MIDDELBURGSCHE
COURANT.
F 210.
Zaterdag
1875.
4 September.
Middelburg 3 September.
Dit blad verschijnt dagelijks met uitzondering van den Zondag, den 2" Paasch- en Pinksterdag en een der Kerstdagen.
De prijs per 3/m., franco is f 3.SO.
Eerst heden is ons in handen gekomen de nota, door
den heer Stieltjes aan de tweede kamer overgelegd over
het aanhangig wetsontwerp tot aanleg van staatsspoor
wegen. Daar het hier een oordeel geldt door dezen
bekwamen deskundige over een zoo gewichtig volks
belang uitgesproken, meenen wij onzen lezers geen on
dienst te doen met uit die nota een en ander over te
nemen.
De heer Stieltjes is en blijft tegenstander van aanleg
van staatswege. Particuliere aanleg met subsidie van
den staat is, naar zijne meening, het eenige middel
om op de voordeeligste manier een uitgebreid spoorweg
net te bekomen. Slechts waar de aanleg op deze wijze
niet mogelijk is of waar het de aansluiting met de
groote havens geldtacht hij staatsaanleg verdedigbaar.
Wanneer de staat 30 pet. der totale aanlegkosten geeft,
het materieel van exploitatie daaronder begrepen, en
particulieren brengen de overige 70 pet. bijeen, dan is
zulks voor den staat voordeeliger dan eigen aanleg.
Hij bekomt dan voor tien millioen 80 a 100 kilometers
spoorwegen wat voordeeliger uitkomt dan de winsten,
die de staat bij eenig exploitatie-contract, en nog veel
minder bij eigen staats-exploitatie kan behalen.
Het oordeel over de doelmatigheid der voorgestelde
lijnen hangt af van de maatschappijen, die met
de exploitatie zullen worden belast. Werd voor
gesteld de lijn DordrechtEist b. v. geëxploiteerd
door de Rijnspoorweg, of door de Hollandsche spoor
wegmaatschappij dan zou het tweeledige doel dier lijn,
ontwikkeling dier streek en het vormen eener concur-
reerende verbinding van onze groote havens met Noord-
Duitschlandnimmer bereikt worden. Komt de exploi
tatie daarentegen in handen der exploitatie-maatschappij,
dan komt, zeer ten voordeele van het publiek, de
geheele lijn SalzbergenArnhem—EistDordrecht en
Nijmegen—Dordrecht in éene hand. Bij het ontwerp
wordt omtrent de exploitatie der lijnen niets medege
deeld, worden zelfs de maatschappijen die exploiteeren
zullen, niet genoemd.
Intusschen maakte de regeering vroeger de indiening
eener spoorwegwet afhankelijk van de wijziging van
het contract met de exploitatie-maatschappij. De regee
ring beweert nu, ten onrechte volgens den heer
Stieltjesdat de aandeelhouders der maatschappij
in hunne algemeene vergadering eene voorwaarde ge
steld hebbendie voor den staat uit een financieel
oogpunt te bezwarend zou zijn. De heer Stieltjes ge
looft dat de gestelde voorwaarde: scheiding van het
oude en het nieuwe net, het eenige middel was om het
gewijzigde contract aanneembaar te maken.
„Bij de bijvoeging van een nieuw spoorwegnet aan
een oud net ontstaat er voor de exploiteerende maat
schappij eene groote onzekerheid. De ondervinding
heeft nu geleerd dat het oude net circa 6000 gulden
bruto inkomsten per kilometer geeft, en dat die inkom
sten jaarlijks met 5 pet. toenemen. Van de nieuwe
lijnen kan men alleen gissen, wat ze zullen opbrengen.
Het geval is mogelijk, dat er lijnen bij zijn, beter dan
de lijnen van het oude net, het kan ook zijn dat er
lijnen bij zijn slechter dan die van het oude net. Men
weet dus niet met volkomen zekerheid vooruit wat de
gevolgen zijn zullenen ofschoon vermoedelijk de
scheiding (alle overige voorwaarden onveranderd den
kende) voordeelig zou zijn geweest voor de exploitatie
maatschappij, zijn er toch ook gevallen mogelijk, waarbij
de scheiding der netten in haar nadeel was."
