N°. 230.
119e Jaargang.
Donderdag
28 September.
io<o.
Dit blad verscbijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen,
Prijs per 3/m. franco f 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën i 20 Cent per regel.
Geboorte- Trouw- Doodberichten enz.: van 1—7 regels f 1,50
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Hoofdagent voor België en Frankrijk: de firma Havas, Laffite C°. te Brussel en Parijs.
BERICHT.
Zij, die zich voor 1 October 1876
op deze courant abonneeren, ontvangen
de nog in dit kwartaal verschijnende
nommers gratis.
Middelburg, 27 September.
GSCHE
i
cj
Heden is in de werkzaamheden van het droge
dok alhier de eerste zichtbare verandering geko
men, welke recht geeft tot de veronderstelling
dat een gedeelte van het werk zijne voltooiing
nadert. Hield men tot dusverre, door ijverig pom
pen, de ruimte achter den kistdam droog, teneinde
op den bodem te kunnen werken, thans is door
middel van twee waterloopen, welke in dien dam
gemaakt zijn, aan het water toegang gegeven,
zoodat het voordok zich langzamerhand begint te
vullen.
De werkzaamheden tot versterking en beveili
ging van den bodem in het voor- of natte dok,
mogen dus geacht worden afgeloopen te zijn. Men
heeft in den onmiddellijken omtrek van den drem
pel der schipbrug de weggezakte of weggespoelde
massa's grond door aanzienlijke hoeveelheden zware
klei, steenen, zand en puin aangevuld; men heeft
diezelfde specie zoo ver mogelijk ook tusschen de
palen en onder de fundamenten van het machine
gebouw gestort; men heeft al deze nieuwe bodem
zelfstandigheid bevestigd door matten van gevloch
ten stroo en dennentakken, waarop weder steenen
gelegd zijn. Over den geheelen omtrek van het
voordok is het droogliggen.de gedeelte van den
bodem op gelijke wijze door middel van stroo-
matten voor afbrokkeling beschut.
De waterloop, die bestemd is om het water uit
het achterdok, onder den bodem van het voordok
door, af te voeren, is opnieuw gebreeuwd en naar
men hoopt voor lekken beveiligd.
Vóór de afsluitingsklep tusschen het voor- en
achterdok zijn mede aanzienlijke hoeveelheden
klei, steenen en andere specie gestort en is de
bodem door matten bevestigd. In het algemeen
is deze klep thans zoodanig versterkt, dat zij voor
het drooghouden van het achterdok eene veel
gewichtiger rol zal kunnen spelen dan, naar de
oorspronkelijke constructie te oordeelen, aanvan
kelijk verondersteld kon worden hare bestemming
fe zijn.
Het oude brok kaaimuur in het voordok, dat
zichtbaar aan 't verzakken is en een aantal scheu
ren vertoont, die achtereenvolgens weer dicht ge
maakt zijn, schijnt voorloopig niet vernieuwd,
maar door ankers of andere middelen versterkt te
zullen worden. Door het water gesteund, dat in
den regel in het voordok zal staan en door de
opstaande klep buiten het droge dok gehouden zal
worden, zal, naar men schijnt te veronderstellen
dit bouwvallige stuk nog eenigen tijd aan de ver-
eischten kunnen voldoen. Dit gedeelte van het
werk schijnt overigens van zijne voltooiing nog
ver verwijderd.
De doorbraak, welke in den kaaimuur van het
voordok heeft plaats gehad, is gedicht door het
inheien van dubbele rijen palen, zoo binnen als
buiten den kaaimuur.
De ruimte tusschen die rijen is weder door het
instorten van zware klei en andere specie aange
vuld, welke men ook aan die zijde zooveel mogelijk
tusschen de palen van het machinegebouw heeft
ingewerkt. Op éene plaats is een steenen beer
gemetseldwelke mede tot steun van het metsel
werk en tot afsluiting van het water dienen moet.
Het is te hopen dat al tleze werken en voor
zorgen voldoende zullen blijken om in het vervolg
do onafgebroken exploitatie van het dok te ver
zekeren. j
De gemeenteraad van Middelburg, zal op
Vrijdag, den 29™ September des namiddags te
2uur, een openbare zitting houden ter behande
ling der volgende zaken:
Missive gedeputeerde staten goedkeuring ïaads-
besluiten; missive commissie bestuur Vüssingsche
rijweg met voorwaarden tolverpachting 1877;
adres mej. H. E. van Hiele om ontslag als le hulp
onderwijzeres op school B; voorstellen burgemeester
en wethouders a betreffende de kweekschool
voor onderwijzers; b tot verhuring van een stukje
grond bij de loskade aan P. de Zeeuwc tot aan
koop van overhoeken bij de Winterstraat; benoe
ming leden vaste commissiën.
