BUITENLAND.
Egyptische brieven.
kenen is verhoogd met 'toog op de restauratie van
kerken te Haarlemte Maastricht, te Brouwershaven,
te Kampenhet Muiderslot en van onderscheidene
andere monumenten, waaromtrent thans voorbereidend
onderzoek aanhangig is.
Voor aankoop van boek- en plaatwerken en van
schildergen van moderne Hollandsehe meesters wordt
f 42,000 uitgetrokken, zijnde f 22,000 meer dan voor
1875 is toegestaan.
Met den bouw van het kunst-museum te Amsterdam
zal in 1876 kunnen worden aangevangen. Als eerste
termijn der uitgave van f 900,000 is 250,000 uit
getrokken. Wordt vervolgd
IV.
Vieo lij Sorrenlo 7 September.
Twee maanden zijn reeds verloopen sedert mijnen
laatsten brief van den 7en Juli uit Alexandrië, dien ik
sloot met de belofte dat de Egyptische correspondentie
weer spoedig zoude worden opgevat. Drie dagen later
wat ik toen zelf nog niet had vermoed bevond
ik mij met mijne familie aan boord van het stoomschip
Arabia op weg naar Napels. Mijn eerste plan was ge
weest om eenigen tijd te Rameh „en villegiature" te
blijven en dan, als de grootste hitte voorbij-was, naar
Cairo terug te keeren. Maar bij nader inzien heb ik
dit plan laten varen en medegesleept door de algemeene
mode, die wil dat men de zomermaanden in Europa
gaat doorbrengen, was ook ik scheep gegaan en had
der Afrikaansche kust vaarwel gezegd om iets hooger,
aan de boorden der Middellandsche zee, mijne tent op
te slaan. Kort te voren was ik met velen mijner col
lega's, die zich dadelijk na de plechtigheid der .instal
latie reisvaardig hadden gemaakt, bij den minister van
justitie geweest, die mij nog geroemd had als „un solide
Hollandais", op wien de verleiding geen vat had en
die niet beducht scheen voor een eersten zomer in Egypte.
Om dien goeden dunk niet te verzwakken en mij zei
ven ook eenigermate gelijk te blijven, had ik besloten,
daar het dure leven te Ramleh, eene verzameling van
popperige villa's en kleine hotels onder de wallen van
Alexandrië in de dorre woestijn, weinig aantrekkelijks
had en niet de minste vergoeding bood -voor het ge
mis der genoegens en schoonheden van Caïro, onder
Italië's blauwen hemel, aan dezelfde zee, wier wateren
ook Egypte's kust bespoelen, de vacantiemaanden te
gaan doorbrengen.
De overtocht van Alexandrië naar Napels werd in
zes dagen gedaan: in den morgen van den derden dag
hadden wij Candia, het oude Creta, in het gezicht en
voeren langer dan twaalf uren langs hare rotsachtige,
hier en daar met olijfbosschen bedekte kust. Den vierden
dag waren reeds de gebergten van Calabrië rechts aan den
horizon zichtbaar en vertoonden zich links de met
sneeuw bedekte toppen van den Etna. Nog dienzelfden
namiddag lieten wij het anker voor Messina vallen, dat
door zijne ligging tegen de helling der dicht met oranje-
boomen begroeide en met honderden van landhuizen
bezaaide bergen niet ten onrechte na Palermo de schoon
ste stad van Sicilië wordt genoemd. Men ging er aan
wal en had tijd genoeg om de goed gebouwde stad
en eenige harer merkwaardigheden te bezichtigen.
Gelukkiger dan Ulysses passeerden wij dien nacht on
gedeerd de Scylla en vóór de zon ten tweede male in
de zee dookontrolde zich voor ons oog het verruk
kelijk schoone panorama der golf van Napels.
De eerste twee weken werden besteed om Napels te
zien en dan te herleven op Ischia, waar men te mid
den der prachtigste natuur onder al die genietingen,
welke alleen het Zuiden kan aanbieden, voor rust en
studie evenzeer gelegenheid vindt als voor gezellig
verkeer en uitspanningen. Met moeite scheidde ik
van dat heerlijke lustoord ma een verblijf van meer dan
éene maand, om het overige van mijne vacantie tot
den 8en October, wanneer ik met de mijnen weder te
Napels scheep gaaan de omstreken dier stad waar
onder Pompejien aan het binnenland met de Abruz-
zen te wijden. Thans bevind ik mij in het Vicus
Equensis der ouden, het geliefkoosd verblijf van Au
gustus Marcus Agrippa en Antoninus Piustusschen
Castellamare en Sorrento gelegen, dat het echter in
natuurschoon verre van beide die plaatsen wint.
