MIDDELBURGSCHE
COUR A X T.
F 151.
Zaterdag
1873.
28 Juni.
Dit blad verschijnt dagelijks met uitzondering van den Zondag, den 2ea Paascli- en Pinksterdag en een der Kerstdagen.
JDe prijs per 3/m., franco is f 3.SC?.
Middelburg 27 Juni.
DE VERKIEZINGEN EN HAAR UITSLAG.
I.
De uitslag der verkiezingen is niet zeer gunstig vcor
de liberale richting; juist daarom bestaat er reden om
er leering uit te trekken en er ons voordeel mede te
doeD. Op het oogenblik telt de tweede kamer 44£ leden
die onder de liberale vlag verkozen zijn (de halve is
de heer Pijls), 14£ ultramontanen (de halve al weder
de heer Pijls), 9 ultramontaansch-conservatieven, hunne
bondgenooten, 6 antirevolutionairen en even zooveel con
servatieven. In de maand September zal zij samen
gesteld zijn als volgt: onder de liberale vlag geko
zenen 41, ultramontanen 16, ultramontaansch-conserva
tieven 10, antirevolutionairen 8 en conservatieven 5.
De liberalen verloren dus op 10 en op 24 Juni
3J- stemmen, de conservatieven éene stem; de antirevo
lutionairen wonnen er 2, de ultramontanen 1£ en de
ultramontaansch-conservatieven éene.
Wij betreuren dit verlies voor onze partij, minder
om de gevallen personen, van wie wij alleen den heer
Jolles met leedwezen zien uitvallen, dan wel om het
feit dat de natie aan de uiterste kerkelijke partijen een deel
van het vertrouwen schenkt dat zij aan de liberalen
weigert, omdat zij de gelederen der ultramontanen en
hunne vrienden, en degelederen der antirevolutionairen
versterkt uit onze krachten. Ons leedwezen is echter
zuiver van speculatie ven aard; van een practise h stand
punt beschouwd, heeft deze nederlaag bij de stembus
voor ons op het oogenblik weinig te beteekeneu. Of er
44^ liberale leden in de kamer zittenzooals thans,
dan wel 41, zooals in September het geval zal zijn,
maakt voor de practische gevolgen zeer weinig onder
scheid. Wij verwachten van eene kamermeerdeiheid van
het doctrinaire minimum, van de helft plus éen der
Btemmen, niet veel heil; wij stellen ons geen ministerie
van veel geestkracht voor dat op eene zoo bekrompen
meerderheid steunen moet. Maar van den anderen kant
zijn de meerderheid van de helft plus vier en een half
en de daarop steunende regeering zoo machteloos
gebleken om iets tot stand te brengen dat de achteruit
gang ons geheel koud laat. Bovendien is het gevaar
lijk zelfs op dit oogenblik van eene liberale .meerder
heid" in de kamer te gewagen. Vier en veertig en een
half lid zijn gekozen onder de liberale vlag, maar
van die vier en veertig en een half pleegt een zes-
of achttal het onder de liberale vlag opgetreden
ministerie bij gewichtige quaestiën in den steek te
laten en te bestrijden en te ondermijnen, trots den
felsten tegenstander. De grond brokkelt dus voor de
voeten der regeering weg juist wanneer zij een stap
voorwaarts wil doen, en men brengt haar in het treu
rige alternatief van óf schroomvallig te blijven staan
óf onbesuisd voort te gaan en neder te storten. Wanneer
men in de tegenwoordige omstandigheden zegt dat de
meerderheid der kamer liberaal is, bedoelt men in
waarheid niets anders dan dat elke andere politieke
partij in de kamer in de minderheid iseene regeering,
welke betuigt dat zij de beginselen der meerderheid
in toepassing brengen of de richting der meerderheid
volgen wil, zal zich teleurgesteld vinden, tenzij ze
niets meer bedoelt dan met eene euphemische formule
aan te kondigen dat haar plan stilzitten is. Het is
geene working majoritygelijk de Engelschen het eigen
aardig noemen, die door de 44£ wordt gevormd, maar
eene parlementaire kracht die blootelijk de negatieve ver
dienste heeft van te verhinderen dat de reactie zich
meester maakt van het gezag.
