N°. 171.
119e Jaargang.
1876.
Vrijdag
21 Juli.
Dit blad verschijnt d a g e 1 ij k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco f 3,50,
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiên20 Cent per regel.
Geboorte- Trouw- Doodberichten enz.; van 1—7 regels 1,50
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Hoofdagent voor België en Frankrijk: de firma Havas, Laffitje C°. te Brussel en Par ij s.
Middelburgi 20 Juli,
FEUILLETON..
Isola Bella.
lilIDDELBUROSCHE COll
De heer J. W. H. Butgers van Bozenburg, oud
lid der tweede kamer voor Haarlemmermeer,
brengt in een belangrijk artikel in het Vaderland
de droogmaking der Zuiderzee ter sprake. Warm
voorstander van het grootsche werk, waarschuwt
hg echter tegen oppervlakkige berekeningen en
ongegronde verwachtingendie slechts tot teleur
stelling zouden kunnen voeren. Deze reusachtige
droogmaking is met geen enkele, welke tot dus
verre in ons land werd ondernomen, te verge
lijken en men dient zich dus wèl rekenschap te
geven van wat men onderneemt en niet door ver
gelijkingen, welke geen steek houden, zich tot
onjuiste becijferingen laten voeren.
Zoowel de concessie-aanvragers als de staat
schijnen er op te rekenen dat de 176,000 hectaren
land meer dan ƒ766.50 per h. a. zullen opbrengen.
Waarop grondt zich die berekening? De waarde
van gronden is zeer betrekkelijk en allermeest
afhankelijk van de ligging; goede hoedanigheid
van den grond is wel een factor, maar niet de
e enige factor voor de waardebepaling van een
land, en tnsschen de waarde van een stuk grond
en den prijs, waarvoor het te verkoopen is, bestaat
bovendien dikwijls een groot onderscheid.
Het is waar dat de gronden in den Alexander-
polder en bet IJ van f 1000 tot 2700 per h. a.
opgebracht hebbendoch men vergete niet dat tel
kens kleine hoeveelheden, nooit meer dan vijf a
zeshonderd hectaren tegelijk en telkens met tus-
schenpoozen van een half jaar, geveild werden.
Toen de staat daarentegen 17,000 hectaren inden
Haarlemmermeerpolder in 4 jaren van de hand
moest zetten, daalde de prijs tot gemiddeld 500.
Moesten de 176,000 hectaren van de Zuiderzee aau
den man gebracht worden in den loop der 16 jaren,
waarin dr. Stieltjes de onderneming voltooien wil,
alzoo 11,000 hectaren jaarlijks, dan zou, vreest de
schrijver, het aanbod niet alleen spoedig de vraag
overtretfen, maar zouden de koopers weldra ont
breken. „De gronden, het dichtst bij den voor-
maligen oever, zouden aardig wat opbrengen; die
verderaf gelegen allengs minder, en voor die meer
naar 't midden zouden binnen kort kwalijk koopers
te vinden zijn."
Bovendien zal de arbeidsvraag zeer moeilijk op
te lossen zijn. Nu reeds is in alle takken van
nijverheid, het meest bij den landbouw, gebrek aan
handen. „Levert dit in kleine droogmakerijen
reeds bezwaar op, in de grootere, waar het centrum
3.
Naar 7iet Duitsch van Arthur Stahl.
Vervolg.)
„Het was een geheel jaar, Cesare. Geen uwer
vrienden weet waar ge het doorgebracht bebt.
Waar waart ge toen?"
„Ik was in Duitschland."
„Waar, Cesare, waar? En waarom zoo lang?
Wat hield er u op? Waarom ligt er zulk een on
doordringbare, geheimzinnige sluier over dien tijd?"
„Wees er niet nieuwsgierig naar."
„Ik wil eindelijk van dat kwellende vermoeden
bevrijd zijn, Cesare," hernam zij op hartstochte
lijken toon. „Is het niet genoeg, dat men geen
recht op u mag hebben Het rooft mij den
slaap en laat mij geen rust. Bij elke verandering
van uw gelaat, bij eiken overgang van uw stem
sidder ik, alsof daar de slag zou komen."
Een gloeiend rood bedekte bij deze plotselinge
uitbarsting het gelaat van den jongen man.
