MIDDELBURGSCHE r 214. Woensdag 1874 COURANT. 9 September. Ott klad rerwkijnt daf-llijka met aitiondering Tan den Zondig, den 2™ Paasei- en Pinksterdag en een der Kerstdagen. 1 )e prijs per 3/m.franco is f 3.50. Middelburg 8 September. HET MAATSCHAPPELIJK BELANG. Het is een droombeeldzoo oud misschien als de wereld zelve, door eene gelijke verdeeling van alle bezittingen eene kunstmatige gelijkheid onder de mensehen in het leven te willen roepen. Kunstma tig zou die toestand zijn, want van hunne natuur, bij de geboorte, zijn de mensehen niet gelijk, of het moest zijn in hulpbehoevendheid. Verschil in verstand, in handigheid, in lichaamskracht, in ge zondheid, dat alles brengt van den aanvang diepe kloven en afscheidingen tusschen hen teweeg, die, was het eens mogelijk het stoffelijk fortuin van al len op eenmaal gelijkelijk te verdoelenbinnen zeer korten tijd weder de oude ongelijkheid op de wereld zouden doen terugkomen. Wie daarom zich niet door ijdele droomerijen laat wegslepen maar zich op het standpunt der werkelijkheid plaatst, zegt: hetgeen ieder bezit, hetgeen hij door eigen inspanning of die zijner vaderen verworven heeftis onaantastbaar. Geen diefstal in de eigendomgelijk een apostel van het socialisme is een onvoorzichtig oogenblik beeft uitgeroepen, maar de eigendom is heilig. Heilig omdat hij eene billijke belooning schenkt aan den arbeid en de inspanning der mensehen. Heilig, om dat zoodra de mensch niet meer verzekerd is van het ongestoord genot der vruchten van zijn werk, zoo dra hij niet meer overtuigd is door de inspanning zijner lichamelijke en verstandige vermogens een toekomst te kunnen scheppen niet alleen voor zich, maar ook voor zijne nakomelingen, zijne eerzucht en daarmede zijne geestkracht geknot worden. Wat hij voortbrengt blijft zijn eigendom. Hij mag er mede doen wat hij wil, hij mag het nalaten aan zijne kinderen, die op hunne beurt van het ongestoord genot zijner nala tenschap verzekerd moeten zijn. Ziedaar het on wrikbaar fondament waarop onze maatschappij rust en zonder welk het gebouw, door de ondermijning der millioenen afzonderlijke krachten welke het staande houden, onvermijdelijk zou instorten. Het is noodig deze grondstellingen vooraf te laten gaan wanneer men met eenige gerustheid tegenover vreesachtige lieden, dat zijn in zekeren zin al degenen die iets bezitten, want ten aanzien van zijn eigendom is ieder angstvallig, de middelen wil bespreken om aan een groot gedeelte der niet- bezitters langzamerhand, door inspanning hunner eigen krachteneen ruimer aandeel in de goederen dezer wereld te bezorgen. Zulk een middel is de co-operatie, een woord dat in den laatsten tijd ge noeg besproken is om eene uitvoerige toelichting er van onnoodig te maken. Co-operatie is eenvou dig samenwerking, aaneensluiting. Alléén kan de mensch zeer weinig; alles, wat hij voortbrengt ge schiedt door aaneensluiting met anderen. Zoo arm kan niemand zijn of in de uitgaven welke hij voor de aanschaffing zijner eerste levensbehoeften doen moet, ligt eene zekere winst verborgen, die aan anderen ten deel valt. Van deze waarheid uit gaande, hebben de oprichters der eerste coöpera tieve vereenigingen in Engeland tot elkander ge zegd: Laat ons beginnen met van onze kleine in komsten zoolang gezamenlijk een kleinigheid af te zonderen totdat wij genoeg bijeen liebben om zelf in het groot de eerste levensbehoeftenhet meel voor ons brood de stoffen voor onze kleeding, het vleesch enz. aan te koopen. Wanneer wij dezen dan weder tot den gewonen prijs verkoopenzullen wij eenige winst behalendie ons eigendom zal zijn in plaats van in de zakken te vloeien van hen die toch reeds meer door de fortuin begunstigd zijn dan wij. Diezelfde redeneering lag aan de coöpe ratieve voorschot-vereenigingen tot grondslag. De kleine werkbazen, de kleine winkeliers, die zoo dikwijls op een oogenblik geld noodig hebben doch het niet of alleen tegen hooge renten kunnen he komen besloten weder langzamerhand gezamenlijk zóóveel geld op te sparen dat zij elkander als het noodig was konden leenen. Voor het geleende werd rente betaald en die rente kwam ten voordeele van de leden der vereeniging, zoodat zij, behalve het voorrecht van ten allen tijde krediet te kunnen vindenbovendien hunne spaarpenningen zagen aangroeien. Dat deze plannen mogelijk en uitvoerbaar waren, bewijzen de duizende winkel- en voorschots-vereeni- gingen, die als een net geheel Duitschland en Engeland dverdekken en ook elders, in Italië, in België en in het Noorden in leven en tot ontwik keling gekomen zijn. Schatten zijn daardoor be spaard en productief gemaaktom van de vele andere voordeelen het bekomen van zuiverder, onvervalsehte levensmiddelen, het bevorderen van spaarzaamheid en overleg niet te gewagen. Dat het mogelijk maken en bevorderen van zulke vereenigingen door het algemeen belang der maat schappij geëischt wordtis meenen wijontegen sprekelijk. Reeds dikwijls'is de opmerking gemaakt dat zij die het minst door de fortuin begunstigd zijn eigenlijk weinig of geen belang hebben bij de instandhouding onzer maatschappij. Vele der be langrijkste voorrechten, die deze aau hare