BUITENLAND.
f
ten. De minister werd ook door den lieer Fransen van
de Putte warm verdedigd.
De algemeene beschouwingen werden gesloten.
De behandeling van het wetsontwerp betreffende de
Amsterdamsche kanaalmaatschappij werd uitgesteld tot
na het reces.
Algemeen Overzicht.
Omtrent de beteekenis van het gesprek, eergisteren
door iemand uit de omgeving van Mac-Mahon met den
heer Casimir Périer gevoerd, zijn geen nadere ophelde
ringen ontvangenhoewel er tochbehalve dat gesprek,
nog andere bewijzen van toenadering tot de linkerzijde
zijn voorgekomen. Als zoodanig kan men aanmerken
een bericht uit Versailles aan l'Agence Havas, dat de
minister van hinnenlandsche zaken voornemens is de
aanvullingsverkiezingen voor alle nog vacante plaatsen
in de nationale vergadering in Februari a. te doen
plaats hebben. Hierdoor zou ongetwijfeld een groote
wensch van de linkerzijde worden vervuld, die zich
meermalen sterk tegen den langen duur der vacatures
heeft verklaard.
Zeer karakteristiek voor het ministerie is wat op
dit bericht volgtdat nl. de datum voor de verkiezingen
nog niet is vastgesteld, en men nog niet kan zeggen j
wat geschieden zal, want redenen van convenance of
van noodzakelijkheid zouden den minister vóór Februari
nog wel op zijn besluit kunnen doen terugkomen en I
hem geen gevolg doen geven aan zijn oorspronkelijk I
plan. Ziedaar een waarlijk curieus bericht. Immers
Havas krijgt zijne berichten van de regeering en wat I
zegt deze nu? „Als alles naar mijn zin gaat, dan zal
ik in Februari de verkiezingen doen plaats hebben,
maar is dit niet het gevaldan ook geen verkiezingen."
Het komt er dus maar op aan om het der regeering
naar den zin te maken. Geeft de rechterzijde aan de
wenschen van de regeering gehoor dan zal deze waar
schijnlijk, tengevolge van redenen van convenance of
opportuniteit geen verkiezingen doen plaats hebben,
omdat behoudens enkele uitzonderingen de rechterzijde
geen haast heeft met verkiezingenmaar kan de regee
ring het met haar niet vinden en wordt zij 'tmet de
linkerzijde eens dan zal men natuurlijk verkiezingen
uitschrijven. Welk een kracht en zelfstandigheid moet
zulk eene regeering niet bezitten! Geen wonder dat
hare waardigheid en haar prestige met iederen dag
verminderen.
De tijd begint zoozeer op te schieten, dat ook
zonder bepaalde beslissing de discussie over de constitu-
tioneele wetsontwerpen tot Januari kan worden uitge
steld. De commissie voor die wetsontwerpen heeft de
prioriteit toegekend aan het wetsontwerp tot instelling
van een tweede kamer, maar zal haar daartoe strekkend
voorstel niet voor het Kerstreces aanbieden. Of echter
de vergadering aan het verlangen der commissie zal
voldoen isminst genomenzeer twijfelachtig want dc
heeren Dufaure en Casimir Périer zijn het met de leden
van het linkercentrum volkomen eensdat de instelling
en organisatie van een senaat niet afzonderlijk en op zich
zelf kan worden behandeld, maar slechts in verband met
de regeling der bevoegdheden van den president. In ieder
geval kan men dus verwachten, dat de constituoneele
commissie na het Kerstreces de constitutioneele quaestie
aanhangig zal maken.
Hoewel het proces-Arnim te Berlijn bijna uitsluitend
de aandacht tot zich trok heeft toch de arrestatie van
den heer Majunke een kleine afleiding verschaft. Bij
de behandeling der quaestie in de commissie voor het
parlementair initiatief leden de progressisten de neder
laag claar hun voorstel tot wijziging der constitutie werd
verworpeneen lot dat trouwens alle andere voorstellen
trof. In den rijksdag echter behaalden zij gisteren de
overwinning. De resolutie door den progressist von
Hoverbeck voorgesteld om te verklarendat de waar
digheid van het parlement eischt dat door eene verkla
ring in of eene wijziging van dgrondwet de arrestatie
van een afgevaardigde gedurende de zitting van het
parlement onmogelijk worde gemaakt, werd door den
rijksdag aangenomen.