Het voorgestelde beginsel van scheiding zou aan de
regeering gelegenheid gegeven hebben om voor het
oude en het nieuwe net verschillende voorwaarden te
stellen, die naar de meening van den heer Stieltjes in
het voordeel van den staat zouden zijn geweest. De
minister schijnt zich echter niet goed rekenschap gege
ven te hebben van het op de vergadering der aandeel
houders voorgestelde amendement-Rahusen (scheiding
van het oude en nieuwe net), dat juist een goed con
tract gemakkelijker gemaakt zou hebben. I
Omtrent de richtingen der gekozen lijnen, maakt de
heer Stieltjes slechts enkele opmerkingen, o. a. dat de
in het voorstel-Kappeijne opgenomene lijn van Zeven
bergen langs Steenbergen naar Bergen op Zoom, het
middel zou geven om voor 4 millioen of minder hetzelfde
doel te bereiken, wat een vorig minister bereiken wilde
door aankoop van 46 kilometers van den Grand-Central-
Belge voor 7 millioen, welk plan destijds om denhoo-
gen prijs bestreden werd door den heer Heemskerk.
Ook klaagt de schrijver over verwaarloozing der defensie-
belangen die mede in het ontwerp-Kappeijne beter
behartigd werden en dringt hij aan op het aanleggen
eener lijn van Breskens langs Sluis naar de Belgische
lijnen. „Staatkundige redenenzegt hijkunnen
er toe leiden om een spoorweg aan te leggen en te
ondersteunen, die overigens geen groote winsten be
looft, en de vereeniging dier afgelegen streek van
Nederland met het hart des lands is wel eenige opof
fering waard."
Zoo blijkt dan datvolgens het oordeel dezer spoorweg
specialiteit bij uitnemendheid, het voorstel-Kappeijne,
dat de minister van binnenlandsche zaken als nadeelig
voor de spoorwegzaak heeft voorgesteld, werkelijk
beter bewerkt en doelmatiger was dan het wetsontwerp.
De heer Stieltjes verklaart zich dan ook door het ont
werp teleurgesteld. Hij heeft den 14™ Mei tegen het
aan de orde stellen van het voorstel-Kappeijne gestemd,
omdat hij hoopte dat de regeering met „een goed uit
gewerkt en toegelicht plan, met begrootingen, finan
cieel plan en regeling der exploitatie" (welk een en ander
aan het voorstel-Kappeijne ontbrak) zou voor den dag
komen. In plaats daarvan heeft zij een ontwerp inge
diend, bevattende zes lijnen, die reeds in het voorstel
voorkwamenen met weglating van eenige andere,
zonder toelichting waarom do eene gekozende andere
verworpen zijn.
Sommige der weggelatene lijnen wier nut de minis
ter zelf niet betwisten kan, zullen waarschijnlijk toch
bij amendement in de wet gebracht worden, die op
di ze manier nagenoeg aan het voorstel-Kappeijne gelijk
zal worden gemaakt. Had de minister Heemskerk,
zich verheffende boven kleingeestigen nap ver, dat
voorstel desnoods met eenige besnoeiing en wijziging
overgenomen, de zaak der spoorwegen zou sneller tot
eene beslissing gebracht en aan de kamer, die het
onderzoek van het voorstel-Kappeijne reeds ten einde
gebracht had, zou veel nutteloos werk bespaard zijn.
De gemeenteraad van Middelburgzal op Dins
dag a.des namiddags te half twee uureen openbare
zitting houden ter behandeling der volgende zaken:
beëediging nieuw benoemde raadsledenbenoeming
wethouderbenoeming leden vaste commissiënvoorstel
burgemeester en wethouders in zake het lager onderwijs:
a verhooging jaarwedden van eenige hulponderwijzers
en hulponderwijzeressen, b vermeerdering getal hulp
onderwijzers, op de scholen F en G, c verhooging
schoolgelden op de scholen C en E, d wijziging beta
ling schoolgelden, e wijziging jaarwedden hoofdonder
wijzers school C en E; voorstel burgemeester en wet
houders op adres A. M. Tak qq. mr. J. P. Roetert Tak
om grond in erfpacht aan den Kinderdijk.
Sinds 1 September worden aan de spoorwegstations
alhier en te Vlissingen doorloopende kaarten afgegeven
naar Kempen, Crefeld, Neuss, Keulen, Bonn, Coblenz,
Ems, Wiesbaden, Schlangonbad, Schwalbach, Soden
en Frankfort a/d Main via Oberlahnstein.