Alles echter wat ik tot nu toe heb gezien van het
landwaar de citroenboom bloeit en de gouden oranje
appel flikkert tusschen het donkere loof, bevestigt ten
volle het dichterlijk gezegde van Sannazarodat Italië
een stuk van den hemel isdat op de aarde is gevallen.
Na deze inleidingof liever na deze uitweiding, zal
het u duidelijk zijnwaarom ik in twee maanden niets
over Egypte heb geschreven. Niet dat het mij aan stof
ontbrakwant voordurend bleef ik in schriftelijk ver
keer met mijne vrienden te Caïro en wekelijks werden
mij de voornaamste couranten van daar en van Alexan
drië toegezondenmaar het viel mij moeilijk mij in
gedachte op eens aan den voet der piramiden te ver
plaatsen en meer nog faalde mij de gelegenheidom
bij zooveel afleiding, behalve mijne gewone correspon
dentie, ook de reeks der Egyptische brieven te vervolgen.
Aan het hof van appèl te Alexandrië was onder
anderen de taak opgedragen om een algemeen reglement
van inwendigen dienst samen te stellen, dat niet alleen
bepalingen moest bevatten omtrent de handhaving der
orde op de terechtzittingen, de tucht, waaraan dé leden
der rechterlijke machtde officieren van justitie en de
advocaten zouden zijn onderworpen, maar waarbij ook
de toelating tot kosteloos procedeeren en eenige andere
punten van burgerlijke rechtsvordering nader zouden
worden geregeld. In de eerste helft van Augustus
werd mij te Napels dat reglement door den chef-griffier
van het hof toegezonden, in de Fransche en Italiaansche
talen opgesteld, tweehonderd twintig artikelen groot.
De rechtbanken zullen hare beschouwingen daaromtrent
aan het hof moeten mededeelendat dan ten laatste
het reglement vaststelthetwelk bij besluit van den
minister executoir zal worden verklaard. Al zijn nu
den 18en October alle colleges voltallig, wat niet waar
schijnlijk is, dan zal er nog vrij wat tijds noodig zijn,
eer men een reglement van zooveel gewicht, dat ten
nauwste samenhangt met de eer en de waardigheid vaD
den magistraat, en dat ongetwijfeld vele en scherpe
bedenkingen zal uitlokken, behoorlijk bediscussieerd
zal hebben en met de aanmerkingen aan het beter
oordeel van het hof zal hebben onderworpen. Ook dit
heeft weder tijd noodigeer het tot eene definitieve
vaststelling kan overgaanmaar zoolang dergelijk
reglement nog niet bestaat, is het ook niet mogelijk
dat de colleges met hunne werkzaamheden een aan
vang kunnen maken. Als derde lid der rechtbank te
Ismailia is inmiddels benoemd geworden de heer
S. George Batcheller, een Amerikaan; ook de plaatsen
van griffiers en commies-griffiers bij het hof zijn ver
vuld. Dat echter de consuls der verschillende landen
eene bijeenkomst hebben gehouden om den modus
vivendi te besprekendien men ten opzichte van
Frankrijk bij de rechtspleging in burgerlijke en han-
delszaken zal hebben te volgen, als dat rijk zijne toestem,
ming aan de invoering der rechterlijke organisatie
blijft onthouden, zooals sommige couranten hebben me
degedeeld, is mij nergens gebleken.
De khédive is den elfden Juli weder naar Caïro
vertrokkenmen schreef dit overhaast vertrek toe aan
het snelle wassen van den Nijldie zijne tegenwoor
digheid op de meest bedreigde pnnten noodig maakte,
niet zoozeer om het gevaar af te wenden, als wel om
door het maken van nieuwe rijkskanalen het reeds zoo
volkomen irrigatiestelsel nog te verbeteren en gronden,
die tot nu toe bijna onvruchtbaar waren, de weldaad
van het kostbare Nijlslijk deelachtig te doen zijn.
