddags 4 uren.
De burgem. en wethoud. van Middelburg,
SCHOEEE,
De secretaris,
G. N. DE STOPPELAAR.
De Staats-courant van heden bevat de wet van
den 10™ dezer tot vereeniging der gemeenten
Rilland en Bath (Staatsblad n°. 227).
In hetzelfde nommer der Staats-courant is op
genomen de wet van den 23en dezer (Staatsbl. n».
290), houdende vaststelling van hoofdstuk VII A
der staatsbegrooting over het dienstjaar 1878.
Het Provinciaal blad van Zeeland n°, 120
bevat het besluit van gedeputeerde staten van 28
Dec. n*. 22, waarbij wordt medegedeeld het plan
voor eene geldleening ten laste der provincie,
groot f 170,000, tegen eêne rente van hoogstens
5 pet.
Over eene onzen lezers bekende zaak, de voor
genomen exploitatie namelijk van den Zuid-
Oosterspoorweg door de Grand-eentral-Belge
maatschappijschrijft men aan de Arnh. Ct. het
volgende
„De directie van den spoorweg TilburgBosch
Nijmegen, genaamd de Zuid-Oosterspoorweg, heeft
dezer dagen aan den minister van waterstaat ge
vraagd, om, bij voltooiing van dien spoorweg, de
exploitatie te mogen overdragen aan den Grand-
central-Belge, die thans onder anderen exploiteert
den spoorweg Antwerpen-—Tilburg. Door die over
eenkomst tusschen de maatschappij van den Zuid-
Oosterspoorweg en den Grand-central-Belge, zou
eerstgenoemde maatschappij tevens de noodige
gelden krijgen, om den spoorweg af te bouwen.
„De minister van waterstaat heeft geweigerd
om de exploitatie door den Grand-central-Belge
te doen plaats hebben, zoodat de toekomst van
den geldeloozen Zuid-Oosterspoorweg donker is.
„Ik meen, dat de minister zijn recht van weige
ring grondt op het reglement op den dienst der
openbare middelen van vervoer van 24 November
1829 (Stbl. no. 79.) Toen dit reglement werd
gemaakt, bestonden hier te lande nog geen spoor
wegen en men behoeft het reglement slechts te
lezen, om in te zien, dat het eigenlijk is gemaakt
voor diligences, trekschuiten en dergelijke zaken.
„De minister Heemskerk had bij de staten*
generaal een wetsontwerp ingediend op de over
dracht van spoorweg-concessiën, maar ongelukkig
heeft de minister van waterstaat dit wetsontwerp
ingetrokken, en door niets vervangen, zoodat het
zeer twijfelachtig is, of de minister zijne weigering
zal kunnen volhouden."
Met het oog op hetgeen in onze nommers van
5 en 19 December jl. over deze zaak geschreven
werd, behoeven wij niet te zeggen dat de minister,
naar ons inzien, in 'slands belang gehandeld heeft met
de exploitatie te voorkomen dezer op Nederlandsch
grondgebied gelegen spoorweglijn, door eene bui-
tenlandsche maatschappij, welke bovendien niet in
alle opzichten, wat hare exploitatiemanieren be
treft, te goeder naam bekend staat.
Het reglement van 24 November 1829 kon
natuurlijk niet van spoorwegen gewagen, omdat
die toen nog niet bestonden; doch zoolang het
niet ingetrokken is blijft het reglement toch ook
op dat „openbaar middel van vervoer" toepasselijk,
en als zoodanig is het dan ook altijd beschouwd.
In elk geval vatten wij niet hoe de intrekking
van een wetsontwerp, dat nog niet door de
staten-generaal behandeld was, van eenigen invloed
kan zijn op de al- of niet-toepasselijkheid van een
bestaand reglement.
Een inzender in 't Nieuws van den Dag dringt
aan op het plaatsen van waterstoven of andere
spoorwegen. Hg. deelt voorbeelden mede, van
de ellende, tengevolge van "het missen dier toe
stellen, door bejaarde vrouwen en door kinderen
op eene reis ondervonden, welke hijzelf in eene
coupé 2e klasse medemaakte.
