MIDDELBURGSCflE
COURANT.
F 86.
Zaterdag
1874.
li April
Rit Wad verschijnt dagelijks met uitzondering van den Zondag, den 2^ Paasch- en Pinksterdag en een der Kerstdagen.
De prijs per 3/m.., vranco is 3.50.
Middelburg 10 April.
ATOHIN.
II.
„Zelfbeperkingschreven wij in ons nummer van
20 Maart, is eene deugdwelke voor eene koloniale
mogendheid dikwijls gemakkelijker aan te prijzen dan
te betrachten is." De loop, dien onze oorlog met Atchin
genomen heeft, bevestigt do waarheid dezer stelling.
Door de Nederlandscho gevolmachtigden voor het
sluiten van het Londensche tractaat van 1824 werd,
in antwoord op eene door de Britsche regeering uitge
drukte verwachting, verzekerd dat „bet Nederlandsehe
gouvernement zoo spoedig mogelijk de betrekkingen
met Atchin op geregelden voet zou brengen op zooda
nige wijze dat het Atchineesche rijk, zonder zijne
onafhankelijkheid in eenig opzicht te verliezen, voor
handel en scheepvaart die mate van blgvende veiligheid
zou opleverenwelke daarin niet anders ver
kregen scheen te kunnen worden dan door
het aanwenden van een gematigden Euro-
peeschen invloed."
Het verkrijgen van dien invloed is, van het begin af,
het doel geweest waarnaar onze regeeriog gestreefd
heeft. Hoe dien echter te verkrijgen, indien men vast
moeEt houden aan de verplichting om de onafhanke
lijkheid van bet Atchineesche rijk te eerbiedigen? Van
zedelijken invloed was bij een slaat als Atchin geen
sprake. Zelf veeltijds onmachtig tegenover zijne tal
rijke vasallen, beschouwde de sultan bet Nederlandsch
gezag bovendien als zijn natuurlijken vijand. Dat gezag
was bet, dat hem de suprematie over de andere staten
in bet Noordelijk deel van Sumatra betwistte. Naar
mate onze heerschappij zich uitbreidde, eerst over
Troemoenlater over Singke), vervolgens over Siak en
de tot op en over de grenzen van Atchin zich uitstrek
kende onderhoorigheden van het Siaksche rijk, zonk
de glorie van hem, die zich als de machtigste onder
de kleine souvereinen van Sumatra beschouwde en
door onderhandelingen met Enropeesche rijkeD, met
Frankrijk, met Engeland, met den sultan van Turkije,
vruchteloos trachtte zich op andere wijze voor de ver
loren gaande grootheid schadeloos te stellen.
Het tractaat van 1871 maakte ons vrij van de ver
plichtingen die ons tegenover Engeland bonden. Van dat
oogenblik af heeft de regeering de mogelijkheid voor
zien van met Atchin in oorlog te moeten geraken.
Indien zij daarin gefaald had, zoo ware zij met onver
klaarbare blindheid geslagen geweest en in dien zin
kan men naar waarheid zeggen dat het Sumatra-trac-
taat, hetwelk Engeland den oorlog met de wilde
stammen op de Goudkust op den hals baalde, ons
zeiven den krijg met den vorst van Atchin bezorgd
beeft. Het is echter ODjuist te beweren dat de ver
nietiging der onafhankelijkheid van Atchin van den
aanvang af onze bedoeling geweest is. Men was integen
deel beangst voor de moeilijkheden waarin men zich
ging steken en men zag tegen de noodzakelijkheid van
inlijving op als tegen een der kwade kansen van den
oorlog. Den 24cn April 1872, eeu jaar vójr de eerste
expeditie, schreef de minister van koloniën aan den
gouverneur-generaal, dat onze regeering nu, evenmin
als vroeger, agressie beoogde, dat wij gaarne in goede
verstandhoudiug met Atchin wilden blijven en dat,
indien dit rijk onze ernstige bedoelingen goed begreep,
het ook moest inzien dat de voorspoed en de integri
teit van Atchin bevorderd zouden wordenindien het
zich niet langer verzette tegen den wensch van som
mige staten naar vjede en bescherming en de waar
borgen daarvoor wilde zoeken in eene goed geregelde
verhouding tot het Nederlandsehe gouvernement.
Is in deze vertrouwelijke gedachteuwisseling van
den minister met zijn hoogeten ambtenaar, niet als het
ware tusscheo de regels te lezen de gedachte: Wij
bemoeiden er ons liever niet mede; konden wij door
eene eervolle schikking met fatsoen van de zaak afko
men, wij zouden gretig de gelegenheid aangrijpen?
