sal het proces niet vóór den 1S£U October een aanvang
kunnen nemen.
Spanje. De ministerraad hoeft besloten, om d e
stoffelijke overblijfselen van don Salustiano de Olozaga
vroeger Spaansch gezant te Parijs, naar Spanje over
te brengen en in het Pantheon van beroemde mannen
bij te zetten, althans wanneer het testament van den
overledene gcene bepalingen bevat, welke de uitvoering
van dit besluit beletten. De Spaansche staatsman wer d
in den aanvang dezer week met groote eerbewijzen
en met militair geleide als drager van het komman-
deurskrui8 van het legioen van eer te Parijs begraven.
Don Juan de Bourbon heeft, naar uit Pampeluna
geschreven wordtSpanje voor goed verlaten en her
haaldelijk zijne teleurstelling te kennen gegeven over
de geringe vooruitzichten van het Carlisme in Spanje.
Een voortzetten van den oorlog zonder eenige kans
van slagen acht hij daarom een misdaad. De lm
parcial meldt, dat de onderhandelingen over een voor
schot van 500 millioen realen aan de regeering onder
waarborg van de Rio-Tinto-mijnen te Londen metgun-
stigen uitslag bekroond zijn. G-eneraal Geballosdie
generaal Martinez Camposa)s bevelhebber der belegeriDgs-
troepeu voor Carthagena opvolgt, is Dinsdag te la Palma
aangekomen, vergezeld van twee compagniën infanterie,
twee Krupp-kanonnen en een detachement artilleristen.
Hij hoopt binnen 8 dageu in het bezit te zijn van zijn
volledige aitillerie-trein. De genie is er in geslaagd om
tegenover fort Atayor den berg Rodan te versterken en
met zwaar geschut te beplanten. Sedert het optreden
van Castelar zijn reeds drie doodvonnissen voltrokken
twee soldaten, die te Barcelona een officier zwaar wond
den en een deserteur te Vittoriazijn als de eerste offers
van de strenge toepassing der krijgswet gevallen. Men
verzekert van alle zijden dat de discipline in het leger
zichtbaar terugkeert.
ütcttödrorrli
EEN" BEZOEK AAN UTAH,
De reis met de Pacific-baan van Omaha aan den Mis
souri naar het gebied van het Zoutmeerduurde twee
en een halven dag, en van Omaha tot Wasatch, onge
veer vijftig Engelsche mijlen van het Zoutmeer gelegen,
was zij even eentonig als een tocht over den oceaan,
waar slechts het gezicht van een eiland en een schip
eenige afwisseling verschaft. Behalve door zijne lengte
levert de Pacific-baan een bewijs voor den triomf van
den menschelijken geest daardoor, dat hij van een
niveau van 900 voet boven de oppervlakte der zee aan
den Missouri tot een hoogte van 8000 voet klimt, zon
der dat men er iets van merkt.
Met hoeveel moeite de weg van het bergplateau der
Rocky Mountains, die dwars door den Wasatch-keten
300 voet daalt, is aangelegd, getuigen de gespleten
wanden van den Echo- en Weber Canon. Hier ver-
eenigt zich de spoorweg met alle andere wegen waar
langs niet alleen de eerste goudzoekers naar het nieuw
ontdekte Eldorado togen, maar langs welke ook Brig
ham Young zijn eerste volgelingen naar het beloofde
land geleidde.
Weldra is het Zoutmeer bereikt. Een verhevenheid
van den bodem houdt het nog voor het oog van den
reiziger verborgen, doch spoedig bevindt hij zich op
het hoogste punt, en vóór hem ligt de meest wonder
volle waterspiegel, dien ooit zijn oogen hebben aanschouwd,
besloten tusschen twee cirkels van de schoonste bergen,
en zoo helder en blauw als ware de hemel zelf ter aar de
gevallen.
