MIDDELBÜRGSCHE
COURANT.
F 52.
Dinsdag
1875.
2 Maart.
BIJ DEZE COURANT BEHOORT EEN BIJVOEGSEL,
Middelburg 1 Maart.
HERZIENINGJ3KR KIESTABEL.
en/.
Dit blad verschijnt dagelijks met uitzondering van den Zondag, den 2en Paasch- en Pinksterdag en een der Kerstdagen.
De prijs per 3/m., franco is f 3.50.
bevattende: vervolg Binnenland, Gemengde berichten,
Burgerlijke stand en Ingezonden stukken.
Onae Haagsche correspondent schrijft ons
het volgende:
„Het wetsontwerp tot herziening van de kiestabel
heeft reeds tot vele aanmerkingen in de pers aanleiding,
gegeven, waaraan ik mij tot eene zekere hoogte aan
sluit. In de eerste plaats acht ik het, alle motieven
van politieke taktiek in het midden latende, zeer ver
keerd een nieuw lid der tweede kamer te Amsterdam
te laten verkiezenwanneer de noodige bevolking
daartoe moet worden bijeengebracht door de toevoeging
van een aantal plattelandsgemeenten. Niet omdat ik
eenheid van belang als een noodwendig vereischte voor
nuttige samenwerking tusschen de kiezers van hetzelfde
district beschouw, ieder kiezer heeft hetzelfde belang
waar het de keuze van een vertegenwoordiger van
„het geheele Nederlandsche volk" geldt, maar men
moet geen volkomen ongelijksoortige elementen in
eenige vereenigingwaarvan nuttige werkzaamheid
verwacht wordt, samenkoppelen. En dat dit geschiedt,
waar men kiezers van het hoogste censuscijfer met
kiezers van 24 bijeenvoegten wel in zulk eene ver
houding dat de laatston van grooten invloed op de
verkiezingen zullen zijnzal zeker de minister Heems
kerk zelf wel erkennen, die tot wegneming der onge
lijkheid in de regeling van den census zelf vroeger,
bij de behandeling van een soortgelijk wetsontwerp als
hij thans ter tafel brengt, een voorstel aan de kamer
heeft gedaan. -
Tegen de oprichting van een nieuw enkelvoudig
district Bergen op Zoom heb ik echter nog meer be
zwaar. Het kan niet ontkend worden dat het verknippen
van het land in zooveel enkelvoudige kiesdistricten
als er leden te benoemen zijndat ideaal van den oud-
conservatief omdat bij die indeeling veelal de plaatse
lijke, in den regel conservatieve, invloeden zullen zege
vieren, niet de goede weg is om eene, gelijk de grondwet
wilvertegenwoordiging van de gansche natie te vormen.
Verbieden doet de grondwet het niet, maar haar geest
brengt het niet meê omdat eene verzameling van plaat
selijke celehriteiten uit alle oorden des landseene zooge
naamde vertegenwoordiging van belangen en categoriën,
niet gezegd kan worden de wenschen en behoeften der
gansche natie te vertegenwoordigen. Hoe grooter kies
district, hoe ruimer, en dikwijls ook hoe heter keuzen.
Ook uit een theoretisch oogpunt beschouwd verdienen
de enkelvoudige kiesdistricten afkeuring. Zoo men
eene vertegenwoordiging van het geheele volk wenscht,
zal men het geheele volk, althans voor zoover het
kiesbevoegd istegelijk moeten laten kiezen in éen
enkel kiesdistrict. Behalve enkele practische bezwaren,
die misschien hier te lande minder gewichtig zijn en
althans gemakkelijker uit den weg geruimd kunnen
worden dan elders, ontmoet dit stelsel in Nederland
echter het reeds aangegeven bezwaar: de ongelijkma
tigheid van de census-cijfers. Om alle kiezers gelijk
op te laten kiezen is het in de allereerste plaats noodig,
dat alle kiezers gelijk staan, dat er niet langer een
zoo groot onderscheid in den graad van ontwikkeling
der kiezers in de verschillende districten gevonden
wordt als er tegenwoordig bestaat. Zoolang de census
in de steden niet aanzienlijk zal verlaagd zijn, zóo
lang mag men de stedelijke kiezers niet met de lande
lijke kiezers op gelijken voet naar de stembus brengen.
