N°. 201.
119e Jaargang,
18Tè.
25 Augustus.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco f 3,50.
Afzonderlijke Dommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiêns 20 Cent per regel.
Gèboorte- Trouw- Doodberichten enz.: van 1—7 regels 1,50
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Hoofdagent voor België en Frankrijk: de firma Havas, Laffite C°. te Brussel en Parijs.
Bericltt.
Uithoofde der verplaatsing onzer bureaux
wordt men verzocht alle brieven, boodschap
pen als anderszins, bestemd voor de redactie
of de administratie van dit blad, in het
vervolg te adresseeren
Aan het bureau der Middelburgsche
courant, St. Pieterstraat A 72, alhier.
Middelburg, 24 Augustus,
FEUILLETON.
Isola 8 ei ia.
Het elfde jaarverslag der Middelburgsche ver
eeniging Uit het volk—voor het volk is thans
in druk verschenen en ons toegezonden. Wij
ontleenen daaraan de volgende opgaven.
De vaste instellingen der vereeniging, de
Volkszangvereeniging en de cursus tot oefening
in het kunstmatig lezen en voordragen, bleven
in het afgeloopen jaar in stand en in goede werk
zaamheid. Als directeur der eerstgenoemde inrich
ting werd benoemd de heer D. W. Louis, ter
vervanging van den heer Hemmes, die als zoodanig
bedankte. Meer uitbreiding werd gegeven aan
het elementair onderwijs in de zangkunst en, als
een gevolg daarvan, is het zeer wel mogelijk dat
de zangvereeniging in den eersten tijd minder in
het openbaar zal optreden dan vroeger het geval
was.
De aangewende poging tot bevordering van het
aankweeken van bloemen door den arbeidenden
stand is boven verwachting geslaagd. Daar wij
te zijner tijd daarvan verslag gegeven hebben, is
het niet noodig daaromtrent thans in bijzonder
heden te treden. Aangevraagd ter kweeking wer
den 1780 planten, op de tentoonstelling ingeleverd
1447 planten, terwijl bijna geen der aanvragers
wegbleef. De ontvangsten voor de geheele zaak
bedroegen 305, de uitgaven f 496, zoodat de kas
der vereeniging daar eene som van f 191 moest
bijleggen. „Ofschoon, wordt in het verslag ge
zegd, op den duur onze kas zulk een uitgaaf
voor éen enkele zaak, boe nuttig ook, niet kan
dragen, hebben wij niet geaarzeld cok dit jaar
de zaak der bloemenkweeking weder ter hand te
nemen, in de hoop dat de meerdere bekendheid
die zij heeft verkregen, meerderen zal aansporen
ons in onze pogingen te steunen. Dat dan ook
zij, die zich misschien met sommige werkzaamhe
den onzer vereeniging niet geheel kunnen veree-
30.
Naar het Duitsch van Arthur Stahl.
Vervolg.)
Eene audiëntie bij den paus is niet moeielijk te
hekomen. In de meeste gevallen is eene een
voudige aanmelding daartoe hij den gezant van
de betrokken natie voldoende, ja voor reizende
dames is het reeds zoozeer mode geworden, dat
de touristen het als eene der gewone merkwaar
digheden van de Eeuwige Stad beschouwen. Voor
Candida echter was het een zeer belangrijke stap
en zij moest dien zonder medeweten van Cesare
doen, daar zij vreesde dat deze het anders niet
zou willen gedoogen.
Toen zij te Rome aankwam, vernam zij terstond
dat het vonnis geveld was. Zij deed daarop de
noodige stappen en bevond dat het niet moeielijk
zou zijn haar wensch vervuld te zien; reeds voor
den volgenden dag werd haar eene audiëntie bij
den paus toegestaan. Bij de receptiedagen van
den Heiligen Vader wordt een bepaald ceremonieel
gevolgd. Dames worden altijd des Donderdags
morgens ontvangen. Zij moeten zich, gelijk voor
een bezoek in de Sixtijnsche kapel, in 't zwart
nigen, maar die deze zaak goedkeuren, ons
bierin met hunne bijdragen helpen
In den afgeloopen winter werden zes volks
voordrachten gegeven, voor welke te zamen 2385
toegangkaarten werden afgegeven a 10 cent, zon
der de 25 gratis-kaarten te rekenen, die iederen
avond voor de militairen van het garnizoen be
schikbaar gesteld werden en eenige andere koste-
looze entrée's. Het grootste aantal bezoekers be
droeg 606, bet kleinste 162. Opmerking verdient
dat dit kleinste getal bereikt werd op den eenigen
avond, dat er eene populair-wetenschappelijke
voordracht over licht en lichtverschijnselen, door
proeven opgehelderd, werd gehouden. Overigens
waren de voordrachten alle van muzikalen of let
terkundigen aard. De zaal bleek gewoonlijk te
klein om het aantal bezoekers te bevatten, zoodat
er steeds afgewezen moesten worden. De kosten
der zes voordrachten bedroegen, tengevolge der
van vele zijden ondervonden kostelooze hulp, niet
meer dan f 138.61.