Men verzekert dat het groote Zoutmeer vroeger het
reusachtige binnenbekken waarin het ligt geheel heeft
gevuld, en men kan aan de bergen nog duidelijk zien hoe
hoog vroeger zijn water heeft gestaan. De strook lands, die
den waterspiegel van deze bergen scheidt, is aan de noord
zijde van het meer niet breeder dan van twee tot
vier kilometers, doch aan de zuidoostzijde strekt het dal
zich als een uitgestrekte bergvlakte ver uit, die door
kleine riviertjes wordt doorsneden, welke allen in het
Zoutmeer uitloopen, hetwelk de Mormonen „de Jor-
daan" noemen. Herinnert deze naam aan het oude land
der Israëlieten, de Mormonen hebben het land, waar
zij zich hebben gevestigd, inderdaad in een Kanaan
herschapen. Zij hebben in twintig jaren een wildernis
in een tain hervormd. Het is verbazingwekkend te zien,
wat de wil van éen man en de handenarbeid van eenige
duizenden hier heeft tot stand gebrachtDe steenen
waarmede de bodem bedekt was hebben zij uit den
grond weggevoerd en zijn sluimerende groeikracht
opgewekt. De bronnen, die bij honderden uit bet ge
bergte nederstroomden, hebben zij zich ten nutte gemaakt
voor een uitmuntend stelsel van waterleiding, waardoor
de landen worden bevochtigd, en hier, waar vroeger geen
enkelen boom groeide, ziet men thans in den herfst vrucht-
boomen die bijna bezwijken onder hun kostbaren last, ter
wijl de akkers met een rijken oogst beladen zijn. Met ver
bazing wandelt de vreemdeling door de dorpen en
steden die hier zijn aangelegd en hij vraagt zich af:
„Hoe is het mogelijk, dat godsdienstige waanzin, dat
despotieke overheerscbing van den geest gepaard kan
gaan met zulk een krachtige werkzaamheid en met
zulke ondernemingen in het belang der beschaving en
ontwikkeling tot stand gebracht?" Het raadsel lost
zich eerst op als hij zich in het hart van deze wereld,
in Salt Lake City, bevindt.
Hoe voorbarig heeft men al niet over Brigham Young
den staf gebroken, aan wat oordeelvellingen heeft
deze man met zijn 22 vrouwen en 68 kinderen al niet
bloot gestaan, en hoe weinig wist men van hem.' Welk
een tegenstrijdigheid: in deze bergen werd hij als een
vorst en vader geëerd, terwijl hij daar buiten bijna
algemeen werd veroordeeld en verfoeid. Wil men een
oordeel over hem uitsprekendan begeve men zich eerst
naar Utah, men wandele door die schoone, zindelijke,
ruime, door kristalheldere beekjes doorstroomde stad,
met haar schaduwrijke straten, en tnsschen vrucht-
boomen halt verscholen woningenhaar druk verkeer
en bloeiende ondernemingen; men ademe slechts gedu
rende een week die atmosfeer van kalme vlijt, voorbeel
dige orde en welvarendheid in, die dezegeheeiestreek
vervult en spreke dan een oordeel uit over den man,
die dit alles in het leven riep.
Het is gemakkelijker om Brigham Young's geschie
denis te leveren, dan om zijne persoonlijkheid te schet
sen, want zijne geschiedenis is die van bet Mormonisme
der laatste dertig jaren, en deze is algemeen bekend,
doch „den president" te schilderen is haast onmogelijk.
Zijn gelaat is leelijk en roodmaar het heeft een vorm
dien men nooit vergeet. Het in de breedte en lengte
gelijkmatige voorhoofd verbergt bijna geheel de daar
onder liggende kleine heldergroene oogenhet beheerscht
het geheeie bovenste gedeelte van het gelaat, evenals
de breede lippen en de sterk vooruitspringende kin het
onderste gedeelte. Die kin heeft iets afstootends, om
niet te zeggen schrikwekkends. De hals die deze door
lichtgrijs haar en baard omgeven kop draagtis schoon
gevormd; het is een nek geschikt om zware lasten te
torschen en ieder juk te verbreken. De geheeie gestalte
is kort ineengedrongen en levert een beeld van onge
wone energie en pbysieke kracht. De verschijning van
Brigham Young draagt den stempel van den grootsten
eenvoud; hij is het beeld van een landman, van
een boer, en tevens van een gebieder, een patriarch.
