Mississippi-Rail way-company, welke leening meer da n
volteekend werd en veertien dagen lang met premie is
verhandeld geworden.
Deze operatie had hem in relatie gebracht met den
grooten railway-man generaal John Mac-Intosh in Nieuw
Orleans, die hem in November een geheel pak met
stukken, kopiën van akten, voorwaarden van coneessiën,
schetskaarten enz. had toegezonden met de vraag, of
de bankier er lust in had. Volgens den generaal was de
zaak voordeelig en eenvoudig. De generaal had met
eenige goede vrienden „eerste buizen", kerels met koppen,
de geheelo Fiorida-Texas-Jnuction-Railway voor een
spotprijs overgenomen van de aannemers die in décon
fiture waren geraakt. De 600 mijlen lange weg was
zoo goed als gereed en de rails waren gelegd, maar nu
hadden de generaal en zijne vrienden geld noodig om
den weg af te maken. De generaal weuschte dus een
hypothecaire lecning te sluitenhij had reeds eene com
pagnie op het oog, die de taak van trustee op zich zou
nemen en vroeg nu of Jau Jansen de geheele leening
(7 percents hypothecair) voor 45 percent wilde hebben.
Hoewel niet zonder aarzeliug, accepteerde Jan J :nsen
het voorstel. Er waren wel eenige donkere punten,
maar 't publiek had al zooveel onbegrijpelijke spoorwe
gen geslikt! "Wat behoefde hij wijzer te zijn dan het
publiek? Hij stelde zijn gemoed gerust door aan een
neef te schrijven, die ergens in Californië een uitge
strekte farm bezat. Deze had nooit iets van de Florida-
Texas-Junction, noch van generaal Mac-Intosh gehoord,
maar was in het algemeen van gevoelen, dat de Ameri-
kaanscbe sporen een groote toekomst hebben.
Met volkomen gerustheid zette Jan Jansen de firm a
vertelde nooit een stellige onwaarheid in zijn pros
pectus, dat hij van geheel onpartijdige zijde uitstekende
informa'tiën had gevraagd en bekomen. Het Neder -
landsch publiek was even goed geloovigals Jan Jansen.
Het geloofde aan een ouderwetscbe, zich veel verder
uitstrekkende moreele aansprakelijkheid en redeneerde
vrij kinderachtig aldusals alles waar is wat het pros
pectus vermeldt, dan is de onderneming goed, en de n aam
der oude firma staat ons borg voor de juistheid dier
gegevens. Het publiek nam de drie millioen dollars
voor 73$ percent met bijbetaling van rente tot 1 Mei,
welke leening Jan Jansen van generaal Mac-Intosh had
genomen voor 45 percent! Jan Jansen gevoelde, dat
het zoet was bankier te zijn, hoewel bij vrij wat onkos
ten had-, hij had zich verbonden de eerste coupon te
betalen, en een paar Amsterdamsche buizen hadden aan
spraak op een aandeel in de winst, o. a. het kantoor
dat ik raad had gegeven om den koers van uitgifte te
bepalen op een gebroken cijfer, hetwelk op hetge?is tnise-
rabilis een goeden indruk had gemaakt.
Iedereen was tevreden. Ia den Nederlandschen
financier verschenen de gunstigste geruchten omtrent
den FloridaTexas-railway. De betaling der eerste
coupon werd aangekondigd bij advertentie in twee
talen, eerst het officieele bericht in het Engelsch, be
halve door den generaal geteekend door twee Schot
ten, Mac's, en een Ier, een O, waarvan niemand ooit
te voren had gehoord en waarschijnlijk nooit weer
iiooren zal, en daaronder een even officieele vertaling
door Jan Jansen onderteekend. De coupon verviel
1 Mei en reeds 17 April werd de betaling geannon
ceerd. De Florida-Texas stonden 83 genoteerd 5 de
aandeelhouders spiegelden zich gouden bergen voor;
kkine speculanten kochten bij, :in de vaste overtuiging
dat de Florida-Texas spoedig 120 zou staande groote
speculanten deden als Jan Jansen met wat hij voor
eigen rekening haden realiseerden.
