MIDDELBURGSCHE
r 235.
Zaterdag
1874.
COURANT.
3 October.
Dit Wad verschijnt dagelijks met uitzondering van den Zondag, den 2en Paascli- en Pinksterdag en een der Kerstdagen.
33e prijs per 3/m.., franco is f 3.£50.
Middelburg 2 October.
De tweede kamer heeft haar onderzoek der Indische
begrooting in de afdeelmgen ten einde gebracht. Het
Vaderland meldt dat de voorgezette plundering der
Indische fondsen voor behoeften van het moederland
ernstige tegenspraak ontmoet heeft. Ook het onderzoek
van eenige wetsontwerpen van ondergeschikt belang is
afgeloopen.
Het is ons aangenaam tc kunnen mededeelen daf de
gemeenschappelijke slachterij alhier de prijzen
van het rundvleesch met 10 pet. verminderd heeft en
dat bij die inrichting het voornemen bestaat om voort
aan iedere maand eene prijscourant verkrijgbaar te
stellen, waarbij de prijzen van het vleesch in verhou
ding zullen worden gebracht tot die van den aankoop
van het vee.
Aanvankelijk wordt van den stoombargedienst
tusschen Middelburg en Vlissingen veel gebruik ge
maakt. Gisterentoen de net ingerichte boot voor het
eerst in geregelde vaart kwam, zijn in de twaalf reizen
586 passagiers vervoerd.
Naar wij vernemen bestaat bij den concessionaris het
voornemen om ook te Souburg een steiger te doen
maken ter vergemakkelijking van het daar vooral nog
te veel oponthoud veroorzakende opnemen en afzetten
van passagiers en goederen.
De uitnoodiging door eenige heeren tot de ingezete
tenen van Vlissingen gericht om eene bijeenkomst te
houden ter bespreking der middelen om „goed en beter
koop vleesch" te verkrijgen is door velen opgevolgd,
zoodat een aanzienlijk getal personen Woensdag avond
tot dat doel in den Prinsentuin vergaderd waren. De
leiding der bijeenkomst was opgedragen aan den heer
H. E. Kleijnlicns, die in zijne toespraak deed uitkomen
dat men hoofdzakelijk twee middelen op het oog had,
waarmede het beoogde doel te bereiken zou zijn, nl.öf
een aandeelen-kapitaal te vormen en daarmede eene
gemeenschappelijke slachterij op te richten, óf zich in
voldoend getal te vereenigen en zich te verbinden om
bij een bepaalden slachter, die door inschrijving en
door aanneming der te stellen voorwaarden blijken geeft
liet meest geschikt te zijn om aan de billijke eischen
van de aanwezigen te voldoen, het voor hen benoo-
digde vleesch te koopen.
Na eenige discussiën en mededeeling dat een der
slachters zich bereid verklaard had met zulk een vcr-
eeniging in onderhandeling te treden wanneer minstens
vijftig personen zich wederkeerig wilden verbinden, is
besloten te beproeven het laatstgenoemde middel in
toepassing te brengen.
Eene inteekenlijst is thans opengesteld voor hen die
zich bij bovenbedoelde vereeniging zullen willen aan
sluiten.
Als candidaat der anti-revolutionaire partij voor
het lidmaatschap der tweede kamer is in het kiesdistrict
Hoorn gekozen de heer Josua van Eik te Amsterdam.
Omtrent de intrekking van het wetsontwerp betrek
kelijk den aanleg van spoorwegen worden in het
Handelsblad nadere inlichtingen gegeven door den beer
M. Cohen Stuart secretaris van het comité van den
Noord-Hollandschen—Friesehen spoorweg. Daaruit blijkt
dat het consortium van bankiers spoedig na het ont
staan der ministerieele crisis aan liet eventueel op te
treden bewind heeft medegedeeld dat het bereid was,
zonder vast te houden aan de reeds voorafgegane on
derhandelingenmet de nieuwe regeering in overleg te
treden indien deze zich ten volle vereenigen kon met
de voorgestelde plannen en lijnen. De minister van
binnenlandsche zaken heeft daaropna zijne optreding,
geantwoord dat hij zich in beginsel met het aanhan
gige plan der rijkssubsidie voor de in het wetsontwerp
opgenomen lijnen en met. de richting dier lijnen ver-
eenigde. Na deze kennisgeving zijn de onderhande
lingen tusschen het consortium en het ministerie voort
gezet.