De geheele zaak heeft een onaangenamen indruk
gemaakt en de publieke opinie niet gunstiger gestemd
jegens den officier van justitie by de stedelijke recht
bank te Berlijn, den heer Tessendorff dezelfde die ook
in het proces-Arnim ageert, en die de gevangen
neming van den heer Majunke heeft gevraagd, niette
genstaande de rechtbank had besloten om daarmede
tot na de zitting van den rijksdag te wachten. De
Volks-Zeitung erkende, dat eene dergelijke inmenging
van de zijde van het openbaar ministerie ten aanzien
van de voltrekking der straf een in de geschiedboeken
der Pruisische justitie ongekend feit is. Volgens een
in omloop zijnd gerucht zou de heer Majunke op last
van den minister van justitie in vrijheid zijn gesteld,
doch met zekerheid was hieromtrent nog niets bekend.
Het art. 31 der constitutie, op de gevangenneming van
afgevaardigden slaande, zegt dat zonder toestemming van
den rijksdag togen geen van zijn leden een gerechtelijk
onderzoek kan worden ingesteld of een hunner gearres
teerd kan worden tenzij op heeterdaacl of in den loop
van den dag waarop het feit werd bedreven. Nu heeft
de rechtbank, op het verlangen van den heer Tessen-
dorf erkend dat deze bepaling niet ziet op het geval
vaa gevangenneming ter voltrekking van een straf
waartoe de algevaardigde reeds vroeger werd veroor
deeld, en daarom zal in de constitutie uitdrukkelijk
moeten worden uitgemaakt, dat ook op dergelijke ge
vallen art. 31 van toepassing is.
Het regeeringsvoorstel betreffende de verandering van
de Pruisische bank iu eene Duitsche rijksbank werd
gisteren door den bondsraad aangenomen, nadateenige
kleine wijzigingen waren aangebracht en zou waar
schijnlijk heden reeds aan den rijksdag worden toege
zonden.
Gemeenteraad van IflSddelbttrg.
Zitting van Woensdag 16 December.
Voorzitter de heer Schorer.
Afwezig de heeren Dronkers, Jeras en Fokker.
Na goedkeuring der notulen van het in de vorige
zitting verhandelde wordt mededeeling gedaan van een
vijftal missives van gedeputeerde staten van Zeeland,
houdende bericht van goedkeuring van verschillende
raadsbesluiten, alsmede van de gemeentebegrooting
voor 1875, die allen voor kennisgeving worden aan
genomen.
De zitting gaat over in eene met gesloten deuren.
Na de hervatting der openbare werkzaamheden ge
schiedt mcdedeeling van eenc door curatoren over
het gymnasium ingezonden voordracht ter vervulling
der vacature, ontstaan door het vertrek van mr. M. F.
Lantsheer. Daarop zijn geplaatst de heeren m'8 jhr.
C. de Jonge en jhr. F. van Panhuijs.
(Het aan mejuffrouw Harmsen en den heer mr. J. II.
de Stoppelaar verleend eervol ontslag hebben wij giste
ren reeds gemeld.)
Wordt gelezen het volgende rapport en voorstel van
burgemeester en wethouders.
De heeren Wolterbeek, van Baggen cie, concessi
onarissen der gasfabriek in deze gemeente, hebben zich
tot uwe vergadering gewend, met verzoek dat het
contract tusschen hen en de gemeente gesloten en dat
den 30£n Juni 1882 expireert met tien jaren worde
verlengd terwijl zij zich bereid verklarenvan hunnen
kant de gasprijzen zoowel voor de straatverlichting als
voor particulier gebruik te verminderen.
Wij achten het onnoodig uwe vergadering te wijzen
op het groote gewicht van deze zaaken hebben dan
ook gemeend zooveel mogelijk inlichtingen te moeten
inwinnen, om de deer adressanten voorgestelde voor
waarden te kunnen beoordeelenalvorens u ons advies
mede te deelen.
Daar de gasfabrikatie tegen woordig door vele ge
meentebesturen voor eigen rekening gedreven wordt en
alles zoowel wat het technische als het financ-ieele deel
der exploitatie betreft door het publiek maken der
rekeningen als het ware aan ieder belangstellende be
kend kan zijnvleien wij ons een vrij juist oordeel
over de ingediende voorstellen te kunnen uitbrengen,
en dit nog te meerdaar ons met de meeste bereid
willigheid van de zijde dier gemeentebesturen de ge
vraagde inlichtingen zijn verstrekt.
