MIDDELRURGSCIIE P 292. ti H n Donderdag COURANT. 9 December. 1875. H IH 0} enz. een Ujks- *ebo- Middelburg 8 December. De voordracht te Goes van mr, A. Kerdijk uit 'sHage. lurg en •PP Van de I Gz. op le Sint Fer- 5 in de adende 3,15 IJ ssende van Mid- lber igen, J bouw, ember lop de [liggen ij den Ln ge- Ikheer 9.40 10.4: 10.15 10.25 :so Dit Wad verschijnt dagelijks met uitzondering van den Zondag, den 2» Paasch- en Pinksterdag en een der Kerstdagen. De prijs per 3/m., franco is f 3.50. Een bij de regeering ontvangen telegram uit Atchin van den 23™ November jl. meldt, dat de gezondheids toestand gunstig is en er geen cholera meer heerscht. Een vijandelijke aanval tegen Sinangri en Lamprit werd afgeslagen. L)e vijanden waren den missigit te Longbattah binnengedrongen, doch weder verdreven met achterlating van vijf dooden. Bij die gelegenheid werden de luitenants Desteeuhuyse en Simmermacher, henevens 10 minderen gewond. Ter vervulling der vacature van rechter in de ar- rondissements-reetobaiik alhier, tengevolge van het ontslag van den heer mr. P. Hofstede van Son, is door genoemd college de volgende voordracht opgemaakt: mr. E. P. Schorer, substituut griffier bij het provinciaal gerechtshof van Zeeland, mr. P. Roetert Tak Ez., sub stituut-griffier bij de arrondissements-reehtbank te Mid delburg, mr. S. Gratama Hz., kantonrechter te Vlaar dingen. Op verzoek van den heer J. H. Schorer te Dresden maken wij er opmerkzaam op dat in zijn opstel, voor komende in ons nommer van 2 dezer, bij vergissing gesproken wordt van „72 schilderijen in de burge meesterskamer, oudburgemeesterskamer enz." Het cij fer moet 27 zijn. De Etoile Beige gaat voort met aan de Phönix- quaestie, waaromtrent onder onze rubriek Recht zaken heden nadere bijzonderheden te vinden zijn, door middel van korte, stekelachtige artikeltjes, vol hatelijke insinuatiëneen prikkelend karakter te geven. Op een paar dier entre-filets, heden in de Etoile opge nomen, komen wij nader terug. Hoe menigmaal uit een kleine kiem een krachtige en welige boom ontspruit, die vruchteu en schaduw aan velen biedt, zagen we gisterenavond bevestigd bij de viering van het tienjarig bestaan der Werkmans- Vereeniging alhier. Den 6™ December 1865 door een klein getal personen opgericht is zij, na met veel vooroordeel te kampen te hebben gehad, na veel strijd en moeielijkheden te hebben overwonnen, aangegroeid tot eene vereeniging met 213 ledendie zich verheu gen in een eigen gebouwdatja ook tot sociëteits okaal dient, maar voornamelijk bestemd is tot het houden van volksvoorlezingenhet geven van teeken en zanglessen en waar reeds menige nuttige en leer zame avond door den werkman werd doorgebracht. Gisteren avond maakte de groote zaal van dat ge bouw een eigenaardigen en aangenamen indruk op den bezoeker, versierd als zij was niet alleen met het ge liefkoosde oranje, rood, wit en blauw, het borstbeeld van den koning en verscheidene toepasselijke decoraties gevuld door een 400tal personenwerkliedenvrouwen en meisjeskloeke en krachtige gestalten, vriendelijke en blozende gezichtjes, allen tevreden, vroolijk en toch ordelijk en gepast. Had het bestuur zorg gedragen voor een even uitvoerig als afwisselend programma, 't heeft de zelfvoldoe ning gehad dat dit naar aller genoegen werd uitgevoerd maar 't heeft zich vooral ook mogen verheugen in de bewijzen van belangstelling en waardeering, der Werk- mans-vereeniging ook van de buitenwereld ten deel gevallen. Niet alleen toch was het gemeentebestuur vertegenwoordigd door den burgemeester en den secre. taris der gemeente, maar er waren ook vertegenwoor- ïgers van de Middelburgsche afdeeling der Maatschappij van 't algemeen, van de vereeniging Uit het volk—voor het volk, van de Coöperatieve voorschot- vereeniging en spaarbank enz., benevens tal van begun stigers en belangstellenden, en dat de hartelijke wensch oor den burgemeester voor den