Het ware inderdaad te wenschen dat de spoor-
wegbesturen menschlievend genoeg waren om
hierin te voorzien, te meer dewijl, - blijkens de sta
tistiek, het grootste gedeelte der opbrengst van
het passagiersvervoer door de reizigers 3e klasse
wordt geleverd.
Voortaan zal de Nieuwe Amhemsche courant
verschijnen onder den naam van „de Re-
p o r t e r."
Wij geven in overweging om dit blad voortaan
in de wandeling „de Taalbederver" te noe
men. Onbewimpelder verloochening van onze
moedertaal is toch zeker niet denkbaar, dan dat
een dagblad tot titel een onverstaanbaar vreemd
woord uitkiest, waarvoor de Nederlandsche uit
drukkingen voor 't grijpen liggen.
Naar 'wij Vernemen is de derde zeeofficier, die
aan de voorgenomen Noordpool-expeditie deel zal
nemen, de luitenant ter zee 2e klasse jlir. H. M.
Speelman. Men weet dat de luit. ter zee le kl.
A. de Bruijne en de luit. 2e klasse L. r. Koole
mans Beijnen de beide andere Poolvaarders zullen
wezen. Voorts zal waarschijnlijk nog een dierkun
dige den tocht medemaken, wien zoo mogelijk
ook de geneeskundige zorg zal worden opgedra
gen voor de kleine bemanning, welke in 't geheel
uit 12 personen bestaan zal. Een tweetal leden
van het loodspersoneel te Hellevoetsluis hebben
mede het verlangen te kennen gegeven om mede
te gaan.
Het vaartuig wordt voor 18 maanden gepro
viandeerd, doch de reis zal, als alles goed gaat,
veel korter duren. In het laatst van Mei a. zal
men vertrekken tot het doen van een tocht naai
de Westkust van Spitsbergen, tot het bezoeken
Van die kust tot Amsterdam-eiland, om daarna
Beren-eiland aan te doen en vervolgens langs
het pakijs naar Nova-Zembla te stevenen, en te
trachten Barends-ijshaven en, kan het zijn, den
mond van de Yenisei te bereiken.
Deze reis wordt ondernomen met het doel1°
vorming van zeelieden, wien men later, zoo noo-
dig, het uitbrengen van een wetenschappelijk
station zou kunnen toevertrouven en die 2° na
plaatselijke kennis van den nieuwen handelsweg
naar de Siberische rivieren verkregen te hebben,
op de nieuwe Moskovische handelstochten ge
bruikt zouden kunnen worden; 3° het doen van
geografische bepalingen en van land- en kust-
verkenningen; 4° het verkrijgen van kennis van
den toestand van het pakijs in de zee, het eerst
door Barends bevaren, van ijsnavigatie en van
plaatselijke toestanden, voor zoover die op een
korten zomertocht van drie of vier maanden kan
worden opgedaan, ook all voorbereiding van
eventueel latere oprichting van wetenschappelijke
stations of Siberische handelshuizen5° het doen,
voor zoover mogelijk, van meteorologische en
andere natuurkundige waarnemingen.
Deze omschrijving van het doel zal misschien
hen, die het nut van de onderneming in twijfel
trokken, thans nog bewegen ook het hunne tot
het welslagen er van bij te dragen. Wij wekken
daartoe ten ernstigste öp.
De commissie uit den gemeenteraad van
's Gravenhage tot onderzoek van een rioolstelsel
heeft zich tot den geneeskundigen inspecteur
in Zuid-Holland gewend met de vraag, of hem
stellige bewijzen bekend zijn van het schadelijke
van het afvoeren van „hemel- en straatwater" in
de stadsgrachten, en zoo niet, welke de gronden
zijn, waarop de theorie, die de schadelijkheid
daarvan aanneemt, is gebouwd.
De inspecteur heeft hierop geantwoord, dat
feiten, welke dien schadelijken invloed, dien
hij ook aanneemt, bewijzen, hem niet bekend zijn
en dat het stellig bewijs van zulk een invloed
ook niet zal kunnen-worden geleverd, daar de
invloed van deze of gene omstandigheid op ge
zondheid en levensduur van een bevolking niet
afzonderlijk kan worden aangetoond.
