dat het gezond verstand der natie de ter kwader
trouw op 't touw gezette manoeuvres naar waarde zal
weten te schatten. Juister vonnis kon Chambord waar
lijk over het komplot zijner aanhangers niet uitspreken
Hij doet een beroep op de toewijding van alle eerlijke
lieden op het gebied van de reconstructie der maat
schappij. Hij is geen partij, maar, zegt de graat: „ik
heb aller medewerking van noode en allen hebben mij
noodig." Het is mogelijk dat hij voor zich zei ven
waarheid spreekt, maar wanneer hij dan geen partij ver
tegenwoordigt, zijn partijgangers zijn des te harstoch-
telijk en partij ziek. Ten aanzien van „de loyale ver
zoening in het huis van Frankrijk" verzoekt hij den
heer Bénavent om aan hen, die „aan deze groote daad
een verkeerde beteekenis trachten te gevente zeggen
dat alles wat den 5cn Augustus plaats had slechts ge
schiedde met het eenig doel om aan Frankrijk zijn rang
te hergeven en met het oog op zijne dierbaarste belangen,
zijn voorspoed, zijn roem en zijn grootheid."
Voor de fnsionisten moge deze brief van groot gewicht
zijn, de Fransche natie zal er weinig wijsheid uit putten.
Veel groote woorden, een schermen met revolutionaire
propaganda en sociale reconstructie, maar geen enkele
aanwijzing vindt men daarin, dat Henri V niet de ko
ning zal wezen, zooals die in de manifesten van den
hertog van Chambord wordt voorgesteld. Slechts deze
éene zekerheid, dat de pretendent als koning althans
zoolang het wereldlijk gezag des pausen niet „alszijn
zaak, als de zaak van Frankrijk beschouwen zal"tot
de tijdsomstandigheden voor een goeden uitslag van
een godsdienstoorlog gunstiger zijn dan thans. luder-
daad, men kan het Chambord volmondig nazeggen, dat
het gezond verstand der natie recht moge laten weder
varen aan de ter kwader trouw ondernomen manoeuvres.
Iu het Journal officiel is een reeks besluiten versche
nen betreffende de reorganisatie van het Fransche leger,
in het bijzonder de indeeling in 18 armeekorpsenbe
stemd om even zooveel militaire regions te bezetten,
waarin bet Fransche grondgebied verdeeld zal worden.
He benoeming der 18 kommandeeren de generaals is bij
besluit van gisteren geschied; huune namen komen ge
heel overeen met de lijst welke wij reeds vójr eenige
dagen op gezag van le Gaulois mededeelden. De troe
pen speciaal voor Algerië vormen een 19° korps. Het
ïeger van Versailles wordt ontbonden en generaal Lad-
mirault blijft militair gouverneur van Parijs en bevel
hebber der eerste militaire afdeeling. Verder worden
bij eenige andere besluiten nieuwe regimenten van alle
wapenen gecreëerd. Een besluit betreffende de verdee
ling van het rijk in 18 regions wordt in deze verzame
ling nog niet gevonden; men zal zich echter herinneren
dat le Gaulois niettemin de plaatsen reeds opnoemde,
waar het hoofdkwartier der verschillende armeekorpsen
gevestigd zal wezen.
Van alle Pruisische bisschoppen maakt de aartsbis
schop van Posen en Gnesen, graal Ledochowski, het
der regeeriDg het lastigst. De bisschoppen van Ermeland
en Fulda moeten wat volharding en onvermoeideo ijver be
treft de vlag strijken voor den „Primas van Polen", zooals
Ledochowski zich in strijd met de Pruisische wet noemt.
Onvermoeid gaat hij voort met het aanstellen van gees
telijken zonder kennisgeving aan den opperpresident der
provincie, door geene bedreiging met executie laat hy
zich van zijn stuk brengen, bij laat den eisch tot
betaling der opgelegde boete van 200 Thaler onbeant
woord, zcodat de regeering wel genoodzaakt zal wezen
deze som van zijn traktement af te houden, alle dag
vaardingen om voor den rechter te verschijneu neemt
hij slechts voor kennisgeving aan. De regeering heeft
haar gehecle arsenaal weldra tegen hem uitgeput, en
wanneer de aartsbisschop volhoudt schijnt de tijd niet
meer ver verwijderd, dat de regeering machteloos staat
tegenover den machtigen priester, die in zijn tegenstand
gesteund wordt door bijna de gcheele katholieke be
volking van Posen en West-Pruisen.
