ühtttf.ilflnö.
Eene beslissing vsa de regeering is dringend noodig
in 't belang van de waterschappen, en niet wederom mag
een jaar werkeloos verloopen door de scbnld van het
ge oeentebestuur van Amsterdam. Worden de opgaven
niet verkregen, dan zal met bet werk worden voortge
gaan. Komt inmiddels het antwoord in, dan zal op de
belangen van Amsterdam en op die van handel en
scheepvaart natuurlijk gelei worden. Ten opzichte der
kleine rivieren verwijst de minister naar den provincialen
wetgever en naar den provincialen waterstaat; tot dur
ver is geen aanvraag gedaan, waarop een weigerend
antwoord is gevolgd, dat de banden van het provinciaal
bestuur .zou hebben gebonden. De minister erkent, dat
niettegenstaande de blijvende optimistische beschou
wing over de doorgraving van Holland, bepaalde zeker
heid voor het slagen van dit kanaal niet bestaat, zoodat
hieruit de plicht ontstaat om, ook in 't, belang van het
Noordzce-kanaal, voor bet Noord-Hollandsche kanaal
bij te dragen. Mo°t die zorg zich nu ook uitstrekken
tot de haven van Nieuwediep? Do minister heeft het
punt technisch doen onderzoeken. Het bezwaar ligt
in de houtschepen en zoodra het nieuwe kanaal maar
eenigszina voltooid zal zijn, zullen die schepen zich der
waarts verplaatsen. De minister ontwikkelde de rede
nen waarom geen subsidie aan Waterland meer noodig
is, sedert aan de afscheiding van het kanaal geen be
hoefte bleek. Omtrent de Keulsche vaar t zal de minis
ter gp.sjne de wenken van den heer Rabusenbehartigen.
Bij de afdeeling onderwijs vioeg de beer Hartsen
inwilliging van het verzoek van Amsterdam om bij het
aanhangige wetsontwerp te dier zake te bepalen, dat
de staatscom missiën voor de geneeskundige examens
uit hoogleeraren bij het Athenaeum illustre te Amster
dam worden samengesteld.
De minister antwoordde, dat dit kwalijk kan geschie
den bij een wet, die de samenstelling der commission aan
den konin? opdraagt; maar bij de uitvoering der wet
en ook bij het aangekondigde wetsontwerp op het hooger
onderwijs zou vau de belangstelling der regeering voor
dat Athenaeum blijken.
De heer Vos de Wael bracht bet advies ter sprake,
in Augustus 1872 door den inspecteur van het middel
baar onderwijs in Gelderland uitgebracht aan den raad
van Deventer voor de benoeming van een leeraar aan
de booge.re burgerschool: een advies, dat in den raad
den indruk had gemaakt van uitsluiting van een katho
liek Candida at ter wille van hot geloof. Hij vroeg daar
over inlichting.
De minister geloofde die niet te kunnen geven. Do
bedoeldo inspecteur was sedert, om redenen van gezond
heid, afgetreden en zou zijn bedoeling thans niet meer
willen zr-ggeu. Intusschen merkte de minister op, dat
bet gemeentebestuur van Deventer in bet nevelachtige
advies had berust. Ten slotte gaf hij als zijn beginsel
te kennen, dat bij benoemingen enkel op capiciteit, niet
op geloof meest worden gelet.
Bij de afdeeling nij verheid bad eene korte gedachten-
wisseling tusscben do heeren Tbooft, Viruly en den
minister plaats over de subsicbeering van de onderne
ming te Velp, voor kunstmatige vischteelt.
De minister verklaardo ook nu daartoe niet bereid
te zijn.
Hoofdstuk V werd aangenomen met 30 stemmen
tegen 1, die van den heer Vos de Wael.
Daar de minister van financiën niet tegenwoordig
was, werd daarna overgegaan tot de begrooting van
hootdsluk VIII (oorlog).
De heer Dumbar motiveerde zijn stem tegen de be
grooting door zijne onverzwakte overtuiging, dat de.
grooto uitgaven voor de defensie improductief zijn, doch
geheel afgescheiden van het vei trouwen in dezen minis
ter, van wiens antecedenten bij veel verwachtte.
