MIDDELBÜRGSCHE
COURANT.
r 167.
Vrijdag
1875.
16 Juli
FEUILLETON
Bij deze Courant behooren twee Bijvoegsels.
Middelburg 15 Juli.
Léonie's Bruidschat.
de
Dit blad verschijnt dagelijks met uitzondering van den Zondag, den 2en Paasch- en Pinksterdag en een der Kerstdagen.
De prijs per 3/m., franco is f 3.50.
J1ISVERSTANDEN.
Een paar dagen na den afloop der herstemmingen
bevatte de Arnhemsche courant een hoofdartikel,
waarin het verderfelijke werd aangetoond der leuze
„anti-clericaal", die door de liberale partij in den
laatsten verkiezingsstrijd was aangeheven. Die leuze
schreef zij is slechts negatiefzij bezit geen
kracht of werkzaamheid; men kan er niet mede
regeeren. Zij heeft bovendien het nadeel de vreed
zame worsteling aan de stembus te maken tot een
strijd op leven en dood. Waar de leuzen zoo
scherp tegenover elkander staan, is geen plaats
voor eene middenpartij, geen mogelijkheid tot toe
geven van welken kant ook. Door den roep
anti-clericaal tot veldteeken der liberalen te maken,
dringt men alles naar de tegenpartij wat aan eene
kerk hecht.
Ware deze beschouwing ten opzichte der liberale
partij in al hare deelen juistdan zou inderdaad
de veroordeelingover haar uitgesprokennauwe
lijks scherp genoeg kunnen wezen. Het zou er
treurig voor haar uitzien, indien zij, die meent de
toekomst der maatschappij aan hare handen toever
trouwd te zien, een der levendigste krachten welke
in onze Christelijke maatschappijen werkzaam zijn,
de kracht van het godsdienstig geloof, voor goed
van zich afsneed. Het zou eene zonderlinge wereld
beschouwing zijn, welke, achttien eeuwen der ge
schiedenis over het hoofd ziende, in de toekomst
den godsdienst uit de maatschappij zou willen ver
bannen en in zijne plaats den almaclitigen staat
op den troon verheffen.
Gelukkig is echter de stelling van welke de
(13e Vervolg.)
VI.
Inmiddels had Emmanuel, door middel van Spandau,
een briefje van Léonie gekregen. Zij had hem slechts
eenige woorden geschreven, maar had den ouden sol
daat opgedragen, hem het overige mondeling mede te
deelen. De jonge man ontstelde zoo van 't geen hij
hij aanvankelijk niet wist wat hij doen
eerste plan was geweest, tot des avonds
van den getrouwen dienaar verborgen te
rekende er op dat hij dan van zijn ver
loofde afscheid zou kunnen nemen, en zij hem tegelijk
een brief zou overhandigen, waarin zij de bescherming
der rechterlijke macht zou inroepen.
Nu was het eene geheel andere zaak geworden. Hij
moest thans Léonie als 'tware met geweld onder zijne
eigene bescherming nemen; wat zij doen moesten was
inderdaad niets anders dan eene ontvoering. Zij gin
gen samen op de vlucht, en juist dat gaf aan hunne
handelingen iets dat in het oog der wereld slecht en
verdacht zou lijken. Emmanuel begreep bovendien niet
dat het gevaar zoo dreigend was. Léonie was, uit
schroomvalligheid, welke niet onverklaarbaar was, niet
hoorde,
moest,
in het
blijven.
dat
Zijn
huis
Hij
Arnhemsche courant uitging, niet juist en vervallen
daarmede ook hare gevolgtrekkingen, gelijk zulks
door andere liberale bladen is aangetoond. De leus
anti-clericaal heeft in den mond der liberalen nooit
iets anders beteekend uan. strijd tegen over-
li eer sching der kerk. Laat de kerk zich vrij
ontwikkelen op haar terrein; laat ieder over het
godsdienstige geloovendenken en leeren wat hij
wil; indien slechts ook den staat vrijheid worde
gelaten om zich, overeenkomstig de behoeften van
onzen tijd, te ontwikkelen en te versterken. Hier
door alleen zal hij krachtig genoeg kunnen zijn
om op datzelfde godsdienstig gebied, waar hij den
voet niet zetten mag, aan ieder de vrijheid te
verzekeren die anders ware de staat zwak
spoedig in den strijd tusschen de scherp tegenover
elkander staande kerkelijke partijen zou verloren
gaan en alleen aan den sterkste verblijven.