verderen bloei der Vereeniging uitgesproken, toen hem door het bestuur de eerewijn werd aangeboden, den feestvierenden goed deed, dat toonden de luide toejuichingen. Uitvoerig en afwisselend noemden we het programma zanguitvoeringen en pianospel werden afgewisseld door kortere of langere redevoeringen eD voordrachten. Gaf de zangvereeniging fier leden, onder de leiding van haar ijverigen directeur G. van Velthovenblijken van goede oefening en oogstte zij herhaaldelijk luide toe juichingen niet minder was dit het geval met het pianospel van den heer J. van Hoeveuit Vlissingen, die daarenboven de aanwezigen ook nog vergastte op de voordracht van het gedicht Mikon, of de Sneeuwval der Alpen. Bijzondere vermelding verdient ook ,n° 7 van het programma „Huldebetoon door de vrouwen der leden". Vergezeld van een drietal allerliefste, in het wit ge- kleede meisjesverscheen de eehtgenoote van den president der vereeniging op de estrade om namens de vrouwen der leden aan de vereeniging een zilveren gedenkpenning met toepasselijke opschriften aan te bieden, benevens een album met de namen der leden en een kistje om een en ander te bewaren. In de korte toespraakdie zij daarbij tot de vergadering richtteliet zij vooral uitkomendatterwijl de Werkmans vereeniging vroeger, vooral bij de vrouwen en meisjes veel tegenzin had opgewekteen gevolg van verkeerde beoordeelingdit thans geheel anders was geworden. Zij hadden het streven der Werkmans- vereeniging leeren waardeerenzij hadden ingezien dat die inrichting voor velen bij ziekten en sterfgevallen een krachtigen steun oplevertdat zij zich ten doel stelt ont wikkeling en-veredeling tIPfièvorderendaarom wilden ook zij op dezen dag een openlijk blijk geven van de sympathie die de vereeniging thans bij de vrouwen der leden geniet. Wat wonderdat deze taal door luid gejuich en de fanfares van het kleine orkestdat in de tusschen poozen het gezelschap bezig hield, werd begroet! En nu de sprekers. De president der vereeniging A. J. Adriaansen opende de vergaderingmet een welkomsgroet te richten tot allen die ter feestviering waren opgekomen. De directeur P. Krijger gaf in een „feestwoord" een overzicht van het doel en den werk kring der Vereeniginghaar lijden en strijden, haar resultaten en overwinningen. De heer K. J. Kuiler besprak in het bijzonder het hoog belang der volksvoorlezingen als een van de beste middelen tot volksveredelingde heer J. L. Ovaa eindelijk gaf een korte schets van de geschiedenis der teekenschool, die thans 34 leden telt, gepaard aan eenige opmerkingen omtrent het nut van hot teekenon der wijs voor iederen werkman. Wat on3 echter in de taal van al die spre kers, mannen uit den grooten kring der werklieden, bijzonder trof was dit, dat uit allen dezelfde grond toon sprak. Leert, denkt, ontwikkelt uweest deugd zaam, riepen zij hun medeleden toe. Wilt gij achting verwerven in de maatschappij, wilt gij het standpunt innemen, dat u toekomt, streeft dan niet alleen naar materieelen vooruitgang, maar jaagt vooral naar kennis, naar ontwikkeling, naar Deschaving, en de vooroordeelen die tiians nog tegen u bestaan, die ook nog op deze Vereeniging drukken, zult gij meer en meer zien plaats maken voor waardeering en sympathiezooals reeds aanvankelijk het geval is. In dien zin sprak ook d'. F. P. J. Sibmacher Zijnen, toen hij aan het einde der officieele feestvieringmeer in het bijzonder als vertegenwoordiger der Maatschappij tot Nut van 't Algemeenhet woord nam om te doen uitkomen hoe deze Maatschappij reeds vóór 60 jaren voor den werkman had gewild wat thans door dezen zelf werd tot stand gebracht. Ook zij had gewild, dat de werkman aan spaarzaamheid zou paren meer kennismeer ontwikkelingvooral ook meer be schaving. Hij verheugde zich, dat de werkman dit thans zelf zocht en drukte het allen nog eens ernstig op het hartdat de werkman nog zooveel vooroordeel heeft te overwinnenhetwelk