Wat voor alle andere lauden een ramp is, is voor
Egypte een zegenzonder de periodieke overstrooming
die ieder jaar tegen de helft van Juni aanvangt en tot
October duurt, was bijna alle plantengroei onmogelijk;
aan haar heeft het zijne drie oogsten 's jaars te danken.
Zonder dien geregelden toevoer uit de bergvlakten van
Midden-Afrika zouden zijne wateren al spoedig zijn opge
droogd en millioenen inenschen aan den vreeselijksten
dood zijn prijsgegeven. Als drinkwater overtreft het dat
van alle andere rivieren door zijnen zachten, aangenamen
smaak, immer lafenis aanbiedend, zonder te sterk te
verkoelen. En toch had het in het oog der oude Egyp-
tiërs éen slechte hoedanigheid; zij meenden dat het
gebruik daarvan het vet worden bevorderde. Nu
heeft men slechts hunne beelden, teekeningen en de
figuren der hieroglyphen te zien, om zich te overtuigen,
hoe slanke, magere gestalten bij hen als de grootste
schoonheid golden.
Om diezelfde reden kreeg dan ook de als eene god
heid vereerde stier Apis nooit Nijlwater te drinken,
maar werd Zijne Heiligheid steeds gedrenkt uit eene
uitsluitend voor hem bestemde bron, waaraan trouwens,
voor zoover ik weet, geene bijzonder wonderdoende
kracht was toegekend.
Gedurende het wassen van den Nijl wordt zijne hoogte
volgens de waarnemingen met den Nilometer op het
eiland Roda, in de straten van Caïro dagelijks door
omroepers bekend gemaakt. Ook iederen avond vindt
men in de couranten eene vergelijkende opgaaf van den
waterstand in de beide laatste jaren, waaruit bleek, dat
tegen ,,het midden der maand Juli het water werkelijk
met meerdere snelheid was geklommen dan in 1874,
toen zooals men zich herinneren zal de Nijl eene
vroeger niet gekende hoogte heeft bereikt en de khédive,
ook zelf dag en nacht ter plaatse van het gevaar tegen
woordig, door zijn persoonlijk beleid alle onheilen heeft
voorkomen. De in Egypte gevestigde Europeanen gil
den hem uit dankbare bewondering toen een standbeeld
oprichtenmaar op verlangen van den vorst is daaraan
geen gevolg gegeven en zullen de met dit doel reeds
bijeengebrachte gelden worden gebruikt tot het stich
ten eener openbare inrichting van meer uitgebreid lager
onderwijs te Alexandrië, waartoe het terrein kosteloos
door den staat is versteekt.
De vrees voor overstrooming bleek ditmaal ongegrond
te zijn en weldra was de rivier tot haren normalen
stand teruggekeerd en wees de peilschaal eenige deci
meters minder dan in het vorige jaar omstreeks den
zelfden tijd. Den 8en Augustus was zij op het niveau,
dat noodig is om het water in de zijkanalen te kun
nen afvoeren, welke heugelijke gebeurtenis dadelijk
den volke wordt bekend gemaakt en aanleiding geeft
tot eene plechtigheid, die van zeer oude herkomst is.