De heeren Ilnrtsen en Eahusen daarentegen achtten
uitgaven, mits op onze fiuancieele krachten tevens let
tende, voor de defensie des lands niet improductief,
maar daarentegen hoog noodzakelijk. Laatstgenoemde
drong bij den minister op spoed aan in de uitvoering
zijner plannen.
De heeren Dumbar, Slork en Coenen drongen boven
dien aan op de spoedige opheffing der schadelijke
vestingen.
De minister van corlog gaf in zijn antwoord teken
den, dat men den toestand onzer krijgsmacht te land
en ter zee roet te donkere kleuren pleegt af te schil
deren. Wij hadden in 1870, ware 't noodig geweest,
onze neutraliteit zeer goed kunnen verdedigen en aan
de noodige voortvarendheid zon het hem niet ontbreken.
Tegen de begrooting stemde alleen de heer Bumbar,
waarna ook de begrootingea voor Curasao en Suriname
eenparig werden goedgekeurd.
Zitting ven Vrijdag 16 Jacuari.
Per telegraaf.)
Hoofdstuk VII B (financiën) der staatsbegrooting voor
1874 werd aangenomen.
De minister van financiën beloofde, dat indien geen
buitengewone omstandigheden dit verhinderden, hij in
dit jaar de afschaffing van den zeep-accijus zou voor
stellen.
Aan de orde was vervolgens hoofdstuk VI (koloniën).
Door de heeren van Goltstein, Hartsen en Cremers
werd de koffie cultuur besproken.
De heer vrd Goltstein verlangde wettelijke Vr-aarbor-
gen voor bet beboud van die cultuur.
Door de heeren Duijmaer vau Twist en Rahusen
werd do wensch te kennen gegeven tot afscheiding
tusscben de fiaanciën van Nederland en Iodië.
De heeren van Goltstein en Cremers gaven bet ver
langen te kennen, om na den afloop van den krijg in
lichtingen te ontvangen omtrent den oorlog tegen Atsji.
De heer Cremers noemde den oorlog een gevolg van
het in 1870 gesloten tractaat.
Door don heer van R hemen werd vooral aangedrongen op
gematigdheid in d.en vooruitgang in Iudië.
De minister van koloniën verklaarde eïn wettelijke
regeling der koffie cultuur ontijdig te achten.
De overlegging van meer stukken betrekkelijk Atsji
zou in strijd zijn met het belang van ons land.
De beraadslagingen zullen in een heden avond te
houden vergadering worden voortgezet.
tweede kameb.
Per telegraaf
Vau de regeering is ingekomen een wetsontwerp tof
reeeling van het. hooger onderwijs.
Daarin worden de hoofdgedachten der wetsontwerpen
van 1868 en 1869 gehandhaafd.
De drie hoogescholen blijven bestaan. De theologi
sche faculteiten worden opgeheven. Daarentegen wordt
eene faculteit voor godsdienstwetenschappen ingevoerd.
Voor de Nederlp.ndsche hervormde kerk wordt een
eigen kweekschool opgericht, waaraan een gelijk bedrag
wordt toegekend als thans de theologische faculteit kost.
De gymnasiën blijven inrichtingen van hooger onderwijs.
Athenea worden evenzeer als bijzondere inrichtingen
van hooger onderwijs beschouwd, en zullen worden
erkend door mededeeling van hare statuten.
Algemeen overzicht.
Er wordt in do laatste dagen door verschillende
officieuse en onafhankelijke bladen zooveel van vrede
gesproken, dat het officieele Europa zelf in den alge-
meenen toestand weinig vertrouwen schijnt te stellen,
althans eene geruststelling der gemoederen noodig oor
deelt. Hoewel voor het oogenblik het gevaar voor het
uitbarsten van een corlog nog niet zeer nabij schijnt,
ontbreekt het tcch in Europa niet aan lichtontvlambare
stoffen, die bij de geringste wrijving de vlammen hoog
kunnen doen cpstijgeD. Zoowel de Fransche als de
Italiaansche regeering acht het noodig om langs officicusen
weg de geruchten omtrent diplomatieke verwikkelingen
tusscben beide landen tegen te spreken. Aan de Parij-
sche beurs was vóór eenige dagen het g.rucht verspreid,
dat Italië de terugroeping van het Fransche schip
Oréncque op de reede van Ci/ita-Vecchia geëischt zou
hebben. De te Rome verscbijuende Italië spreekt dit
gerucht tegen en tevens een ander, volgens hetwelk
twee Italiaanscbe officieren, die als werklieden vermomd
in do geweer-fabriek to St. Etienne in dienst getreden
zouden zijn, door de Fransche politie over de grenzen
gezet waren.