Spoedig overtroffen de realisatiën de kooporders
toen daalde de koers, maar bleef toch nog boven dien
der uitgifte. In October verwachtten de aandeelhouders
de betaling van de coupon te zien aangekondigdde
aankondiging bleef buitengewoon lang weg cn 1 No
vember verbleekten velen op het vernemen van de
tijding dat de solide waarden 17 percent waren ge
daald „op het bericht dat de coupon niet betaald
zou worden." Jan Jansen sprak het bericht tegen en
drukte er op, dat het „niet officieel" was. De arme
aandeelhouders klemden zich aan een stroohalm vast,
want de seliditeit der oude firma bleek een verbazend
dunne stroohalm te zijn. Jan Jansen heefl nog eenmaal
geadverteerd om te vertellen, dat hij bereid was voor
de belangen der fondsenhouders te waken, mits natuur
lijk legen depot der stukken enbetaling. Welzeker.
Hij heeft zich tot niets verbonden, en er is geen wissel
van de oude firma geprotesteerd. De Florida Texas
staan thans voor 33 genoteerdmaar zijn voor 30 percent
niet te verkocpen. De bankier Jan Jansen heeft een
buitenplaats en een prachtig span Hongaarsche vossen;
fatsoenlijke menschen komen bij hem dineerenhij gaat
voor een financieele specialiteit door, en wordt misschien
nog wel directeur van een bank waarvan eerlijke lieden
commissarissen zijn. Een aantal huisvaders hebben hun
zuur verdiende penningen verloren, een arme weduwe
moet op haar ouden dag een modewinkeltje beginneD,
en haar eenige dochter als gouvernante naar de Oost
gaan.
Het is een ernstige, gewichtige, pijnlijke zaak, den
Nederlandschen handel onwaardig, dat er werkelijk
huizen met geachte namen worden gevondendie
zich in de laatste jaren hebben geleend spoorweg
waarden in te voeren waarvan zij niets wisten en
waardoor velen ongelukkig worden, maar nog erger is
het lachend cynisme waarmede dit alles wordt aangezien,
waarmede partij wordt getrokken voor hem, die plot
seling rijk is geworden; tegen den ouderdom, de we
duwe eu de weezen nog erger is die zedelijke verstompt
heid die maakt dat Jan Jansen neg altijd een geacht
man op de beurs is en niemand hem daar van de
trappen heeft geworpen, noch den dag, toen hij 't'
bericht, dat de coupon niet betaald werd, „niet officieel'
durfde noemen, noch den dag toen hij de slachtoffers
van zijn bankiersch ap en Mac-Intcsh's generaalschap aan
bood om voor hun rekening hunne belangen waar te
nemen
BEN GEMITST GEN EN BESLUITEN.
rechterlijke macht. Benoemd tot officier van
justitie bij de arrondissements-rechtbank te Brielle mr. II.
van der Hoeven, thans substituut-officier van justitie
bij die rechtbank.
marine. Bevorderd tot officier van gezondheid 2e
klasse bij de zeemacht de officieren van gezondheid
3e klasse M. Steen sma en W. Schoon der marek, met be
paling dat zij rang zullen nemen tusschen dc officieren
van gezondheid 2e klasse "VV. Schutte en Gr. Franken.
MARINE EN LEGER.
Het bevel over de in den loop dezer maand naar
Oost-Iadië vertrekkende detachementen van het korps
mariniers is opgedragen aan den kapitein van Braam
Houckgeest, de le luitenants jonkheer Clifford Kocq
van Breugel, J. L. Cadet en J. C. Smith, benevens de
2° luitenants Batteké en Paehlig, allen tct genoemd
korps behoorende.
Aan den hoornblazer R. Geubel, dienende bij het
3C regiment le bataljon 3'" compagnie infanterie, thans
in garnizoen te Neuzenis eergistei en op plechtige
wijze de gouden medaille met de gratificatie van f 50
uitgereikt, wegens 36jarigen trouwen dienst.
GEMENGDE BERICHTEN.
Vrijdag avond te 7 uren zal, indien het weder
gunstig is, op het Molenwater alhier de eerste muziek
uitvoering in dit seizoen door het muziekkorps der
schutterij plaats hebben. Het programma bevat de
volgende stukkenn° 1 Amazonen-maiscb (Zulch);
n° 2 Souvenir d'Eischen, wals (Humblet); n°3 Festival
ouverture (Leutner)n° 4 potp. uit diverse opera's van
Verdi; n° 5 Polka-ïrazuika (Krein)n° 6 groote marsch
uit de opera Tannhauser (Wagner); n°. 7 fant. uitFaust
van Gounod (A. de Jong); n° 8 marsch (Maillart).