Volgens de Arabische overleveringen zouden de Chris
tenen, waarvan hier te lande nooit veel goeds wordt
verteld, gewoon geweest zijn op het oogenblik dat de
dam van het hoofdkanaal werd doorgestoken, eene
maagd in de bruischende golven te werpen als offerande
aan den riviergod. Aan dit niet zeer Christelijk ge
bruik had Kalif Amroe in het begin der zevende eeuw
een einde gemaakt en in de plaats daarvan de symbo
lische voorstelling ingevoerd wélke thans nog in zwang
is. Op den dam, die de bedding van den Khalig,
welke het water uit den Nijl door Caïro in de vlakte
moet voerenvan de rivier scheidt, wordt tegen dien
tijd eene zuil of pilaar van klei opgericht, met vlag
gen en festoenen versierd, die door het volk nog altijd
als de bruid van den Nijl wordt begroet. Al vroeg
in den avond is de breede waterspiegel van den ge
zwollen stroom met tallooze verlichte en bont getooide
vaartuigen bedekt; eene jubelende menigte beweegt
zich langs beide boorden, allerlei vuurwerk doorklieft
met duizenden van kleuren de donkerblauwe lucht;
muziek en dans verhoogen de feestelijke stemming, die
tegen den ochtend haar toppunt bereikt. Om acht uren
verschijnt onder het gebulder van het zwaar geschut
der citadel de gouverneur van Caïro, in groot tenue,
met luisterrijk gevolg, aan het hoofd der verschillende
troepen van de bezetting. Alles dringt zich nu naar
den dam, de schouwplaats der lang verbeide plech
tigheid; op een teeken van den gouverneur wordt de
kruin afgegraven, de zuil stort in het water, dat met
geweldige kracht het werk der doorgraving voltooit en
weldra in breede stroomen den Khalig vult, op welker
rug honderden van booten zich stadwaarts spoeden,
omstuwd door gansche scholen van jongens en mannen,
die zwemmende en duikende eenige piasters trachten
machtig te worden die op het oogenblik dat de dam
bezweek met volle hand door den adjudant van den
gouverneur zijn uitgestrooid.
Onder de toeschouwers van dit eigenaardige volks
feest bevond zich ook de Oostersche vorst, die voor
eenigen tijd te Londen en te Parijs de held van den
dag is geweestdoch zich hier beter op zijn plaats zal
hebben gevoeld dan aan de banketten en op de bals in Man-
sionhouse en Elysée. Ik bedoel Seid Burgasch Ben Said
den sultan van Zanzibardie den dag te voren met een
extratrein van Alexandrië te Caïro was aangekomen,
waar hij tot den. 24en Augustus de gast van den Khe
dive is geweest. Dien dag is hij per spoor naar Suez
vertrokken waar hij zich aan boord begeven heeft van
de Egyptische stoomboot Mansoerah, die hem tot Aden
zou brengenvan waar hij op een Engelsch oorlogsschip
de reis naar Zanzibar zoude voortzetten. Gedurende
zijn verblijf te Caïro was ter bewoning voor hem en
zijn gevolg een gedeelte ingericht van het fraaie paleis,
tusschen het opera-gebouw en de Mouski, dat in den
laatsten tijd .tot zetel diende voor het ministerie van
binnenlandsche zaken en waar ikeenige maanden te
vorenbeleefdheidshalve mijne opwachting had gemaakt
bij den kroonprins, Mohammed-Tewfick-pachadie
tevens hoofd van dat departement is. Met de meeste
hoffelijkheiddoch zonder eenig ceremonieel, ontvangen,
maakte ik toen persoonlijk kennis met den troonopvol
ger, van wien Egypte met recht de beste verwachtin
gen voor de toekomst koestert, ofschoon zijne begin
selen niet in alle opzichten overeenstemmen met die van
zijnen vader. Voor mijn vertrek naar Europa liet mij
de graaf de Noydan, consul-generaal van België, dien
ik meermalen op zijne villa te Ramleh bezochtde rijk
gemonteerde en in een prachtig écran geborgen insigniën
zien van het grootkruis der orde van Leopolddoor den
koning van België, die met den Khédive persoonlijk
bekend en bevriend is, (welke relatie ook niet zonder
invloed is geweest op de benoeming van den heer de
Vos, vroeger officier van justitie te Brugge, tot procu
reur-generaal bij het hof te Alexandrië)voor den kroon
prins bestemd en eenige dagen later met het gebruike
lijke hof ceremonieel op het paleis Ras-el-Tin aan den
vorst overhandigd.
Uit Caïro deelt men mij mede, dat gedurende het
wassen van den Nijl ook de hitte aldaar bovenmate
was toegenomenvan s' middags tot middernacht tee-
kende de honderdgradige thermometer meer dan 20 gra
den. Men vleide zich dat het doorsteken van den
khalig eenige verkoeling zoude teweegbrengen; werke
lijk is dan ook na 9 Augustus de temperatuur niet meer
zoo hoog en staat de thermometer op het heetste van
den dag op 28° 5/10, wat ook de gemiddelde zomer
warmte is in het Zuiden van Italië.
GEDRUKT BIJ DE GEBROEDERS ABRAHAMS TE MIDDELBURG.