Namens den minister van eeredienst heeft de opper
president weder een nieuwen maatregel tegen denweer-
spanningen bisschop genomen. De politie deze alver
mogende macht in den PruiSisehen staat wordt door
de regeering gemachtigd om op die plaatsen, waar door
den bisschop in strijd met de wet geestelijken zijn aan
gesteld, de kerkregisters ia beslag te nemen. De burger
lijke autoriteit zal in die gevallen uittreksels uit de
kerkregisters afgeven en voor de nieuwe inschrijvingen
zorg dragen. De Pruisische regeering is derhalve ondanks
zichzelve feitelijk genoodzaakt registers van den bur
gerlijken stand te doen houden en haalt zich dus
slechts met een halven facultatieven maatregel dezelfde
verwijten der feudaal-pietistiscbe Junker op den wals
als zij vernemen zou, wanneer zij deze zaak definitief
regelde. De Ostdeutsche Zeitung meldt dat bij de
regeeriug het voornemen bestaat, om het staatsinkomen
van den aartsbisschop bij de eerste ongehoorzaamheid
aan de wet in te houden. Daarmede is de regeering
au bout de son latin, tenzij zij de Amissperre, d. i. de
schorsing voor bepaalden of onbepaalden tijd wil toe
passen.
Prins Bismarck en de Pruisische
hofpartij.
Berlijnsche correspondenten klagen in de Duitsche
bladen hun nood over de telkens terugkeerende geruch
ten omtrent ministerieele wijzigingen. Sedert het aftre
den van von Bismarck als minister president is, zooals
aan de Kölniscbe Zeitung geschreven wordt, in de
hoogere administratieve kringen een abnormaliteit ont-
n, die zich openbaart in de aanhoudend weder
opdoemende geruchten omtrent eene ministerieele crisis.
En hoewel die geruchten in het algemeen door de regee-
ringsgezinde bladen niet dan onder de grootste reserve
worden medegedeeld, erkennen zij toch allen dat er iets
waars aan ten grondslag ligt en wat erger is, dat von Bis
marck de man is, die aan de hofpartij in den weg schijnt te
staan en dien zij daarom tracht althans uit de Pruisi
sche regeering te dringen. Wat hiervan zijmet het
oog op eene eventueele wijziging in het Pruisische
ministerie is het niet van belang ontbloot om kennis te
nemen van de geruchten omtrent de spanning tus-
schen den Duitschen kanselier en de hofpartijdie ge
heel eene weerspiegeling is van het Junkerihum uit den
tijd der ergste reactie der jaren 1850 tot 1860.
Dit althans schijnt vast te staan, dat de hofpartij in
den laatsten tijd van haren invloed gebruik gemaakt heeft
om weder eenige mijnen onder den hooggeplaatsten
kanselier te laten springen, en von Bismarck zelf, die
reeds meermalen blijken van een prikkelbaar gestel
gaf, maakt dan ook van zijn misnoegen geenszins een
geheim. Hij verschijnt niet aan het hof, komt eerst
ter elfder ure gedurende bet verblijf van den Italiaan-
schen koning te Berlijn en geeft door zijn onmiddellijken
terugkeer naar Varzin na het vertrek van Victor Emma
nuel, onder het gewone voorwendsel eener lichamelijke
ongesteldheid, duidelijk te kennen, dat slechts de
etiquette hem naar Berlijn deed komen.
Als reden voor deze spanning wordt onder anderen
aangegeven, dat tusschen den keizer en den rijkskanse
lier verschil van meening bestond betreffende de ont
hulling van de zegezuil. Bismarck wilde aan het feest
een algemeen Duitsch karakter geven, om niet de her
innering aan den broederstrijd weder te verlevendigen en
niet nieuw voedsel te geven aan de particularistische
richting in de in 1866 overwonnen Duitsche staten. Hij
was van oordeel dat van een Sédan-feest Beieren aller
minst mocht uitgesloten worden, welks beide legerkorp
sen zooveel tot den gunstigen afloop van dezen strij d
hebben bijgedragen. De hofpartij wist hare meening
echter bij den keizer door te zetten en het feest kreeg
een uitsluitend Pruisisch karakter.
