BUITENLAND.
De kerkliofquaestie in België.
Pruisische kamerdebatten.
Ingezonden Stukken.
Thermometerstand.
Staten-Generaal,
Algemeen Overzie ht
GRINTWEG
Sluis, Zuidzande. Nieuwvliet.
I
5 Dee. 's av. 11 u. 42 gr.
6 's morg. 7 u. 39 gr. 'a midd, 1 a. 42 gr.
a av. 6 u. 40 gr.
CJ ul r a a, o.
Bij het afdeelingsonderzoek van de begrooting
voor Curasao voor 1878 constateerde men met
ingenomenheid, dat zoowel het koloniaal bestuur
als de regeering hier te lande de hand heeft uit
gestrekt tot leniging der ramp die het eiland in
September heeft getroffen en dat eveneens de
particuliere weldadigheidszin zich geenszins onbe
tuigd heeft gelaten.
Sommige leden eener atdeeling zagen in de
blijken van sympathie, door het Nederlandsche
volk bij deze gelegenheid aan den dag gelegd,
het bewijs, dat de natie niet instemt met het ge
voelen van hen die, evenals onze Lezittingen op
de kust van Guinea, ook onze West-Indische
koloniën zouden willen prijsgeven.
Hierop werd geantwoord, dat van zoodanig ge
voelen omtrent onze W.-I. koloniën in het algemeen,
voor zoover men wist, nergens gebleken was, en
dat, wat Curasao in 't bijzonder betreft, een iof-
waardig betoon van hulpvaardigheid jegens de
ingezetenen van dat eiland met de staatkundige
vraag, aangaande de wenschelijkheid van zijn
behoud voor Nederland, niets te maken heeft.
In een afdeeling merkte men op, dat Aruba
nog door andere rampeu schijnt te zijn getroffen.
Naar men meende te weten, zijn op dat eiland
achtereenvolgens twee oogsten mislukt. Wat is
hiervan aan? Is er, nadat de eerste oogst mis
lukt was, by wijze van voorzorgsmaatregel, iets
verricht tot tempering van den nood, die bij een
mogelijke mislukking van den volgenden oogst
to wachten stond?
Ver j aring.
Naar aanleiding van de jongste uitspraak van
den hoogen raad in deze, heeft de minister van
justitie een wetsontwerp, ingediend, houdende
nadere bepalingen omtrent de verjaring in straf
zaken na een veroordeeling bij verstek. Het
voorstel strekt om aan art. 462 wetboek van
strafvordering een nieuwe alinea toe te voegen
van dezen inhoud:
„Is het arrest of vonnis evenwel bij verstek
gewezen, dan blijven, zoowel voor de verjaring
van de daarbij opgelegde straffen, als, in geval van
verzet, voor de verdere vervolging, dezelfde ter
mijnen gelden als in de artt. 459 en 460 zijn
bepaald, te rekenen van den dag waarop de
veroordeeling bij verstek is uitgesproken."
Zeenwsche kiesdistricten.
De door de regeering voorgestelde wijziging der
kiestabel zal op de Zeeuwsoho districten den
volgenden invloed hebben.
Het district Middelburg telt 105,495 zielen,
staat af aan Goes: Hontenisse, Ossenisse, Grauw
c. Hengstdijk, Stoppeldijk, St. Jansteen, Clinge
en Hulst, blijft fc8,844 zielen.
Goes telt 57,838 zielen, waarbij van Breda,
Bergen op Zooin, Woensdrecht, Huibergen, Ossen-
dreeüt en Putte en van Middelburg de bovenge
noemde gemeenten, wordt 90,718 zielen.
Breda telt 104,420 zielen, waarbij van Tilburg,
Baarle Nassau, Chaam, Gilze en Bijen, Terheijden;
het Btaat aan het nieuwe distriet Zevenbergen af:
Blundert, Willemstad, Dinteloord en Fijnaart, en
aan Goes, Bergen op Zoom, Woensdrecht, Huiber
gen, Ossendrecht en Putte, blijft 86,646 zielen.