Ds keus was ons echter niet gelaten. De geweldenarijen
der Atchineezen tegenover de scheepvaart van vreemde
natiën, het eene oogenblik tegen Amerikanen, straks
weder tegen Engelschen, de steeds luider klinkende
jammerklachten der pers in de aangrenzende Britsche
bezittingen, dat alles stelde er oos ieder oogenblik aan
bloot op Sumatra een vreemden Europeescheu invloed
te zien doordringen. En ge'ijk de miuistcr van koloniën
nog bij gelegenheid vau de discussiën over de laatste
begrooting zei de, de verantwoordelijkheid der regeer iag
zou vrij wat zwaarder geweest ziju, indien zij zich op
Sumatra plotseling tegenover een soortgelijk feit a'.s
de vestiging van Brooke op Borneo had laten stellen.
Haars ondanks is dus da regeering tot den oorlog
overgegaan. Ook toen nog verlangde men niet meer
dan met den sultan een verdrag te sluiten in den
geest van het Siak tractaat, waarbij de onafhankelijk
heid van Atchin, ouder de Nederlandsehe opperheer
schappij, gehandhaafd werd. Hoe minder wij nemen
moeten hoe liever, was het wachtwoord waarmede de
eerste expeditie aangevangen werd. Hoe minder hoe
liever, was ook da instruölie, waarmede de generaal
van Swieten en de heer vap Rees ais vice-president van
den raad van Indië naar do koloniën vertrokken.
Ook nu nog schijnt men niet meer te willen doen
dan volstrekt noodig is. De generaal van Swieten,
wien als regeerings commissaiis esne schier onbeperkte
volmacht is gegeven moeten worden, oordeelt het vroe
gere denkbeeld om een tractaat met den sultan te
sluiten onuitvoerbaar. Met de kennis, die hij op de
plaats zelve van den toestand heelt opgedaan, schrijft
hij dat het niet doenlijk is den sultaD, die zwak en
niets beteekenend isde taak toe te vertrouwen om
een volk als het Atchineësche onder onze leiding te
besturen. Bovendien hebben onze grieveD, door het
afslaan onzer eerste vredesvoorstellen en het dooden
van onzen gezant, een hoogte bereikt, waardoor een
ruimer vcldoening voor het behoud onzer waardigheid
geëischt wordt, dan die, waarmede men zich vroeger
tevreden had willen stellen. Het oude, zoo dikwijls
in de geschiedenis van koloniale mogendheden voor
komende geval doet zich ook hier weder voor. Ooze
aanval heeft aan een zwak en wankelend gezag den
laalsten stoot gegeven. Trokken wij ons thans terug,
een toestand van wanorde zou intreden, nog veel erger
dan hetgeen vóór den oorlog bestond. Datzelfde hebben
de Engelschen ongestraft in Abyssinië kunnen doen,
omdat dit land niet in de nabijheid hunner kolooie lag.
Atchin echter te maken tot een tweede Abyssinië na
den dood van koning Theodorus, zou gelijk staan met
eene voorbereiding tot nieuwe verwikkelingen tegenover
het buitenland, tot nieuwe expedition, en zou zeker
het slechtste middel wezen om het welzijn der Atchi
neesche bevolking te bevorderen.
De minister van koloniën wil derhalve eene duurzame
vestiging te Atchin zelf. Met de onderhoorige staten
wil hij tractaten sluiten, waarbij het Nederlandsch
oppergezag erkend, doch overigens de integriteit der
vorsten niet aangerand wordt. De bepalingen van het
Siak-traktaat worden daarbij als richtsnoer genomen.
Is men onwillig om een dergelijk tractaat aan te gaan,
dan zijn wij wel tot inlijving gedwongen, daar de
toestand niet ongeregeld mag blijven. Doch ook nu
weder is onze leus: Loe minder hoe liever. Voor het
krachtige volk van Atchin blijft de afbop van den
oorlog altijd eene veroedering. Van onzen kant wordt
echter alles gedaan wat mogelijk is om bij die verne
dering geen onooodige verbittering te voegen.