Gisteren avond had in het gemeente-badhuis te Sche-
veningen het diner plaats, door den minister van ko
loniën ter ecre van de generaals van Swieten en Ver-
spyck en den kapitein ter zee van Gogh gegeven.
Behalve de beide zonen des konings waren ook de oud
ministers Fransen van de PutteGericke en van Bosse,
de presidenten der beide kamers, al de tegenwoordige
ministers en een 40tal andere genoodigden aan den
disch vcreenigd. De minister van koloniën stelde, na
den gebruikelijken eersten dronk op den koning, een
toast in op het leger en de zeemacht inlndië, wier sa
menwerking zooveel heeft bijgedragen tot het behaald
succes en de behaalde zege. De prins van Oranje dronk
op de leiders der expeditie te land en ter zee, en op
de samenwerking tusschen het Nederlandsche en het
Indiscli6 leger, waarna de generaal van Swieten den
band tusschen Nederland en Oranje in eenige welspre
kende woorden herdacht.
Spoorweg-Schouwen-Duiveland.
(Particuliere Correspondentie.)
Zierikzee 80 September.
Nu de minister van binnenlandsche zaken het uitzicht
op den houw van nieuwe ijzeren wegen heeft geopend,
wil ik mede mijne stem doen liooren in het aceoord,
dat overal om spoorbanen wordt aangeheven.
Zooals ge weet is er in de wet van 1860tot aanleg
van staatspoorwegenter uitbreiding van het binnen-
landsch en internationaal verkeer, voor het arrondisse
ment Zierikzee geen plaats.
Onze afgezonderde ligging bracht echter menigmaal
het wenschelijke en 't mogelijke van een spoorweg ter
sprake, cn deze en gene concessionaris, Nederland
heeft er maar weinig, sloeg vaak een begeerig oog
naar onze eilanden om ze in zijne concessie-aanvraag,
als iets groots, op te nemen.
Het bleef echter lang bi) praten en wenschentotdat
de inwoners van Schouwen-Duiveland en St. Philipsland,
in Augustus 1872, op eens verrast werden door eene
oproeping, op het initiatief van mr. A. H. Versterkan
tonrechter te Boxtel, uitgaande van eene commissie
uit onze streken, om den 10 Augustus 1872, in de
concertzaal te Zierikzee, „te bespreken het belang van
en de aansluiting en verbinding zelve van voornoemde
eilanden aan den vasten wal, door een spoorweg van
Brouwershaven langs Zierikzee naar Zevenbergen."
Aan die uitvoeringmet belangstelling begroetgaven
velen gehoor. Ook ik woonde ze als genaturaliseerd
Schouwenaar bij.
Mr. Verster, de toekomstige concessionaris, schetste
het belang, het mogelijke cn het winstgevende der lijn.
Over 't belang en 't mogelijke was men het tamelijk
wel eenszeker niet over het winstgevendeofschoon
ditvoor zoo ver ik mij herinnergeen onderwerp van
bespreking uitmaakte.
Als men zich zoo onverwacht een spoorweg voorge
spiegeld zietzou het natuurlijk erg saai zijubij het
algemeen belangaan winst of rente te denken.
Er moest evenwel geld zijn, dat spreekt van zelt,
om de kosten van het ontwerpen te betalen. Zonder
geld kan de ondernemendste aspirant-concessionaris en
de ijverigste commissie van invloedrijke mannen, niets
doen. Bedrieg ik mij niet, dan bedroeg de toen aange
vraagde som ruim ƒ3000, te vinden uit bijdragen van
ingezetenen der gemeenten. De aanwezigen schreven
voor een derde in.
Het geld moest er bmnen acht dagen zijn, anders
verklaarde de commissie zich ontbonden.
Officieus werden de dagbladcorrespondenten verzocht
de benoodigde of liever de gevraagde som niet te noe
men. Wat dit beduidde heb ik nooit kunnen begrij-
peeevenmin als den ontzettenden spoeddie er gemaakt
moest worden om het geld te krijgen. Genoeg zij het
hier aan te stippen dat den 26en Augustus eene som
van ƒ4500 hijeen was, die aan den heer Verster ter
hand gesteld is.