Zijn conclusie was dan ook, dat het loozeu van
de rioolstoffea ia de grachten, ook als de faecaliën j
d Vbulten worden gehouden, met het oog op de
gezondheid ten sterkste moet worden ontraden.
Met door anderen uitgesproken gevoelens werd
deze meenmg van den inspecteur gestaafd.
osrDEKSCHEiDiNGffiïT. Vergunning verleend aan
mr. P. F. Hubrecht, secretaris-generaal bij het
departement van binnenlandsche zaken, tot het
aannemen en dragen der versierselen van comman
deur in de orde van de kroon van Italië, hem
door Z. M. den koning van Italië geschonkenen
aan den voor den dienst in Indië bestemden
soldaat C. A. Wagner, van het koloniaal werfdepot,
tot het dragen van (le zilveren medaille, behoo-
rende tot de militairé orde van den H. Hendrik,
hem door Z, M. den koning van Saksen toegekend.
leher. Op verzoek in rang overgeplaatst bij
het 4e regiment infanterie de kapitein L. F. van
Otterloo, van den generalen staf.
Te Haarlem is benoemd tot leeraar in de
geschiedenis en de Ned. taal aan de H. B. school
met 3jarigen cursus ae heer W. O. Swaving te
Oegstgeest, voor den tijd van 1 jaar. (Yad.)
Te 's Hertogenbosch is op plechtige wijze,
in tegenwoordigheid van vele autoriteiten, de
gemeentelijke ambachtsschool ingewijd. Vijf studie
beurzen werden ingesteld, waarvan één door den
commissaris des konings, jhr. Bosch van Draken-
stein, éen door den heer Bosch, pres. van het
Nutsdepartement en drie door het departement
zelf.
Door de toegetredenen tot de vrije gemeente
te Amsterdam zijn de volgende reglementaire
bepalingen aangenomen.
Openbare bijeenkomsten zullen plaats hebben
eiken Zondag, voormiddags te half elf uur, in
het gebouw Concordia, aan de Leidsche barrière.
Leden, zoowel vrouwelijke als mannelijke,
zullen het stemrecht bezitten.
Zij, die geen leden zijn der vrije gemeente, doch
haar door bijdragen steunen, hebben toegang tot
de openbare samenkomsten.
Het godsdienstonderwijs voor de kinderen der
leden zal alleen worden opgedragen aan weten
schappelijk gevormde mannen.
De kerkelijke viering van den tweeden Paasch-,
Pinkster- en Kerstdag alsmede van den Hemel
vaartsdag zal opgeheven worden.
Collecten worden in de samenkomsten geweerd.
De Hervormingsdag zal op den 31™ October
door de vrije gemeente kerkelijk worden gevierd
en de laatste Zondag des jaars zal een dag zijn,
geheel aan het familieleven gewijd.
Het voorstel betreffende de al-of niet toediening
van den doop werd ter beslissing aangehouden
tot eene vergadering in het laatst van Januari.
Tot voorganger der gemeente werd met groote
meerderheid ds. P. H. Hugenholtz Jr. verkozen,
die deze benoeming aanvaardde.
De heer C. Rogge, predikant bij de N. H.
gemeente te Waterlandkerkje, heeft voor het
beroep naar Waarde bedankt.
Door den kerkeraad en de kerkvoogden der
Ned. Herv. gemeente te 'sGravenhage is een
bewijs van onpartijdigheid en verdraagzaamheid
gegeven tegenover de modernen. Aan een gods
dienstoefening in een kerkgebouw verre de voor
keur gevende boven die in een ander lokaal,
heeft ds. Hoevers het gebruik der kloosterkerk
gevraagd voor den oudejaarsavond en is dit ver
zoek toegestaan, zoodat aldaar onder zijn leiding
op dien avond ook een godsdienstoefening zal
gehouden worden.