Naar Het Vaderland verzekert, ia de instructie in
zake de Jong c. s. bijna afgeloopen. Men wil weteD,
dat de verdachten alle schuld aan den dubbelen moord
blijven ontkennen. Die ontkentenis van alle omstandig
heden gaat echter zooverdat de pertinente verklaring
van een der getuigen, dat de Jong een dolkmes bij
zich droeg en daarmede bij getuige een touw heeft
doorgesneden, door de Jong mede als geheel verdicht
wordt verklaard. Voorwerpen, die zich in het bezit
der vermoorden zouden hebben bevonden, moeten niet
ontdekt zijn.
THERMOMETERSTAND.
5 Mei 's av. II u. 51 gr.
6 'smorg. 7 u. 51 gr. 'smidd. 1 u. 53 gr. 'sav. 6 u. 56 gr.
STATEN-GENERAAL.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Maandag 5 Mei.
tfader verslaq.)
Aan de orde was de voortzetting der beraadslagin
gen over het wetsontwerp tot aanleg van spoorwegen
voor tekening van deu staat.
De heer Sandberg trachtte het gewicht van de lijn
ArnhemNijmegeD voor het oostelijk deel des lands
aan te toonen en vond voldoend motief voor staats-
aanleg in de omstandigheid dat de krachtsinspanning
van particulieren tot dusver niet vermocht het doel te
bereiken. In hetzelfde geval verkeert de lijn Almelo
Zwolle, die hij in de aandacht des ministers aanbeval.
De heeren de Biebevstein en Lenting spraken in ge
lijken geest. De laatste en de heer Storm van 's Gra-
vesande betoogden, dat hier bet geval zich voordeed,
waarin, bij uitzondeiing op het algemeen beginsel dat
men zooveel doenlijk aan particuliere krachten moet
overlaten, de recbtstreeksche tusschenkomst van den
staat onvermijdelijk is.
Daarom ook, zeide de heer Storm, kan deze zaak
geheel geïsoleerd worden beschouwd van alle verdere
wenschen. Mochten er, zooals hij gehoord had, pogin
gen worden aangewend om bij wijze van amendement,
meerdere lijnen in deze wet te brengen, dan zou bij
die beschouwen als een middel om de wet van de baan
te schuiven en als een kiesmaDoeuvre. Evenmin als in
belastingzaken kan men in spoorwegzaken van een
algemeen plan iets goeds verwachten.
Hiermede bracht hij in verband de exploitatie der
nieuwe lijn. Hief men hier ernstige klachten aan over
de exploitatie van onze spoorwegen, dan behoefde men
slechts naar België te gaan om daar den veel slechter
gang der exploitatie van staatswege te bespeuren. Hij
verdedigde dan ook dc Maatschappij tegen de tot haar
op vorige dagen en bij de schriftelijk© gedachtenvvisse-
ling gerichte verwijten. Daaronder behoorde, dat de
Maatschappij er op uit was eerder bet verkeer in te
krimpen dan uit te breiden. Dit nu werd weersproken
door het feit, dat, terwijl de Maatschappij slechts ver
plicht is drie treinen in iedere richting te doen loopen,
zij dat getal verdubbelt. De verdediging van de Maat
schappij door den minister steekt gunstig af bij het
verslag van den raad van toezicht, dat een verzame
ling is van onjuistheden en hatelijkheden. Wat. evenwel
de bezwaren betreft., waarop indertijd cene wijziging
van hare concessie is ;;f restuit, zij waren gelegen in de
onaannemelijke voorwaarden waaronder aan de Maat
schappij eene tweede leening van 2J millioen werd aan
geboden.
Ook de lijn ZevenbergenZwaluwe verdedigde hij,
omdat bij overtuigd is dat de staat zal moeten eindi
gen de lijnen van den Grand central te naasten, zoo
dat dan het eind-resultaat zal zijn van de afstemming
van het ontwerp betrekkelijk den aankoop, dat men
een paar millioen meer zal betalen.
De heer van Akerlaken betreurde het gemis vaneen
algemeen plan tot aanvulling van het spoorwegnet ea
vond deze partieele voordracht volstrekt ongemotiveerd.
Hij bestreed het stelsel der regeeririg, in de memorie
van toelichting nedergelegdom in den regel alles aan
de particuliere industrie over te laten: een stelsel, door
de wet van 1860 veroordeeld, welke wet op politieke
berekeningen steunende, een aantal localiteiten onbevre
digd liet. Ook uit een financieel oogpunt ware een
algemeen plan zeer noodig geweest om het geheel te
kunnen overzien. Het wetsvoorstel achtte hij in zóóver
ook niet gerechtvaardigd, als voor den aanleg van
andere lijnen dezelfde gronden pleiten als voor deze.