Hetgeen adressanten voorstellen, eene verbintenis
voor den tijd van 17 jaren, beschouwende als een ge
heel nieuw contract, moeten wij naar onze wijze van
zien alleen de vraag op den voorgrond stellen, of dat
contract zoude zijn in het voordeel der gemeente en
dat wel
a voor wat de straatverlichting
h voor wat betreft het gas, dat door de ingezetenen
verbruikt wordt.
Deze beide punten moeten derhalve onderzocht worden.
a Is het voorgestelde voordeelig voor de gemeente
wat de straatverlichting betreft.
Adressanten stellen voor den prijs der straatlanta
rens, brandende ieder 1800 uren 'sjaars, en tegenwoor
dig 24 bedragende, te verminderen tot f21 tot het
jaar 1882, en daarna tot 1892 den prijs te bepalen op
20en meenen dat daaruit met bijrekening van de
voorgestelde uitbreiding der verlichting op de loskade
en liet stationsterrein voor de gemeentekas eene bate
zou voortspruiten van f 12,189.
Behoudens enkele bemerkingen van minder belang
zou men dit kunnen toegeven, wanneer men de bere
kening niet verder uitstrekt dan tot het jaar 1882;
men behoort echter wel degelijk bij de berekening in
aanmerking te nemenwat bij aanname der voorstellen,
door de gemeente van 18821892 meer zou wor
den betaald dan men, volgens hetgeen nu elders
geschiedt, billijkerwijze zou kunnen stellen, en hiervan
spreken adressanten niet.
Wij veroorloven ons de vrijheid u dc volgende be
rekening voor te leggen.
Volgens de berekening der adressanten zou er be
taald moeten wordenwanneer het contract ongewijzigd
blijft, 328 gaslantaarns ad f24 te zamen f1812, 12
lantaarns op de loskade ad -15 te zamen f 540, 7 lan
taarns stationsweg ad f 45 tc zamen f 315zoodat de
jaarlijksche kosten zouden bedragen f 8121 en deze som
berekend over 7 jaren f 61,089 en er bijgetekend 500
el gasleiding ad f 2 te zamen ƒ1000 dan zou de
verlichting tot 1S82 bedragen f 62,089.
Volgens de voorgestelde wijziging zou de gemeente
echter slechts jaarlijks betalen 347 lantaarns ad 21
en dus 'sjaars f1281 en over 7 jaren ƒ51,009 en zou
dus de gemeente winnen ƒ11,080 of /1500 'sjaars.
Wij moeten hier echter opmerken dat de adressanten
deze berekening maken volgens hunne opvatting van
art. 12 van het contract, waarbij zou bepaald zijn, dat
voor iedere nieuwe lantaarn 45 'sjaars moet betaald
worden, en over welke opvatting later zal gesproken
worden. Is dit bedrag echter, zooals onze meening
is, slechts 24 dan wordt do jaarlijks te betalen som
19 X 21 of 399 'sjaars minder makende over 7 jaren
ƒ2793 zoodut het voordeel wordt teruggebracht op
f8281 of 1187 'sjaars.
Wanneer echter de berekening wordt gemaakt over
den geheelen tijd der concessie, dan blijkt het dat de
gemeente betaalt voor de eerste zeven jaren ƒ51,009
en 347 lantaarns 10 jaren (18821892) ad 20 te zamen
ƒ69,400, totaal ƒ120,409.
Nu mogen wij billijkerwijze stellen, dat wanneer de
gemeente in 1882 hetzij een nieuw contract sloot, hetzij
zelve de exploitatie in handen namzij niet meer zou
moeten betalen, dan hetgeen elders de straatverlichting
in den laats ten tijd kosten wel 1 cent per uur en per
vlam.
Als voorheelden noemen wij: Deventer, Dordt, 'sHer
togenbosch, Maastricht, Schiedam, die eigen gasfabrie
ken hebben, Rotterdam, waar bij aanbesteding het gas
geleverd wordt, en de Belgische steden, waar vroeger
de prijs was 2 centimes, maar in de nieuwe contracten
de straatverlichting bij de concession gratis wordt be
dongen.
Aannemende nu den prijs van 1 cent per uur en per
vlam, zou de verlichting aan de gemeente van 1882
1892 voor 347 lantaarns ieder 1800 uren brandende kosten
62,460 en hierbij de kosten der eerste zeven jaar ƒ62,089,
samen 124,549, zoodat dc gemeente dan slechts een
voordeel in 17 jaren zou hebben van -1-140 en wanneer
men de berekening der kosten maakt volgens onze op
vatting van art. 12 van het contract wordt dit voordeel
teruggebracht op 1347, gelijkstaande in liet eerste
geval met ƒ250 in het tweede met dt ƒ50 'sjaars.