leden verzekert worden door de armen niet genoten. Wat beteekent bescherming van eigendommen voor hem die zelf niets bezit? Wat beduiden politieke rechten voor wien niet in de gelegenheid wordt gesteld ze uit te oefenen? Hoe zinkt zelfs de be- teekenis van het woord vaderland in het niet voor den man die geheel vervuld wordt van de zorg om door aanhoudenden handenarbeid aan zicb en de zijnen brood tc verschaffen Zoodra men iets bezit krijgt men daarentegen belang in het bestaan dier groote vereeniging tot onderling behoud en verwe ring, welke men de maatschappij noemt. Een enkel individu, dat arm geboren is, komt er zoo gemak kelijk niet toe om iets van beteekenis te bezitten. Zoodra echter honderden en duizenden armen hun luttele spaarpenningen bijeenbrengen, vertegenwoor digen zij met hun allen eene vrij aanzienlijke bezit ting en allen die aan de vereeniging deelnemen ver krijgen van dat oogenblik een onmiddellijk belang bij de instandhouding der maatschappelijke orde. Nog op andere wijze bevorderen de coöperatieve vereenigingen hetzelfde doel. Het adres der Mid- burgsche Wcrkmansvereenigingwaarover wij in ons nommer van Maandag spraken, levert reeds het bewijs hoezeer de werkman, zoodra hij een stap wil doen op den weg der aaneensluitingnoo dig heeft zich tot de verschillende machthebbenden in den staat te wenden. Hij begrijpt nuuit eigen ondervinding, van hoeveel belang het ook voor hem persoonlijk is welke mannen in den Haag het be stuur in handen hebben en hoe al die „ministerieele crisissen", die schijnbaar buiten hem omgaan, toch iets meer zijn dan een staatkundig kegelspel en hem in zijne dierbaarste belangen treffen kunnen. De politieke rechten wij zeiden straks dat hij er op het oogenblik niet aan hecht zullen voor liem op die manier een begeerlijk goed worden eu daar tot dusverre alleen weder het bezit hem aan de uitoefening dier rechten kan helpenzal ook dat vooruitzicht hem sterken in zijne pogingen om op de ladder des maatschappelijken levens eenige sporten hooger te klimmen. De toeroep: Enrichis- sez-vou,8(tracht rijk te worden!) door een Fransch staatsmanGuizoteenmaal tot zijne kiezers gericht, verdient inderdaad het wachtwoord te worden, waarmede wij de armsten onzer medeburgers uit buune onverschilligheid tegenover den toestand van staat en maatschappij behooren op te wekken. Die toe roep is sedert het ontstaan der Duitsche en Engelsche coöperatieve vereenigingen geen ijdele klank, geen be spotting meer. Daar heeft men het bewijs geleverd dat ook de armstendoor zich te vereenigentot den eigendom kunnen geraken, om langs dien weg eerst den gezamenlijken, later den individueelen rijkdom te verwerven. Wij hebben in dit korte opstel lang niet alles gezegd wat over dit gewichtig onderwerp gezegd kan worden. De zaak is door anderen, ijverige apostelen voor het belang van den werkmansstand, reeds meermalen en uitvoerig, op voor ieder ver- staanbaren toon behandeld. Ons doel was alleen opnieuw te doen uitkomen dat eene wet tot regeling van den rechtstoestand der coöperatieve vereenigin gen voor het bestaan dier lichamen onontbeerlijk en daarom in bet belang der maatschappij dringend gewenscht moet worden. Moge de nieuwe minister van justitie daartoe spoedig de handen aan het werk slaan. Ons dunkt, dat zou voor een behoud end ministerie een goed begin zijn, waarmede ieder li beraal van harte zou kunnen instemmen. Aan de heden alhier gehouden verkiezing hij her stemming van een lid voor den gemeenteraad is door 346 ran de 807 kiezers deelgenomen. Aan de verkie zing op 25 Augustus jl. namen 263 kiezers deel. De heer W. J. Sprenger is, onder de gewone bepa lingen van onderhoorigheid, erkend en toegelaten als consulair agent van Griekenland te Middelb urg, voor Zeeland. Het programma voor de a. Vrijdag avond te 7 uren op het Molenwater alhier te geven uitvoering door het muziekkorps der schutterij bevat de volgende stukken: n° 1 Marsch; n° 2 Wals; n° 3 finale uit de opera Jeanne d'Arc (Bordèse)n* 4 Marsch uit de Ruinen von Athen (Beethoven)n° 5 Ouverture (Verdi) n° 6 fantai8ie uit Lucrezia Borgia (Donizetti)n° 7 Abend- bed (Abt)n° 8 Marsch. De ram-monitor Panter is heden morgen omstreeks half acht uur van hier naar Vlissingen vertrokken en te half vier uur weder aan de loskade alhier terugge komen. Het Nederlandsche stoomschip Trompgezagvoerder Harms, is heden namiddag van Vlissingen naar Java vertrokken, geladen met stukgoederen. Het Haagscbe Dagblad bericht dat te Sheerness een onderzoek is ingesteld naar de middelen tot opening van een nieuwen verbindingsweg met het vasteland over Vlissingen en Sheerness. De London-Chatham-Dover spoorwegmaatschappij zou het plan daartoe koesteren. In de Staats-courant van heden is opgenomen de door den minister van binnenlandsche zaken aan den koning toegezonden algemeene numerieke staat aanduidende de sterkte van den eersten ban der schutterijen op 1 Januari van dit jaar. De sterkte van den eersten ban der dienstdoende schutterijen, met inbegrip van de reserve, was op ge noemd tijdstip 41,488 man. Van dit getal hebben

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1874 | | pagina 1