„Dit zal velen erg ketterschradicaalsocialistisch
of hoe men 't meer noemttoeschijnenzelfs als eene
economische ketterij kan het mij worden toegerekend,
omdat ik de heilzame concurrentie van het bijzonder
met het openbaar onderwijs beperken wil. Maar hierover
een woord. De onderwijsquaestie hangt van misverstan
den samenpas is het eene opgelost of het andere doet
zich voor: er zijn dan ook trouwens te veel belang
hebbenden bij troebel water! Onophoudelijk wordt de
secteschool als met de bijzondere gelijkstaande ge
noemd, en toch is dit volkomen onjuist. Concurrentie
is alleen mogelijk tusschen personen die denzelfden
weg gaan. Een spoorweg van den Haag naar Delft
kan niet concurreeren met een van den Haag naar
Leideneen kruidenier concurreert niet met een slager,
noch een accoucheur met een banketbakker. Om de
zelfde reden, omdat ze heel iets anders zoeken, kan
de secteschool niet concurreeren met de gemengde
staatsschool. Integendeel, ze mag het zelfs niet, om
dat het staatsbelang verbiedt dat de opvoeding van
het toekomstige geslacht geschiede op separatistischen
grondslag, omdat ze niets anders dan vijandgeen
concurrentvan de staatsschool kan zijn. In een klein
land behoorde dit niet geduld te wordenwant om
het bekende gezegde van J. C. Baud te parafraseeren,
het slechtste onderwijs in de gemeenschappelijke school
is voor eene kleine natie nog verre te verkiezen boven
het allerbeste in de separatistische scholen.
„Op concurrentie van de eigenlijke bijzondere scholen
met de staatsschool daarentegen stel ik hoogen prijs.
Wanneer er twee bakkers in dezelfde straat wonen,
trachten ze door goede bediening en goede waar elkan
der klanten af te winnen, en de buurt ondervindt
daarvan de goede gevolgen. Willen de particuliere
krachten nevens de staatsschool, die voor de min-ver
mogenden als kostelooze school altijd moet blijven
bestaanin een eigene school hetzelfde onderwijs geven,
uitstekend. Ook daarvan zal de buurt, in dit geval het
gansche land, de heilrijke gevolgen ondervinden, want
ook in dit geval worden de beide scholen aangespoord
door denzelfden prikkel om goede bediening en goede
waar te geven. Bij het secte-onderwijs bestaat die
prikkel niet; het werkt met eene soort van broodzet
ting, waarbij de hoeveelheid en het gehalte der waar
mondjesmaat is vastgesteld. Gaf men de buurt aan
zoo'n bakker overze zou 't spoedig voelen in maag
en beurs. Leve daarom het vrije bakkersbedrijf! maar
weg dan ook met hen, die uit berekening of onkunde
aan de goê gemeente onvoedzaam of ongezond brood
leveren! En dus ook geen duimbreed toegegeven aan
de eischen der separatisten, hoe boud ze ook spreken
of hoe zoet zo ook fleemen; laat ons liever naar aan
leiding van die restitutiedenkbeelden eens vragen, of
de staat niet veeleer recht heeft hun de restitutie te
bevelen van het aangematigde recht van opvoeding der
jeugd, dat wat de clericale partijen ook zeggen
mogen de zaak is van den staat in de allereerste
plaats."
Benoemingen en besluiten.
consulaten. Erkend als Britsch consul in Suriname
A. Cohen.
Vei'gunning verleend aan R. W. BoltonNeder-
landsch vice-consul te Narvatot het aannemen der
betrekking van vice-consul van Zweden en Noorwegen
en van Denemarken aldaar.
belastingen. Uit 's rijks dienst ontslagen W. A.
