r 139. MIDDELBURGSCHE Maandag 1875, COURANT. 14 Juni. een /an net pen- der wo- jko pht. oek- h 7, n.) 8. Idel- BS |e 14,— 5,- 4,- h— »ro- lam sva- 10.— 10.24 10.35 Dit blad verschijnt dagelijks met uitzondering van den Zondag, den 2eu Paascn- en Pinksterdag en een der Kerstdagen. De prijs per 3/m„ franco is f 3.50. Middelburg 12 Juni. Onze Haagsehe correspondent schrijft ons het volgende,onderdagteekening van 10dezer: „Jammer dat .niemand de weddenschap heeft aange gaan, die ik in mijn laatsten brief aanbood dat Wint- gens ook candidaat van den Haagschen katholieken clerus, alias: de kiesvereenïging Regt voor Allen worden zou. Dan had dit gewin mij eenigen troost kun nen geven bij het verlies dat de liberale partij in de hofstad in haar goeden naam geleden heeft. Mij dunkt eene oplossing van de kiesvereenïging de Grondwet met de conservatieve vereeniging Vaderland en Koning is thans de tweede stap op den weg van fusie, tenzij men terstond reeds wat verder gaat en Regt voor Allen, dat thans zoo broederlijk den zoogeuaamden anticlericalen candidaat mede ondersteundemaar dade lijk permanent in den nieuwmodischen bond inlijft. „De liberalen beginnen in te zien hoe allerslimst ze zijn geëxploiteerd geworden. Zoolang er twijfel scheen te bestaan aan de candidatuur van W. bij Regt voor Allenwerden er verschillende uitlatingen en ver klaringen van den candidaatwaarvan de liberale strek king velen verbaasde, rondgebazuind. Toen die hare werking hadden gedaan, en Volksonderwijs en de Grond wet Wintgens hadden geproclameerd kwamen er reeds zijdelingsche tegenspraak en rectificatie. Op den avond der verkiezing zelve toen alle biljetten in de gesloten bus zaten, verschijnt eindelijk een manifest Yan den candidaat zei ven in de Haagsehe couranten, waarin hij al die gezegden en gesprekken aldus uitlegt dat ze, in strijd met de opvatting van hen die jammer genoeg slechts onder vier oogen met hem hadden geconfe reerd, hoegenaamd niets te beteekenen hebben. Ik be oordeel de houding van den heer Wintgens uitsluitend van het politiek standpunt, en dan moet ik zeggen dat ik den hoed voor onzen herkozen afgevaardigde afneem. Het is ongetwijfeld zeer kiesch dat de heer Wintgens zijn manifest eerst uitvaardigt na het slui ten der stembusik zouwanneer ik over mijn persoon en mijne beginselen een misverstand zag bestaanwaar van mijne medeburgers de dupe waren, allicht minder kiesch zijn, en eigenwaarde hooger stellen dan electo rale pruderie. Dat de heer Wintgens zich boven die zwakheid verheven heeft, bewijst voor zijn hoog politiek doorzicht en voor zijne kracht van geest. Hij kon toch weten dat zijn manifest niemand naar de stembus zou jagen om voor hem te stemmen, maar daarentegen, tijdig openbaar gemaakt, velen van de stembus zou terughouden die thans op hem hebben gestemd en be drogen zijn door hunne ongegronde verwachtingen. Van een uitsluitend politiek oogpunt heeft de heer Wint gens daarom met dat manifest zeer aardig gewerkt. Hiermede stap ik van dit niet zeer aanlokkelijk onder werp af. „Nu moet mij eene opmerking uit de pen die de ver kiezing zoowel te 's Gravenhage als elders, bij mij op rijzen deed. Ik. heb met leedwezen de vereeniging Volks-onderwijs bij de verkiezingen zien optreden. Wil eene vereeniging, die zeer gewichtige maatschappelijke belangen te behartigen heeft, waarlijk big vend nut stichten, dan moet ze blijven buiten het politieke ge drang. Van hoeveel waarde de openbare school is voor de toekomst van ons land, met hoeveel ijver de liberale partij haar als het palladium onzer onafhankelijkheid dient te handhaven en te beschermen, de onderwijs- quaestie is niet het uitsluitend shibboleth eener politieke partij. Wanneer nu eene vereeniging die alleen in deze quaestie leeft en werkt als kies vereeniging optreedt met deze quaestie alleen op haar vaandel, dan dreigt ze het veldtochtsplan te verstoren en het legerdat ze helpen wil, te verzwakken. Als vliegende legertjes kunnen de franc-tireurs en guerillas uitstekende dien sten bewijzen, maar op het slagveld ziet de opperbe velhebber