„Kunnen we dus in de gegeven omstandigheden ons
doel nog niet bereiken, we behooren waar het aange
duide bezwaar niet of in geringere mate bestaat stappen
naar dat doel henen te doen. In 1869, hij de laatste
vijfjaarsche herziening van de kiestabeldeden regeering
en kamer dit. In het Noorden moest een nieuw kamer
lid verkozen wordén en men gaf daartoe aan Sneek,
waar tot nogtoe twee leden werden verkozen, éen derde
lid te verkiezen. Maar de heer Heemskerk keert het
aangeduide doel den rug tóeen wil een stap terug dóen
En toch kon hij den goeden weg blijven bewandelen
zonder het bezwaar te ontmoeten dat tegen het voor
stel van Fock bestond hij velen, die wel voorstanders
waren van dubbele, maar niet van driedubbele
districten. Dit bezwaar nu is in 1875 uitstekend te
ondervangen. Toevallig komen voor de twee plaatsen
in de kamer wegens de toeneming der bevolking het
meest in aanmerking de omstreek van Amsterdam en
Zeeland-Noord-Brabant, juist streken, waar men de
enkelvoudige districten Haarlemmermeer en Goes aan
treft. Ligt het nu niet veel meer op den goeden weg
deze twee districten tot dubbele te maken, dan weder
een nieuw enkelvoudig district te scheppen en Amsterdam
op eene zeer bedenkelijke wijze van een zesvoudig tot
een zevenvoudig district te verkneden?
„Een punt mag ik niet stilzwijgend voorbijgaan, nu
ik dit onderwerp heb aangeroerd. Zoodra er meer
gelijkmatigheid in de censusbedeeling is gebracht,
houd ik het vervallen der kiesdistricten, zooals die
thans bestaan, voor noodzakelijk. Men moge de dis
tricten laten bestaan ter vereenvoudiging van het ver-
kiezingswerkmaar wanneer er éene vacature ontstaat
in het lichaam dat de geheele natie vertegenwoordigt,
ligt het in den aard der zaak dat de geheele natie (ik
spreek hier van de kieshevoegde natie) opgeroepen
wordt om diè vacature te vervullen. Nu voert men
hiertegen altijd aan dat de minderheden niet vertegen
woordigd zouden worden in een naar dit stelsel gekozen
parlement. In theorie heelt men volkomen gelijk;
wanneer eene natie voor */a liberaal is zal een aldus
gekozen parlement niet slechts voor Vijf, maar voor
acht achtsten uit liberalen bestaan. Maar let nu eens
op de practijk, die wel meer onaantastbaar logische
redeneeringen te schande maakt. Amsterdam is een
zesvoudig district, het grootste dat we hebben; wat
daar gebeurt zal dus kunnen dienen als voorbeeld hoe
het met een twee en- tachtigvoudig district zou gaan.
En worden nu te Amsterdam alleen liberalen of con
servatieven verkozen? Oordeel zelf: van Reenen-Stiel-
tjes, 's Jacob-Godefroi, de Lange-Fabius. Naar dezen
uitslag oordeelendekunnen we gerust aannemen dat
wanneer aJle kiesbevoegde Nederlanders over alle leden
der tweede kamer te stemmen haddenvoorzeker alle
gekozenen niet van dezelfde politieke kleur zouden zijn
als de helft plus éen der kiezers."
Blijkens een heden bij de regeering ontvan
gen telegram uit Atchin, gedagteekend 15 Fe
bruari, waren in Lamara drie versterkingen
genomen. Onze troepen verloren een doode,
terwijl 17 gewond werden, waaronder de luite
nant Popelier. De vijand leed gevoelige ver
liezen.
Twee dagen later, den 17en Februari, werd
zonder tegenstand eene versterking in Tibang
gevestigd.
De gezondheidstoestand blijft treurig.