Welwillendheid en toch vastberadenheid vereenigen zich
om iedere bewegiög, ieder woord beteekenisvolkarak
teristiek en indrukwekkend te maken. Zijo taal is die
van een eenvoudig manen niet vrij van zalving. Hij
spreekt met afgemeten kalmte, doch de hoorder merkt
terstond, dat deze man gewoon is, dat ieder van zijn
woorden, al worden zij ook nog zoo kalm uitgesproken,
nauwkeurig worden overwogen en gewogen. Slechts
een oogenblik is hij wel eens driftigdoch terstond
herneemt hij weder zijne zelf beheersching. De personen
uit zijne omgeving behandelen hem eerbiedig, doch niet
onderdanig, en gaan volstrekt niet ceremonieel met he m
om. Men ziet dat hij onder getrouwen leeften zoowel
door zijn bewonderenswaardig stelsel van kerkelijke
spioneering als door zijue reizen in zijn gebied, is hij
met de meest intieme toestanden en betrekkingen van
ieder gezin bekend, terwijl hij, wat hemzelven betieft,
ook zijne handelingen niet geheim tracht te houden.
Hij is thans twee en zeventig jaren en heeft het grootste
gedeelte vaQ zijne waardigheden nedergelegd; de hoogste
kerkelijke betrekking heeft hij echter behouden.
Daar men Brigham Young gaarne den paus der
Mormonen noemtmag men zijn stad ook wel het Rome
der Mormonen doopen. Zij is regelmatig gebouwd.
De straten die haar in de lengte doorsnijden loopen van
het noorden naar het zuiden en worden in rechte hoe-
ken op gelijke afstanden door dwarsstraten gesneden.
Niemand zal het een fraaie stad noemen, maar men
moet haar beschouwen uit het oogpunt van haar ont
staan op die plaats. Men heeft Chicago de stad der
tuinen genoemd; wat zal men dan van Salt Lake City
zeggen? A's men hier, in die breede straten, op en
neer wandelt, weet men inderdaad niet of men tusschen
huizen gaat die tuinen hebben, dan wel of dit alles
slechts een aaneenschakeling van schoone gaarden is,
die door rechthoekige wegen worden doorsneden en
tusschen wier groen de huizen liefelijk uitkomen. En
welke gaarden! De fijnste vruchtboomen tieren hier
door de zorg van uitmuntende kweekers even welig
alsof zij zich in hun moederland bevonden. Zelfs de
druif rijpt aan de welbeschutte spalièreen de beste
groenten groeien voordeelig op den goed besproeiden
bodemin allerlei kleuren schenken de schoonste bloe
men een liefelijke afwisseling aan het donkere groen.
„De president heeft schaduw en regen gemaakt" zeg
gen de inwoners der stad op de beplantingen wijzend
en, hoewel deze nog niet volwassen zijn, oefenen zij
inderdaad reeds haar invloed op het klimaat uit. De
met boomen beplante wegen zijn goed aangelegdge
nivelleerd en met fijngestampt gruis bedekt; de rijweg
ia van het voetpad gescheiden door zacht murmelend,
kristalhelder beekje, en dit is een der grootste aantrek
kelijkheden en eigenaardigheden der Mormonenstad,
want daardoor zijn de straten altijd helder en frisch;
het zacht gemurmeldat vooral des avonds van alle
zijden hoorbaar is, oefent een wondervolle tooverkracht
uit en stemt tot kalmte en rnst.
Van grootsche of schoone gebouwen is in Salt Lake
City geen sprake. De Mormonen hebben daarvoor geen
smaak; daarvoor zijn zij te praktisch en bescheiden. Zij
zijn echter zeer trotsch op hun open bare gebouwen waarvan
bet Temple block het voornaamste is. Dit is een geheeie
wijk in het midden der stad welke door een muur wordt
omgeven, waarin zich groote poorten bevinden. In den
zuidwesthoek van dit terrein staat de oude tabernakel
met haar koepeldak, waarin des Zondags dienst wordt
gehoudendie zeer eenvoudig is. De vrouwen zitten van
de mannen gescheiden in het midden van het ruim van
vertegenwoordigsters der polygamie in Oosterschen zin
hebben zij niets, maar evenmin gelijken zij op marte
laressen of vrouwen die stil haar lijden dragen. Zij
maken veeleer den indruk van kleinsteedsche, men zou
zelfs zeggen van plattelands-vrouwendan van onge
lukkige verdrukten en kruisdraagsters. Goeden smaak
en éléganceaangeboren eigenschappen der Amerikaan-
sche vrouwen, missen zij geheel, maar het ontbreekt
haar niet aan bonte kleuren en den goeden wil om zich
op te tooien. Ook op haar bals en landelijke partijen
amuseeren zij zich naar hartelusten krimpen volstrekt
niet ineen als een vreemdeling haar een blik toewerpt,
die door nieuwsgierigheid alleen niet wordt gerecht
vaardigd. Vrouwelijke schoouheid is aan het Zout
meer nog niet geacclimatiseerdhoewel er geen gebrek
is aan roode wangen, vroolijke oogen en flinke gestalten.