Het district Zevenbergen bestaat uit de gemeenten
van bet district Tilburg: Zevenbergen, Made en
Drimmelen, Geertruidenberg, Eaamsdonk, Waspik,
Vrijhoeve Capelle, 's Gravenmoer, Sprang, Hooge
en Lage Zwaluwe; van het distrct Breda, Blun
dert, Willemstad, Dinteloord en Fijnaart, en van
het district Gonnchem, Dussen c. a.Meeuwen
c. a.Drongeien, Capelle en Besoijen.
De positie van den maarschalk Mac Mahon
tegenover de republikeinen wordt steeds ongunsti-
"•er. Zoo sterk is de invloed van Bonapartisten
en Jezuïeten op den president der republiek, dat
hij zelfs de eerlijkheid en loyauteit, waarop de
militairen zich gewoonlijk, zoozeer verheffen, prijs
geeft en zich schuldig maakt aan handelingen die
uoen denken aan de toepassing van den regel
het doel heiligt de middelen.
Tegenover de nota van Havas, waarin de maar
schalk meldde dat zijne pogingen tot vorming
van een constitutioneel kabmet zijn mislukt, omdat
men hem onaannemelijke voorwaarden wilde stel
len zijn, na hetgeen daaromtrent eergisteren reeds
in de kamer voorviel, officieele verklaringen van
de groepen der linkerzijde van den senaat en van
te gedelegeerden der meerderheid van de kamer
verschenen, dat aan geen lid van de linkerzijde
van den senaat of van de meerderheid der kamer
opdracht is gegeven, om uit naam van genoemde
corporaties de voorwaarden 70or de vorming van
p' parlementair kabinet te formuleeron.
Bort hierop werd wederom eenenóta van Havas
publiek, waarin werd te kennen gegeven, dat de
vorige nota geen betrekking had op den voorzitter
der kamer, die in de conferentie, welke hij met
den maarschalk had gehad, niet heeft gesproken
over de voorwaarden waarop een conciliant kabinet
zou kannen worden gevormd.
In sommige dagbladen was echte- beweerd dat de
heer d'AudiffretPasquier eene tweede ontmoeting met
den president der republiek had gehad, doch ook
dit werd in eene nota van Havas geloochend met
de stellige verzekering, dat de voorzittervan
den senaat noch Maandag noch Dinsdag op het
Elysée was ontboden.
Wat was er dan toch eigenlijk geschied De
eerste nota van Havas werd door de latere vol-
Utrekt niet ingetrokken of weerlegd, zij werd door
de regeering gehandhaafd, daar haar latere ver
klaringen slechts bepaalde personen aanwezen, die
niet uit naam der linkerzijde hadden gesproken.
Het raadsel werd gisteren opgehelderd door een
brief in de dagbladen van den heer Duclerc, lid
van het liukerecntrum van den senaat. De hoofd
inhoud van dien brief werd in ons telegram van
gisteren avond reeds medegedeeld. Vermelding
verdient echter nog, dat de heer Duclerc, op
verzoek, zijne denkbeelden schriftelijk had
uiteengezet. In dat stuk had hij als zijn p e r-
s o o n 1 ij k gevoelen te kennen gegeven, dat het
beste middel, om aan de kamer een voldoenden
waarborg te geven tegen mogelijk misbruik van
het recht van ontbinding en tevens de waardigheid
van den president te redden, zou wezen een con
gres te houden. Indien hij had kunnen voorzien
zegt hij dat zijne nota zou worden beschonwd
als een officieele formule van de eischen der linker
zijde, dan zon hij haar althans eerst aan de goed
keuring zijner partij hebben onderworpen. Daaren
boven is hij, gelukkigerwijze, in het bezit der nota
en zal haar publiek maken. Voor het geval men
hem mocht beschuldigen van gemis aan voorzorg,
antwoordt bij eenvoudigwanneer hij alleen in
het spel is versmaadt hij voorzorgen.