Verder spreekt men van een geschil tusschen den rijks
kanselier en den Duitschen gezant te Parijsgraat Harry
van Arnim. Deze moet zich namelijk tegen het plan
von von Bismarck verzet hebben om de rapporten welke
hij tijdens hij gezant bij het Vaticaan was omtrent het
concilie aan het ministerie zond, openbaar te maken.
Zijne begunstiging der monarchale intriges iu Frankrijk,
waaraan niet meer te twijfelen valt, is ook door den
kanselier op strenge wijze gelaakt. Dat Arnim echter
bij den keizer het niet publiek maken der rapporten
over het concilie doorzette en ook op zijn post blijft,
hoewel von Bismarck zijn ontslag aan den keizer voor
droeg, bewijst dat ook de kanselier in deze aangele
genheid tegenover de hofpartij het onderspit delfde.
Hoe weinig lust von Bismarck gevoelt om met den
vromen en bekrompen generaal von Manteuffel aan de
groene tafel te zitten, is algemeen bekend. De gene
raal staat echter bij den keizer hoog aangeschreven,
ontving dotatiën, werd tot veldmaarschalk benoemden
zal zelfs, zooals het gerucht zegtvon Hoon als minister
president opvolgen. Van zija afkeer van den reactio
nairen en bekrompen man, wiens reputatie als krijgsman
zelfs hoogst twijfelachtig is, heeft Bismarck zoo vaak de
duidelijkste blijken gegeven, dat zijn aftreden als Pruisisch
minister vaststaat, wanneer Manteuffel als minister
president mocht optreden.
Ook de kerkelijke politiek van von Bismarck moet
steeds minder de goedkeuring wegdragen van den vorst,
wiens bigotte vroomheid en kerkelijkheid met de jaren
toenemen, en eindelijk schijnen de onthullingen van gene
raal Lamarmora over de politiek vóór 1866 eenigen wrevel
bij den koning te hebben opgewekt. Voor Wilhelm I,
den typischen vorst von Goltes Gnadenis het ook moei
lijk te verdragen, dat hij als de speelbal van zijn minis
ter wordt voorgesteld, en dat het voor iedereen te
lezen is dat deze in scherpzinnigheid en ontwikkeling
zoo ontzettend veel hooger dan hij staat. Wel heeft de
Spenersche Zeitung al het mogelijke gedaan, om den
keizer het boek door verwrongen en gewijzigde uittrek
sels smakelijk te maken, zij heeft de feiten zoo brutaal
verdraaid dat Oostenrijk in hare mededeelingen de staat
wordt, die te Biarritz stukken van het Duitscbe grond
gebied aan Napoleon III aanbood, om zich vrij in
Duitscbland te kunnen vergrooten, aanhoudend naar
een voorwendsel voor deu oorlog zocht en zoo het
onnoozele en van den strijd afkeerige Pruisen tot den
oorlog dwong. Maar het schijnt dat den Duitschen
keizer toch iets van de ware voorstelling der zaak is
ter oore gekomen en de hofpartij deze gelegenheid niet
ongebruikt beeft laten voorbijgaan om den rijkskanse
lier steeds meer en meer uit het vertrouwen des keizers
te verdringen.
