MIDDELBURG
F 256.
Donderdag
1875.
NT.
28 October.
BIJ DEZE COURANT BEHOORT EEN BIJ VOEGSEL.
Middelburg 27 October.
Dit Wad verschijnt dagelijks met uitzondering van den Zondag, den 2eB Paasck- en Pinksterdag en een der Kerstdagen.
De prijs per 3/xxx., franco is f 3.5Ö.
Ongetwijfeld zal een zucht van verlichting aan het
gemoed van menig courantenlezer in Nederland ontsnapt
zijn, toen hij vernam dat de negendaagsche strijd in
de tweede kamer gisteren avond besloten is door de
aanneming van artikel 1 van het. wetsontwerp tot aan
leg van staatsspoorwegen. Er scheen zooveel reden te
bestaan voor de vrees dat uit de verwerping der in
zoo groote menigte voorgestelde amendementen een
meerderheid van tegenstemmers voor de geheele wet
zou geboren worden, dat men thans, nu hare aanne
ming verzekerd schijnt, zich onwillekeurig dankbaar
voelt voor hetgeen verkregen wordt, ook al beantwoordt
dat in nog zoo geringe mate aan eigen wenscken.
Ziehier den inhoud van het zoo vaak besproken
artikel, gegrond op de overweging „dat het wenschelijk
is, ter voorziening in de behoefte aan uitbreiding van het
spoorwegnet, in verband met do bestaande en voorgeno
men spoorweglijnenden aanleg van eenige spoorweg
verbindingen te verzekeren."
„Voor rekening van den staat worden aangelegd
spoorwegen van:
1° Zwolle naar Almelo;
2° DordrechtGorinchemTielEist
3° AmersfoortRhenen —Nijmegen
4° ZaanstreekPurmerend—HoornEnkhuizon
5° StavorenIlindeloopenSneekLeeuwarden
-6° Nijmegen —Venlo'langs dnv linker Maasoever
7° SchiedamVlaurdingen—MaassluisHoek van
Holland
8° Zwaluwe's Hertogenbosch
9° GroningenDelfzijl."
Het oorspronkelijk regeeringsontwerp is, slechts met
een paar uitzonderingenongewijzigd uit den smelt
kroes van het debat te voorschijn gekomen. De lijn
n° 3, die voorgesteld was van Amersfoort, bijna
rechtuit over Veenendaal en Wageniugen naar
Nijmegen bekomt op voorstel van den heer
Heidenrijck, eene eenigszins Westelijke bocht, over
Rhenen. Voorts is uit de 4e lijn het laatste puntde
Ven, zijnde de nieuw te maken haven van Enkhuizen,
weggevallen; is bij de 7e lijn daarentegen de doortrek
king van Maassluis tot den Hoek van Holland
gevoegd en is de lijn n° 8 die van 's Bosch
over Oosterhout en Waalwijk naar Breda zou loopen,
gewijzigd in meer Noordelijke richting, van 's Herto
genbosch naar Zwaluwe.
Trachten wij thans ons rekenschap te geven van de
aanvullingen door deze wet in ons spoorwegen-net te
brengen, dan zien wij in de eerste plaats door de twee
lijnen VenloNijmegen en Nijmegen—Amersfoort (door-
loopende tot Amsterdam) aan de hoofdstad eene nieuwe
verbinding in Zuid-Oostelijlce richting verzekerd met
Duitschland. Krachtig in de 2" kamer bestreden, ko
men deze twee lijnen ons, wat het internationaal verkeer
betreft, van geen overwegend nut voor. Amsterdam bezit
reeds op het oogenblik een twee- of drietal verbindingen
met het Zuiden of Oostenwaarvan eenlangs Utrecht
—'s Bosch—Eindhoven—Venlo, met de nieuwe gepro
jecteerde lijnen nabij evenwijdig loopt en den afstand niet
bijzonder veel verkorten zal. De minister noemde ech
ter zijne twee lijnen de „hartaderen" van het wetsont
werp en de kamer heeft dus waarschijnlijk in het na
tionaal belang, in de doorsnijding dezer tot dusverre
van spoorwegen verstoken streken des lands, red nen
gevondendie tegenover het internationaal „wcelde-arti-
kel" (gelijk de lijn in de kamer genoemd werd) op
konden wegen:
Als eene andere „stamlijn" mag beschouwd worden
de spoorweg, die van Dordrecht uitgaande, over Go-
rinchem en Tiel, te Eist op de lijn van Arnhem naar
Nijmegen zal uitkomenen op die manier de rijkste en
meest bevolkte streken in het hart des lands met het
spoorwegverkeer vercenigen. Deze lijn, sedert lang
van verschillende zijden verlangd en aanbevolen heeft
in de kamer geen noemenswaardigen tegenstand ontmoet.