De Temps meldt nog dat aan het slot der nota
van den heer Duclerc wordt gezegd, dat met het
oog op eene verzoening ieder ander middel dan
het door hem aangegevene zon kunnen worden
besproken.
't Mag onnoodig worden geacht te willen doen
uitkomen hoe oneerlijk de president der Fransehe
republiek in deze quaestie heeft gehandeld, terwijl
de listigheid zijner raadslieden evenzeer duidelijk
in 't oog springt. Men laat den heer Duclerc een
schriftelijke nota geven bevattende
z ij n particuliere opinie en geeft dat stuk uit
voor de ofticieele verklaring van de linker
zijde. Meer en meer begint de maarschalk te
gelijken op den ridder der droevige figuur. Men
beweerde gisteren avond evenwel, dat de verkla
ringen der linkerzijde eenige verbetering in den
toestand zouden hebben veroorzaakt en dat de weg
tot verzoening nu gemakkelijker was. Tot nogtoe
werden echter reeds zooveel dergelijke beweringen
gelochenstraft, dat er volstrekt niet de minste
waarde aan kan worden gehecht.
De ernstige verontwaardiging over de bejegening
de Parjjsche industrieelen en kooplieden door den
maarschalk aangedaan schijnt dezen eenigszins voor
zichtiger te hebben gemaakt. Door het geheele
land worden in alle eenigszins belangrijke handels
plaatsen gelijkluidende adressen geteekend als te
Parijs is geschied, en gisteren heeft de maarschalk
de leden der linkerzijde Boger-Marvaise en Louis
Legrant op het Elyseé ontvangen om zoodanige
adressen namens de kamers van koophandel te
Bennes en Valenciennes te overhandigen. By die
gelegenheid verklaarde hij wel het conflict te
betreuren, maar liet zich geen enkele uitdrukking
omtrent eenige toenadering ontvallen.
Het nieuwe wetboek van strafrecht vindt in den
Italiaanschen senaat een gunstige opname. De
liberale bepalingen die het bevat worden tot nogtoe
alle aangenomen, zoodat thans ook de lijfsdwang
voor schulden is afgeschaft en aan vrouwen de
bevoegdheid is verleend om zoowel in strafzaken
als in burgerlijke zaken als getuigen op te treden.
In de kamer van afgevaardigden verwacht men
eene interpellatie betreffende de inbeslagneming
van twee Italiaansehe schepen in de Zwarte zee
doch het blijkt reeds dat dit incident niet van
zoo ernstigen aard is als men aanvankelijk had
vermoed en dat de Porte recht heeft doen weder
varen aan de eischen der Italiaansehe regeering
wier antwoord dus van geruststellenden aard kan
wezen.
In de Oostenrijksche kamer van afgevaardigden
zijn verschillende wetsontwerpen van financieelen
en militairen aard ingekomen, terwijl de Belgische
kamer de behandeling van den eersten titel van
het ontwerp-wetboek van strafvordering heeft
aangevangen,
De toepassing der wet op de begraafplaatsen,
zooals die door het vorige liberale kabinet in
België werd verordend, heelt aldaar groote onrust
verwekt in de gemoederen van tot verschillende
kerkgenootschappen behoorende personen. Nog
altijd b,estaat de groote quaestie met de katholieke
geestelijken, die weigeren de algemeene begraaf
plaatsen te wijden, terwijl de geloovigen nu in
vrees verkeeren in ongewijde aarde te worden
begraven. Somtijds wordt ieder graf afzonderlijk
gewijd, enkele priesters zijn toegevend genoeg
om het geheele kerkhof te wijden en reeds vindt
men een groot aantal Belgen, die zoo verlicht zijn
dat zij koel blijven bij het denkbeeld in ongewijde
aarde te zullen worden ter ruste gelegd.
Voortdurend worden allerlei middelen bedacht
om den strijd op te lossen en volgens den Bien
public heeft de burgemeester van Lierre, de heer
van Cau wen berg, het middel daartoe gevonden,
dat door genoemd blad aan alle gemeentebesturen
wordt aanbovolen.