Naar wij vernemen is nog een tweede stoomboot
met aniline-afval geladen, uit Duitschland op
Belgisch grondgebied aangekomen. Ook deze massa
vergif moet dus nabij onze kusten in zee uitge
stort worden op gevaar af van er onze visschen
mede te vergiftigen. De afval bevat volgens des
kundigen 21 pet. loodwit.
Het gisteren door ons medegedeelde telegram
betreffende de krijgverrichtingen te Atchin luidt
volgens de Staats-courant als volgt:
„Den 11™ September werden de versterkingen
van Tonga en Lamnjong voltooid. Bij de opening
en verkenning van het terrein sneuvelde 1 mindere
en werden de 26 luitenant en Neve en 8 mindere
militairen gewond.
„Den 12en werd opgerukt naar Lamara. De
vijand werd uit zijne linie van versterkingen ten
Oosten der Koeroeng-Tjoet verdreven; gevoelige
verliezen werden hem toegebracht; 13 stukken
geschut (waaronder éen van 30 en twee van 12
pond) werden door onze troepen vernageld. Door
de lagune ten Oosten van Lamara werd Passar
Koeroeng-Tjoet, aan het uiteinde van den weg
vanNjablang, bereikt, alwaar het bivouac opgeslagen
en de gemeenschap over de Koeroeng-Tjoet tot
stand gebracht werd. Aan onze zijde sneuvelden
dien dag 2 mindere militairen en werden er 17
gewond.
„De gezondheidstoestand der ageerende troepen
was goed, hun geest uitmuntend. Er viel zeer
veel regen."
Men schrijft ons uit Hontenisse van den 24™
dezer
Heden had de jaarvergadering plaats van de
alhier bestaande vereeniging „Kennis is Macht".
Na voorlezing der notulen van de vorige verga
dering en het onderzoeken en goedkeuren der re
kening en verantwoording over het afgeloopen
dienstjaar 1875/76, werd het reglement herzien.
Behalve eenige wijzigingen van huishoudelijken
aard, werd verder met algemeene stemmen beslo
ten om art. 1., met het oog op de reeds feitelijk
bestaande uitbreiding van het programma der ver
eeniging, aldus te lezen: „Er bestaat te Honte
nisse een gezelschap onder de zinspreuk „Kennis
is Macht", hetwelk zich ten doel stelt het versprei
den van natuur- en staathuishoudkundige
kennis, toegepast op landbouw, andere bedrijven
en het dagelijksch leven." Afgescheiden van het
reglement werd vervolgens met algemeene stemmen
aangenomen
1°. dat er in de aanstaande wintermaanden, van
4
October tot en met April, eenmaal 'smaands eene
voordracht zal gehouden worden voor het publiek
tegen betaling van 10 cent entrêe. Deze voor
drachten zullen met proeven worden toegelicht en
uiterst populair zijn.
2°. Dat, daartoe uitgenoodigd wordende, met
de werktuigen en chemicaliën der vereeniging ook
in andere gemeenten van Zeeland voor
drachten zullen gehouden worden tegen matige
vergoeding.
Ter verificatie van den opgemaakten inventaris
der werktuigen werd eene commissie benoemd, be
staande uit de heeren J. F. Deijer, geneesheer,
J. Kroon, wethouder, en P. J. van Eemortel Nz.,
aannemer.
Bij de regeling van den wintereursus werd met
algemeene stemmen aangenomen om, evenals in vorige
jaren, iederen Donderdag eene voordracht over
natuur- en scheikunde, en iederen Zondag eene
over staathuishoudkunde en vrije onderwerpen te
houden, telkens des avonds te 6 uren, in 't lokaal
der vereeniging.
Tot leden van het bestuur werden herbenoemd
de heeren M. Eijke, voorzitter, J. F. Pieters, com
missaris, en A. F. Marlet, secretaris-penningmeester.
Het programma der onderwerpen, welke dezen
winter in behandeling zullen komen, wordt binnen
kort vastgesteld.
Aan deze vergadering ging eene bijeenkomst
van landbouwers vooraf, welke was samengeroepen
tot het vormen van eene zoogenaamde dorpsver
eeniging of landbouw-sociëteit. Het voorloopig
nastuur, bij eone vórige bijeenkomst benoemd en
bestaande uit de heeren J. J. van Arenthals, voor
zitter, P. F. Fruijtier Pz.commissaris, en J. A.