De tentoonstelling der portefeuille met teekenin-
gen van „Pulchri Studio" werd slechts door 195
personen bezocht. Daaronder bevonden er zich
26, die van de gelegenheid gebruik maakten om
voor 10 cent toegang te bekomen. Het bestuur
stelt zich voor gevolg te geven aan den bij die
gelegenheid gegeven wenk, om voortaan hetzij
vooraf of op de tentoonstelling zelve, in breede
trekken iets mede te deelen over de leer van het
schoone, teneinde op duidelijke en begrijpelijke
wijze te leeren wat en waarom iets schoon ge
noemd wordt.
De plaatsgegrepene veranderingen in het bestuur
der Vereeniging zijn reeds vroeger door ons ge
meld. Een woord van herinnering wordt in het
verslag gewijd aan wijlen den heer C. Krijger,
een der oprichters van de Vereeniging en gerui-
men tijd een harer bestuursleden, wien zij dit jaar
door den dood moest verliezen.
De tinaneieele toestand der Vereeniging is niet
ongunstig. Een klein batig saldo is overgebleven
en het ledental met tien toegenomen.
Met instemming laten wij hier de woorden vol
gen door welke het verslag besloten wordt:
„Er is een tijd geweest dat onze vereeniging
te worstelen had met velerlei vooroordeelen, ja
met zeker wantrouwen bejegend werd, als zochten
wij iets anders dan het bevorderen van veredeling
en beschaving. Er zijn er geweest en er zijn er
nog, die glimlachend vragen naar de uitkomsten
van ons pogen in de nu reeds vervlogen elf jaren.
Men vindt er die van meening zijn, dat alle arbeid
ijdel is om een zekere ruwheid, een zekeren inge-
wortelden lust tot het min edele te bedwingen of
te veranderen, en het derhalve wijs zou zijn ons
niet verder af te slooven.
kleeden, zonder handschoenen, maar met waaiers
en met den zwarten kanten sluier over het hoofd.
Zij rijden te elf uren naar het Vatikaan en stappen
niet uit bij het groote portaal der Zwitsersche
garde, maar aan een bijzonderen opgang naar de
receptiezalen van den paus.
Zij, die met een bepaald doel eene audiëntie
gevraagd hebben, worden op een vroeger of een
later uur ontvangen. Tot dezen behoorde Candida.
Hoe dikwijls was zij niet over het St. Pietersplein
gegaan, maar nooit hadden de reusachtige gevel
der kerk, de obelisk, de prachtige fonteinen, de
kolonnades zulk een ^diepen indruk op haar ge
maakt als heden!
Zij verliet haar rijtuig hij den evengenoemden
opgang en werd door de bondt gecostumeerde
Zwitsersche garden geleid tot aan den grooten
trap, voorbij den ingang der Sixtijnsche kapel tot
aan het portaal, waarboven, als bij een particulier,
de naam: „Pio nono" staat.
Daar ontving haar een der pauselijke kamer-
heeren en leidde haar de lange gangen door. Ware
zij niet met andere gedachten vervuld geweest,
hetgeen hare oogen trof zou haar geboeid hebben.
Al de bedienden waren gekleed in karmozijn rood
damast, afgezet met fluweel en goud, hetgeen een
schitterend effect maakte. In de laatste galerij
der Loges van Raphael liet de kamerheer haar
eenige oogenblikken alleen. Weldra kwam hij
terug en voerde haar in de eerste audiëntiezaal.