„Strega," begon hij, en met dien naam deed hij
te gelijk hare hevige opwelling bedaren, „indien
ik blijf, kan het slechts onder éene voorwaarde zijn,
namelijk dat ge nimmermeer dit punt aanroert."
zooveel verder van de oude wereld af ligtneemt
het in onevenredige mate toe. In den Haarlem
mermeerpolder die nu 25 jaren boven water is,
zijn de loonen nog veel hooger dan ergens elders
binnen onze grenzen; hoe het dan gaan zal in
den tienmaal grooteren Zuiderzeepolder valt
daaruit af te leiden.
„Droogmaking van de Zuiderzee is daarom geen
gewoon ingenieurswerkdeze vreedzame verovering
eischt haar eigenaardige vreedzame strategiezij
is meer dan een technischeen sociaal kunststnk;
een operatieniet voltooidals de plas afgemalen,
de zee in een vruchtbare steppe veranderd is;
maar eerst dan wanneer dit brokstuk tot een
samenhangend deel van den Nederlandschen staat
is herschapen en opgevoed."
Men moet daarom meer nog denken aan het
koloniseeren dan aan het verkoopen. „In deze
twaalfde provinciewaar gedurende de eerste
halve eeuw bijna alleen landbouwers en hand
werkslieden wonen, waar handel en nijverheid,
voor zoover die niet direct van en voor den land
bouw bestaanonbekend zullen zijn waar roerend
kapitaal niet te vinden iszullen niet alleen scho
len raadhuizen en alle mogelijke gebouwen voor
den publieken dienstmaar ook kerkenherber
gen en voor al zijn ambtenaren woningen door
den staat moeten worden opgericht, spoor- en
rijwegen worden gemaaktdorpen en steden aan
gelegd dag-week- en jaarmarkten ingesteld en
aangemoedigd; in 't kort, voor een verzameling
van menschen moet een maatschappij worden ont
worpen en pas gemaaktgelijk die overal elders
door en overeenkomstig de behoeften zich ont
wikkelde."
Uit deze beschouwingen trekt de heer Butgers
de volgende moraal.
„De Hollandsche natiedie op dit gebied haar
sporen niet meer te verdienenmaar groote din
gen verricht heeft eu rijk genoeg iszette de
kroon op alle vroegere droogmakerij werken door
het meer Flevo te doen gaan den weg van de
Haarlemmermeer en zooveel andere plassen. Slagen
zal zijhet staat vasten wat het kosten moge,
het kan slechts geld zijn, geen bloed.
„Doch zij meene niet een goede financieele ope
ratie te doen ot te kunnen volstaan met bedijken,
uitpompen en verkavelend. i. 10 maal hetgeen
voor de Haarlemmermeer gedaan is. Zij moet han
delen met volle bewustheid van het gewicht der
taakdie zij gaat ondernemenmet een helder
overzicht van de campagne, die zij openen wil,
en niet alleen met den wil om te veroveren, maar
tevens voorbereid om de oorlogskosten en zorgen
en alle vereischte opofferingen blijmoedig te
dragen."
Dit bracht haar toorn weêr aan 't zieden en deed
haar meer zeggen dan zij oorspronkelijk voorne
mens was geweest.
„Ik kan zoo niet leven riep zij uit„ik wil niet
altijd heen en weêr geslingerd worden tusschen hoop
en vrees, tusschen blijdschap en verdriet. Kan ik ooit
in vertrouwen berusten, ooit een uur gelukkig zijn
„Gelukkig? Wie is gelukkig? Wie heeft
ooit de gouden vrucht in de hand gehad, zonder
de slang te zien naderen? Wien is de beker met den
bedwelmenden drank niet van de lippen gerukt?
Geluk! Slechts hij die een korten tijd heeft ge
droomd, die gevoeld heeft dat het geluk, hetwelk
de menschen onder duizend vormen najagen, slechts
onder éen vorm werkelijk aanwezig is, hij die zelf
daar om gestreden heeft als om het leven, die het
dan eenige weinige zalige minuten heeft gesmaakt,
die kent het geluk, maar te gelijk ook de smart.
Ja, prinses, ge zoudt geen uur lang uwe pijn tegen
de mijne willen verruilen."
Wederom verscheen de eigenaardige uitdrukking
op haar gelaat, die dit zoo aantrekkelijk en te
gelijk zoo raadselachtig maakte. Zij zeide niets
meer, alsot zij meende dat er woorden- genoeg
verspild waren, maar trok hem door de laurierlaan
voort naar eene kleine rotonde die op kolommen
rustte en van wier divans men het feest op zijn
gemak beschouwen kon.