De noordelijke provinciën Rebben niet zooveel ver
kregen als zij wenschten. F Mfzijl wordt door eene
korte lijn met Groningen verbolden. Van Leeuwarden
zal eene lijn ever Sneek naa'iV Hinrlelopen en Stavoren
loopendoch voor de verbinding van laatstgenoemde
plaats in bijna rechte lijn ovf-V Heerenveen met Gro
ningen was in de tweede kamer geen meerderheiden
zelfs onder de Friesche afgevaardigden geen eenstem
migheid te verkrijgen. Ongetwijfeld behoort echter
deze lijn nog tot de spoorwegen der toekomst.
Tegenover Stavoren komt de ijzeren baan eenige
viller mor/es du Zuiderzee uit haar doodslaap wekken.
Enkhuizen, Hoorn, Purmerend sluiten nabij Zaandam
zich aan op den spoorweg, die naar Amsterdam ter
eene en naar den Helder ter andere zijde voert. Tus-
schen Stavoren en Enkhuizen zal de gemeenschap met
stoombooten onderhouden worden, zoolang totdat
de drooggemaakte Zuiderzee za' toelaten op spoediger
en gemakkelijker wijze de twee afgescheurde deelen van
het oude West-Friesland met elkander weder te ver
eenigen
Voegen wij hier nog bij do'lijnen Zwolle—Almelo en
Zwaluwe's Boschbeide bestemd om twee gescheiden
spoor wegtakken met elkander 'in verband te brengen,
eerstgenoemde vooral voor het internationaal verkeer
(langs de Hanoverschc en Westfaalsche lijnen) van
belang, dan blijft alleen nog over de lijn Rotterdam
Maassluis, ondanks den tegenstand des ministers uitge
breid tot den Hoek van Holland.
Over die laatste lijn durven wij niet veel te zeggen,
daar ieder woord, als uit localen naijver voortspruitende,
ons in kwaden zin kan wordcuPuCgerekend. Do spoor
weg naar den Hoek zal leiden tot het graven van bas
sins en havenwerkendit is in de kamer erkend en
slechts nog eene quaestie van tijd en geld. Laat ons
dan hopen dat, indien deze nieuwe mededinger voor
Vlissingen, met nieuwe millioenen in het leven zal zijn
geroepen, de voordeelen daardoor aan den staat bezorgd
voldoende zullen zijn om ook de schatten, voor Vlis
singen besteed, eenige winst te doen afwerpen. Wij
voor ons zijn echter zoo vrij, met een zucht, het besluit
tot den aanleg van den spoorweg RotterdamHoek
van Holland te schrijven onder het hoofd „Slechte
Speculatiën", welke de staat der Nederlanden zich ver
oorlooft.
En Zeeland? Het heeft met al deze dingen niets
te maken. Toen de noodzakelijkheid om Schouwen
Duiveland en het land van Tholen met den vasten wal
te verbinden ter sprake kwam, vond de minister Heems
kerk al zijne welsprekendheid om het nadeelige te
schilderen dezer concurrentie voor Vlissingen. Omdat
het eindpunt der lijn aan zee zou liggen, moeten de
tusschenliggende gemeenten, met hare 40,000 inwoners
eu vruchtbare akkergronden, dus van spoorweg
gemeenschap verstoken blijven! Ja de minister nam
zelfs, bij het bestrijden van eene lijn Bergen op-Zoom—
Brouwershaven, het wapen der ironie te baat. Indien
naar SchouwenDuiveland, gelijk een Zeenwsch afge
vaardigde had medegedeeld, jaarlijks 40,000 passagiers
met stoombooten worden overgevoerd, hoe kan men
dan nog over afzondering klagen Alsof die 40,000
reizigers niet beter en voordeeliger hunne zaken zouden
doenindien zij van de moeilijke en omslachtige reis
over het water ontslagen waren, en alsof hun getal
zich niet verdubbelen en verdriedubbelen zou, indien
de gelegenheid om te reizen hun gemakkelijker werd
gemaakt
Ook aan de kleine en zeker weinig kostbare lijn
van Breskcns naar Jde Belgische grenzen viel zoo
weinig te denken, dat de Zeeuwsche afgevaardigden
het zelfs niet raadzaam vohden haar voor te stellen.