In dien stand van zaken is het wegzinken der meer-
Wij kunnen niet meer eigenlijke conservatieven (niet
ultramontaansch-conservatieven) in tie kamer aanwijzen dan de
heeren van Naamen, Hardenbroek, van Voorthuysen, 's Jacob,
van lteenen en Begram; deze laatste kan, naar onze meening, nog
maar juist ouder de eigenlijke conservatieven mcêgeteld worden.
dorheid tot op dien laatsten stroohalm van i -f- 1 van
weinig gevaar; integendeel kan het een tegenover
gestelde, eene gunstige uitwerking hebben. Wan
neer het besef levendig is geworden dat alleen met
inspanning van alle krachtenalleen met medewer
king van alle liberale aspiratiën, reactionaire of al
thans anti-liberale maatregelen in de kamer kunnen
worden gekeerddan zullen de gemoederen der libe
rale afgevaardigden misschien meer toegankelijk wor
den voor de gevolgtrekkingen der solidariteit; men
zal ernstiger gaan zoeken naar hetgeen vereenigt dan
naar hetgeen verdeelt waarop tegenwoordig maar al
te dikwijls uitsluitend de aandacht gevestigd schijnt,
en de liberale helft -f- 1 der kamer zal in alge-
meene samenwerking met de regeering zich haasten den
verbeuzelden tijd terug te koopen en aan het groote getal
aanhangige quaesiiën van nationaal levensbelang eene
waarlijk vrijzinnige oplossing geven. De oud-Holland-
sche lesconcordict res parvus crescuntdis cor dia maximae
dilabunturaan de liberalen reeds zoo dikwijls te ver
geefs voorgehouden, wordt door de Juni-verkiezingen
van 1873 met nadruk gepredikt. Wil men naar die
les hooren, en door daden toonen dat men haar ver
staan heeft, dan is de liberale zaak gered; voor dit
resultaat geven wij gaarne de 3^ verloren stemmen.
Voor van der Maesenvan der Linden en den hal ven
heer Pijls, ja zelfs voor Jolles daarbij, achten wij het
niet te duur gekocht.
Het tijdstip is voor het ontwaken van het liberaal
zelfbewustzijn der tweede kamer bijzonder geschikt; de
Juni-vei kiezingen hebben, ook terwijl zij van drie en
een hal ven liberaal den politiek en levensdraad afsne
den, daartoe het hare bijgedragen. Overal zijn bij de stem
bus de demarcatielijnen tdsabhen de partijen scherp ge
trokken; op vele plaatsen beeft men den gemarkeerden
man van beginselen voorgetrokken boven den rn.in,
van wien men niet zeker wist wat men aan hem
had. Voor een paar dagen schreven wij dat er hier
te lande op het politiek tooneel maar plaats was
voor drie partijen, voor de liberale, voor de anti
revolutionaire reactie en voor de ultramontaaEsche theo-
craties. Is dit gezegde door de uitspraak der kiezers
niet bekrachtigd De ultramontaansche en de antirevo
lutionaire partpen hebben stellige voordeelen behaald;
van de liberalen kwamen diegenen in herstemming aan
wier volkomen liberalismete recht of ten onrechte,
getwijfeld werd. Maar van de conservatieven werden
alleen zij herkozen die zich zonder voorbehoud aan het
ultramontanisme hadden aangeslotenen zij werden
herkozen door de kracht der ultramontaansche stemmen.
Hadden de ultramontanen in Tiel, in Amsterdam, in
Gouda, in Delft, in den Haag, in Almelo niet het wacht
woord ontvangen om te stemmen op den goed-couser-
vatieven candidaat, sedert van het stellen van een eigen
candidaat geen heil te verwachten was, dan zouden noch
van Lijnden, ncch Nierstrasz, noch de Brauw in de
kamer zijn teruggekomen, dan zonden noch Fabius,
noch Schimmelpennincknoch Insinger verkozen zijn
geweest. Maar de eenige zuivere conservatiet die in de
aftreding vielde heer van Voorthuysen, afkeerig van
den steun der ultramontanen en daarom weigerende als
conservatief (lees ultromontaansch-conservatief) candidaat
te worden gesteld, miste de uiIramontaansche stemmen
van het Sticht en verloor zijn mandaat. De verkiezin
gen van Juüi hebben derhalve medegewerkt om een
zuiveren politieken toestand te scheppen de strijd is
thans tussehen de kerkelijke partijenmet do goed-
conservatieven als nasleep, en de moderne maatschap
pij. Ieder die liberaal denkt die niet terug wil
en zijn vaderland en de ontwikkeling lief heeft
moet den strijd der moderne maatschappij strijden.
