nommer van „de Gids" een opstel over den oorlog met
Atchin. Zoover wij uit een overzicht daarvan in het
Handelsblad van heden kunnen opmakenworden door
den generaal geen nieuwe gezichtspunten aangevoerd.
Hij verdedigt het beleid van den generaal van Swieten
tegen de vele aanmerkingen daarop gemaaktdoor een
aantal meer of minder bevoegde personenwaarvan
vele, ofschoon gezaghebbende in militaire quaestiën,
nooit in Indië geweest zijn. De voorzichtigheid en de
gematigdheid, welke in van Swieten zijn afgekeurd,
beschouwt de generaal de Stuers als de beste bewijzen
voor zijn uitstekend beleid, niet alleen als krijgsbevel
hebber, maar ook als staatsman.
„Wil men met den generaal Knoop voortgaan te
beweren dat de tweede expeditie tegen Atchin slechts
ten halve gelukt isschrijft de heer de Stuers
„dan leg ik mij daarbij neder, doch met het voorbehoud
dat het een half succès iszooals dat van Jan Pietersz.
Koentoen hij op de puinhoopen van Jacatra het kasteel
van Batavia stichtte, dat het punt van uitgang is ge
worden om geheel Java onder Nederlandjche heerschappij
te brengenof van Speelmantoen hij te Macassar het
fort Vlaai-dingen stichtte, en van zooveel andere voor
vaderen, die zich eerst op eenig punt onzer buitenbe
zittingen van Oost-Indië hebben vastgenesteldom het
te laten zijn het uitgangspunt voor de vermeestering
van het geheele gewest. Is het niet op deze wijze
dat wij meester van Nederlandsch-Indië zijn geworden?"
Onze Haagsche correspondent schrijft ons
het volgende:
„Het nieuwe ministerie heeft nu zijn geneesmiddel
tot „verhooging van 's lands weerbaarheid" bij de
tweede kamer aanhangig gemaakt in het voorstel tot
uitbreiding van het militiecontingent. Bij het flinke
en uit éen stuk gehouwen ontwerp van den minister
van Limburg Stirum tot opheffing der plaatsvervanging
mag men dit voorstel niet vergelijken; doch daar het
gestel van onze tweede kamer niet tegen eene flinke
behandeling bestand iszou juist dit gebrek van den
door minister Weitzel voorgestelden maatregel wel
eens eene groote verdienste kunnen blijken. En indien
het aangenomen werd, zou ik al spoedig genegen zijn
om de spreuk in herinnering te brengen dat éen vogel
in de hand beter is dan drie, die vliegen. De rechter
lijke organisatie van de Vries, die ondanks veel ver
lies tengevolge van 's ministers te ver gedreven inschik
kelijkheid, toch op een goed beginselvereenvoudiging
van rechtspraak, steunen bleefwerd immers verworpen
en het hovenwetje van den heer van Lijnden heeft
kans op aanneming! Licht mogelijk dat het voor den
minister Weitzel, die volgens de laatste berichten
weer schijnt te zullen aanblijven, weggelegd zal zijn
na de vestingwet ook de nieuwe militie wet tot
stand te brengen.