Volgens het decreet van Prairial an XII moet
in iedere gemeente waar verschillende godsdien
sten worden beleden, voor ie deren godsdienst
een afzonderlijke begraafplaats of althans een
afzonderlijk gedeelte der algemeene begraafplaats
worden aangewezen, welke gedeelten door hagen,
muren of grachten van elkander gescheiden zijn.
Daar nu in België bijna alle gemeenten katholiek
zijn vindt men meestal overal éen enkele begraaf
plaats die feitelijk de algemeene is, maar zoodia er
iemand op moet worden begraven van een andere
gezindte of een gewezen vrij denker, dan bewe
ren de priesters dat de begraafplaats alleen voor
de katholieken is en dan heeft men de poppen
aan het dausen. Allerlei zeer betreurenswaardige
twisten en geschillen zijn daardoor ontstaan, ern
stige ongeregeldheden en oproerige bewegingen zelfs,
en daarom heeft het vorige liberale kabinet de
ernstige toepassing dar bepaling van genoemd decreet
bevolen, dat in iedere gemeente een algemeene
begraafplaats moet zijn, en het tegenwoordige
kabinet 13 daarop niet terug gekomen.
Wat doet nu de burgemeester van Lierre? Hij
zegtde burgerlijke begraafplaats is verdeeld in
twee gedeelten de algemeene burgerlijke begraaf
plaats en;de katholieke burgerlijke begraafplaats.
Laatstgenoemde is weder verdeeld in drie deelen
a, het groote gedeelte, bevat de gereserveerde
plaatsen voor de getrouwe katholiekeni is een
gedeelte bestemd voor ongedoopt gestorven kinderen,
terwijl eindelijk c bestemd is voor katholieken
die op zoodanige wijze sterven, dat zij als straf
hunner zonden door de kerk van de Christelijke
begraafplaats zijn uitgesloten.
De eigenlijke burgerlijke begraafplaats is bestemd
voor personen die van de katholieke kerk ge
scheiden leven en als vrijdenkers sterven. In het
geval waarin aanhangers van andere godsdiensten
dan de katholieken in Lierre mochten komen zal
hen op hun verzoek een afzonderlijk gedeelte
worden aangewezen.
Voor 'toogenblik zijn er dus geen andere dan
katholieken en -toch wordt voor die katholieken
de begraafplaats in 4 vakken verdeeld, wat geheel
in strijd is met de wet, die slechts dan verdeeling
en afscheiding toestaat, wanneer er ook andere
godsdienstige gezindten bestaan, maar geen ai-
scheiding voor éen zelfde kerkgenootschap. Eene
verdeeling van een kerkhof in vier rakken geeft
werkelijk een fraai beeld van de eenige alge
meene, katholieke Christelijke kerk, en een
afdoend bewijs voor den geest van elassiiiceeren
van den burgemeester van Lierre. In hoeveel
klassen zou hij de burgerij we) splitsen Intusschen
zal zijn kerk hof-verdeeling, als in strijd met de
wet, niet kunnen worden toegepast en dus niet
kunnen strekken tot opheffing van de bestaande
geschillen. Daartoe zal waarschijnlijk slechts een
geheel nieuwe wetgeving kunnen leiden.
Opnieuw is de zonderlinge en onhoudbare poli
tieke toestand in Pruisen in den landdag ter sprake
gekomen, en wel bij de behandeling van een
wetsontwerp tot regeling van den werkkring en
de bevoegdheden der administratieve ambtenaren
en van de administratieve rechtbanken in stedelijke
aangelegenheden, in verband met de Provincial-
ordnung van 29 Juni 1875.