Zoodfa de concessie verleend en het werk begonnen
was, kregen de inschrijvers hun geld terug.
De lijn VlissingenVenlo is meermalen afgebakend,
zonder dat, naar ik meen, de kosten uit particuliere
bijdragen bestreden werden.
De commissie en de concessionaris bewandelden dus
den prijzenswaardigen weg om er, zooala men dat
noemt, zonder kleerscheuren af te willen komen.
Eer we nog op den drempel van den winter stonden,
toonde eene reeks van palen de richting der lijn. Zij
verlevendigden hij velen de hoop op een beter en snel
ler verkeer, op ontwikkeling en vooruitgang.
Sinds heeft men er weinig meer van geboord.
Achtereenvolgens verdwenen de bakens en daarmede
bij de meesten de gedachte aan de verwezenlijking
van 't ontwerp. De tijdsomstandigheden droegen daar
toe het hare bij.
Ziedaar de eerste bladzijde der geschiedenis van onzen
spoorweg, die ik wilde vermelden, omdat er destijds
in uw blad weinig van gesproken is.
En thans een woord over de richting der baan.
Ze begint te Brouwershaven, loopt langs Kerkwerve,
ZierikzeeNieuwerkerkOosterland en Bruinissedoor
St. Philipsland, naar Noord Brabant. Deze gemeenten
hebben samen ruim 16,000 inwoners, dus ongeveer zoo
veel als Middelburg. Op SchouwenDuiveland vallen
12 gemeenten, met ruim 8000 zielen, en voorts het
geheele eiland Tholen er huiten, welk laatste meer
dan 13,000 inwoners telt.
Voor den aanleg is noodig een dam door het Dijk-
water, een brug over de Zijpe en een dam ter ver
binding van St. Philipsland aan Noord-Brabant. Bij
afdamming der Zijpe de eenige waterweg tot ge
meenschap met Holland moet er langs de Zijpe een
kanaal gegraven wordenter voldoening aan de onbe
twistbare eischen der scheepvaart en aan het Londensehe
traetaat. Dit alles is noodig vóór men aan den Noord-
Brabantschen wal staat. Bovendien moet er te Brou
wershaven wil de weg eenig recht van bestaan hebben,
eene haven gemaakt worden, waarin schepen van de
grootste afmeting kunnen aankomen om hunne waren
te lossen of eene lading in te nemen, die de spoorweg
medeneemt of brengt. Wat dit alles moet kosten wordt
duidelijk als men een reisje doet van Vlissingen naar
Bergen op Zoom. Ongetwijfeld zullen die kosten zoo
hoog zijn dat er aan geen betalen van rente van het
opgenomen kapitaal gesteld dat men het kreeg
te denken zou vallen en het weinige verkeer niet vol
doende tot dekking der jaarlijksche exploitatie-uitgaven
zou wezen.
Niet zonder reden vermoed ik dan ookdat er nim
mer geld voor den aanleg der lijn zal worden verkregen,
en er in onze eeuw niemand zal opstaan die het waagt
de uitvoering van het plan op zich te nemen, zonder
krachtige hulp van den staat, van de provinciën Noord-
Brabant en Zeeland cn van al de gemeenten, die on
middellijk aan of op korten afstand van de lijn liggen.
De minste hulp zou de waarborg der rente moeten zijn.
Zonder dat alles komt er in het arrondissement Zierik
zee geen spoor.
En toch hebben we er allen groot belang bij. Éen
ouderwetscbe winter met ijs en storm is voldoende om
aller wenschen saam te doen vatten in het éene woord
spoorweg.
Welnu, naar mijne meening kan alleen de staat er
ons aan helpen.
Daarheen zij ons aller streven gericht. Met moed en
vertrouwen onze belangen ontvouwd en van de regee
ring gevraagd, wat particuliere krachten niet kunnen
tot stand brengen, liever dan onzen tijd en ons geld
te verbeuzelen met het uitbakenen van eene lijn en het
aanvragen eener concessiedie we tochlaat ons liet
maar ronduit bekennen, niet hij machte zijn uit te
voeren en welke slechts ten deele zou bevredigen.