Munniks de Jongh, controleur der directe belastingen
en van het kadaster te Zwolle en als zoodanig aldaar
benoemd jhr. F. S. van Panhuijsthans adjunct-con
troleur te Leeuwarden.
ministerieele departementen. Benoemd tot commies
bij het departement van financiën mr. J. baron d'Aulnis
de Bourouilladvocaat te Amsterdam.
maréchaussee. Op pensioen gesteld, op verzoek, de
kapitein van de divisie maréchaussée in Noord-Brabant
en Zeeland F. L. Graaflandten bedrage van 990
's jaars.
leger. Op pensioen gesteld de kolonel E. A. del
Campo genaamd Camp, van het korps ingenieurs,
mineurs en sappeurs, kommandeerende in de eerste
stelling der genie, tot een bedrag van f 1800 'sjaars,
op verzoek en de luitenant-kolonel A. J. C. de Bruijn,
van hetzelfde korpskommandeerende in de 8® stelling
der genieten bedrage van f 1500 's jaars.
Benoemd bij den plaatselijken staf, tot kolonel, plaat
selijken kommandant van de 2« klasse te 'sBosch, de
luitenant-kolonel J. A. Halfmauw, van het le regiment
infanterie; bij het wapen der infanterie, bij den staf
van het wapentot kolonelde luitenant-kolonel F. J.
Pfeiffer, van dien staf, chef van het bureau „personeel
en militaire zaken", bij het departement van oorlog;
bij het 1'- regiment, tot luitenant-kolonel, de majoor
A. C. J. de Favauge, van het 6e regiment; bij het
2e regimenttot kolonelde luitenant-kolonel P. J. de
Vassykommandant van het korps; bij het 4C regiment,
tot ltn luitenant (naar ouderdom van rang), de 2' lui
tenant J. G. A. Ingenluyff, van het korps; bij het
6e regiment, tot majoor, de kapitein Y. Riethagen, van
het korps; tot kapitein van de 2' klasse (naar onder-
dom van rang), de le luitenant G. T. C. Callenfels,
van het regement grenadiers en jagersbij het korps
ingenieurs mineurs en sappeurstot kolonelde luite
nant-kolonels F. A. Vaillant en J. P. Holtzschuevan
het korps, laatstgenoemde chef van het bureau „mate
rieel der genie" bij het departement van oorlog; tot
luitenant-kolonelde majoors H. L. de Wijs en H. van
Assendelft de Coninglivan het korpstot majoor, de
kapiteins jhr. L. J. van Teylingen en F. H. Ampt,
van het korps; tot kapitein van de 2' klasse (naar
ouderdom van rang), de 1" luitenants A. E. André de
la Porte en H. van 't Santvan het korpstot 1®" lui
tenant (naar ouderdom van rang), de 2e luitenants C. J.
Snijders, P. de Bruin en K. F. B. van Nouhuys, allen
van het korps, eerstgemelde thans voor den tijd van
2 jaren gedetacheerd bij het leger in Nederlandseh-
Indië.
Kerknieuws.
Bedankt voor het beroep tot predikant bij deNeder-
duitsclie hervormde gemeente te Groningen door den
heer K. F. Creutzbergte Arnhem.
Gemengde berichten.
Een landbouwer onder Westkapelle heeft bij het
omspitten van zijn land, ter plaatse waar vroeger eene
thans gesloopte hofstede gestaan heelt, een zilveren
bekertje en eene aarden kan gevondenbeide gedeel
telijk met oude rijksdaalders en drieguldenstukken ge
vuld, ter waarde van ruim f 400.
Het is den brigadier der rijks-veldwacht te Neuzen,
J. P. Koene, gelukt eindelijk te Gent het paard op te
sporenhetwelk zooals wij destijds gemeld hebben,
in het begin der maand October 11.des nachtsuit
eene weide van den landbouwer J. Riemen3, in de
gemeente Hoek, was ontvreemd. Het paard was te
Gent bereids bij onderhandschen verkoop in de derde
hand overgegaan, doch alsnu, met behulp der Belgi
sche justitie, in de vorige week aan den eigenaar in
persoon te Gent overhandigd, zonder eenig verlies,
behoudens recht op schadevergoeding van den eersten
kooper. De dader is voortvluchtig.