Die plicht rust thans op de helft -f-1 der kamer, die door
de natie is afgevaardigd op grond der aanbevelingen
en getuigenissen van het liberalisme dier 41 leden. Van
de vijf overgebleven conservatieven kan men nauwelijks
hopen er twee of drie nu en dan in het gelid te zien
treden. Op die onverwachte en tijdelijke hulptioepen
mag niet gerekend wordenin den regel zuilen zij hun
heil zoeken in de neutraliteit; ia den strijd tegen de
kerkelijk-politieke reactie moeten we alleen rekenen op
eigen krachten. De helft -f- 1 is voldoende om den
vijand af te slaan, ja zelfs tot zekere hoogte om sggressief
te handelenofschoon daartoe in den regel meer over
macht gevorderd wordt, maar er is niets te doen zon
der aaneensluiting, zonder samenwerking. Door eendracht
alleen kunnen wij opbouwen; laat ons zorgen dat er
aan de spraakverwarring een einde kome, opdat de
geschiedenis van den torenbouw van Babel niet van
ons eenmaal worde verhaald 1
Bij besluit der provinciale staten van Zeeland van
11 Juli 1872 werd ten aanzien van een adres van den
raad der gemeente Tholen, om medewerking der pro
vinciale staten, ot om eene bijdrage tot overbrugging
van de rivier de Eendracht, tussehen het eiland Tho
len en de provincie Noord-Brabant, besloten: 1° te
verklaren dat het verzoek, zooals dat was gedaaD,
niet vatbaar was voor inwilligingomdat de uitvoering
als gemeentewerk de taak was van het gemeentebestuur
cn door dit bestuur moest plaats hebben; 2° gedepu
teerde staten uit te noodigenom de pogingendoor
den gemeenteraad aan te wenden, te ondersteunen bij
de regeering en de staten van Nuord-Brabanten 3°
zich bereid te veiklaren om, door middel van een
subsidie uit de kas der provinciede zaak te bevorde
ren, zoo ook door het rijk en de provincie Noord-Bra
bant eene bijdrage weid toegezegd en voor het overige
de kosten door de gemeente werden bestreden.
De naar aanleiding vaa dit besluit gevoerde onder
handelingen hebben geleid tot het resultaat, dat de
gemeente Tholen bereid was tot afstand van het bestaande
pontveer, hetwelk eene jaarlij ksche pacht oplevert van
f 2050, en daarenboven nog ten haren laste wilde nego
tieeren eene som van f 50,000; dat door den raad der
gemeente Bergen op Zoom besloten was tot eene bijdrage
van f 10,0C0mits uit de opbrengst van het te heffen
brug- ot tolgeld de rente en aflossing van kapitaal
aan die gemeente werd bestreden, op denzelfden voet
en percentsgewijze, zooals met anderen zou plaatsheb
ben; en dat alle gemeenten in het eiland Tholen, met
uitzondering van eene, bereid waren, naar hunne krach
ten bij te dragen. Hiervan _ea van het besluit der
provinciale staten werd kennis gegeven aan den minis
ter van binnenlandsche zaken, die daarop heeft geant
woord, dat, aangezien van de geraadpleegde gemeen
tebesturen in Noord-Brabant alleen Bergen op Zoom
bereid was tot het doen eener bijdrage, en nog wel
onder bezwarende voorwaardendit gebrek aan mede
werking van de zijde der rechtstreeks belanghebbenden
gedeputeerde staten van Noord Brabant terughield van
het doen van een voorstel tot toekenning van een pro
vinciaal subsidie; en dat hij, in dien stand yan zaken,
geene vrijheid vond, om het verleenen van rijkshulp
te bevorderen.
Gisteren is te 's Gravenhage, ten behoeve der staats
spoorwegen, aanbesteed het maken van voltooiingswer-
keD, benevens het onderhoud van eenige werken aan
de spoorweghavens te Vlissingen. Er waren vgf inschrij
vingsbiljetten ingekomen. De heer J. van de Griendt,
te 's Hertogenbosch, was de laagste inschrijver voor
f 27,400. De raming was f 26,800.
De buiten-sociëteit op het Noordbolwerk alhier, waar
voor de gemeenteraad in het begin dezes jaars aan de
hier gevestigde Nijverheids-vereeniging ruim 400 cen
tiaren grond deels in erfpacht en deels in huur heeft
afgestaanis gisteren avond geopend. Niettegenstaande
het weer niet zeer gunstig was, hadden vele leden
zich met hunne dames in den tuin vereenigd tot bij
woning der muziekuitvoering, door het muziekkorps
der schutterij gegeven.
De gemeenteraad van Aagtekerke heeft tot secretaris
en ontvanger dier gemeente benoemd den heer H. M. Kes-
teloo, tevens secretaris en ontvanger der gemeente
Domburg, ter vervanging van den heer H. P. van de
Graftaau wien op zijn verzoek eervol ontslag is verleend.