Het blijkt hieruitdat liet voordeel voor de gemeente
zeer gering is, en dat het tegenover liet nadeel van
ons nu voor eene reeks van jaren te verbinden moeie-
lijk kan opwegen.
Niettemin zouden wij misschien niet aarzelen over
dit bezwaar heen te stappen indien de prijs voor par
ticulier gasverbruik voordeelig kon genoemd worden.
Dit is echter niet liet geval
De voorbeelden van andere gemeenten moeten ook
hier in het oog gehouden worden, en bij dc beoor
deeling is het voor uwe vergadering niet mogelijk en
bovendien ook niet wenschelijk als grondslag tc nemen,
voor hoeveel de concessionarissen met deze fabriek,
met hunne inrichting, inet hun kapitaal gas zouden
kunnen leveren met redelijke winsten. Wij kunnen
en moeten dit niet beoordeelen.
Als normalen prijs nemen adressanten aan 13 cent
per Ms gas, wanneer de kolen 10 shillings per ton
k osten.
Aanhaling van weinige voorbeelden zal genoeg zijn
om u te toonendat deze prijs veel te hoog is.
In de gemeente A waarheen de vrachten zeer duur
zijn bedraagt met een prijs van de kolen ad 10 shil
lings per ton de M* gas 9 a 10 cent. Die fabriek
heeft per jaar na rente en aflossingsrekening een winst
zuiver van 9000. Met de door adressanten voorge
stelde prijzen zou die winst bedragen 23,500.
In de gemeente B zou bij de laatste hooge kolen-
prijzen volgens de berekening der adressanten de gas-
prijs hebben moeten bedragen 14.5 cent de M3. "De
prijs was echter slechts 10 cent en toch werkt de fa
briek met zooveel voordeeldat de prijs nu vermin
derd is tot 9 cent.
In dc gemeente C, waarheen de vrachten ongeveer
met Middelburg gelijk staan, kost de M3 gas, bij een
prijs van 10 shillings per ton, slechts 6"7100o cent,
zonder rente en aflossing van kapitaal te rekenen, dat
echter nimmer tot 4- 7 cent per M' kan worden opgevoerd.
In eene 4e gemeentewaar bij de kolenprijzen van
187 7*de kosten der gasvolgens de berekening der
adressanten 17 cent per M3 zouden hebben moeten
bedragen, werd toen de gas aan particulieren geleverd
voor 12 centen toch werkte de fabriekdie toen 19
shillings per ton moest betalenmet voordeel.
Wij zouden hier nog berekeningen kunnen bijvoegen
ten bewijze dat bij een kolenprijs van 10 shillings de
prijs van het gas hoogstens 10'/„ cent per M3 mag be
dragen, doch achten dit hier minder noodig.
Alleen stippen wij aandat de kolenprijs ad 10 shil
lings per ton niet hoog maar vrij laag iszoodat eer
rijzing dan daling is te wachten, en de prijs van het
gas vermoedelijk zelden beneden, maar dikwijls boven
de 13 cent zou rijzen.
En wanneer wij dan zien, dat in de volgende ge
meenten de gasprys per M3 bedraagt: Arnhem 1172 c.
Breda 11, Delft 12, Deventer 10, Groningen 9, Haar
lem 9, Kralingen 127», Leeuwarden 11, Leiden 12 7»
Meppel 12, Nijmegen 10, Rotterdam 10, Schiedam 11,
Sneek 12Utrecht 9Ylissingen 12Zwolle 12Maas
tricht 12 en dat deze gemeenten deels eigen gasfabrie
ken hebben, deels door concessionarissen worden be
diend dan mogen wij ais zeker aannemen dat de prijs
van 13 cent veel tc hoog is.
Nu zou wel is waar dit bezwaar uit den weg kun
nen geruimd worden, door de voorgestelde verhooging
of verlaging van prijs met lj.l cent bij verschil van de
kolenprijzen, een maatregel, die oppervlakkig wel aan
bevelenswaardig schijnt, maar
1° is een verschil van 7a cent per shilling verhooging
of verlaging te veelen zou volgens zekere bereke
ningen, niet meer dan 7„ cent mogen bedragen.
2° staan de voor- en nadoelen niet gelijkdaarzoo
als wij reeds aanmerktenwel verhoogingmaar zelden
verlaging zal plaats hebben.
3° kan moeïelijk, en dit geldt ook voor den bespro
ken prijs van 13 cent, een middelprijs van de kolen
der in het adres genoemde mijnen als grondslag wor-
