MIDDELBURGSCHE
COURANT.
a,
Donderdag
1875.
16 September.
erg'
orw
r 220.
Middelburg 15 September.
•otschap
gBOOT;
:euw.
;hine
ARTil
jlorschen
I ïsluitend
I50Ü-
agenten
I 'elijk deel
I t zij op
Itober te
leren tot
n Da-
LINCK,
iwen)
bij den
or eene
AM.
Dit blad verschijnt dagelijks met uitzondering Tan den Zondag, den 2" Paasch- en Pinksterdag en een der Kerstdagen.
De prijs per 3/m., franco is f 3.SO.
Heden namiddag is de minister van justitie alhier
gearriveerd. Door den commissaris des konings afge
haald, gebruikte Z. Exc. ten diens huize eenige ver-
verschïngen en begaf zich daarna naar het huis van
burgerlijke en militaire verzekering alhier teneinde
dit in oogenschouw te nemen. Vervolgens gebruikte
de minister het diner bij 's konings commissariswaar,
behalve andere autoriteiten, ook aanzaten de leden
der commissie van administratie over genoemd huis
van verzekering.
Op het kerkhof te Oost-Souburg had heden morgen
eene eenvoudige doch indrukwekkende plechtigheid
plaats. Te tien uren vereenigden zich daar de te Mid
delburg en Vlissingen aanwezige zeeofficieren en oud
zeeofficiereneenige oud-ambtenaren van de voormalige
maritime directie te Vlissingen, burgemeester en wet
houders, benevens het college van kerkvoogden en
notabelen der Nederduitsche hervormde gemeente te
Souburg, teneinde tegenwoordig te zijn bij de onthul
ling van het gedenkteekenopgericht op het graf van
wijlen den vice-admiraal AJ. de Smit van den Broecke,
den len Januari van dit jaar in 74jarigen ouderdom te
Oost Souburg overleden. Ook een detachement onder
officieren en mindere schepelingen van het wachtschip
te Vlissingen was op de begraafplaats tegenwöïffilKgï---»
De oud-kapitein ter zee C. J. Damme, voorzitter van
het comité van zeeofficieren, herinnerde in eene korte
toespraak boe het denkbeeld tot de oprichting van dit
gedenkteeken, het eerst opgekomen bij de hier woon
achtige marine-officieren, weerklank had gevonden bij
het geheele korps, waarvan zoovele andere leden den
overledene vriendschap en vereering toedroegenen
ook bij vele ambtenaren van hoogeren en lageren rang,
die zonder daartoe aangezocht te zijnhun verlangen
te kennen gaven om aan de oprichting deel te nemen.
Uit de vrijwillige bijdragen van hen allen is het monu
ment vervaardigd en opgericht.
„Eenvoudigzeide de heer Damme als volgens
den wensch der familie, geheel in den geest van den
overledenehet gedenkteeken ismoet ook deze plech
tigheid zijn. Ongepast en onnoodig acht ik bet daarom
in eene uitgebreide beschouwing van zijne verdiensten
en loopbaan te tredendie buitendien reeds van andere
zijden zijn vermeld, en bij verschillende gelegenheden
van hooger hand erkend, maar ik heb de innige over
tuiging dat ik hier in waarheid en met aller instem
ming kan zeggen: de Smit van den Broecke heeft ge
durende zijn geheelen langen diensttijd, in lageren en
hoogeren rangsteeds getoond te zijneen braaf en
hoogstverdienstelijk officier, een om zijne edele hoeda
nigheden en humaniteit algemeen gewaardeerd en be
mind chef, trouw en hartelijk kameraad en vrienden
in alle betrekkingen zijns levens een edel mensch
Op een wenk van den spreker lichtte vervolgens de
opperstuurman der marine J. Hobein het zwarte kleed,
dat het gedenkteeken overdekte, af. Toen wendde de
kapitein ter zee Damme zich tot den zoon van den
overledene, den luitenant ter zee le klasse H. A. de
Smit van den Broecke, die met de overige mannelijke
familieleden op het kerkhof tegenwoordig was, en
droeg aan hun het monument op, „als een bewijs van
de kameraadschap en erkenning van ware verdiensten,
die bij het korps officieren der koninklijke Nederland-
sche zeemacht bestaan."