Van Fransche zijde wordt door ds officieuse Agence
Havas omtrent de verschillende geruchten van de
gespannen verhoudingen tusscben Frankrijk en Italië
eu Duitschland gezegd„Wij kunnen slechts herhalen
dat de bui teniae dsohe politiek der regeering eene uit
sluitend vredelievende politiek is. De regeering weet
dat het land den vrede wil en dien noodig heeft. Men
ban er dus van verzekerd zijn, dat. zij niets zal doen
waardoor die vrede, dien- zij in stand houden wil en
die noodzakelijk in stand gehouden moet worden, in
gevaar gebracht kon worden. Zoo zijn. de raeeningen
van het geheels kabinet." Intusschen slaat het officieuse
orgaan van von Bismarck ecu toon aan, waaruit men
zou mogen afleiden dat de vredelievende bedoelingen
der Fransche regeering r iet voor iedereen zoo duidelijk
uit hare handelingen op te maken zijn. Bismarck althans
schijnt eene waarschuwing aan het adres der Fransche
regeering noodig te oordeelen, om haar tot bijzondere
voorzichtigheid aan te sporen. Hot officieuse orgaan
verklaart dat er geen tegenstrijdigheid beslaat tusscben
zuiver Duitscbe en zuiver Fransche belangenhet voor
uitzicht ep een duurzamen vrede hangt echter af van
de wijze waarop Frankrijk tea aanzien van bet ultra-
montanism3 zal bandelen: dat vooruitzicht zou verloren
gaan zoo de Fransche politiek zich dienstbaar maakte
aan de doeleinden van het pauselijk gezag.
Geheel zuiver ia do dampkring zeker niet, c-n ook
zonder eenige aanleiding zou deze brutale waarschu
wing door von Bismarck niet gedaan zijn. Zooveel
althans blijkt uit eeo en ander opnieuw, dat do paus
met zijne aar-spraken de brandende lont is, die do
ontvlambare stoffen welke in Europa opgestapeld liggen
telkens dreigt vlam te doen vatten. Opmerkelijk is het
dat met deze kleine woelingen in de diplomatieke wereld
de in ons oog voor den modernen staat weinig belangrijke
twist samenvalt of Pius IX inderdaad wijzigingen bracht
in de kanor.icke regelen, die bij de benoeming van
e?n paus gevolgd behooren te worden. Door de Köl-
nische Zeitung i; aan den vooravond der algemeeue ver
kiezingen een pauselijke bul van Mei 1873 openbaar
gemaakt, waarbij het kardinaals-college voor de vol
gende pauskeuze van de inachtneming van enkelen
dezer regelen ontheven wordt. Over de echtheid van
dit stuk wordt tusscben de Duitsche regeeringsgezinde
bladen en de clericale organen in alle landen gekibbeld,
eea op zich zelf voorzeker vrij onschuldig genoegen;
maar wat erger is, volgens het officieuse Correspondenz-
Bureau zou Oostenrijk in overleg met Duitschland en
Italië aan het Vaticaan hebben te kennen gegeven,
dat het een niet volgens de gewone regelen benoemde
paus niet erkennen zou. Het is bijna onbegrijpelijk
hoe staatslieden, die blijkens hnnoen strijd met
Rome zoo naijverig zijn op het gezag van den staat,
zoo blind kunnen wezen in de keuze hunner midde
len. De invloed der ultramoutanen kan er slechts bij
winnen, wanneer de staat hun overal den voet
dwars zet, en bovendien is de zegepraal van den staat
over een obstinaten paus veel waarschijnlijker dan waa
neer de staat in schikkingen treedt met een schijnbaar
volgzaam hoofd der katholieke kerk. Ia het laatste
geval verwart de staat zich opnieuw in de banden, die
vroeg of laat toch weder verbroken moeten worden.
Het moderne staatsbegrip is niet overeen te brengen
met de beginselen der katholieke kerk; eene scheiding
is en blijft onvermijdelijk.
Van 383 verkiezingen voor den Duitscheo rijksdag
zijn de resultaten van 360 officieel bekend gemaakt.
