Eenige weken geleden maakten wij melding van eene
door den commissaris des konings in deze provincie
aan de bnrgemeeBte s der gemeenten gerichte circulaire,
waarin hij hun kennis gaf, dat aan den heer D. J. Pen-
nock alhier vergunning was verleend tot het bezigen
van een stoomketel in zijne op te richten chemische
stoomzuiveriDgfabriek voor bedden enz.en die inrich
ting zeer werd aanbevolen, vooral ook op grond van
het gevoelen van den inspecteur voor het rt9neeskundig
staatstoezicht in Zeeland, die stoomzuivering het beste
middel acht voor ontsmetting, terwijl door de aanwen
ding daarvan tevens voorkomen wordt de door de wet
voorgeschreven lastige en kostbare onteigening en ver
nietiging van voorwerpen die met lijders aan besmet
telijke ziekten in aanraking zijn geweest. Thans
kunnen wij als vervolg cp dat bericht mededeelen dat
genoemde inrichting reeds ten dienste van het publiek
in werking is. De opening bad eergisteren met eenige
plechtigheid plaats in tegenwoordigheid van eenige
autoriteiten en andere belangstellend, n.
Bij de laatste operatie tegen den kraton te Atsji is,
naar ons uit Vlissingen wordt gemeld, de 1e luitenant
bij het korps mariniers J. P. Smith door een kogel aan
den linkerarm gewond. De wond i3 niet gevaarlijk.
De kogel is uit den arm verwijderd.
Te Zierikzee werd eergisteren bij het ontvangen der
blijde tijding: „de kraton is ons" bij vele ingezetenen
de Nederlandsche vlag uitgestoken. Des avonds ver-
eenigden zich een aantal heeren ten huize van den socië-
teithouder Kanaar, om die zegepraal feestelijk te geden
ken. Menig hartelijk vaderlandsch woord werd daar
gesproken en de feestelijke stemming werd nog ver
hoogd door het uitvoeren van eenige muziekstukken
(strijk-quartet). Gisteren wapperden do vlaggen van
de openbare gebouwen.
De Goessche courant verneemt, dat do centrale com
missie voor een algemeene feestviering aldaar op 12
Mei a. zich heeft geconstitueerd en dat zijn benoemd
de heeren Z. D. vau der Bilt Ia Motthe, tot voorzitter,
jonkheer M. J. de Marees van Swinderen, tot secretaris,
en B. Fabery de Jonge, tot penningmeester.
Alvorens by dragen in te zamelen zal door de com
missie een plan van feestviering met begrooting van
kosten ontworpen en daaraan publiciteit gegeven worden.
Het Amsterdarasch adres aan de tweede kamer der
staten-generaal tegen het wetsvoorstel heeren 01-
denhnis Gratama r. s.. tot intrekking van de bijzon
dere bsscherm'tg van de jacht en het jachtbedrijf, is
door bijna 1000 personen (grondeigenaars) ondertee
kend, en wel uit: Gelderland 175grondeigenaren, Zuid-
Holland 108, Noord-Holland 99, Utrecht 87, Zeeland 80,
Drenthe ï^0, Noord-Brabant 54, Overijsel 45, Fries
land 41, Groningen 19, Limburg 2.
De feestelyke stemming was gisteren in de residentie
nog niet verflauwd. Integendeel, zij was nog toegeno
men. De vlaggen, -die van de openbare gebouwen cn
zeer vele huizen waren uitgehangen, gaven aan de stad
een feestelijk aanzien. De hoofdstraten, zooals de Veene-
straat, Spuistraat, Hoogstraat enz. droegen in de eerste
plaats daartoe bij.
De voorstelling in den Hollandschen schouwburg
werd eergisteren avond naar aanleiding der overwinniug
op een gepaste wyze met het aanheffen van fanfares en
de uitvoering der volksliederen geopend.
De volgende voorstelling die op a. Vrijdag avond
zal worden voorafgegaan door de voordracht van
een gedicht, voor deze gelegenheid vervaardigd dooi
den heei Wijnstok, en dat ten titel voert de slotzin-
snede van het regeerings-telegram: „Koning en Vader
land zij geluk gewenscht met deze overwinning."