hen niet gaarne, en verlangt hij alleen wél gevormde en gedisciplineerde troependie niet onaf han- kelijk van de andere legerafdeelingen ageeren. Waarom zou wat Volksonderwijs doet ook niet door andere vereenigingen gedaan worden? en waar zou 't dan heen? Het Vredebond alleen candidaten voor de tweede kamer aanbevelendedie voor de internationale arbitrage zouden stemmende Dierenbescherming alleen dezulken, die eene wet tegen het mishandelen van dieren verlan gen het Tooneelverbond alleen hendie voorstanders zijn van de Hollandsche komedieenz., enz. Ja, waarom zou bijvoorbeeld de Haagsehe vereeniging „Goed en goedkoop vleesch" zich niet op het politiek terrein begeven, en voor de algemeene provinciale en plaatse lijke vertegenwoordiging alleen tegenstanders van het slachters-monopolie aan hare medeburgers aanbevelen? Hoe dergelijke stappen de politiek bederven heeft de Haagsehe verkiezing geleerddat ter zijde stellen van het gansche liberale programma alleen ter wille van de onderwijs-quaestieheeft de gepleegde misleiding er buiten gelaten in eene week meer kwaad gesticht dan de trouwste beginselvastheid der oprechte Haag sehe liberalen in vier jaren herstellen kan. „De afloop der verkiezingen is, voor zoover die be kend is, niet ongunstig voor de liberale partij. Tegen over het relatief verlies van Rutgers, wiens paradoxo- manie zijn liberalisme nog al eens de baas was, staat de groote aanwinst van de Vries en Vening Meinesz in de hoofdstad des lands, eene overwinning meer nog schitterend door hare zedelijke beteekenis dan door de winst van die twee stemmen. Indien te Almelo een conservatief gekozen wordt en de herstemmingen on gunstig uitvallen, blijft zelfs alleen de zedelijke over winning over, doch de numerieke verhouding dezelfde. Echter is er te Arnhem en Almelo veel, te Delft eenige kans voor de liberale candidaten, en verwacht men vrij algemeen de verkiezing van de-., flinken van der Kaay in plaats van wijlen van Foreest te Alkmaar. De libe rale partij kan dus niet anders dan versterkt worden door deze verkiezing. „Maar wat den uitslag der verkiezing te Amsterdam vooral zoo veelbeteekenend maakt is de les, die ze aan de verdwaalde liberalen te 's Gravenhage en Gouda geeft. Ook teAmsterdam was onderhandeld over eene soort van anti clericale fusie. Was ze tot stand geko men", een der conservatieve aftredeuden ware door een liberaal vervangen geworden. Maar ze is niet tot stand gekomende politieke beginselen zijn zuiver tegenover elkander gesteld en de liberalen hebben twee plaatsen gewonnen in plaats van éen. In Gouda daarentegen, waar vroeger de liberale candidaat altoos op herstem ming kon rekenen, heeft het liberalisme door dat gefu- sioneer het afgelegdhoe 't in den Haag is gegaan weet ge zoo goed als ik. De uitslag der verkiezing te Amsterdam roept allen liberalen in den lande luid een Principüs obsta toe, dat wij waarlijk wel ter harte mogen nemenen dat in alle mogelijke, zelfs in schijnbaar exeeptioneele omstandigheden de beste politieke leuze is." In de gisteren namiddag gehouden buitengewone vergadering van het Middelburgsch departement der Maatschappij tot nut van 't algemeen werd door den voorzitter in de allereerste plaats hulde gebraeht aan de nagedachtenis van twee door den dood aan het departement ontvallen verdienstelijke ledende heeren P. de Maret Tak en H. Rekker. Hij herinnerde dat eerstgenoemde, sinds het jaar 1828 lid van het departe ment, van 1831 tot 1856 de betrekking van secretaris heeft waargenomen; dat hij gedurende 25 jaren lid was van de commissie voor de scholen tot het jaar 1861toen die commissie tengevolge van de opheffing der departementale school ontbonden werd; dat hij eenige jaren lid was van de commissie van redactie voor den destijds uitgegeven almanakalsmede dat hij sedert het jaar 1867 deel uitmaakte van de commissie voor de hulpbank. Van den heer Rekker bracht de voorzitter in herinnering dat hij gedurende 50 jaren lid is geweest van dit departement en dat hij van het jaar 1837 tot aan zijn dood zitting had in de commissie van bestuur