„De beperking der plaatsvervanging die thans voor
gesteld wordt, de bepaling van een maximum van
leeftijd (25 jaar) voor den plaatsvervanger, beduidt
overigens op zich zelve niet veel. De onrechtvaar
digheid dat hij die betalen kan zich van den militairen
dienst hoewel het dragen van de wapenen volgens
de grondwet ieders plicht is kan vrijkoopen, wordt
daardoor niet weggenomenze wordt integendeel nog
meer verzwaarddaar de plaatsvervanger^ door zulk
eene beperking aangemoedigd wordt. Het aanbod toch
vermindert en de prijzen worden hooger, zoodat het stel
len van een plaatsvervanger een voorrecht worden zal,
waarvan uitsluitend de zeer vermogenden zich de weelde
zullen kunnen veroorloven. Wat blijft er zoodoende over
van het argument der voorstanders van die ongrond
wettige instelling, dat de persoonlijke militaire dienst
niet bezwarend is voor de rijke leegloopersmaar
zeer onvoordeelig en hard voor die jongeliedenwier
opleiding in takken van industrie er door bemoeilijkt
wordt en die zich dus niet zoo spoedig tot werkzame
burgers van den staat kunnen vormen Aan
dergelijke jongelieden uit den burgerstand de kracht en
bloem der natie, wil men te gemoet komen door hun
de gelegenheid te geven om een plaatsvervanger te stel
len maar wat baat die gelegenheid zoo men het gebruik
er van onbereikbaar maakt? Wanneer de tweede kamer
radicaaldat wil zeggen van halve maatregelen atkeerig
was, dan verwierp ze stellig deze bepaling van het
wetsontwerpmaar radicaal is ze niet, en dus
„Wat de stembus toch weldadig werkt! We danken
aan dien weldadigen invloed reeds het initiatief-spoor-
wegvoorstel, dat, van duizende kanten ondersteund,
werkelijk kans van slagen schijnt te hebben en althans
in de afdeelingen der kamer een gunstig onthaal heeft
gevonden. De regeering, buiten de gelegenheid om
thans zelve met milde hand de kiezers in welgezindheid
op te kweeken, wil nu echter een anderen slag slaan en
heeft een wetsontwerp ingediend tot droogmaking der
Zuiderzee, dat, naar ik hoor, reeds bij den raad van
state is. Annexatie van eene twaalfde provincie is
ongetwijfeld een denkbeeld dat bij iedereen weerklank
vinden zalmaar minder goedkeuring verdient de
modus quo. Het werk zal volgens het voorstel der regee
ring bij wege van concessie met subsidie (anderhalf
honderd millioen naar ik verneemworden uitgevoerd,
en wel door de Maatschappij van grondcrediet te Am
sterdam. Wanneer er éen werk is dat niet anders dan
rechtstreeks door den staat mag worden ondernomen,
dan is het zeker wel de droogmaking van de Zuider
zee. De omvangde risico en meer nog de bekende
bezwaren en het gesukkel van particuliere maatschap
pijen die groote werken van publiek nut uitvoeren,
alles pleit evenzeer voor staatsaanleg. Wie de Zuider
zee droog wil laten maken door de „particuliere
krachten" met eene kolossale subsidie handelt, dunkt
mijeveneens als hij die de plaatsvervanging bij de
militie verdedigtnamelijk den grondwettelijken plicht
van persoonlijken militairen dienst voor geld, ook al
bij concessie of contract en subsidie, aan een ander
wil laten uitbesteden. In dit opzicht lean het ministerie
van der Heim-Heemskerk das wel als consequent wor
den beschouwd."
(Benoemingen en besluiten.
mimsterieele departementen. Eervol ontslag ver
leend, op verzoek, met 1 Mei a., aan M. L. van De
venter als hoofdcommies bij het departement van
buitenlandsche zaken.
burgemeesters. Herbenoemd als burgemeester van
Yerseke W. van Oeveren.
Onderwijs.
Sedert de vorige opgave is de uitslag van de akte
examens voor lager onderwijs alhier als volgt:
Fransche taal: Aangemeld 10 mannelijke candi-
daten, waarvan 4 toegelaten, zijnde de heeren G. J.
Dormaar en J. van Dijk, beiden van Middelburg;
P. van der Meulen van Goesen M. Verstraetenvan
Vlissingen.
Engelsche taal: Aangemeld 3 mannelijke candi-
datenwaarvan 1 toegelatenzijnde de heer J. R. van
der Lansvan 's Heerenhoek.
Schrijven: Aangemeld 5 vrouwelijke candidaten,
.waarvan 3 zijn toegelaten, te weten mej. E. J. Bou-
manvan VlissingenL. C. L. van Lodensteijnvan
Middelburgen A. J. van der Mandere van Kapelle.
Rekenen: Aangemeld 1 candidaat, die is afge
wezen.
Kerknieuws.