Pateer Ez., secretaris, noodigde den heer Marlet
uit in 'tkort te spreken over het doel en den
werkkring eener dorpsvereeniging. Deze voldeed
daaraan en wees in eene korte toespraak op de
reeds in ons land aanwezige dorpsvereenigingen, o. a.
ook op Schouwen, op de onderlinge voorlichting en
raadgeving; het voor gemeenschappelijke rekening
aankoopen van zaaigoed, meststoffen, werktuigen,
fokdieren, enz.; het aanknoopen van betere handelsbe
trekkingen, ook voor den verkoop van landbouw
producten, het aangaan van onderlinge verzekerin
gen en het aanleggen van een proefveld. Ten
slotte toonde spreker aan, dat dorpsvereenigingen
nooit mogen leiden tot afscheiding van de reeds
bestaande distriotsvereenigingen, maar veeleer tot
versterking daarvan.
Op de vraag van den voorzitter of de aanwezigen
zich met het voorgestelde doel konden vereenigen
en als bewijs daarvan wilden toetreden tot de te
vormen dorpsvereeniging, verklaarden zich ruim
een dertigtal daartoe bereid.
Het voorloopig bestuur werd verzocht zich te
belasten met het samenstellen van een ontwerp-
reglement en dit in eene volgende bijeenkomst ter
bespreking voor te dragen. Het voorloopig bestuur
nam deze opdracht aan.
Eerlang zal Hontenisse derhalve in 't bezit zijn
van eene jeugdige vereeniging, die bij flink samen,
werken rijke vruchten kan en zal afwerpen. Wij
danken daarom van harte de leden van 't voorloopig
bestuur, die 't initiatief daartoe namen, en wensehen
dat hun pogen algemeene ondersteuning en waar
deering moge vinden.
Uit Velzen meldt men aan de Haarl. Ct.: Het
schip met de mal, dat Vrijdag jl. hier passeerde,
heeft Zaterdag zijn proeftocht tot buiten de slui
zen voortgezet. Ofschoon daar in de laatste dagen
veel is gewerkt om de geul op de vereischte diepte
te krijgen, heeft de mal er nog vastgezeten, zoo
dat de kans voor het torenschip om te vertrekken,
ook met het oog op het ingevallen ongestadige
weder, vooreerst weder verkeken is.
Voor de betrekking van stations-ambtenaar bij
den spoorwegdienst in Ned. O.-I. hebben zich
ruim honderd candidaten aangemeld, thans in dienst
bij de verschillende spoorweg-maatschappijen hier
"te lande.
Er zijn (zoo wij goed zijn ingelicht) voorshands
slechts zes plaatsen te vervullen, op de volgende
voorwaardena eene verbintenis voor minstens
vijf jaren dienst in Ned. Indië; b vrije overtocht
heen en terug; c eene bezoldiging van minstens
honderd vijftig gulden 's maands.
Dit is (voor zoover ons bekend) de eerste uit
zending van hier gevormde stations-ambtenaren
naar Indië. Zoo deze slaagt, zal zij vermoedelijk
worden herhaald en zullen daarmede nieuwe uit
zichten worden geopend, voor onze jongelieden
die zich aan den spoorwegdienst wijden. (U. Dbl.)
De Haagsclie correspondent der Zutfensche cou
rant schrijft het volgende over de nieuwe wet op
het lager onderwijs, wat wij overnemen zonder
de verantwoordelijkheid op ons te nemen:
„Het Vaderland heeft reeds meêgedeeld, dat het
ontwerp naar den raad van state is verzondenik
kan er bijvoegen dat er onder de clericalen een
ware storm zal opgaan, als het ontwerp wordt
ingediend zooals het than3 bij den raad van state
aanhangig is. Het zal een geheel nieuwe school
wet worden, bijna geen enkel artikel is onveran
derd uit de wet van '57 overgenomenmaar de
voorgestelde wijzigingen betreffen toch bijna uit
sluitend paedagogische zaken. Meer onderwijzers,
hoogere traktementen, ziedaar ook twee hoofd
punten in de wet van Heemskerk. Als een con
cessie aan de clericalen kan beschouwd worden,
eene bepaling tot invoering van verplichte school
geldheffing. Zooals gij weet is dit het oude stok
paardje van Heemskerk; maar hij zal er niet veel
verder meê komen; de liberalen zullen verplichte
schoolgeldheffing nooit toestaanen de clericalen
zullen hem zeker terstond toegeven: dankbaar,
maar op verre na niet voldaan. Gisteren hoorde
ik een hooggeplaatst persoon zeggenals de wet
zoo naar de kamer gaat, zal zij niemand voldoen,
en den liberalen wel het allerminst, omdat te veel
moeite is gedaan om alle partijen te bevredigen
en voor de gemeenten een nieuwe last, zonder
waarborg voor ontheffing, onaannemelijk is."