voor de spaarbank. Beide leden waren een sieraad van het departement. De heer H. J. van Deinse nam vervolgens het woord om te verklaren dat ook hij als voorzitter der com missie van bestuur over de spaarbank de groote ver diensten van den heer H. Rekker heeft leeren kennen en waardeeren. Sinds meer dan een halve eeuw, toen de heer Rekker en liij beide procureurs-klerk waren, en later als procureurs bij de rechtbank van eersten aanlegheeft hij dien heer leeren waardeeren als een oprechteerlijkwelgemoed en braaf man. Daarom deed het hem en al de leden van het bestuur der spaar bank genoegendat de voorzitter van het departement zoo even een welverdiende hulde aan den overle dene gebracht heeftevenzeer als aan wijlen den heer de Maret Tak, met wien spreker ook bij de zoo even genoemde rechtbank is werkzaam geweest. Hij hoopte en vertrouwde dat beider nagedachtenis in dankbaie herinnering zal blijven, op grond van de dien sten die zij aan de maatschappij bewezen hebben. Daar de heer F. Nagtglas bedankt heeft voor de op hem uitgebrachte benoeming tot lid van het be stuur, moest andermaal tot eene benoeming worden overgegaan. Door het bestuur werden in alphabetische orde aanbevolen de heeren m'. E. Fokker en dr F. P. J. Sibmacher Zijnon. De heer Zijnen werd met 24 van de 35 stemmen benoemd en verklaarde zich bereid de betrekking te aanvaarden. Tot lid der commissie van bestuur over de spaarbank in de plaats van den overleden heer II. Rekker werd met 28 van de 37 stemmen benoemd de heer L. L. Wou- tersen, met wien de heer J. C. van den Broecke was aanbevolen. De benoemde liet zich de keuze welge vallen. Eindelijk werd tot lid der commissie voor de hulp bank ter vervanging van wijlen den heer de Maret Tak met 26 van de 36 stemmen benoemd de heer A. Luteijn, met wien de heer L. L. Woutersen was aan bevolen. De heer Luteijn nam ook de benoeming aan. Daarna werd overgegaan tot de bespreking der punten ter beschrijving van de a. algemeene vergadering. Hier omtrent waren twee brieven ingekomen. De eerste, van het departement Groningen, houdt in een verzoek om ondersteuning van het onder n° 19 voorkomende verzoek: „dat aan het departement Groningen voor de oprichting eener kweekschool voor onderwijzeressen uit de algemeene kas eene som van tien duizend gulden worde toegestaan" De tweede brief is van het departement Amersfoort, dat ondersteuning verzoekt van zijn onder n° 15 voor komend voorstelluidende„De algemeene vergadering machtigt het hoofdbestuur een pensioen te verleenen aan oude verdienstelijke onderwijzers aan scholen der maatschappij werkzaam. „Dat pensioen kan worden verleend aan hen die 15 jaren aan eene departementschool zijn werkzaam geweest vóór het in werking treden der wet op het lager onderwijs van 1857 en op 1° Januari 1875 nog in functie waren. „De maatschappij draagt tot een behoorlijk pensioen van 600 'sjaars 2/3 bij terwijl 1/3 komt voor reke ning van het betrokken departement." Zonder hoofdelijke stemming werd echter besloten, den afgevaardigde ter algemeene vergadering, den heer J. J. H. Doorenbosgeen impératief mandaat te geven, maar hem ten aanzien der verschillende voorstellen ge heel vrij te laten. Vervolgens werd de in de vorige vergadering ge staakte behandeling voortgezet van de reglementen. [Zie ons nommer dezer courant van 16 April jl.] Vooraf werd voorlezing gedaan van het door de com missie voor de spaarbank uitgebracht advies op het toen door den heer mr. G. A. Fokker aldus geformu leerde artikel „Wanneer het excedent van de baten der spaarbank boven hetgeen zij aan de inbrengers verschuldigd is 25 pet. te boven gaatzal door de vergadering van het departementde spaarbank-commissie gehoordover het meerdere geheel of gedeeltelijk kunnen worden beschikt ten behoeve van algemeen nuttige instellingen, welker ondersteuning valt in den werkkring van de Maatschappij tot nut van 't algemeen. „Zoodanig besluit kan alleen worden genomen in eene daartoe opzettelijk bijeengeroepen vergadering in welke

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1875 | | pagina 1