Het hijschen der anti-clericale vlag bij de laatste
verkiezingen komt echter niet ten laste der liberale
partij. Zij heeft haar niet geheschen uit eigen be
weging maar slechts door den nood gedwongen,
omdat de tegenpartij met geen andere dan de tegen
overgestelde leus verkoos voor den dag te komen.
Toen weinige maanden vóór de verkiezingen, graaf
van Zuylen zijn roep deed hooren„Voor of tegen
Rome!" was het eenstemmig antwoord der liberalen
die leus alleen zegt voor ons niet genoeg; strijd
tegen Rome behoort tot onze levenstaak, voor zoo
ver Rome ons niet ongemoeid wil laten; maar voor
ons, die eene staatkundige 'partij zijn, is dat enkele
geloofsartikel geen geloofsbelijdenis. Toen later,
dichter bij de verkiezingen, in het liberale kamp
stemmen opgingen voor fusie, op den grondslag van
eensgezindheid ten aanzien van het neutraal open
baar onderwijs, (een grondslag die aan de anti-
clericale leus nabijkwam) antwoordden weder een
aantal liberalenwaaronder ook wij behoorden
vrienden van het openbaar onderwijs zijn ons niet
genoeg; wij hebben andere eischen op ons programma,
in bijzonderheden getreden over haar onderhoud met
Flavien. Ze had niets durven laten blijken van de
hartstochtelijkheid die in de woorden van den jongen
man doorstraalde, noch ook van de mogelijkheid, waarop
hij zelf gezinspeeld had, dat hij ieder oogenblik weder
op zijne goede bedoelingen terug kon komen. Het
eenige wat in hare weinige, met haast op het papier
geworpen woorden doorstraalde, was haar stellige over
tuiging en haar bepaald verlangen van nog dienzelfden
dag buiten het bereik barer vijanden te geraken.
Er waren oogenblikken waarin de officier deze over
tuiging deelde. Vooral was het Spandau, die hem
daarin, door zijne eenvoudige taal en de ernstige vrees
die hij voor de bewoners van het kasteel toonde te
koesteren, versterkte. Terwijl het gevaar van zijn
meester en van zijne jonge meesteres zijn tong los
maakte en bovendien zijne verbeelding prikkelde, ver
telde hij aan Emmanuel, wat hij vroeger zooal van de
gravin Sampara gehoord en gezien had. Zij was, vol
gens zijne bewering, eenvoudig een avonturierster, die
alleen met den generaal getrouwd was, om de fortuin
van zijne nicht machtig te worden. Ook Griotti meende
hij zich te herinneren, en hij had indertijd reeds zeer
getwijfeld of hij niet tegelijk met den kolonel d'Herbel
in de gunsten der gravin deelde. Hij had zich zeer
gelukkig gevoeld dat toen alles zonder ongelukken
afgeloopen was; tot nu toe had men echter nog niets
verloren met eene afwachtende houding aan te nemen,
maar indien men nog langer wachtte zou de uitkomst
noodlottig kunnen zijn.
Emmanuel hoorde hem bedaard aandacht ernstig
over zijne woorden na en kwam langzamerhand tot een
vast besluit.
Toen het uur naderde, waarop het jonge meisje
die wij niet verloochenen kunnen. Maar ook die
laatste grondslag den godsdienst, waar zoo weinigen
het over eens zijn, afgescheiden te houden van het
onderwijs waar allen aan moeten kunnen deelnemen,
had ten doel een aantal trouwe vrienden van
godsdienst en kerk onder éene banier te vereenigen
met de liberalen en kon slechts door kwade trouw
met vijandigheid tegenover de kerk vereenzelvigd
worden.