En nu, aan het einde van dit overzicht, vragen wij
met vertrouwen: wat kan men onze regeeriug verwij
ten? Wij hebben ons bij voorkeur niet aan het makea
van gevolgtrekkingen uit telegrammen gewaagd, gelijk
de oppositie doet met Let doel om aan te toonen dat
ondanks de verklaringen van den minister, toch wel
op een gegeven oogenblik de inlijving van Atchin het
doel vau den oorlog geweest is. Men werpt de schuld
der voortschrijdende beweging, die ons gezag op Sumatra
sedert jiren heeft gekenmerkt, op eeue eigenaardigheid
der liberale politiek. De waarheid is dat iiberaal of
conservatief daarmede niets te maken heeft. Landvoog
den en ministers van de meest verschillende richting
zijn, huns ondanks, gedwongen geweest er toe mede
te werken. Het is een noodlot dat, als koloniale mo
gendheid, op ons drukt. Schoorvoetend, staR voor stap,
zijn wij voortgeschreden. Het eerste oorlogsstoomscbip
dat met den resident van Riouw, den heer Nieuwen-
huyzea aan boord, op do rivier van Siak verscheen,
had geen andere zending dan in een hopeloozen toe
stand van verwarring, door gelukzoekers uit Singapore
aangestookt, eenige orde te scheppen. Het volgende
oorlogschip moest reeds op het eiland Bengkalis, aan
de monding der rivier, eene versterking aanleggen.
Thans is Siak de zetel eener assistent-residentie. Zoo
is het met de Pasocmab, zoo is het overal gegaan. En
indien er grond bestaat voor de vrees dat op die
manier ons gezag eene uitgebreidheid aan zal nemen,
die onze krachten verre te boven gaat, dan zou daarin
alleen verbetering te brengen zijn door een radicaal
besluit tot zelfbeperking, door van een groot gedeelte
onzer buitenbezittingen af te zienons te bepalen
tot Java en misschien nog een paar kleinere eilanden en
zoowel de vestiging van andere Europeesefe mogend
heden in den archipel, als het intreden der grootste
wanorde in de verlaten lauden machteloos en met leede
oogen aan te zien. Tot zoodanige politiek, de voor
bode der vernietiging van ons koloniaal ge?ag, heeft
echter nog niemand den voorslag durven doen.
Met nog meer zekerheid stellen wij de vraag: Welk
nut is, onder deze omstandigheden, bij mogelijkheid
van de omverwerping van het tegenwoordig ministerie,
te verwachten? Een nieuwe regeering toch zal ge
dwongen zgo op Sumatra voort te zetten wat se
dert jaren begonnen is. Zal men dan het minis
terie wegzenden als eene soort van straf voor hetgeen
gebeurd is Wij hebben getracht aan te toonen dat er
geen reden tot afkeuring bestaat. Misschien is de gou
verneur generaal in den aanvang iets verder gegaan dan
de Nederlandsehe regeering wenschte. Het ontworpen,
maar volgens de verklaring van den minister van kolo
niën niet in stand gehoudene 2e artikel der instructie
van deu regeeringscommissaris Nieuwenhuyzen, schijnt
voor een dergelgk verschil van opvatting te pleiten.
Wat hiervan echter zij, wij herhalen hetindien uit de
enquête blijken mocht dat de eerste expeditie, anders
bestuurd, ons ter overwinning had kunnen voeren, dan
zou zelfs de doortastendheid van den heer Loudon meer
lof dan blaam verdienen.
Het ministerieFransen van de Putte heeft in de
moeilijke omstandigheden waarin bet zich geplaatst zag,
eene geestkracht en eene vastberadenheid ontwik
keld waardoor het aanspraak op de dankbaar
heid der natie verkregen heeft. Die overtuiging zal,
naar wij vertrouwen, ook tot het Nederlandsehe volk
doordringen. Mocht bet, door de oude taktiek van
bedoelingen in verdenking te brengen waar daden spre
ken, en geholpen door de verdeeldheid der partijen in
de tweede kamer, gelukken bij stemming eea afkeurend
vonnis te doen uitspreken, dan gelooveu wij dat die
uitspraak, gelijk zoovele anderen, die in den laatsten
tijd gedaan zijn, door de natie niet gedeeld zal worden.
Door de eerste kamer werd in hare avondzitting van
Donderdagde eerste weike na ontvangst van het
heugelijk bericht der inname vau den kraton gehouden
werdop voorstel van den voorzitter met algemeene
stemmen het volgend besluit genomen„De eerste kamer
brengt dankbare hulde aan het leger, de vloot en den
waardigen opperbevelhebber voor da vaderlandsliefde,
den moad en bet beleid, betoond bij de krijgsverrichtin
gen tegen Atchin."
Dit besluit zal aan generaal van Swieten worden
medegedeeld.
Volgens het Vaderland bevat de medegedeelde lijst
der gesneuvelden en overledenen bij de expeditie tegen
Atchin alken de namen van die persoueD, wier fami
lie bij het ministerie van kolon ëa tot dusverre nog
geeo inlichting had gevraagd. De andere namen zal-