De minister van binnenlandsehe zaken ad interim
dr. Friedenthal ontwikkelde uitvoerig de motieven
voor de indiening van dit ontwerp. Bij de behan
deling van de wet tot regeling van de bevoegd
heden van ambtenaren werden de bepalingen
betreffende de stedelijke ambtenaren er uit gelicht
omdat men die liever wilde opnemen in de Stcidte-
ordnung. Daar nu de staalsregeering in dit jaar
niet voornemens is een Stcidte-ordnung in te
dienen, achtte zij zich verplicht thans te voor
zien in de bepalingen die niet zijn opgenomen
in het Competenzgesetz. Het aangeboden wetsont
werp heeft een belangrijke beteokenis omdat het
sterk ingrijpt in de regeling der gemeentelijke aan
gelegenheden en hoeveel belangen daarbij ter sprake
komen, hoeveel bezwaren zich daarbij voordoen zal
uien zich kunnen voorstellen als men bedenkt, dat in
Pruisen verschillende organisaties bestaan. Slechts
in vijf provincies zijn de Provincial en Kreisord-
nung ingevoerdde andere provincies worden nog
door vroegere wetten béheerseht. Een nieuwe
Stddte-ordnung moet óf in verband worden gebracht
met de voor verschillende provincies bestaande
onderscheiden wetgevingen óf men moet de provin
ciale wetgevingen herzien en in verband brengen
met de communale regeling. Voor 'toogenblik
wil de regeering door het tegenwoordige ontwerp
niets prejudicieefen op de later voor te stellen
gemeentelijke organisatie, in verband met de
provinciale regeling, waaraan ijverig wordt gewerkt,
cn wel in dien zin dat de minister handelt alsof
hij definitief minister van binnenlandsehe zaken is.
Op het zonderlinge feit dat er ook nog een andere
minister van binnenlandsehe zaken is, wees dr. Hiinel,
die de tegenwoordige toestand, met het oog op
de noodzakelijkheid om op het gebied der wetgeving
volgens een bepaald plan te handelen, onhoudbaar
noemdemen verlangt een van beide het regime-
Eulenburg of het regime Friedenthal, maar in ieder
geval een vast regime. Voor allen belangrijken
wetgeveudeu arbeid verlangde dr. Hanel opheffing
van het interimhet wordt tijd dat er een einde
komt aan den voorloopigen toestand die ook door
het aangeboden wetsontwerp, dat slechts als een
overgangsmaatregel kan worden beschouwd, zou
jvorden bevestigd, en daarom wil hij het verwerpen.
Zeer kort, maar vrij scherp betoogde dr. Lasker,
dat er eene hervorming van bet gemeente-organisme
was aangekondigd; daarover behoefde men dus
niet te spreke», De minister bad geen «ehets van
die nieuwe organisatie gegeven, dos daarover
behoefde men ook niet te spreken, want in deu
tegenwoordigen toestand zou ieder debat over
hervorming der administratie onvruchtbaar wezen,
evenals de geheele zitting onvruchtbaar zal bljjven.
De tegenwoordige voordracht is voor geen aanne
ming vatbaar zeide de heer Lasker omdat
zij eene hervorming van het ambtenaarswezen zou
prejudicieeren en alle gebreken van het compe
tenzgesetz, met weinig verbeteringen, bevat. Om
een tweede beraadslaging te voorkomen stelde hij
voor, het ontwerp naar eene commissie te verwij
zen, waartoe de kamer besloot.
Dezelfde bezwaren ongeveer had men tegen ee*
ander ontwerp, nl. tot regeling der gemeenteljka
belastingen. Al deze partieeJe regelingen zonder
reorganisatie van den grondslag, nl. van geheel
het gemeenteorganisme kunnen geen genade vinden
in de oogen der kamer, zoodat waarschijnlijk het
eene ontwerp evenmin zal worden aangenomen
als het andere.
Alle lof moet worden toegekend aan de com
missie belast met het toezicht over den grintweg
hierboven genoemd, daar zij steeds van hare
werkzaamheid doet blijken.
Doch hoe ijverig ook in uitvoering en nauwlet
tend in bezuiniging, toch heeft ook de commissie
de vaste overtuiging verkregen, dat de toestand
van dien weg, zooals die nu bestaat, bepaald on
houdbaar is en ten bewijze van haar streven tot
verbetering, hebben gemeente- en polderbesturen
de begrooting ontvangen om den geheelen grintweg
van Sluis tot Zuidzande en van daar tot Potjes
naar Nieuwvliet geheel op te breken en een keiweg
daarvoor in de plaats te stellen.