Het voorstel Kappeijne, tot hetwelk ook de heer Tak
van Poortvliet heeft medegewerktis het laatste blijk
van belangstelling dat aan deze afgelegene streek, wat
spoorweg gemeenschap betreft, van Nederland is te
beurt gevallen.
Ook hier moet dus aan de toekomst, door eigen
krachtsinspanning ondersteund, de voorziening worden
overgelaten in behoeften, welke door niemand geloo-
ehend kunnen worden.
Het terugnemen van het door den heer van Wasse-
naer Catwijk voorgestelde amendement om op de
Zeeuwsche lijn, van Boxtel af, dubbel spoor te leggen,
eon amendement dat trouwens, indien wij ons niet
vergissen, overbodig was daar de gewensehte dubbele
baan. ook zonder uitdrukkelijk voorschrift in deze wet,
in het leven geroepen kan worden, heeft aan het
aangenomen wetsartikel het laatste spoor van recht-
streeksch belang voor onze provincie ontnomen.
Niettemin verheugen wij er ons in dat tot de zoo
dringend noodzakelijke aanvulling van het Nederlandseh
spoorwegennet eindelijk de eerste, onvermijdelijke stap
gedaan is. Het minsterie-Heemskerk, door het initiatief
van liberale kamerleden tot handelen gedreven, door
de liberale kamer-meerderheid ondersteund, heeft reden
om in dezen uitslag het bewijs te zien dat zelfs een
ministerie der minderheid, indien het aan welbegrepen
landsbelangen zijne krachten wijdt, de gelegenheid tot
nuttige werkzaamheid kan vinden.
In de Staats-courant van heden wordt door den mi
nister van binnenlandsche zaken ter kennis van belang
hebbenden gebracht dat van 1 November tot 31 Maart
a. aan de bocht te Kleverskerke op den oostelijken
wal van het kanaal door Walcheren, in het verlengde
van de as van het kanaal, van zonsondergang tot
zonsopgang een wit licht zal branden, dienende tot
geleidelicht.
In de gisteren avond gehouden vergadering van het
hoofdbestuur en de commissarissen der Coöperatieve
ereöietvereeniging en spaarbank alhier is' o. a.
besloten, dat het eerste jaar als hoofdbestuurders zul
len aftreden de heeren Verheij en Landré, eu het
tweede jaar de heeren Fokker en Lasonder, omdat
het wenschelijk is dat zij die meer speciaal met de
boekhouding zijn belast het langst aanblijven. Als
commissarissen zullen het eerste jaar aftreden de heeren
Adriaanssen en Goorhet tweede jaar de heeren van
Karssen en Kuiler, het derde jaar de heeren Krijger
eu van Velthoven. Voorts is besloten, daar alles voor
de administratie gereed isMaandag den len November a.
de werkzaamheden te openen door des avonds te 8
uren eene eerste zitting te houden voor de ontvangst
van contributies, spaargelden enz.
Het opmaken van een plan, bestek en begrooting
voor de herstelling der kerk te Brouwershaven is
opgedr igen aan den beer E. Margnj architect te Rot
terdam onder toezicht van den bekenden bouwkundige
P. I. H. Cuijpers te Amsterdam, van wien eerstgenoemde
een gewezen kweekcling is.
Den 30en dezer vertrekt naar Batavia uit Nieuwe-
diep het stoomschip Prins Hendrik met welken bodem
ook over Padang brieven kunnen worden verzonden
naar Atehin.
Benoemingen en besluiten.
rechterlijke macht. Benoemd tot substituut-griffier
bij de airondissements rechtbank te Winschoten m'. A. H.
Roessinghadvocaat aldaaren tot griffier bij het
kantongerecht te Zuidhorn mr. A. W. baron van Im-
hoff, thans griffier bij het kantongerecht te Oldeber-
koop.
belastingen. Benoemd tot ontvanger der directe be
lastingen en accijnsen te Buitenpost c. a. J. P. Oostingh
thans ontvanger 'derzelfde middelen te Rijp c. a.
marine. Benoemd tot officier van gezondheid 2°
klasse bij de zeemacht dr. H. de Cock, arts, met in
gang van 1 November a.
leger. Bepaald dat de kapiteins F. baron van Aers-
sen Boijeren van VosholJ. L. Lo Bron de Vexela en
W. J. Scheltushenevens de le luitenants G. van
Tienhoven en F. A. Egterallen van het wapen der
infanterie en gedetacheerd geweest bij liet leger in
Nederlandseh-Indiëbij hunne wederindeeling bij bet