Op Let vernemen der heuglijke tijding van de inname
van don kraton is het koloniaal militair invaliedenhuis
Bronbeek op do bij den gebooitedag van Z. M. den
koning gebrnikelijke wijze prachtig met vlaggen en
wimpels getooid ter eere van de dappere krijgsmakkers
en zijn tevens extra bier en sigaren aan de koloniale
militairen verstrekt.
Van bevoegde zijde ontving Het Vaderland de vol
gende verklaring van het niet zeer duidelijke laatste
regeoriugstelegrain uit Atsji.
„Nadat de kraton geheel terend (ingesloten) was,
heeft men de insluiting ten oosten nauwer dicbtgeha&ld,
zoodat de gemeenschap met het omgelegen land afge
sneden was. De Atsjineezen die dat per sc hebben
willen verhinderen en waarschijnlijk denkends daar te
worden aangevallen, zuilen dus op dat pant alle weer
bare maum.n vereenigd hebben, hetgeen door het 14e
bataljon ten westen zal zijn opgemerkt, door het terug
trekken der po3ten. waarvan dit bataljon beeft gepro
fiteerd. Ware het andeis, dan zoude de vijand door
onze linïënvhejiben moeten heenslaan, want de kraton
was geheel ingesloten, en dan zon de depêche dit toch
wel vermeld hebben, daar het toch niet aan te nemen
is dat generaal van S wieten een vesting geheel en al
zal insluiten, waarin zich geen vyand bevindt."
Ook de studenten van de hoogescbool te Utrecht en
van die te Leiden hebben de inneming van den kraton
feestelijk gevierd. Laatstgenoemden hielden een optocht
met fakkellicht, voorafgegaan door bet muziekkorps
van het 4e regiment infanterie en opgeluisterd door
het ontsteken van Bengaalsch vuur. De leerlingen van
de kweekschool voor zeevaart, die aan den optocht
hadden deelgenomen, werden op de studenten-sociëteit
genoodigd en daar onthaald.
Door de heeren L. J. Lefèbre, G. P. Grandia en
J. C. W. Mensing te 's Gravenbage was een rouwfeest
gearrangeerd als blijk van hulde aan de nagedachtenis
van den kapitein Lafors, den eerst gesneuvelden officier
in de tweede expeditie tegen Atsji. Eergisteren had
die plechtigheid plaatsvele hoofd- ec andere officieren
van de verschillende wapens cn andere autoriteiten
waren in de somber, maar tevens indrukwekkend ge
decoreerde zaal bijeengekomen, aan wier eene einde
zich een tropee van Indische en Nederlandsche wapens
verhief boven een tombe waarop het portret van Lafors,
zijne initialen, de datnm waarop hij den heldendood
stierf en tevens de eereteekenen, die hij gerechtigd
was te diagen, prijkten. Verschillende sprekers voer
den het woord om den dapperen officier te herdenken,
terwijl uitstekend uitgevoerde treurmuziek de plechtige
stemming der aanwezigen verhoogde.
In eene, onder voorzitting van den burgemeester van
Leiden gehouden vergadering van de regolings-commissie
voor het aldaar te houden XIYe Nederlandsche taal- en
letterkundig congres, zijn benoemd: tot eere-voorzitter
de burgemeester van Leiden dr. W. C. van den Bran-
deler; tot voorzitter professor M. de Vries; tot onder
voorzitters professor J. H. Kern en professor C. P. Tiele
tot l'n secretaris d\ J. Verdam; tot 2cn secretaris
mr. J. H. de Stoppelaar (te Middelburg)tot penning
meester de heer J. M. E. Dercksen.
De Staats-courant van heden bevat de wet van den
20cn dezer, houdende vaststelling van hoofdstuk X der
3taatsbegrooting voor het dienstjaar 1874.
