MIDDELBURGSCHE
C O U K A N T.
F 308.
laandag
29 December.
1873.
Dit. blad verschijnt dagelijks met uitzondering van den Zondag, den 26a Paasch- en Pinksterdag en een der Kerstdagen.
X>e prijs per 3/m., franco is f8.50.
Middelburg 27 December.
Als candidaat voor het lidmaatschap van de tweede
kamer der staten-generaal in het kiesdistrict Breda,
wordt door de katholieke kiesvereeuiging in het hoofd
kiesdistrict Breda aanbevolen de heer inr. A. F. X.
Luybec.
Door m'. J. W. Staats Evers, advocaat te Arnhem,
is vergnnDing gevraagd aan gedeputeerde staten van
Limburg, om concessie tot ontginning van steenkolen
en andere delfstoffen in de gemeenten Heerlen en Voe-
rendaal.
Bij de behandeling van de staatsbegrooting voor 1874
in de tweede kamer werd door de voorstanders van het
bijzonder onderwijs geklaagd over de weelderige inrich
ting van het openbaar onderwijs, over de hooge trak
tementen en de prachtige onderwijzerswoniagen. Toen
stond de heer Moens op en verklaarde: „Al waren er
nog veel meer dan tegenwoordig, die zeggea dat het
onderwijs goed is iDgeriebt en dat het al zoo hoog
wordt opgedreven, dan zeg ik: gij kent den toestand
niet; zoowel voor de openbare als voor de bijzondere
school is het een onwaarheid."
Daarop schetste hij den toestand zooals hg dien uit
eigen ondervinding had leeren kennen: scholen waar
van 8 tot 130 kinderen eeoige uren lang van èen per
soon onderwijs ontvangenovergang der kinderen naar een
andere klasse zonder voldoende voorbereid te zijn, om op
dezelfde wijze door éen onderwijzer te worden onderwe
zen; schoolverzuim, enz. „En vandaar komt het dat
men onder onzen arbeidenden en landbouwenden stand,
onder onze kleine burgerij zooveel bekrompenheid en
onwetendheid, neen! dat zou ik hun nog ten goede
houden zooveel onbeholpenheid waarneemt, waar het
de beoordeeling geldt van de eenvoudigste vragen van
het dagelijksch leveD, zooveel ongeschiktheid om te vol
doen aan de eenvoudigste voorwaarden tot verbetering
van hun lot.
„Mag die toestand blijven, als wij weten dat er iets
aan gedaan kan worden?"
Maar wat moet er dan gedaan worden vraagt Het
Vaderland. Ook op die vraag zegt het blijft de
heer Moens het antwoord niet schuldig. De wet op het
lager onderwijs moet worden gewijzigd. Tot vóór wei
nige jaren kon dat woord niet worden uitgesproken zon
der van liberale zijde een geduchten storm op te roe
pen. De wet van 1857 was voor het liberale Nederland
een heiligdom, het werd ais een axioma aangenomen,
dat ieder die herziening van die wet wilde een tegen
stander was der neutrale schoolterwilie van het hoofd
beginsel moest men alle gebreken der wet over het
hooid zien. liet aantal voorstanders der neutrale school
is thans niet verminderd, maar zij vertrouwen er op, dat
de meerderheid der motie reeds zoo aan die school
gehecht is, dat elke poging om tegelijk met de gebre
ken der wet tevens het hoofdbeginsel nit de wet weg
te nemen schipbreuk zou lijden. Daarenboven beginnen
zij meer en meer in te zien dat ons volksonderwijs niet
alleen neutraal, maar en wel in de eerste plaats
voldoend, ja meer dan voldoend, uitstekend dient te
zijn. Het onderwijs, dat de wet van 1857 voorschrijft,
kan niet voldoend zijn. Een gemeenteraad, die voor
iedere 100 leerlingen maar éen hulponderwijzer aanstelt
voldoet aan het voorschrift der wet, maar zorgt niet
voor voldoend onderwijs. Een gemeenteraad, die een
hoofdonderwijzer f 400 traktement geeft, houdt zich
aan de wet, maar werkt mede om het peil van het on
derwijs steeds lager te doen zinken. Dit is in strijd
met de grondwet.
Zal het onderwijs goed zijn, dan is het een eerste ver-
eischte dat de onderwijzers met de kinderen afzonder
lijk kunnen omgaan; zij moeten telkens en veel met
hen kunnen praten; er moet gelegenheid zijn om hnn
vragen te stelleD en naar hunne antwoorden te hooren.