Het gezicht, dat men van deze plaats had, was
tooverachtig schoon. Het was geheel donker ge
worden en zij overzagen de benedengedeelten van
den tuin, die zich tot aan het meer uitstrekten.
lu de gisteren avond alhier gehouden jaarlijk-
scbe algemeene vergadering der vereeniging Uit
het volkvoor het volk is het verslag uitge
bracht van den toestand der vereeniging, dat zal
worden gedrukt en aan de leden rondgezonden.
Hoewel de toestand bevredigend is, heeft de ver
eeniging, wier goede werking veelzijdig wordt
erkend, echter dringende behoefte ook aan mate-
vieelen steun, daar het onmogelijk is de vele uit
gaven voor verschillende ondernemingen te dekken
door de daaruit voortvloeiende inkomsten.
Met het oog daarop was het voor het bestuur
.vooral aangenaam te ondervindendat de vereeni
ging meer en meer sympathie geniet ook onder
de volksklasse en er daaronder worden gevonden,
die zich wel eenige opofferingen willen getroosten
om de vereeniging te steunen. Een der leden
drong er daarom op aan vooral zooveel mogelijk
het in het vorige jaar genomen besluit ter alge
meene kennis te brengen, dat ieder als donateur
kan worden aangenomen, die zich verbindt tot
eene jaarlijksche contributie van minstens f 1,
waaraan echter geen rechten verbonden zijn.
Door een ander lid werd, met het oog op het
geringe bezoek aan de in dezen winter gehouden
tentoonstelling van plaatwerken te beurt gevallen,
de wenschelijkheid uitgesproken dat pogingen zou
den worden aangewend tot ontwikkeling van het
aesthetisch gevoel bij het volk. Het bestuur ver
klaarde zich bereid dit en andere aan haar oor
deel onderworpen denkbeelden in overweging te
nemen.
Tot leden van het bestuur zijn benoemd in
plaats der periodiek aftredende leden J. J. Wor
rell en mr. P. Boetert Tak Ez., de heeren G. Knol
en J. C. van der Hell en in plaats van het over
leden lid p. Krijger, de heer W. J. N. Landré.
De uitslag der verkiezingen voor leden van
gemeenteraden is geweest als volgt:
Fort Bath. Aantal kiezers 13uitgebrachte
stemmen 10; herkozen de aftredende leden D.
Windhorst met 8 en W. G. van Baaien met 7
stemmen. Op den heer W. van Strien waren 3
stemmen uitgebracht.
Billand. Aantal kiezers 39uitgebrachte stem
men 26; herkozen de aftredende leden P. Bruijn-
zeel met 22, J. Wondergem met 18 stemmen.
Gekozen in plaats van het aftredende lid J. Blok jr.
die verzocht had niet meer in aanmerking te komen,
de heer Jacobus Blok met 15 stemmen. Op den
heer Joh. de Jager waren 9 stemmen uitgebracht.
Duivendijke. Aantal kiezers 34uitgebrachte
stemmen 22; herkozen de aftredende leden J. W.
Kooman met 21P. Priemus met 15 stemmen.
Bengaalsch vuur gaf het sein tot de illuminatie
en het vuurwerk. Zonnen, vuurpijlen en zwerm
potten flikkerden en knetterden aan alle kanten,
en de festoenen van roode lampions, van boom tot
boom gehangen, beschenen het bonte gewoel. Overal
ontwaarde men groepen in veelkleurig gewaad,
schoone meisjes, friseh gebouwde knapen, allen
vol leven en beweging rondom een bekranst wijn
vat, waaruit hun de feestdrank werd toegediend.
Op het meer vertoonden zich tallooze papieren
lantaarns, op met vlaggen getooide gondels, uit
welke nieuwsgierigen het blijde tooneel aanzagen.
Vóór den tuin lag een groot vaartuig, waarop
een muziekgezelschap speelde. De lijnen, van dat
vaartuig waren aangeduid door lampions, waarmede
ook de masten tot aan den top bezet waren, in de
hoogste mate een fantastisch schouwspel. Aan de
zijde, naar het land toe, had men het naamcijfer
van Lady Stuart in een stralende zon aangebracht.
De villa zelve was eveneens prachtig geïllumineerd.
De Italiaansche bouwkunst leent zich met hare
kolommen, hare bevallige lijnen, hare beelden en
hare dakbalustrades uitmuntend voor de schoonste
lichteffecten.