Men schrijft ons van goed ingelichte zijde:
„Het bericht voorkomende in uw blad, overgenomen
uit het volksblad de Coöperatie, als zoude erbij de
Nederlandsche spoorwegen, sprake van zijn, om eene
verandering te brengen in de plaatskaartjes, is niet
juist. Dergelijk voornemen bestaat vooralsnog niet.
Men is het over het algemeen eens, dat eene verbete
ring of liever vereenvoudiging daarin hoogst gewenscht
is, maar men is nog altijd bezig om een beter, meer
practische en eenvoudige wijze te zoeken. Niet alleen
in ons land maar ook in de overige landen wijdt men
daar veel studie aan."
Naar wij vernemen zal de spoorweglijn Zwaluwo
Zevenbergen den 15en October a. voor het verkeer
worden geopend.
Aan de in Engeland verspreide programma's voor
den pleiziertocht over S heerness en Vlissingen naar
Nederland, ontleenen wij nog, tot aanvulling van
het reeds gemelde, dat de zaak door de heeren Cook
and Sons ondernomen is op het aandringen van eenige
invloedrijke heeren, uitsluitend voor de bewoners van
Canterbury, Faversham, SittingbourneChatham, Ro
chester, Sheerness en omliggende dorpen.
Na den Zondag te Rotterdam doorgebracht te hebben,
is het vertrek naar's Hage op Maandag bepaald per trein
van 8.25. Logies in den Haag is besteld in het hotel de
Oude Doelen. Tot de. aldaar voorgestelde amusementen
behooren bezoeken in het museum, eenige particuliere
schilderijen-verzamelingen en het paleis der koningin
het Huis ten Bosch. Met speciale rijtuigen vertrekken
de touristen des namiddags naar Scheveningenwaar
in het Oranje hotel gedineerd wordt. Des avonds keeren
zij naar den Haag terug.
Den volgenden morgen vertrekt men te 9 uren naar
Amsterdam. Daar worden o. a. het museumhet konink
lijk paleis, de diamantslijperijen van Coster enz. be
zichtigd.
Donderdag vertrekt men des morgens te 9.45 over
Utrecht naar Rotterdamvan waar men des verkiezende
te 6.15 over Vlissingen en des avonds met de stoom
boot naar Sheerness vertrekt. Reizigers die verder wil
len reizen, naar Antwerpen, Keulen of elders, kunnen
daartoe in eene schikking treden.
Onder den prijs van 5 ponden sterling is begrepen
logies en voeding, te beginnen met ontbijt aan boord
van de stoomboot of te Vlissingen op Zondagmorgen,
en te eindigen met het diner te Rotterdam op Donder
dag, voorts ontbijt, licht, service in de logementen enz.,
benevens de onmibussen tusschen de spoorwegstations
en de logementen waar zulks noodig is. Op de stoom
boot heeft men recht op eene plaats als passagier eer
ste klasseop de sporen in de tweede klassedoch
door bijbetaling van 12 shillings 7.20) kan men ook
daar in de eerste klasse reizen. Bij de opgave dat
men aan den tocht deel wil nemenmoet men éen pond
sterling vooruit betalen.
De tocht geschiedt onder persoonlijke leiding van den
heer John. M. Cook en van een geschikt assistent.
Het blad „de stad Gent" is heden met een rouwrand
verschenen wegens den dood van zijn hoofdredacteur,
den bekenden dichter en letterkundige Napoleon
Destanberg, die in 46jarigen ouderdom is overleden
In een kort woord van waardeering herinnert het
blad aan de verdiensten en talenten van den overledene,
die als een onvermoeid strijder voor alles wat vrijzin
nig is, voor vrijheid, rechten en beschaving door zijne
vrienden diep betreurden door zijn tegenstanders zelf
geacht werd. Als dichter, zoowel in de Fransche als
in de Nederlandsche taal, heeft Destanberg zich nog
in de laatste jaren doen kennen door zijne vertaling in
het Fransch van het koor van Emmanuel Hiel, „de
Ontwaking", door zijne overzetting in het Nederlandsch
van Molière's „Tartuffe", door de Cantate „van Arte-
velde", waarbij de componist Gevaert de muziek ge
schreven heeft en door andere gunstig bekende werken.
In het ontwerp van een nieuw wetboek van straf
recht, door de staatscommissie opgemaakt, vindt men
o. a. de volgende bepaling tegen misbruik van sterken
drank.
Art. 276. Hijdie een kind beneden den leeftijd van
zestien jaren opwekt of verleidt tot het gebruik van
sterken drank, wordt gestraft met gevangenisstraf van