In zijn adres aan zijne constituenten in Buckingham
shire zegt de heer Disraeli o. a. ook het volgende: „Met
een zelden geëvenaarde dwaasheid en onwetendheid
heeft de tegenwoordige regeering een tractaat vernie
tigd, dat ods voor onzen handel met China en Japan
het vrij bezit van de Straat van Malakka verzekerde;
en tegelykertijd trad zij ter Westkust van Afrika in die
verwarrende en dubbelzinnige verbintenissen, die ons
in den Ashactijnscben oorlog wikkelden."
Dit gezegde geeft the Times, in verband met de
jongste missive van generaal van Svvieten aan den sal
tan van Atsji en met het bericht van de inneming des
kratons, aanleiding tot eenige opmerkingen.
Allereerst leidt de lezing van van Swieteu's brief
the Times tot de conclusie, dat, zoo de Engeischen al
geen vaste politiek volgen aan de Goudkust, de Hol
landers op Sumatra wel degeluk er eene hebben. Zij
eischen voor zich de suzereiuiteit over het Atsjineescho
rijk: zij verlangen dat de sultan feitelijk van zijne
onafhankelijkheid afstand doe; en daartegenover bieden
zij hem waarborgen aan, die hem hst ongestoord bezit
van zijn gebied en een meer wezenlijk gezag over zijne
onderdanen zuilen verzekeren. Die voorwaarden acht
the Times geheel in overeenstemming met da gewone
praktijken der Europcesch Indische politiek. Geen twijfel
ook, of de Nederlanders boden deze voorwaarden geheel
te goeder trouw aan. Generaal van Swieten sprak met
vertrouwen van de strijdkrachten waarover hij beschikt:
een vertrouwen, dat het jongste belangrijks succes go-
billijkt heeft. Maar tevens voorzag bij een heftigen
tegenstand en een hardon strijd; en daarom, zoo scherp
en beslissend zijne sommatie, wilde hij de vergezellende
voorwaarden zoo aannemelijk mogelijk maken. Men
verzekert evenwel, dat de oorlogspartij niet eens des
generaals schrijven in handen van den sultan heeft
laten komen ja, dat do dweepzieke hoop dien vorst
geheel van zijn gezag beroofd heeft. De oorlog duurt
du3 voort, en de afloop kan niet twyfelachtig ziju.
Hebben de Nederlanders hun doei bereikt, dan zullen
zij wel niet in de verzoeking geraken om den gods
dienst en de gebruiken des lauds te moeien. Bemoeienis
met die zaken zou trouwens weinig vruchten afwerpen.
Wij mogen dus generaal van Swieten op zijn woord
gelooven, dat de rechten en vrijheden van het volk van
Atsji ongerept zullen blijven, en de nationale instellin
gen des ryk.9 grootendeels gelaten worden zooals zij
waren. De onafhankelijkheid van Atsji heeft den Neder
landers in den weg gestaan, en zij zijn besloten om dio
hinderpaal te doen verdwijnen. Dit zal hun wellicht
meer kosten dan zij verwacht hebben, doch blijkbaar
zullen zij het aangevangen werk niet halverwege laten
steken.
In de oorzaken van den twist verklaart the Times
bij herhaling zich niet te willen verdiepeD. Zij gelij-
ken wel is waar meent hij op die voorwendsels,
die onder zekere omstandigheden tusschen oorlogvoe
renden nimmer ontbrekeD. Doch voegt hij er bij
het aangevoerde door Nederland draagt niettemin genoeg
zaam den stempel van waarschijnlijkheid. Dat de Atsji-
neescbe regeering zich schuldig maakte aan meuschen-
roof en slavenhandel, en dat't handelaren geweld placht
aan te doen, of bescherming weigerde, kunnen we ge
rust aannemen. Zeker is het ook, dat redres goweigerd
werd, en dat met vreemde mogendheden onderhandelin
gen werden aangeknoopt tot het sluiten van tegen Neder
land vijandige allianties. In hoever nu echter de voor
onderstelde bedoelingen van de Nederlandsche regeering
tot dergelijke stappen aanleiding kunnen gegeven heb
ben, wil het blad niet b"slissen.