Wij kunnen alle kunstliefhebbers alhier, die tevens
het talent van een stadgenoot wenschen te waardeeren,
aanraden een bezoek te brengen aan de teeken-aea-
demiealwaar tot Donderdag een schilderstukvan
den heer J. F. Schutzis tentoongesteld. De schilderij,
een stuk van 105 centimeter breedte bij 71 centimeter
hoogte,stelt voor een woelend water, deWester-Schelde,
met een tweetal zeilvaartuigenen het land van Wal
cheren de torens van Middelburg en Ylissingenop
den achtergrondbenevens eenige andere vaartuigen
in het nevelachtig verschiet. De grauwe, doorschij
nende tint onzer „blonde baren" en de wilde grijze
lucht, met helder blauwe plekken, zijn wedergegeven
met de hand eens kunstenaars, die de zee bestudeerd
en liefgekregen heeft. Ook het lichtdat spelend op
de witte en bruine zeilen der twee vaartuigen valt, is
van de natuur atgezien. Maakt men, om de oogen te
hulp te komen, gebruik van de kartonnen kokers, die
bij het stuk geplaatst zijn, dan ziet men als het ware
leven komen in water, wolken en schepen. Voor de
som van 10 cent aan den concierge kan men dit kunst
werk bezichtigen.
In verband met de nieuwe stoomvaartlijn Vlissin-
genEngeland bestaat, naar wij vernemen, bij de
Maatschappij tot exploitatie van staatsspoorwegen het
voornemen, om met de aanstaande regeling van den
zomerdienst eén sneltrein van Vlissingen naar Rotter
dam en omgekeerd te doen loopen.
De eerste trein die uit Vlissingen vertrekt en de
laatste die daar aankomt, zouden dan sneltreinen worden.
Hierdoor zal het traject VlissingenBreda in 45
minuten minder afgelegd worden.
Blijkens de Staats-courant bestaat er gelegenheid tot
verzending der correspondentie naar Nederlandsch-Indië,
door middel van het stoomschip Groningen, waarvan
het vertrek uit Vlissingen op den 7'" Maart a. 'is bepaald.
De met dat stoomschip te verzenden gedrukte stuk
ken en monsters van koopwaren behooren uiterlijk in
den morgen van den 6'" Maart en de brieven in den
namiddag van dienzelfden dag te Vlissingen aangeko
men te zijn.
Aan het Handelsblad wordt medegedeeld dat het
spoorwegvoorstel der heeren Kappeyne c. s. in de
afdeelingen der tweede kamer gunstig ontvangen is,
doclï dat dè minister van binnenlandsche zaken een
tegen-voorstel zal indienen.
Volgens nadere telegrammen lijden door de jongste
overstrooming op Java duizende inlanders zwaar
gebrek en zijn velen verdronken. De schade door Eu
ropeanen geleden is betrekkelijk gering. Ook de Neder-
landsch-Indische Handelsbank te Amsterdam heeft zich
bereid verklaard giften te ontvangen en over te maken,
't Is te hopen dat Nederland, dat aan den arbeid der
Javanen zooveel koffieboonen en daarmede samenhan
gende millioenen te danken heeft, zich nu zal beijveren
om een gedeelte zijner schuld af te doen.
De minister van binnenlandsche zaken maakt in de
Staats-courant van Zondag 28 Februari en 1 Maart
hekend, dat aan de kamers van koophandel en
fabrieken te AmsterdamRotterdam's Gravenhage,
DordrechtSchiedam, Middelburg, Vlissingen, Leeuwar
den HarlingenZwolle en Groningen verzonden zijn
Britsche „trade navigation accounts" over Januari jl.
Volgens kennisgeving van den minister van financiën
zal in de maand April a. te 's Gravenhage een verge
lijkend onderzoek plaats hebben van personendie wen
schen te dingen naar de betrekking van klerk bij de
rijkstelegraaf.
Het bedrag der inschrijvingen voor de leening der Noord-
Brabantsch-Duitsche spoorwegmaatschappijlijn
Boxtel-Wezelwordt thans opgegeven te zijn 915,900
of 2/3 van de aangevraagde som.
Benoemingen en besluiten.
rechterlijke macht. Benoemd tot rechter in de arron-
dissements-rechtbank te Rotterdam mr. L. U. de Sitter,
thans rechter in de arrondissements-rechtbank te Sneek.
kadaster. Eervol ontslag verleend, op verzoek, aan
G. Sonnevelt, uit zijne betrekking van ingenieur-veri
ficateur van het kadasterbehoudens aanspraak op
pensioenen benoemd tot ingenieur-verificateur van het
kadaster, J. G. R. van Haersoltethans landmeter
eerste klasse.
Onderwijs.
De Vereeniging volksonderwijs heeft ter bespre
king aan hare afdeelingen een ontwerp van wijziging