Het feest bleef tot ver in den warmen nacht
voortduren. En terwijl hier alles blijdschap en
licht was, lag daar aan de overzijde het eenzame
huis in de diepste stilte. De maan dreef heen
boven den tuin waarin geen geluid zich booren
liet, de bloemen wiegelden droomerig op hunno
stengels, en op het balkon stond eene jonge bleeke
vrouw, starende op het meer.
Door burgemeester en wethouders van Vlis-
singen wordt bij publicatie dank betuigd aan
alle ingezetenenhetzij behoorende tot de schut
terij de brandweerals anderszinsdie bij den
onlangs plaats gehad hebbenden brand op de
Pottekaai door hunne krachtdadige hulp dien
brandwelke een dreigend aanzien hadzoo
spoedig hebben doen blusschen.
Aan het Handelsblad meldt men het volgende
uit Vlissingen
Tot nadere aanvulling van het berichtbetref
fende de afstraffing van een matroos aan boord
van den monitor de Adder, te Vlissingen, diene
dat de patient een jongen van 15 a 16 jaren was,
die zich herhaaldelijk ongevoelig had betoond voor
andere straffen en zich aan moedwillige overtre
dingen schuldig maaktewaarvoor hij twaalf sla
gen met een eind touw ontving. Tegen eenige
werklieden is proces-verbaal opgemaakt wegens
hoogst ongepaste beleedigende uitdrukkingen, welke
zij zich bij die gelegenheid tegen den kommandant
van de Adder veroorloofdenofschoon deze zijn
bevoegdheid natuurlijk geenszins te buiten is
Naar aanleiding van dit bericht meldt men aan
de N. B. Ct. dat aan het departement van marine
eene speciale commissie bezig is met het bewer
ken van een stratwetboek, voor de zeemacht, waarin
geen lijfstraffen voorkomen.
Volgens eene mededeeling van de maatschappij
Nederland zal het stoomschip Madura, behoo
rende aan de maatschappij Java, voor rekening
der eerstgemelde maatschappij den 22en Juli a.
van het Nieuwediep rechtstreeks naar Batavia
vertrekken.
De correspondentie, welke men met die gelegen
heid wenscht te verzenden, behoort den 22ea Juli
per tweeden trein aan den Helder aangekomen te
zijn.
In verband met bet gelijktijdig vertrek uit
Botterdam naar Padang en Batavia van het stoom
schip Hampton, is op het adres der brieven enz.
te vermelden met welk stoomschip afzenders de
verzending verlangen.
Bij beschikking van 10 Juli 1876, n° 69,
12e afd., is aan K. Smit, te Krimpen a/d Lek,
tot wederopzegging, vergunning verleend voor een
stoomsleepdienst langs de rivieren in de provincie
Noord-Brabant, Gelderland, Zuid Holland en Zee
land.
Bij den raad van state is gisteren ingekomen
's kouings beslissing in de zaak van den oud-mi-
II.
Genua heeft misschien beter dan eenige andere
stad van Italië den rang gehandhaafd, dien het
eenmaal aannam. Als stad schooner dan Napels,
kan men zich niets indrukwekkender en groot-
scher voorstellen; het is als eene Grieksche stad
aan den oever van den Oceaan of als de half fabel
achtige steden van het Oosten.
Niet vervallen, gelijk de paleizen van Venetië;
staan daar nog die kolossale marmeren gebouwen,
die portieken met zuilen, die onvergelijkelijke gevel
van het paleis der doges, die kerken en die wo
ningen der grooten. Maar in geen andere Btad
vraagt men zoozeer met verwondering boe de stad
haar karakter zoo goed bewaren en de bevolking
het zoo verliezen kon. Waar zijn de fiere ge
slachten van den voortijd gebleven? Dat zij Venetië
verlieten, toen dit onder vreemde heerschappij
kwam, is te verklarenmaar Genua handhaafde,
toen het als republiek in macht daalde, zijn rang
nog onder de steden van Italië. Het is onmogelijk
zich een grooter contrast voor te stellen dan tus
schen de menschen en de stad. In de paleizen
worden winkels gehoudengeen dame ontmoet men
te voet op de straat; de schouwburgen worden
slechts door vreemden bezochtde officieren loopen
in verwaarloosde uniformen, alsof zij nog dien
zelfden avond naar eene andere plaats zouden in
gescheept worden; geen flaneurs, geen dandies
ontwaart men, volstrekt niets van hetgeen een
stempel van voornaamheid op andere steden drukt.
Op de straten is het druk, maar het is handels-