Niett min erkende hij dat de lijn Arnhem—Nijmegen
van algemeen belang is. Zijne stem hing echter af
van bepaalde verzekeringen die hij van den minister
verlangde omtrent hare plannen voor de toekomst.
De heer Heemskerk sloot zich hoofdzakelijk aan bij
het betoog van den vorigen spreker. Den aanleg van
staatswege van de lijn ArnhemNijmegen achtte hij
onvermijdelijk. Het plan was echter niet volledig.
Omtrent, de ligging van de brug over den Rija en over
de exploitatie is nog niets gedecideerd. De lijn Zeven
bergenZwaluwe paste niet in het vooropgezette be
ginsel der regeering, want hier had particulier initiatief
niet ontbroken. Er was zelfs, meende hij, nog een
concessie-aanvraag aanhangig.
Maar overeenkomstig het eenparig oordeel in de &f-
deelingen achtte ook hij dat voorstel volstrekt onvol
doende. Nu de regeering eenmaal besloten bad vóór
de afwerking van het. gro ite spoorwegnet, nieuwe we
gen aan te leggen, had men ook de overige behoeften
moeten bevredigen op billijke en voldoende wijze. Tegen
te veel aanvragen moest men niet opzien. Deze redu
ceerden zich tot enkele lijnen, welke men onder de
categorie der directe sfaatshnlp-behoevenden kon rang
schikken hij noemde West Friesland, het meest bevolkte
en meest door kiezers gezegende deel van Noord-IIol-
land, ZwolleAlmelo, Gorinchem en het westelijk deel
van Noord-Brabant.
De heer Stieltjes, het algemeen belang der lijn Arn
hemNijmegen betoogende, wees er op hoe door het
tot stand komen daarvan de aanleg van nog 200 kilo
meters spoorweg verzekerd is, die geen hinderpaal meer
zullen vinden in de kostbare overbruggingen. Te dien
aanzien drong bij bij de regeering op voorzichtigheid
aan bij het tepalen der hoogte van de bruggen.
D° heer Verhijen, ofschoon ook teleurgesteld door den
gerivgen omvang van het wetsontwerp, nam het dank
baar aan, als bet. begin der uitvoeiing van een aanvul-
lings-net, dat zich ook liet rechtvaardigen op grond van
den fi'iancieelen toestand.
De heer Mackay zou elk denkbeeld toejuichen, dat
de verbindingen in alle richtingen met het buitenland
bedoelt te verbeteren en dus ook dit voorstel tot aan
leg van de lijn Arnhem—Nijmegenuit dien hoofde een
eisch des tijJs, ook in 't belang van de hoofdstad dat
niet minder daarbij betrokken is dan het belang vau
Ylissingen. CLk hij wees echter op andere verbindin
gen welke ten zeerste de zorg der regeering verdienden.
Het vraagstuk van subsidie-verleening wilde hij echter
niet aan deze wet vastgeknoopt zien. Dat hehoefde
afzonderlijke overweging en beslissing, waarbij der
regeering de vrije hand moet worden gelaten.
De heer Jolles plaatste zich op betzelfde standpunt
als degeneD, die het tegenwoordige voorstel toejuichten,
maar althaDS bepaalde verzekeriugen van de regeering
verlangden omtrent hare toekomstige plannen, ten aanzien
van andere lijnen.
De heer Moens zou het voorstel betrekkelijk de lijn
ArnhemNijmegen aannemen als exceptioneele afwij
king van dbn regel, dat. de spoorwegaanleg aan parti
culieren moet worden overgelaten. Ook hij beklaagde
zich over de eenzijdigheid van den maatregel.
Do minister van binnenlandsche zaken verdedigde
uitvoerig het beginsel hetwelk de regeering wil toegepast
zien. Hij lichtte dat beginsel: staatsaanleg regel, be
halve o. a. ia 't geval waai in particuliere krachten
onvermogend blijken, nader toe en noemde de Noord-
Hollandsche lijn, die in het zuid-westen van Friesland,
Almelo—Zwolle en de verbinding van Gorinchem aan
de staatsspoor wegen als de spoorwegen die voor reke
ning van den staat zullen worden aangelegd, als par
ticuliere ondernemingen, na behoorlijke waarborgen te
hebben gegeven, te kort te schieten. Het lot der genoemde
lijnen hangt daarbij ook af van de wijzigingen die de
minister hoopt tot staud te brengen in de concessie van
de Exploitatie maatschappijwant de quaestie der
exploitatie is een groot belang. De talrijke aanhangige
of verleende concessie-aanvragen bewijzen intuaschen