Er bestond echter geen keus. De strijd werd
gericht tegen het „modern ongeloof"staatsbestuur
naar liberale beginselen werd genoemd „regeeren
in den geest des ongeloofs"; waar beginselen van
eandidaten werden ter sprake gebrachtwerd alleen
gevraagd of zij voor- of tegenstanders van het
„Christendom naar den bijbel" waren, waarbij de
tegenpartij zich natuurlijk voorbehield om haar
eigen opvatting van dat Christendom voor de alleen
ware te verklaren. Geschiktheid en talenten der ean
didaten waren onverschillig; hun behartiging onzer
stoffelijke belangen werd ongewaardeerd gelaten;
ja er is in onze omgeving eene stem gehoordnaïef
genoeg om te beweren dat de behartiging der stof
felijke belangen bij de verkiezing op den 8en Juni
heeft moeten wijken voor het hoogere! De open
bare school, waar de godsdienst afwezig blijft,
heet in de taal der tegenpartij nooit anders dan
„secteschool der modernen"; men verkiest niet
aan te nemen de eenstemmige verklaringen van
onderwijzers, van schoolopzienersvan alle liberalen
in 't algemeen dat geen moderne of orthodoxe ge
loofsleer tot de school toegang vindt of behoort te
vindende vlag die menals in een stierengevecht,
voor de oogen der menigte zwaait om haar te
verblinden en op te hitsen, blijft als devies de
woorden dragen„Secteschool der modernen."
Daartegen hebben de liberalen moeten strijden
en wij zien niet in wat zij gewonnen zouden heb
ben met zich voor die strijdkreten de ooren te
stoppen en bespiegelingen te houden over koloniale
gewoon was uit rijden te gaan liet hij haar zeggem
dat hij gereed was en dat zij zich, wat er ook gebeu
ren mocht, met moed en vastberadenheid moest wapenen.
Wat Léonie betreft, zij had zich volstrekt niet be
kommerd over al datgene wat Emmanuel verontrust
had. Het eenige wat haar onrustig maakte, was haar
ongeduld om te vertrekken en de vrees dat hij soms
nog aarzelen zou. Het vooruitzicht van nog langer op
het kasteel te blijven vervulde haar met schrik en
ontsteltenis. De eerlijkheid en oprechtheid van Flavien
boezemden haar slechts voor weinige uren eenig ver
trouwen in. Gedurende dezen langzaam voorbijgaand en
namiddag, dacht zij beurtelings aan de bewoners van
het kasteel en aan Emmanuel. Zij had zich in hare
kamer opgesloten en zag dus niemand van degenen,
met wie zij zich in hare verbeelding aanhoudend bezig
hield, maar zij traden het jonge meisje als in eene
ijlende koorts steeds voor den geest. Zij verbeeldde
zich mevrouw d' Herbei naast den generaal te zien
zitten, terwijl zij hem met hare liefkozingen over
laadde en door hare listige kunstgrepen hem in haar
belang zocht over te halen. Ook hoorde zij den ridder,
dien zij in hare verbeelding de degens in het wapenrek
zag hangenop zijn vleienden en valscben toon tot haar
spreken. In zijne woorden lag ongetwijfeld eene be
dreiging ten opzichte van Emmanuel opgesloten.
Zij ging voor het open venster staanom wat fris-
sche lucht op te vangen. Dit huis waar zij gewoond
had, die groene grasperken, die schaduwrijke lanen
boezemden haar niets geen belang moer inzij wekten
noch aangenamenoch verdrietige herinneringen in haar
ophet eenige wat zij wenschte was deze omgeving
zoo spoedig mogelijk te verlaten. Die onverschilligheid
was echter niet onverklaarbaar; zij wist het dat ze