slechts kan wijken door zijn eigen gedrag. Liefde en sympathie kan men niet dwingen; dat zijn zaken van het gevoel, maar achting kan men dwingen. Ook de werkman kan zich achting afdwingen, door zijn hande lingen door zijn gedrag. Gedenktzeide hijdat honderde oogen op u zijn gericht en vermijdt niet alleen het kwademaar vermijdt zelfs den s c h ij n van het kwade. Streeft naar meer kennis, ontwikkeling, beschaving en deugd, en gij zult die achting verwer ven welke gij verlangt. Zeer gevat knoopte de president hieraan eenige woorden tot slot aan, om de aanwezigen aan te sporen de verdere feestviering, die nu in een baPovèrgifig;- even ordelijk en gepast voort te zetten als zij tot dus verre was geweest. Mogen de hartelijke wenschenvoor den verderen bloei der Werkmansvereeniging geuitruimschoots worden vervuld! Van onzen eigen -verslaggever Slechts betrekkelijk talrijk was het aantal hoorders en hoorderessen, gisteren avond in het daartoe aange wezen lokaal saamgekomen tot het aanhooren eener met den gloed der overtuiging uitgesproken improvisa tie betreffende de zaak van het „volksonderwijs" in onzen tijd. Onze plaatsruimte zoude in grootere mate beschikbaar moeten zijn dan thans het geval is, als wij uit den overvloed die door spreker werd aange boden zoowel in stellingen als in bewijsgrondenzelfs een „kort begrip" wilden vormen. 'Vandaar dat een verslaggever onder zulke omstandigheden zich tot de hoofdomtrekken bepalen moet. In eene door den spreker noodzakelijk geachte uit voerige inleiding zette hij voorop, dat er zaken zijn, van welker wènschelijkneid ieder overtuigd is zonder ze daarom als noodzakelijk te beschouwen, en die men dus aan den tijd overlaat. Er zijn evenwel ingrijpende zaken, die men geen enkel oogenblik uit het oog mag verliezen zonder zich aan een groot plichtverzuim schuldig te maken. Tot deze laatste behoort het volks onderwijs in onzen tijd, een tijd wel geschikt om ons voor veel goeds dankbaar te doen zijnmaar waarin aan den anderen kant ons niet minder het besef drukt eener zware verantwoordelijkheideen tijd waarin naast eene ons beidende schoone toekomst van alle zijden gevaren dreigenontstaan uit de onkunde der groote menigte. Tot staving dezer meening beriep hij zich op voor beelden ontleend aan kerkelijkstaatkundig en maat schappelijk gebied. Wat het eerste betreft wees hij op het leven- en gewetensvrijheid doodende clericalisme, het protestantsche evengoed als het katholieke, al is dit laatste ook het gevaarlijkste, en op den geest van reactie die meer en meer veldwint. De beschuldiging evenweldat zij die zich tegen de kerkelijk-politieke wetten verklaren vijanden van den godsdienst zijn, wierp hij van zichwèl vijanden van het clericalisme, in welken vorm ook. De strijd in het machtige Duit- sche rijk leert o. a.dat niet de macht van het ge weld, maar de macht van den geest aan het lijdende volk de overwinning kan verzekeren. Daarom ont wikkeling van den geest De teekenen des tijds op staatkundig terrein leiden tot dezelfde slotsom. Elk Nederlander heeft, naast het recht van vergadering en vereeniging, onder be paalde voowaarden ook het recht van verkiezing. Er zijn twee stelsels die tegenover elkander staan: de staat bij Gods genade en de moderne staat; al wat daartusschen ligt is slechts een tijdelijk hulpmiddel, hetwelk zoo spoedig mogelijk wijken moet. Dit geldt ook het stemrecht. Spreker is voorstander van het „algemeen" stemrecht, maar eerst dan als de ontwik keling des volks tot een hooger peil zal zijn gebracht. Vandaar dat hij het streven afkeurt dier liberalen, die in den tegenwoordigen tijd voor algemeen stemrecht ijverenomdat dan de onontwikkelden een prooi zouden worden van de tegenover hen staande gees telijke vijanden. Maar nog sterker keurt hij af de houding van hen, die niet medewerken om zoo spoedig

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1875 | | pagina 1