In korte, eenvoudige woorden sprak de luitenant ter
zee de Smit van den Broecke zijn diep gevoelden dank
uit voor het bewijs van hoogachting en sympathie aan
de nagedachtenis van zijn overleden vader gebracht en
verklaarde, namens de familie, het monument te aan
vaarden.
Hiermede was de plechtigheid afgeloopen, die bij
allen die haar bijwoonden een ernstigen en weemoedigen
indruk achterliet.
Het monument, aan de zuidzijde der kerk opgericht,
is geheel uit hardsteen vervaardigd. Het bestaat uit
eene liggende zerk, met schuine kanten afgewerkt.
Aan den voet daarvan verheft zich een staand gedeelte,
hoog boven den grond 1.60 en breed 1 meter. Op de
voorzijde is en relief een onklaar anker, omgeven door
een. lauwertak en door eene kioon gedekt (het embleem
der koninklijke marine). Daaronder is een marmeren
plaat aangebracht, waarop met vergulde letters het
inschrift
„Ter nagedachtenis van Abraham Johannes de Smit
v. d. Broecke, vice-admiraal, geboren te Aardenburg
den 13en Mei 1801, overleden, te Oost-Souburg den 1™
Januari 1875.
„Opgericht door een aantal zijner wapenbroeders en
vrienden."
Het gedenkteeken is geleverd door de firma W. van
Uije en Zoon alhier, naar een in overleg met het comité
vastgesteld plan. Aan de bewerking heeft, naar ons
werd medegedeeldde heer A. Neugebauer alhier een
voornaam aandeel genomen. Het ijzeren hek, dat het
monument omringt, is uit de fabriek der heeren Ent-
hoven te 'sHage afkomstig en door dei\ heer L. Vogel
alhier geleverd.
Men schrijft ons uit Vlissingen
„Door de kamer van koophandel en fabrieken alhier
is besloten zich met een verzoekschrift te wenden tot
den minister van binnenlandsche zakenteneinde te
verkrijgen dat de groote kraan aan de nieuwe haven,
waarvan het fundament reeds lang gereed is, worde
afgewerkt. Verschillende redenen zijn voorhanden om
aan te toonen dat aan zoo'ü kraan behoefte bestaat.
Ware zij nu gereed dau zou daarvan ten behoeve der
scheepvaart een nuttig gebruik gemaakt kunnen worden.
„Evenzoo is de herstelling* van de telegrafische ge
meenschap met Veere besproken en besloten zich
daarover tot den minister van financiën te wenden.
„Ten slotte werd een voorstel van den voorzitter
aangenomen, strekkende om bij den gemeenteraad aan
te dringen op eene vermeerdering der jaarlijksche toe
lage, teneinde de kamer in de gelegenheid te stellen
krachtiger dan tot nu toe, en in meer uitgebreiden
kringo. a. in het buitenlandwerkzaam te kunnen
zijn tot bevordering der Vlissingsche handelsbelangen."
Het Vaderland meldt dat Zondag 26 dezer eene
vergadering zal plaats hebben van aandeelhouders in
de op te richten maatschappij tot exploitatie der ma
rinewerf te Vlissingen.
De Hollandsche Maatschappij van fraaie kunsten
heeft voor het volgende jaar als nieuwe prijsvraag uit
geschreven „welke woorden en spreekwijzen zijn in
den loop dezer eeuw in het Nederlandsch in gebruik
gekomenen hoe moeten ze worden beoordeeld
Men schrijit ons uit Rotterdam van 14 September
„In de zaal der afdeeling van het Nut had heden
avond eene vergadering plaatsbijeengeroepen door
eene commissie uit hier bestaande arbeidersvereenigin-
gen. Het doel was te raadplegen over een plan tot
oprichting van een fonds voor werkmansweduwen en
tevens tot ondersteuning van werkmansgezinnen waar
van het hoofd door ongeval of ziekte duurzaam buiten
staat is zijn brood te verdienen. Ofschoon het niet aan
de noodige oproepingen had ontbrokenwaren er buiten
de werklieden niet veel belangstellenden tegenwoordig.
„De genoemde commissie bracht, om hare plannen
duidelijk te maken, een voorloopig ontwerp-reglement
ïer tafel. Daaruit bleek, dat men het fonds wil tot
stand brengen gedeeltelijk door contributiën van de
werklieden, gedeeltelijk door bijdragen van anderen.