Beroepen tot predikant bij de Nederduitsche her
vormde gemeente te Poortvliet dr. G. van Goor, te
Op- en Neer-Andel, en te Kattendijke de heer W. A.
van Griethuijsen te Odijk.
De heer A. Wijncandidaat bij het provinciaal
kerkbestuur van Zeeland, heeft jl. Maandag zijne
betrekking als predikant te Oudeschans aanvaard met
eene rede naar aanleiding van Romeinen I vers 164.
De kerkeraad der gemeente Dinteloord (classis
Breda) maakt bij advertentie bekend dat de heer P. J. B
Laanvroeger predikant te Maassluisop de Paasch-
dagen driemaal aldaar gepredikt heeft tot groot genoe
gen der toehoorders en dat daarbij niet eenig bewijs
van krankzinnigheid bij den spreker was op te merken.
Naar men verneemt heeft de heer J. H. Cordes,
predikant te Vordendie voor het beroep naar Vlis
singen bedankt heeft, tot zijne gemeenteleden het ver
zoek gericht hun erkentelijkheid voor dit bedanken
niet aan hem, maar aan de armen zijner gemeente te
toonen, tengevolge waarvan aan de diakenen te Vorden
een aantal grootere en kleinere gaven zijn ter hand
gesteld.
Bij koninklijk besluit is aan den heer P. van den
Hoofakker Houtzagers, predikant bij de hervormde
gemeente te Oostkapelle, een pensioen van 702 verleend
ingaande 1 Juli a.
Vïarine en leger.
De luitenant ter zee 2e klasse J. T. F. Bruyn
wordt met den 155,1 dezer gedetacheerd bij het depar
tement van marine en toegevoegd aan den chef der
hydrographie.
De stafmuziek van het 3' regiment infanterie, die
den len dezer, evenals bij enkele andere regimenten in
werking is getreden, is voor een groot deel samenge
steld uit de beste hoornblazers van de thans vervallen
hoornmuziekdaar aan ander geschikt personeel gebrek
bestond. Men hoopt dat binnen korten tijd de noodige
aanvulling zal kunnen geschieden.
Zr. M'. stoomschepen Leeuwarden, Cornelis Dirks
en Prinses Maria zijnin eskader vereenigduit Bar
bados vertrokken, en na verschillende West-Indisclie
eilanden te hebben aangedaante Curagao aangekomen.
Koloniën.
Volgens het met de mail van 27 Februari aange
bracht overzicht van „de Indiër", had men in Indië
uit de discussiën in de 2s kamer over het ontslag van
den gouverneur-generaal Loudon den indruk ontvangen,
dat deze hooge ambtenaar, ongaarne onder den minister
van Goltstein dienende, een goed middel heeft aange
grepen om zich terug te trekken, welk laatste omgekeerd
den heer van Goltstein weder niet onaangenaam was.
Genoemd blad erkent ook dat de conversie van'gemeen-
telijk in persoonlijk grondbezit niet genoegzaam was
voorbereid doch is tevens van meening dat aan het
beginsel der niet-inmenging van het Indisch bestuur
in dit opzicht niet te streng moet worden vastgehouden.
Van eene bevolkingwier beste krachten sedert eeuwen
misbruikt zijn, is geen eigen initiatief te wachten om
eene nuttige hervorming tot stand te brengen. Daarom
mag eenige leiding van boven niet worden uitgesloten.
Het bericht dat de 2e kamer het wetsontwerp tot
aanleg van den spoorweg SoerabaijaPasaroeanMa-
lang had aangenomen, was met blijdschap ontvangen,
ofschoon men met het beginsel van staatsaanleg slechts
genoegen nam omdat de zaak anders bedorven was.
Men hoopte echter dat spoedig nog op eenig ander punt de
spade in den grond zou gestoken worden, daar anders
een menschenleeftijd noodig zou zijn om Java de
onontbeerlijke lijnen te verschaffen. Ook wordt sterk
aangedrongen op de eindelijke uitvoering der zoo drin
gend noodzakelijke verbetering van de Indische havens.