Blijkens bij de regeering ingekomen ambtsberich
ten zijn in de maanden Juni, Juli en Augustus
gevallen van dolheid bij honden voorgekomen in
Noord-Brabant 6in Gelderland 2, in Zuid-Holland
1, in Zeeland 1, in Overijsel 1, in Groningen 1 en
in Limburg 5, dus samen in het rijk 17 gevallen.
In Noord-Holland stierf aan watervrees een man
die eenige weken te voren in Zeeland door een
hond gebeten was.
In de voorafgaande maanden Maart, April en Mei
waren 13 gevallen van dolheid of vermoedelijke
dolheid bij honden voorgekomen (Staats-courant
van 29 Juni 1876 n° 151.)
De laatste militairen, te Amsterdam verza
meld uithoofde der jongste wanordelijkhedenzijn
van daar vertrokken.
Aan de kamers van koophandel en fabrieken
te Amsterdam, Rotterdam, 's Gravenhage, Dord
recht, Schiedam, Middelburg, Vlissingen, GroningenJ
Leeuwarden, Harlingen, Zwolle, is gezonden het
bericht omtrent den handel en de scheepvaart in
het Britsche koninkrijk over Augustus 1876.
Omtrent de zitting der tweede kamer van
gisteren zalna het door ons reeds medegedeelde,
de opgave voldoende wezen van de namen der
voor- en tegenstemmers bij de amendementen,
betrekkelijk de onderwijs-paragraaf in het adres
van antwoord op de troonrede voorgesteld door
de heeren des Amorie van der Hoeven en Sehim-
melpenninck van der Oije.
Ook na de verklaring van den heer Tak, voor
zitter der commissie van redactie, dat met de
zinsnede, waarin de kamer verklaren zou „vooral"
prijs te stellen op de spoedige ontvangst van het
wetsontwerp op het lager onderwijs, volstrekt niet
bedoeld werd eenig wantrouwen tegenover de
regeering uit te spreken, of haar iets onaange
naams te zeggen, handhaafden de katholieke en
de anti-revolutionaire voorsteller hunne amende
menten. Hieruit bleek dat het hun meer te doen
was om aan de kamer eene verklaring van onver
schilligheid ten opzichte der onderwijs-quaestie te
ontlokken, dan haar terug te houden van eene
betuiging van belangstelling, welke na de verkla
ring van den heer Tak alle beteekenis van wan
trouwen of van onnoodigen aandrang verloren had.
De groote meerderheid verklaarde zich dan
ook voor de redactie der commissie. Met de be
tuiging van onverschilligheid, door den heer van
der Hoeven voorgesteldstemden de meeste anti
revolutionairen enkele katholieken en een enkel
conservatief lid in. Het waren de heeren: de
Jonge, des Amorie van der Hoeven, Lambrechts,
van Asch van Wijk, Haffmans, Teding van Berk
bout van Heemstra, Scbimmelpenninck, Luyben,
Saaymans Vader, Biehon van IJselmonde, van
den Berch van HeemstedeArnoldts, Messchert
van Vollenhoven en Oorver Hooft.
Het amendement van den heer Schimmelpenninck
van der Oije, dat ten doel had het aandringende
woord „vooral" uit den volzin weg te laten, ver-
eenigde 27 stemmen op zich, samengesteld uit
alle katholieken en anti-revolutionairen, benevens
een deel der conservatieven, namelijk de heeren
A. Mackay, van Heemstra, Schimmelpenninck,
Luyben, Saaymans Vader, Schimmelpenninck van
der Oije, Bichon van IJsselmonde, van den Berch
van Heemstede, van der Schrieck, Fabius, Arnoldts,
Messchert van Vollenhoven, Oorver Hooft, Wint-
gens, van Nispen van Sevenaer, de Jonge, van
Wassenaer van Catwijck, van Zinnicq Bergmann,
de Casembroot, Borret, Verheijen, Lambrechts,
van Baar, Kerens de Wijl re, van Asch van Wijck,
Haffmans en Teding van Berkhout.
De heer Heydenrijck was bij de beide stem
mingen uie t tegenwoordig.