Het wemelde er van lakeien en een aantal perso
nen stonden te wachten, hetgeen Candida echter
„Wij zijn juist tot tegenovergestelde gedachten
gekomen. Wij durven ons vleien dat wij vrij wat
beter beoordeeld worden dan vroeger; dat men
tot de overtuiging is gekomen dat onze bedoeling
werkelijk is in het waarachtig belang van velen
en dat wij nog vrij wat meer konden wij voe
gen er bij zouden doen wanneer wij nog meer
ondersteuning vonden. De fondsen zijn te onbe
duidend om iets van eenigen omvang te onderne
men, vooral wanneer wij door zeer lage entrées
willen werkzaam blijven voor de bedoelde klasse
der maatschappij. En het is om al deze redenen
dat wij aan onze gegoede medeburgers het ver
zoek richten om, voor zoover zij het niet zijn,
tegen eene jaarlijksche bijdrage van f 2.50 lid te
worden van onze vereeniging. Of wel tot onze
minder gegoede medeburgers: komt! helpt ook
gij ons in ons pogen, door begunstiger te worden,
't zij voor f 2 of f 1.50 of f 1.25 of voor f 1.
Rechten worden er niet door verkregen; 'tware
woord is ondersteunen, helpen om iets tot stand
te brengen, wat voor nog minder bedeelden voor
luttele centen is te genietenniet alleen vermaak
maar ook leering, niet alleen een uitgang, maar
een opbouwen tot al datgeen wat begrepen is in
de uitdrukking: 't ware, 't schoone en 't goede."
In de vergadering der Ylissingsche afdeeling van
het anti-dienstvervangingsverbond, welke
Donderdag avond gehouden werd, is de heer D. J. H.
van Aken, secretaris der afdeeling, benoemd tot
afgevaardigde ter algemeene vergadering, welke
den 31en dezer te 's Gravenhage gehouden zal
worden.
1
Aan het Handelsblad wordt het volgende uit
Vlissingen geschreven.
„De eisch der werklieden van de firma Krupp
alhier, om hooger loon bij het laden der schepen,
is in de laatste dagen in verschillende bladen
besproken en niet altijd juist voorgesteld, waarom
wij er nog met een enkel woord op wenschen
terug te komen.
„Aan het expeditie-kantoor van genoemde firma
zijn een aantal vaste werklieden verbonden, terwijl
een groot aantal sjouwerlieden, daar van tijd tot
tijd gebruikt worden bij het laden en lossen der
groote stoomschepen. Deze laatste arbeiders hebben
dan uit den aard der zaak een hoog daggeld,
doch maakten bij het laden van een dier schepen
van den daarbij vereischten spoed gebruik om nog
hooger loon te eischen. De afkeuring hierover
uitgesproken, zoowel om het onedele als onver
standige dezer handelwijze, is dan ook alleen
toepasselijk op die tijdelijke werklieden en niet
op het vaste werkvolk dier firma, dat alle reden
geeft tot tevredenheid.
slechts kort behoefde te doen. Men leidde haar
weder door eene andere reeks van vertrekken en
eindelijk werd de deur van de kamer zijner Hei
ligheid geopend. Zij stond alleen, in tegenwoor
digheid van den paus.
Pius de Negende heeft, gelijk vrienden en vijan
den erkennen, iets bijzonder innemends over zich.
Hij is de schoonste oude man, dien men zich kan
voorstellen, en hij zijn zacht, vriendelijk gelaat
staat zijne witte kleeding met de roode kraag
buitengemeen goed. Hij zat op een vergulden
stoel en voor de estrade, waarop die geplaatst
wa3, lagen kussens om te knielen,, voor degenen
die hem de pantoffel kwamen kussen.
Candida boog de knieën, maar de Heilige Yader
hief haar op, en reikte haar zijne bijna historisch
gewordene blanke aristocratische hand, om die te
kussen in plaats van zijn voet. In hare smart
gesterkt door zijne vriendelijkheid als door eene
bovenaardsche vertroosting, kuste zij die hand
met de innigheid van een gebroken hart, dat hier
zijne laatste uitredding zoekt. Met betraanden
blik zag zij naar zijne Heiligheid op.
„Zeg mij alles, mijne dochter," sprak de paus.
En zij zeido hem alles. De bekentenissen vloei
den als een stroom over hare bevende lippen en
eindelijk, de handen opheffende, smeekte zij om
genade voor hem, die haar heden en hare toe
komst was.
Toen zij uitgesproken had, bewaarde de paus
een geruimen tijd het stilzwijgen.
„Mijne dochter," zeide hij eindelijk op een zachten,
„Hieruit blijkt tevens dat bet Vaderland niet
juist was ingelicht, toen het meldde dat genoemd
expeditie-kantoor werkvolk uit Essen had ontbo
den; aan die arbeiders zou men toch geen vast
werk kunnen geeft.