Gelijk ieder jaar geschiedtzoo lagen de stoomschepen
ook nu weder dagen achtereen (te Samarang zelfs een
maand lang) ter reede zonder een stuk hunner lading
te kunnen lossenuithoofde van het slechte weder en
de ontoegankelijkheid der riviermondingen.
Volgens de berichten uit de door overstrooming ge
teisterde gewesten is de toestand van een gedeelte der
bevolking in de residentiën Kediri, Solo, Madioen,
Samarang en Rembang zeer treurig. Door de particuliere
liefdadigheid wordt zooveel mogelijk in de behoeften
voorzien. Eene groote uitgestrektheid bouwgronden
is veloren gegaan en ook aan den veestapel is belang
rijke schade toegebracht.
Uit Atchin zijn de berichten, wat den gezondheids
toestand betreft, nog altijd zeer ongunstig, doch de
latereper telegraaf in Nederland ontvangenklonken
in dit opzicht meer bemoedigend. Ten aanzien van
den oorlog worden beschouwingen 'der Engelsche bla
den van Singapore en Penang medegedeeld, waaruit
blijkt dat men aldaar overtuigd is het einde van den
oorlog spoedig tegemoet te kunnen zien.
Eene aanvallende beweging, door den generaal Pel
op 'skonings verjaardag voorgenomen, moest, naar
men vernam, wegens het groot aantal zieken onder de
troepen, opgegeven worden.
Gemengde berichten.
Een 85jarige grijsaard te Gorinchem heeft getracht
zich den hals af te snijden, doch werd door eenige
buren daarin verhinderd en naar het gasthuis vervoerd.
Een boerenarbeider te Steenbergen is in den stal
door een driejarigen stier aangevallen en viermaal door
het verwoede dier met de horens in de hoogte gewor
pen. De man is des avonds tengevolge der toegebrachte
inwendige verwondingen overleden.
Donderdag morgen kwam een groote zwarte hond
op de werf van den bouwman Noordam te Delft aan-
loopen. Het dier gaf alle teekenen van dolheid en
beet twee lammeren dood, terwijl een schaap ernstig
door hem verwond werd. Eenige oogenblikken te
voren waren twee honden door hem gebeten. Het ge
lukte aan Noordam om het razende dier, dat ook op
hem toeschoot, met een spade die hij in de hand had,
zoodanig te treffen dat hetalthans voor het oogenblik,
geen kwaad kon doen. Hij zond daarop naar de politie,
die spoedig ter plaatse aanwezig was en die besloot
het dier af te maken. Terwijl men daarover delibe
reerde, verzamelde de hond zijn laatste krachten en
sprong op de omstanders toe, die, zooals zich denken
laatuiteenstoven en wel zoo dat een agent in een
moddersloot en een jongen in een mestvaalt terecht
kwamen. Gelukkig werd niemand gewond en spoedig
was nu het dier afgemaakt. Ook de twee honden
die gebeten waren, zijn op last der politie ter dood
gebracht.
In de volgende week zullen vijf fabrikanten voor
het kantongerecht te Gouda terecht staanwegens
overtreding der wet op den arbeid van kinderen.
In de gemeente Ferwerderaadeel (Friesland) is
een lid van den gemeenteraad door burgemeester en
wethouders geschorstop grond van deelneming aan
een leverantie ten behoeve der gemeente.
Een verkooping van landerijen onder Spitsbroek
(St. Kruis) is 8 dagen uitgesteld wegens de lage prij
zen die geboden werden. Voor ruim 85 gemeten werd
slechts 37,500 geboden.
22 scheepstimmerlieden zullen den l"n Mei a. van
de marinewerf te Hellevoetsluis naar die te Amster
dam worden overgeplaatst.
De 61ste verjaardag van prins Bismarck is Woens
dag in geheel Duitschland feestelijk gevierd. Hij
werd met gelukwenschen uit alle oorden van het rijk
in allerlei vormen als overladen.
Uit de consulaire berichten van den Nederland-
schen consul-generaal te Parijs blijkt, dat het jaar