Moge dit doel prachtig wezen, de uitvoering is
nog ver in 't verschiet, want ook hier is kapitaal
noodig en kapitalen zijn voor alle corporatiën niet
even gemakkelijk te verkrijgen.
Ik hoop, dat de leden der genoemde commissie
het mij ten goede zullen houden, wanneer ik da
vrijheid neem, niet om eene aanmerking te
maken, maar wel om eene opmerking te geven
die ik gaarne aan het publiek en aan belangheb
benden ter beoordeeling geef.
De grintweg Slu'sZuidzande—PotjesNieuw
vliet is lang 12,114 meter.
Hiervan zijn door te groote onderhoudskosten
onhoudbaar in de eerste plaats de weg
van Zuidzandenaar Sluis;, ten tweede
eischt verbetering de weg van Zuidzande
tot Potjes en van Potjes totNieuw-
vliet.
De zijtak naar Betranchement is mijns inzien3
even goed als andere grintwegen. Aan het ver-
leagen van dien weg tot in de kom der gemeente,
't zij met grint 't zij met keien, bestaat b e-
paald behoefte.
Om alles uit te voeren zooals de commissie zulks
nu voorstelt is een kapitaal noodig van f 180.000,
en men is, na den aanleg daarvan, niet rijker in
wegen geworden met do opoffering van dat groote
kapit;.al redt men niemand uit zijn moeilijken
toestand, alleen Betranchement ontvangt een eindje
weg.
Ik onderstel dat het geen onbillijk verlangen
zou zijn, indien men voor zulk een kapitaal ook
eene meerdere uitgestrektheid van wegen ontving,
waarom ik de volgende vraag als opmerking
ter neder schrijf.
Was het niet meer wenschelijk en zou het alge.
meen belang er niet meer bij gebaat zijn, indien
men in plaats van den grintweg van Zuidzande
füot Potjes en van P o t j e e tot Nieuw
vliet op te breken, deze wegen als grintwegen
liet bestaan en bij voorkeur een keiweg maakte
van Zuidzande naar Nieuwvliet
in een veel kortere richting? Bijvoorbeeld,
van uit Zuidzande over de dijken tusschen den
Eikenpolder, St. Jorispolder, Gras- en Grubeke-
polder, Lijsbetpolder en St.Annapolder ten
oosten en den Antwerpenpolder, St. Jorispolder
en den Mettenijepolder ten westen tot iu
Nieuwvlietdit toch is 4e kortste weg van Zuid
zande naar Nieuwvliet.
De lijn van Zuidzande over Potjes naar Nieuw
vliet is lang5404 M.
De door mij aangegeven lijn is lang p. m. 4000 M.
Er wordt alzoo eene winst verkregen van 1404 M.
hetgeen eene besparing geeft van ongeveer tw.ee
en twintig duizend gulden.
Wanneer men nu voor den geheelen afstand van
Sluis tot Nieuwvliet enkel bazalt-keien gebruikte,
in navolging van de rijkswegen, dan zullen de
kosten per Ma ook nog iets verminderen.
Deze keiweg zon dan de g r 0 o t e communicatie-
weg worden; de Maiia-weg en de weg van Potjes
tot Nieuwvliet, e.enmaal van dien overlast van
vervoer ontheven, zullen terugkeeren tot den toe
stand van de gewone grintwegen en, evenals het
eind Maria-weg van Potjes tot Badzand, steed»
goed bruikbaar zijn zonder te groote onderhouds
kosten; want alleen Badzand en de. aangrenzende
landbouwers zullen dien weg gebruiken.
Het benoodigde kapitaal zou aanmerkelijk minder
wezen en men zou een weg m e e r hebbenmen
zou weer een nieuwe streek uit slijk en klei red-