Schoonheid is niet alleen aangeboren, zij moet ook
gekweekt worden, en daartoe hebben de Mormoonsche
vrouwen geen tijd; zij moeten arbeiden, niet alleen in
keuken en huismaar ook in deu tuin en op het veld.
Hoe de Mormoonsche vrouwen de instelling der poly
gamie opnemen? Deze vraag ligt evenzeer voor de
hand als zij door hen, die niet tot de Mormonen be-
hoorenmoeilijk kan worden beantwoord. Men moet
echter daarbij niet uit het oog verliezen, dat de poly
gamie voor de heiligen van het Zoutmeer een zuiver
godsdienstige instelling isen dat evenals in alle andere
secten waar de vrouwen het slachtoffer zijn van haar
geloof, ook bij hen de vrouwen in geloofsijver den
mannen niets toegevendaarbij komt nog de macht der
opvoeding en der gewoonte. Zoolang de staat der
Mormonen, vóór de opening van de Pacific-baanbijna
geheel van de overige wereld was afgesloten, werkten
deze beide factoren met den geloofsij ver krachtig samen
om de Mormoonsche vrouwen geduldig een juk te doen
dragen, dat in de oogen van de buitenwereld vernede
rend is. Hoewel thans onder de bescherming van de
wetten der Vereenigde 6taten, verzetten de vrouwen
er zich zeer zelden tegenen de regeering van die
staten heeft de polygamie te Utah ook niet kunnen on*
derdrukken; evenwel hebben slechts weinig mannen
meer dan éene vrouw en slechts enkelen zooveel als de
president; zelfs onder de uitverkorenen en waardigheids
bekleders zijn er, die, niettegenstaande hun vast ge
loof in de.heiligheid en verdienstelijkheid der polygamie,
aan de zijde van óene Baucis een ouderdom als een
Philemon bereiken.
Van al de straten, die meest allen aan een groote
landelijke gemeente doen denken, zijn er slechts twee,
die door haar aaneengebouwde huizon het uiterlijke
van een stadsstraat hebben, nl. East Temple Street,
de eigenlijke Broadway van Salt Lake City, en South
Temple Street, die de eerste rechthoekig snijdt. In die
straten trekken vooral de aandacht het stadhuis en de
schouwburg. Het eerste, uit rooden zandsteen gebouwd,
bevat de bureaux van het gemeentebestuur en een
ruime zaal, waarin een levensgroot portret van den
profeet hangt.
De schouwburg trekt meest de aandacht. Het is een
net gebouw, maar van biuuea draagt het, niettegen
staande de welwillende pogingen om het tot een aan
genaam verblijf voor de muzen in te richten, duidelijk
de sporen, dat men het nog niet ver gebracht heeft in
de kunst om smaakvol te bouwen. De zaal is groot
en hoog. Drie diepe, ver over het parterre uitspringende
galerijen bevatten talrijke amphiteatersgewijze inge
richte zitplaatsen. Op den eersten rang zijn voor den
profeet, zijne familie en zijne gasten plaatsen gereser
veerd; in het parterre en op de galerijen zitten de
kijklustige Mormonen met vrouwen en kinderen. Het
tooneel en de decoratiën zien er goed uit, doch zij zija
wat stijf, en dit zon men ook van de spelers kunnen
zeggen, die gewoonlijk dilettanten uit de stad zelve
zijn; slechts nu en dan wordt er door een troep
van elders eene voorstelling gegeven. Het geheeie
theater is het particuliere eigendom van Brigham Young,
en de heiligen toonen over het algemeen groote lief
hebbers en voorstanders der dramatische kunst te zijn. Da
profeet maakt echter waarschijnlyk met zijn theater
zeer goede zaken; dit is trouwens ook in andere opzichten
het geval, want hy ia een uitstekend financier. Zijn