Uit eigen krachten verklaarde men er niet te kunnen
komenen ook deelneming aan bestaande inrichtingen,
die tegen zekere premie gelden uitkeeren, hetzij bij
overlijden, betzij bij ziekte, was volgens de commissie
en volgens alle werkliedendie het woord voerden,
voor den werkman onmogelijk vanwege de premie.
Met het op te richten fonds bedoelde men, om zoo te
zeggen, een centraalpunt van weldadigheid te vormen.
Wat thans in verschillende gevallen aan hulpbehoeven
den wordt weggegeven, behoorde voortaan naar dit
fonds te vloeien. Men had dan een waarborg dat het
geld goed zou worden besteed, en de werkman zou
zelf, door zijn contributiebijdragen tot voorziening
in het lot van zijne na te laten betrekkingen en van
hendie buiten hun schuld voor den arbeid ongeschikt
worden. Men wilde ook geene pensioenen of doorloo-
pende uitkeeringenmaar de uitkeering eener som in
eensom daardoor de -beweldadigers in staat te stellen
zich een middel van bestaan te verschaffen.
„Dat aan deze plannen groote bezwaren verbonden
zijn, zal ieder zaakkundige in het oog vallen. Die
bezwaren kunnen echter een punt van nadere overwe
ging uitmaken. Het kwam er in deze (vergadering
slechts op aan, of men het gronddenkbeeld kon goed
keuren. Dit gronddenkbeeld nu vond slechts zeer
weinig bestrijding. De bedenking, dat wat de werk
lieden zoeken reeds gevonden wordtin bestaande fond-
senwoog slechts bij éen der aanwezigen, zelf directeur
van zoodanig fonds. Eene motie of resolutie, waarbij
de oprichting van een fonds als het voorgestelde nood -
zakelijk werd verklaard, werd bijna unaniem aange
nomen. De zaak zal dus op touw worden gezet, en
als het blijkt dat zij genoegzame deelneming vindtzal
over de uitvoering in eene latere vergadering worden
beraadslaagd.
Van de aanwezige niet-werklieden verbonden al
dadelijk de meesten zich tot financieele medewerking."
Benoemingen en besluiten.
middelbaar onderwijs.. Eervol ontslag verleendop
verzoekaan J. C. van den Berg als tijdelijk leeraar
aan de rijks hoogere burgerschool te Winsterwijk, en
als zoodanig benoemd dr. F. O. Slothouwer, te Leiden.
Belast met het onderwgs in het scheepsbouwkundig
teekenen aan de polytechnische school te Delft, gedu
rende den cursus 1875/76, A. C. van Loo, adjunct-
bouwkundige bij den dienst van het loodswezen, de
kustverlichting enz. bij het departement van marine.
onderscheidingen. Vergunning verleend aan den voor
den dienst in Indië bestemden kanonier 2e klasse E.
M. J. Press, van het koloniaal werfdepot, tot het
dragen van het Pruisische herinneringskruis voor het
deelnemen aan den veldtocht tegen Oostenrijk in 1866
en van de Duitsche medaille, ingesteld ter herinnering
aan den veldtocht tegen Frankrijk in 1870 en 1871.
Onderwijs.
De minister van binnenlandsche zaken heeft gunstig
beschikt op het verzoek van den directeur der rijks
hoogere burgerschool te Roermond tot toelating van
meisjes op genoemde inrichting. Dientengevolge is
een leerling der openbare school tot den eersten cursus
toegelaten.
Marine en leger.
Onder presidium van den generaal-majoor A. C. A.
Schönstedt, chef van den generalen staf, zal den 27en
dezer aan de kon. militaire academie te Breda het toe-
latings-examen van officieren voor de krijgsschool aan
vangen.
Knnstnieuws.
In een Maandagavond gehouden vergadering van
aandeelhouders der Nieuwe Rotterdamsche schouwburg-
vereeniging is medegedeeld, dat de kopy van een
nieuw blijspel van Multatuli (den heer Douwes Dekker)
uitsluitend voor het gezelschap van de heeren le Gras,
Haspels van Zuijlen geschreven, in aantocht is. Te
vens werd het bericht bevestigd, dat mevrouw ten
Hagen plotseling en onverwachts het land heeft ver
laten.
De toestand der vereeniging bleek zeer gunstig te zijn.
O. a. werd Vorstenschool 38-maal opgevoerd. (Fad.)