In de Zierikzeesche Nieuwsbode vinden wij den
tekst der tusschen commissarissen der Witte Sociëteit te
's Hage en twee harer leden gewisselde schriftelijke op
merkingen welke, gelijk bekend is, tot het nemen van
ontslag door de commissarissen geleid hebben. Daar
deze sociëteitsquaestie opj het oogenblik in de residentie
het voorname onderwerp der gesprekken uitmaakt, en
meer besproken wordt dan zelfs het restitutiestelsel of
het Atchin-debatlaten wij de stukken hier volgen.
Als eerste aanleiding heeft men de volgendein het
klaelitenboek der sociëteit geschrevene opmerkingen:
„Zondag morgen 3 kwartier na middernacht gezien
een knecht en een biljartjongen die zich ten aanzien
van vele leden, de halve biljartzaal door om de ooren
sloegende ondergeteekende vraagt beleefdelijk of
heeren commissarissendie zeker vele koffiehuizen be
zocht hebben, ooit zoo iets beestachtigs bijgewoond
hebben?"
20 Maart '75. (Get.) van Limburg Stirum. (F. W.)
„Ondergeteekende wenscht bovenbedoelden worstel
strijd meer in der minne bij te leggen. Hij geeft HH.
commissarissen eerbiedig in overweging hunne voor
spraak te verleenen ten behoeve van den strijdenden
bediende bij de directie Crosso, opdat deze hem enga-
geere als lutteur onder den titel van le Lion Neer
landais (format de poche). In dat geval wil hij op
Willem parieeren.
20 Maart '75. (Get.) F. van Hogendorp."
Onder deze woorden schreven de commissarissen
„Toon en vorm der beide bovenstaande klachten be
letten commissarissen daarop acht te slaan." Intusschen
werden de betrokken bedienden gestraft door commis
sarissen.
Vervolgens kwam het volgende in het klachtenboek
„Zondag namiddag 35 minuten na 6 uren, gezien het
antwoord op de klacht van 20 Maartherinnert onder
geteekende heeren commissarissen aan het Fransche
spreekwoord: rTel maitre iel valei." Ondergeteekende,
de kermis op handen zijndeverwijst heeren commis
sarissen verder naar de minder ernstige, maar meer
geestige aanmerking van den heer Hogendorp."
28 Maart '75. (Get.) van Limburg Stirum. (F. W.)
Dit laatste stuk had het voorstel van commissarissen
ten gevolge om den graaf van de ledenlijst der sociëteit
te schrappen.
Te Amsterdam zijn Zondag morgen proeven geno
men met een nieuwe brandstof, die meer hitte geeft
dan steenkolen of kokes, meer dan de helft goedkooper
is dan deze, weinig asch overlaat, en welks onbrand
baar gedeelte weder nuttig kan worden gebruikt. Uit
vinder daarvan is dr. Hes. Het preparaat is samen
gesteld uit twee overvloedig voorkomende grondstoffen,
doch welke deze zijn heeft de uitvinder nog niet be
kend gemaakt. Ook gas, en wel van veel grooter
lichtend vermogen dan het thans gebruikt wordende,
moet er uit gestookt kunnen worden.
Uit Aardenburg wordt gemeld dat het roodvonk
aldaar nog steeds heerscht, doch van een zeer goed
aardig karakter is. Nog geen enkel sterfgeval heeft
zich voorgedaan. Ook in de woning van den hoofd
onderwijzer heeft de ziekte geheersebt, zoodat deze de
school niet kan bezoeken.
Het volgende bericht wordt door ons aan de
Soerabaya-Courant ontleend
Tot welke daden een Javaan in staat is alleenlijk
om het bestaande gebruik te volgen van slamettans
(herinneringsfeesten) te geven voor zijne afgestorvenen,
blijkt uit het volgende feit:
Voorleden Zaterdag liep eene Javaansche vrouw, naar
haar zeggen in eene naburige dessa woonachtigop de
groote passer (markt) alhier rondom iedere koopvrouw
of voorbijganger een zuigeling van omstreeks vier
maanden te koop aan te biedenbewerende voor het
te ontvangen geld de slamettan te willen geven voor
den "dood van haren mangebruikelijk na den veer
tigsten dag.