Daarvan moet op 36 plaatsen herstemming plaats heb
ben, terwijl de nieuwgekozene leden in de volgende
verhouding over de verschillende parlementaire groepen
verdeeld worden: nation aal-liberal en 130, clericalen 83,
Foitschritlspartei 35, Duitsche rijkspartij 30, conserva
tieven 17, liberale rijkspartij 8, Poleii 11, sociaal
democraten 6, partieularistöfl 2Wurtembergscbe volks
partij en Denen elk 1. In de herstemming komen 24
nationaal-liberalen, 17 conservatieven, 11 clericalen, 8
van de Fortschrillsparlei8 sociaal-democraten, 2 dor
Duitsche rijkspartij1 Deen en 1 particularism
In de Fransche kamer kwam gistereD niets belang
rijks voor. Zij besteedde hare gansche zitting aan de
discussie over een amendement op de maire-wet van den
heer Millaud, dat jaist bet tegenovergestelde beginsel
behelsde als dat waarop het ontwerp gebasesrd is. Dat
het verworpen werd is niet meer dan natuurlijk.
Overeenkomstig baar beginsel heeft de regeering weder
twee aanvullingsverkiezicgen in de departementen Pas
de Calais en Haute Saöae tegen 8 Februari uilgeschre
ven, den juisten datum, waarop de wettelijke termijn
van 6 maanden, binnen welken de nieuwe verkiezing
moet plaats hebben, voor het eerste departement ver
streken was.
Een telegram uit Oran brengt, eenige bjzocderhedon
omtrent de aankomst der Numancia en de maatregelen
welke door de Fransche autoriteiten genomen werden.
Het schip verscheen onder Fransche vlagen stelde zich
uit naam van generaal Contreras,; Galvez en de revolu
tionaire junta ónder de bescherming van Frankrijk. De
militaire gouverneur liet de kust onmiddellijk door
1800 man bezetten om een debarkement te verhinderen,
terwijl de havenmeester zich in een met matrozen ba-
mande sloep naar de Numancia begat en de machine
onklaar liet maken, om te beletten dat het schip weder
zoe zou kiezen. De regeering zond daarop bevel het
schip te ontwapenen en de opvarenden zonder onder
scheid te interneeren. De officieren weigerden echter van
boord te gaan, wanneer hunne degens hun niet. gelaten
werden de gouverneur zond daarop 3 compagniën zoua-
ven aan boord om zijne beve'en te deen £.'rwuïaa£en-
Het embarkement had daarop geregeld plaats. Inmid
dels kwam de Mendez Nunez, eveneens met insurgenten
aan boord, te Oran aan, spoedig gevolgd door eenige
schepen van het Spaansch eskader onder bevel van ad
miraal Chicarro. Men gelooft dat de schepen spoedig
aan het Spaansche gouvernement teraggegevea en do
vluchtelingen geïaterneerd zullen worden, met uitzondering
echter van allen, die eene straf voor een misdrijf in de
gevangenissen of het bagno te Carthagenaondergingen,
die onmiddellijk zullen worden uitgeleverd.
Ook te Barcelona is da opstand geheel gedempt,
waarmede men gelooft dat voorloopig althans een einde
gemaakt is aan de woelingen der federalisten en com
munisten.
Laatste berichten.
Gent 16 Januari.
De clericale Bien public leidt uit een artikel in het
Journal de Bruxelles at, dat de gezant van het Duitsche
rijk het leedwezen zijuer regeering heeft uitgesproken
over de taal van de Belgische clericale pers ten opzichte
van Duitschland, Zwitserland en Italië. Het blad brengt
het antwoord in herinnering, dat de graaf Vilain XIV
vroeger in gelijksoortige omstandigheden aan het
Fransche keizerrijk gaf: Nooit!
£>rctijömgm.
Gisteren arriveerde met schade aan den voorsteven
en met verlies van kluiverboom ter reede van Vlissin-
gen het barkschip Sasauna Elizabeth, gezagvoerder
van der Bordenin ballast van Nieuwediep naar Pen-
sacola, na den 13en op de hoogte van Dungeness in
aanvaring te zijn geweest met de Nederlandsche schooner
Rollo, gezagvoerder Verhagen, met suiker van Rotter
dam naar Jersey, welks gansche equipage aan boord
van de Susanna Elisabeth overgesprongen is.