De heer W. F. G. Nicolaide componist o. a.
van het oratorium Bonifacius, herdenkt op den
len Januari 1878 zijne 25jarige werkzaamheid als
leeraar aan de koninklijke muziekschool te 's Gra
venhage, waarvan 13 jaren als directeur.
De luitenant ter zee 1' klasse A. F. J. Frackers,
laatst behoord hebbende tot het eskader in Oost-
Indië en van daar den 23en dezer in Nederland
teruggekeerd, is met dien datum op nonactiviteit
gesteld.
Blijkens de aangebrachte Indische Mailberich
ten, loopende tot den 23™ November jl., was
de weersgesteldheid op Java, tengevolge van
het eindelijk vallen van den eersten regen, veel
verbeterd. De vrees voor hongersnood, althans
voor schaarschte van rijst, welke in de residentie
Samarang eenigen tijd geheerscht heeft, was ge
weken, daar de rijst in dat gewest reeds voor
ƒ4.50 per picol (62.5 kilo) door de opkoopérs
wordt verkocht.
In een telegram van den waarnemenden
militairen tevens civielen bevelhebber te Atjeh,
gedagteekend Kotta-Radja 13 November, wordt
o. a. het volgende medegedeeld: „Hooge water
stand in de rivier heeft een gedeelte der omstre
ken van Kotta-radja onder water gezet. De rust
bleef ongestoord. Gezondheidstoestand tamelijk
gunstig. Berri-berri nog veel voorkomende."
Voor het gerechtshof te 's Gravenhage,
2e kamer werd Vrijdag behandeld de zaak tegen
W. J. d. R., appellant van een vonnis der recht
bank te Middelburg van 16 Nov. 11., waarbij hij,
ter zake van diefstal van een zilveren horloge
ten nadeele van den kleermaker v. d. K. te
Vlissingen, was veroordeeld tot een celstraf van
183 dagen. De advocaat-generaal mr. Gregory
requireerde de vernietiging van het vonnis op
grond van een verzuim in den vorm, doch ver-
eenigde zich overigens met de uitspraak des
eersten rechters.
Door de hoogleeraren Donders en Bosscha
werd Zaterdag jl. in de afdeeling „Natuurkunde",
der koninklijke academie van wetenschappen ge
sproken over den telephoon, welk werktuig door
beide als zeer merkwaardig wordt beschouwd en
steeds merkwaardiger resultaten belooft, naarmate
het meer bekend en bestudeerd zal worden. De
heer Donders deelde wetenschappelijke beschou
wingen mede over de trillingen der plaatjes, die
in den telephoon het voornaamste element tot
overbrenging van het geluid uitmaken, en die,
daar ze van metaal zijn vervaardigd, aanleiding
geven om de goudvliezen, die tot nogtoe in den
phonautograaf tot het registreeren der trillingen
van geluiden werden gebezigd, door metalen
plaatjes te vervangen. De hoogleeraar gaf verder
een uiteenzetting van de door hem verkregen
resultaten; tot het registreeren der trillingen van
de plaatjesdit registreeren was hem in tele
phoon A (waarin gesproken wordt) gelukt, doch
in telephoon B (waardoor gehoord wordt) nog
niet. De merkwaardige nauwkeurigheid en gevoe
ligheid van het werktuig toonde hij door voorbeel
den aan, evenals het mogelijke om de vinding aan
physiologische onderzoekingen dienstbaar temaken,
door b. v. electrische schommelingen, die tot nog
toe alléén door het gevoel konden worden waar
genomen, ook te doen hooren. De mededeebngen
van prof. Bosscha bestonden in becijferingen,
omtrent de kracht van de stroomingen in het
uig.
o Kinderdijk, Rotterdam, Am-
ik en Keulen trachten een gere-
tussehe.n Amsterdam en Emmerik
-oepen. De maatschappij zal
met een actiënkapitaal van
v.
E
b
w\|
cc
VOe
si mmmmmn
or de Nieuwjaftrsbedeeling te
ipgebracht 340.75.
bet land van glas-industrie
o en als 'tware do geheelé
j en spiegelglas voorziet, is
ehe nijverheid de Belgische
iardiging van gebogen glas