„Men heeft nu eenvoudig besloten de sjouwerlie
den, die alstoen van den nood der werkgevers
gebruik maakten om hooger loon te bedingen,
niet meer in dienst te nemen. Bovendien zal het
meerendeel der schepen van Krupp, met ijzer-erts
geladen, naar Rotterdam gezonden worden. Te
gemakkelijker heeft men hiertoe kunnen beslui
ten, daar de stoomschepen van dien fabrikant
slechts met 3/4 lading de haven van Bilbao kun
nen verlaten en dus gemakkelijk den nieuwen
waterweg kunnen binnenkomen, terwijl de vrach
ten naar den Rijn voor de lichters van Rotterdam
lager zijn dan van Vlissingen.
„Ook hier is dus gebleken, dat onredelijke
eischen om hooger loon den arbeiders slechts nadeel
kunnen aanbrengen."
Den 6™ September zal te Rotterdam overgaan
aan boord van het via Suez naar Java bestemde
stoomschip „Drenthe" een detachement supple
tietroepen sterk 105 manwaaronder 5 onder
officieren onder bevel van den kapitein der infan
terie D. de Vijver en het medegeleide van de
le luitenants J. W. H. Werlemannbeide van
verlof terugkeerendeJ. N. Hardeman en de 2e
luitenants H. C. Verniers van der Loeff, allen van
dat wapen, J. C. J. Vrijberghe de Coningh der
art. en H. W. Seheuer der genie.
De Standaard verneemt dat de ministers van
binnenlandsche zaken en van marine gisteren
ochtend te Velzen zijn aangekomen om persoonlijk
in loco zich te overtuigen van den stand van
zaken betreffende het ramtorenschip Koning
der Nederlanden.
Volgens herhaalde peilingen in de Noordzee
haven door het personeel van de Amsterdamsche
Kanaalmaatschappij en van 's rijks waterstaat ver
richt is de diepte van de geul aldaar 0.45 M.
onder A. P. De kommandant van het ramtoren
schip de heer van Gennepis echter van oordeel
dat er een diepte van 0.50 M. onder A. P. ver-
eischt wordt om het schip veilig buiten de haven
en in zee te brengen. Zoolang de geul niet op
die diepte gebracht iskan de Koning der Neder
landen dus nog niet tusschen de hoofden passeeren.
In de zaak der inlichtingen omtrent de bewoners
enz. van geestelijke gestichten verneemt de
Tijd, dat een burgemeester en waarschijnlijk is
dit ook met zijne collega's, in .plaatsen waar geen
treurigen toon, „over de wet heb ik geen macht,
maar ik kan haar temperenhij zij verbannen."
Een zwart floers kwam voor Candida's oogen;
zij bezwijmde, en eer zij het zelve wist bevond zij
zich in haar rijtuig, zonder bewustzijn van't geen
er rondom haar gebeurde.
De echtgenooten zagen elkander eerst weder,
toen aan Cesare dit zachtere vonnis, dat hem voor
de in zijne oogen onuitwischbare onteering vrij
waarde, reeds meegedeeld was. Hij had dat aan
Candida te danken. Maar gelijk thans alle bloemen
in haar leven verdord waren, zoo was ook hij
innerlijk gebroken, ofschoon in het vonnis van
verbanning nog verzachting kon komen. Er was
hem nu opgelegd een pelgrimstocht naar het Heilige
Graf te Jeruzalem te doen.
Het sprak van zelf, dat Candida en Cesare te
Rome niet bij elkander konden blijven tot op het
tijdstip van zijn vertrek. Zij moest zich in de
onvermijdelijke noodzakelijkheid schikken en alleen
naar Isola Bella terugkeeren. Cesare had nog
eenige dagen uitstel voor zijne reis gekregen en
beloofde haar en het knaapje daar vaarwel te ko
men zeggen, als zij zich sterk en moedig betoonde.
Candida glimlachte op eene vreemde wijze, want
zij voelde hare krachten afnemen en had, gelijk
alle hoogste zenuwachtige naturen, een voorgevoel
dat haar iets boven het hoofd hing. Zij koesterde
geen hoop meer, en had dientengevolge geen kracht
van handelen. Zij dacht aan niets meer dan van elke
minuut van hun samenzijn nog partij te trekken,
den minsten zijner wenschen te vervullen, en aan