De spanning bestaat en is voor Duitschland hoogst
bedenkelijk. Aan een aftreden van von Bismarck kan
nen wij echter niet gelooven, en op het laatste oogenblik
zal men in de Pruisische regeeringskringen nog wel tot
het inzicht komen, dat het een onvergeeflijke fout zou
wezen wanneer men het zoover liet komen. Want zelfs wan
neer er in Pruisen éen man te vinden ware, die von Bis
marck's begaafheden en ondervinding bezat,zoo is er toch
zeker geen wiens naam zooveel invloed heeft en die zoowel
in Duitscbland als in bet buitenland hetzelfde vertrouwen,
maar ook dezelfde vrees inboezemt. Al gevoelt men
niet de geringste sympathie voor Bismarck's politiek,
al verfoeit men in hem zijne dubbelhartigheid en
huichelarij, die de hoofdelementen zijner politiek
niet minder dan die van Napoleon III zijn, doch
alleen minder algemeen worden afgekeurd omdat hij
meer succes had en slimmer was dan de Fransche
keizer, al boezemen zijn dwingelandij en zijn ge
weld ook afkeer in en betreurt men het dat Duitsch
land slechts door ijzer en bloed eenig en groot werd,
deze eer moet men hem latendat wanneer ooit een
staatsman onontbeerlijk was, het dan von Bismarck te
Berlijn is. Zijn aftreden zou het signaal wezen voor
particularisme en eigenbelang, om omver te]werpen wat
hij opbouwde en eindelooze verwarring te stichten in
het jonge Duitsche rijk.
Sectijömgm.
Volgens brief van C. Tobiassen, gezagvoerder van het
barkschip Riga, lag hij den 22en September jl. zeilklaar
te Orwsköldsvick en dacht nog denzelfden dag de reis
naar Middelburg te aanvaarden.
Het stoomschip Hollandvan VlissiDgen naar
Batavia, is den 29en September te 1 uur 'snamiddags
van Suez vertrokken; alles wel aan boord.
fcjcmïictsbmcSitcn.
GRAANMARKTEN ENZ.
Amsterdam 1 October. Raapolie op zes weken/371»
Lijnolie op 6 weken 39^.
VLISSINGEN,30 September. Boter f 1.15 a ƒ1.25 per
kilogram.
PRIJZEN VAN EFFECTEN»
Amsterdam 1 October 1873.
Nederland :i:Certific. Werkelijke schuld. 2\ pet» 57£
♦dito dito dito 3 68|
♦dito dito dito .4 911
♦Aand. Handelmaatschappij 41 1'34$
*dito exploitatie Ned. Staatssp.
Belgie. ♦Certificaten bij Rothschild 2£
Frankrijk. ♦Inschrij 7ingen3
*dito5
Rusland. ♦Obligatiën 1798/1816 5 100
♦Certifie. adm. Hamburg 5
*dito Hope C°. 1855 6e serie 5 87$
♦Cert. 1000 1864 5 „99$
*dito. 1000 1866 5 99$
*Loten 18665 „250
♦Oblig.Hope C°.Leening 1860 4£ 9i£
*Certifie. dito 4 74$
*Inscript.Stieglitz&C°.2ea4L. 4
♦Obligatiën 1867—69 4 78$
♦Certificaten6 49$
*Aand. Spoorw. Gr. Maatsch. 5 231
♦Oblig. dito4
Obl. spoorweg Poti-Tiflis 5 96$
dito dito Jelez Orel. 5 96$
dito dito Charkow Azow. 5
Polen. ♦Schatkistobligatiëu 4 „75
Oostenrijk. ♦Oblig.metall.in zilver Jan./Juli. 5 63-f
♦dito dito April/Oct. 5 64$
♦dito in papier Mei/Nov. 5 59$$
♦dito dito Febr./Aug. 5 59X
Italië. Leening 18615
Spanje. ♦Obligatiën Buitenl. 186771. 3 19^-
dito Binneulandsche 3 15ff
Portugal. *Obl. 1856—69 3 41$
Turkije. dito (binnenl.)5 „49
Egypte. Obl. 1868 7 „82
Amerika. *Obl. Vereenigde Staten (1874) 5
♦dito dito dito (1904) 5 98$
♦dito dito dito (1882) 6
♦dito dito dito (1885) 6 100$
♦Obl. Illinois7
♦dito dito Redemtion 6
Obl: Atl. Gr. W. Spw. Ohiosec. (7p)
dito dito geconsolideerde .7
dito dito debentures. 8 -
Obl. St. Paul &Pac. Spw. lesec. 7
dito dito dito 2esec. 7 22$
dito dito 1869 dito 7 25$
Brazilië ♦Obl. 1863 4$
♦dito 1865 5 „961
Mexico dito 18513
Grenada dito afgestempeld6
Venezuela dito3 10$
Ecuador, dito1