Eindelijk 'tpunt, waarvan the Times uitging: deger
volgen van 't traktaat van 1872 voor Engeland. De straat
van Malakka wordt voorondersteld beheerscht te worden
door de mogendheid die in Atsji gebiedt en magmeu
't er voor houdendat eene vrijheid aldaar, als uit
den aard van het inlandsche bewind in Atsji voortsproot,
verloren zal wezen. Het geheele onderwerp in den
breede overziende, gelooft the Times, dat 'tvoor alle
partijen beter ware geweest, indien zoowel aan de
Goudkust als op Sumatra de dingeD op den ouden voet
waren geblevendoch dat althans de Nederlanders een
beteren koop hebben gesloten dan de Engeischen. Den
Nederlanders besluit hij zal hun oorlog in Atsji
opleveren wat in hunne oogen een beheerlijke verovering
is. Ons echter, kan onze oorlog in Afrika niets ople
veren. Wij hebben werkelijk, gelijk de heer Disraeli
't zei de, de verplichting tot het ondernemen van eene zeer
lastige campagne in Afrika in ruil ontvangen voor de
opoffering van kostbare commercieele securiteit in een
andere streek van den aardbol.
Kerknieuws.
Omtrent de kerkelijke quaestie te Opheusden wordt
aan de Nieuwe Rotterdamschc courant gemeld, dat de
toestand meer ingewikkeld en gespannen wordt. De
kerk wordt dag en nacht- door gewapenden bewaakt,
daar zij anders, evenals de pastorie, overrompeld zou
worden. Zondag heeft de ringpredikant, die i.i de vaca
ture moest optreden, zijn beurt niet kunnen vervullen.
Het opöiien der kerk zor. tot tooneelen van opschudding
en wanorde aanleiding hebben kunnen geven. Het schijnt
dat men poogt de kerkelijke gemeente los te maken
van het hervormd kerkgenootschap, evenals te Moerdijk,
alle keikverband op te geven en eene geheel vrije ge
meente te stichten, met behoud van pastorie, kerk en
goederen. De pastoralia zijn niet aanzienlijk, hetlands-
traktement bedraagt slechts ƒ250. Mocht de meerder
heid der leden dit plan al begunstigen, een tamelijk sterke
minderheid verzet zich nadrukkelijk. Het is geen slrijd
van verschillende richtingen tegen elkander, nagenoeg
allea zijn rechtzinnig, maar een streven om zich te ont
trekken aan het classicaal, provinciaal en synodaal
kerkbestuur. Volgens geruchten zou de heer Koeken
van Moerdijk de begeerde man zijn.
Marine en leger.
In hot Provinciaal blad van Zeeland n° 15 is opge
nomen eene circulaire van den commissaris des konings
in deze provincie, bevattende een uittreksel uit een brief
van den minister van binnenlandsche zaken, betreffende
het in 't vorige jaar door de militaire-commissarissen in
de verschillende provinciën gebonden onderzoek van de
verlofgangers der militie te land, en de verslagen daar
omtrent door die ambtenaren uitgebracht.
Hoewel op enkele dier verslagen aanmerkingen moes
ten vallen, hebben ze over het algemeen een goeden
indruk gemaakt; vooral de wijze, waarop het onder
zoek heeft plaats gehad, geeft over het geheel reden
tot tevredenheid. Met genoegen is daaruit onder ande
ren ontwaard, dat de burgemeesters in hun ijver om
den geregel den gang van het onderzoek bevorderlijk
te zijn, niet verfl mwen, en tevens dit het toezicht en
geleide der veldwachters ook thans weder tot den
goeden afloop daarvan veel hebben bijgedragen. Hoe
zeer die loffelijke pogingen op hoogen prijs gesteld en
die goede zorgen van groot belang geacht wordeD,
gaat het niet aan, dien maatregel verplichtend te stel
len, c-n zal men zich moeten hepaleQ, het geleide der
veldwachters, zoowel heen als terug, als zeer wensche-
lijk aan te bevolen.
Het heeft de aandacht getrokken, dat door vele
militie commissarissen herhaaldelijk gewaagd wordt van
overtredingen van verlofgangers, van verzuimen van
burgemeesters of van tekortkomingen van de zijde der