Nadat zij van vele kanten betuiging van deelneming
en troostwoorden had vernomen en eene massa bewon
deraars van de zonderlinge koopwaar had verwekt,
was er eene koopvrouw van suikergoeddie zich harer
aantrok. Na veel gehaspel en gepraat werd men het
eindelijk eens over den prijsen werd het kind aan de
nieuwe moeder overgegeven voor een kwartje, zegge
vijf en twintig centen en een pakje suikergoed.
De gemeenteraad van Keulen heeft met 24 tegen
4 stemmen besloten de Minoritenkerk aldaar voor de
oud-katholieken beschikbaar te stellen.
Te Weenen voorziet men een werkstaking onder
de letterzetters, daar de eigenaren van drukkerijen het
loon van de zetters met 20 percent zullen verminderen,
waarmede deze geen genoegen willen nemen.
Volgens berichten uit Weenen zijn in Bohemen
ongeveer 10,000 paarden voor Fransche rekening aan
gekocht.
Op alle Oostenrijksch-Hongaarsche spoorwegen
wordt thans een maatregel ingevoerd, die zeer in het
belang van het reizend publiek zal wezen. Bij iederen
trein zal zich nl. eene gelegenheid bevinden tot het
bergen van papieren en voorwerpen van waarde, die
door een daartoe aangewezen persoon in bewaring zul
len worden genomen, geborgen en later weder afge
geven.
De eerste reis met het nieuwe stoomschip, dat
naar het model van den heer Bessemer tusschen Dover
en Calais in de vaart is gebrachten waarop men geen
last van zeeziekte zou hebbenis niet gelukkig ge
weest. De passagiers werden niet minder zeeziek dan
op de gewone stoombooten.
Volgens de daaromtrent opgemaakte plannen zal
de aanstaande Fransche senaat te Versailles worden
gevestigd in de zaal van het voormalige theaterwaarin
thans de nationale vergadering zitting houdt. De
nieuwe kamer van afgevaardigden zal in hetzelfde ge
bouw worden geïnstalleerd en wel in het gedeelte langs
de Rue de la Bibliothèque.
Onze lezers zullen zich het verhaal van den
kogelvanger Holturn herinneren. Donderdag voor acht
dagengaf hij eene voorstelling te Troyes in Frankrijk.
Nadat een plank in splinters was geschoten werd het
kanon weder geladen en Holtum zou zich voor den
loop plaatsen toen eensklaps een der toeschouwers,
verlokt door de 3000 franken, die Holtum heeft uit
geloofd voor hem die zich in zijn plaats stelt, zich
aanbood om hiertoe over te gaan. Dit verwekte onder
het publiek een geweldige sensatie. De dames begon
nen te gillen en zoo spoedig mogelijk de zaal te ont
vluchten daar zij geen getuige van een ongeluk wilden
zijn. De politie kwam tusschenbeide en na eenige be
raadslagingen kwam men overeendat Holtum den
volgenden Donderdag een nieuwe voorstelling zou geven,
waarin dan de persoon die zich had aangemeld, zijn
plaats zou innemen. Het dagblad de Aube Van Don
derdag jl. bevat echter het bericht, dat Holtum geen
vergunning heeft kunnen krijgen om de weddenschap
aan te gaan, dat er geen voorstelling zou plaats heb
ben en dat Holtum vertrokken was. Den volgenden
dag zouden nadere inlichtingen worden gegeven. Men
onderstelt echter dat men wel niet veel meer van Hol
tum zal hooren.
In de laatste zitting van den gemeenteraad van
Leuven is de quaestie van het kanaal van Neuzen be
handeld. Met algemeene stemmen verklaarde de gemeen
teraad 1" dat het niet wenschelijk was de conventie
van 24 Juni, tusschen België en Nederland gesloten,
goed te keuren; 2° dat het wenschelijk is een nieuw
kanaal van Gent naar zee te maken en 3° dat het wen
schelijk is het kanaal van Leuven te verbeteren opdat
het aan de eischen van de scheepvaart zal kunnen
I voldoen.