Ook op het hart en de vorming van het karakter der
kleinen moet de onderwijzer invloed kunnen uitoefenen.
Bij den beataandeo toestand is dat echter niet mogelijk.
Sommige schoolautoriteiten bewerendat, althans ten
platten lande, slechts 25 percent van hen die de school
verlaten vlug kunnen lezen. Ed dan is de vraag nog
of zij „het gelezene verstaan". In vele scholen wordt
daaraan zoo goed als niet gedacht. Vele onderwijzers
schijnen nog te meenen dat de ontwikkeling van het
hoofd van zelf wel komt als eerst maar de kleine her
sentjes zijn opgepropt met allerlei deelen en onderdee-
len van kennis. Lange verzen worden opgedreund,
zonder dat de onderwijzer zich overtuigt of er iets van
begrepen wordt; moeilyke sommen worden volgens
den regel van driëen en andere machinaal van buiten
geleerde regels opgelostzonder dat de rekenaar er
iets van begrijpt, waarom bij zoo en niet anders een
goede uitkomst verkrijgt. Wat een contrast met die
scholenwaar de onderwijzer begrijpt dat bet multurn,
niet het multa de hoofdzaak is en waar geen klassen
van 100 of meer leerlingen den paedagoog verhinderen
zich met vracht aan zijn verheven taak te wij den! Zoo
opgevat, maar ook zóo alleen kan het lager onderwijs
aan zijn roeping beantwoorden en kunnen wij jongens
krijgen geschikt om op de middelbare Bchool te worden
toegelaten of het herhalingsonderwijs te volgen. Wij
mogen niet tovreden zijn voordat zulke resultaten ver
kregen zijnmaar daartoe zal veel noodig wezenhet
onderwijzend personeel zal op de moeste scholen ver
dubbeld moeten worden; het bedrag vo.r onderwijzers
traktementen zal met millioenen moeten'worden verhoogd;
voor do opleiding der onderwijzers zal veel meer moeten
worden gedaan; hot schooltoezicht dient te worden
verbeterd.
Maar ook al neemt men alle leemten en gebreken
weg dan zal men nog niet op eens de volmaaktheid
bereiken. De vruchten zuilen eerstlangzamerhand
komen. Honderden onderwijzersdie thans gewoon zijn
aan SO of 100 leerlingen machinaal onderwijs te geven,
zullen met 30 of 40, die zij ieder meer in 't bijzonder
moeten bezighouden, niet op hun gemak zijn. Ook in
de behoefte aan onderwijzers zal zoo spoedig niet voor
zien zijn. Maar dat alles moet voor de regeering een prik
kel te meer zijn om terstond de hand aan den ploeg te
sLan. Elk jaar, dat men wacht, is niet slechts éen,
maar meerdere jaren achteruit. Hoe langer men uitstelt,
des te moeilijker zal de genezing zijn.
KERK METJWS.
Bedankt voor het beroep tot predikant bij de Neder-
duitsche hervormde gemeente te 's Gravenhago door den
heer D. P. M. Huet, predi cant te Dirksland.
Aangenomen het beroep tot predikant bij de Neöer-
duitsche hervormde gemeente te Rotterdam door den
heer G, J. Vos Fiz., te Katwijk aan Zee.
KOLONIËN".
In ons nommer van jl. Donderdag deelden wij uit
de Indische bladen de samenstelling van den staf der
expeditionaire troepen naar Atsji mede. In de Staats
courant van heden is opgenomen een overzicht van de
geheele sterkte der troepenmacht. Daaruit blijkt dat
in het eerste bericht ten onrechte als chef van den
staf der derde brigade is opgegeven de kapitein der
infanterie J. J. W. E. Verstege, hetgeen moest zijnde
kapitein der infanterie W. Pordon.
Voorts ontleenen wij aan genoemd overzicht het vol
gende
De infanterie bestaat uit 233 officieren en 6354
minderen.
Cavalerie. Kommandaut: de ritmeester F. K. T
van Woelderen. Zij bestaat uit 4 officieren, 75 min
deren, 4 officierspaarden en 60 rijkspaarden.
Artillerie. Kommandant: de luitenant-kolonel H. G.
Bouwmeester; adjudant: de 2C luitenant J. H. van Holst
Pellekaan. Zij bestaat uit 28 officieren, 656 minderen,
16 officierspaarden, 178 rijkspaarden en 74 vuurmonden.
Genie. Chef, tevens kommandant van de twee com-
pagniën sappeurs en mineurs: de majoor G. E. V. L.
van Zuijlen; adjudant: de le luitenant W. F.Braan.
Het totaal bedraagt 17 officieren, 306 minderen en 250
inlanders (vrijwilligers).
Topographische dienst. Deze staat ouder on
middellijk bevel van den chef van den staf, wat zijne
werkzaamheden betreft. Chefde kapitein F. von Bil-
loseck.
Geneeskundige dienst. Chef: de dirigeerend
officier van gezondheid 2e klasse J. R. Hessig. Deze
dienst bestaat nit 34 officieren van gezondheid, 1 offi
cier van gezondheid der marine, 6 apothekers, 2 paar
denartsen, 4 schrijvers en 308 manschappen hospitaal-
personeel.
Administratie. Chef: de onderintendant leklasse
J. Hofstede. Toegevoegd de onderintendaut le klasse
F. J. D. Noordhoek liegtals sous-chef. In het ge
heel bestaat zij uit 27 officieren van administratie, 1
officier van administratie der marine en 52 minderen.
Koeliedienst. Dezs dienst bestaat uit 3 officiereu
der infanterie, 75 minderen en 3280 dwangarbeiders.
Postdienst. Directeurde commies 1° klasse A. J. II.
Paijen. Postcommiezenle brigade de commies 2C klasse
W. II. II. Snell, 2e brigade de commies 2e klasse L. J.
BerlijD, en 3e brigade de commies le klasse A. J. H.
Paijen.
Het totaal der troepenmacht bedraagt 339 officieren
8156 miuderen, 33 civiel personeel, 1037 bedienden,
77 officiers- en 238 rijkspaarden, alsmede 3280 dwang
arbeiders en 243 vrouwen.
Uit Nederlandsch lndië zijn weder berichten ont
vangen, thans loopende tot den 22en November jl.
Omtrent de cholera wordt gemelddat die ziekte te
Batavia nog blijft heerschen, doch in betrekkelijk
geringe male. De omvang der ziekte is niet toegenomen.
Ook op andere plaatsen in den Archipel vertoont zij
zich, maar heeft nergens een dreigend karakter aan
genomen.
GEMENGDE BISEICHTEN".
Naar men mededeelt, is een paar dagen geleden aan
het ministerie van binnenlandsche zaken bezorgd, om
in het (later op te richten) museum van vaderlandsche
kunst en oudbeden geplaatst te worden, een uit Venlo
afkomstig kanon uit de veertiende eeuw. De staat moet
die antiquiteit voor acht gulden gekocht hebben. Vciderl.
Gepasseerdo week kwam te Utrecht een schip
met Fransche en Ecgelsche appelen (van het eiland
Yerseyj aanwelke te Rotterdam uit zeeschepen over
geladen warea. Thans worden van de Franschewaar
van de qualiteit de Nederlandsche appelen verre over
treft, verscheiden hectoliters in vaten gekuipt naar Eoge
land verzonden. Dit heeft tengevolge, dat er geen Ne
derlandsche appelen uit Utrecht verzonden worden. Sedert
een paar dagen worden ook deze appelen in het klein
voor veel lager prijs dan de Nederlandsche verkocht.
Men schrijft uit Boscoop van 25 December: Na
afloop der godsdienstoefening van de hervormde gemeente
alhier, van heden avond, werd namens kerkvoogden
bekend gemaakt dat voor den dienst op den volgen
den ochtend het luiden der klok niet zou geschieden,
daar dit aan kerkvoogden verboden was, en dat om
dezelfde roden vóór den aanvang van den dienst van
heden avond dit niet had plaats gehad. Tot ophelde
ring van deze zaak dient,"dat ongeveer een jaar gele
den door den gemeenteraad een besluit is genomen,
waarbij het gebruik der klok aan de verschillende
kerkgenootschappen is toegestaan en geregeld, en wel
aldus: dat de klok zal mogen geluid worden des Zon
dags op bepaalde uien cn zoo ook voor den avond
godsdienst in den winter op Woensdag. Van het luiden
op feestdagen ia dus in dit besluit niets bepaald. De
hervormde gemeente, die altijd het gebruik der klok
had, heelt niet nagelaten tegen deze regeling hare be
zwaren in te brengen, doch de raad meende het besluit
te moeten handhaven. Evenwel werd de klok altijd op
feestdagen geluid en had dit heden ochtend ook nog
plaats, tot dit heden avond door dm burgemeester is
belet geworden.
