De Staats-coiirant van heden bevat de wet van den
17™ dezer, houdende vaststelling van de hoofdstukken V,
Yllb en X der staatsbegrootiug voor het dienstjaar 1873.
Jl. Zaterdag werd de algemeene jaarlijksche verga
dering der schippersvereeniging Schuttevaêr te Heeren
veen gehouden18 afdeelingen waren vertegenwoordigd.
De voorzitterde heer W. U. de Jong, uit Bolsward,
opende de vergadering met eene korte toespraak en
maakte bekenddat de oude stichterde heer
W. J. Schuttevaêrdoor ziekte verhinderd was ter
vergadering te komen.
Nadat besloten was aan een aantal ingediende voor
stellen gevolg te geven, stelde de voorzitter voor, zich
namens de Vereeniging bij adres te wenden tot het be
stuur van de compagnons der Opsterlandsche- en Stel
lingwerver veenen, met dringend verzoek, dat het aan
het bestuur moge behagen, mede te werken tot oprui
ming van den Dam bij Appelscha.
Als lid van 't hoofdbestuur werd de heer A. Hartsuiker,
uit Meppel, bij acclamatie herbenoemd.
De rekening en verantwoording van het gehouden
boekjaar geeft in ontvangst, met inbegrip van het batig
saldo van 't vorig jaar, de som van f 1501.98in uit
gaaf 879.30; saldo in kas f 622.68. Op 7 plaatsen
^ijn nieuwe afdeelingen opgericht, zoodat de Vereeni
ging steeds in bloei toeneemt.
Men schrijft ons uit 'sGravenhage het volgende:
„De zaak der spoorwegen in Indië kan geacht worden
een goeden stap voorwaarts te hebben gemaakt door
de benoeming van cene „internationale" commissie van
advies. De omstandigheid dat deze commissie uit finan-
cieele specialiteiten is samengesteld doet zien dat ook
naar de meening van den minister van de Putte, het
hier eenvoudig geldt eene quaestie van guldens en cen
ten, minder dan van eigenlijke staathuishoudkunde of
van techniek. Maar juist met het oog op die omstan
digheid zou men kunnen vragen of die commissie, hoe
internationaal en derhalve onpartijdig, hoe doorkneed
in financieele aangelegenheden zij ook iswel zoo heel
veel nieuw licht over de quaestie zal kunnen werpen.
Mij dunkt wat zij weten kan omtrent spoorwegen in
Indië, weet men hier te lande ook wel. Van particu
lieren aanleg van spoorwegen zonder ondersteuning uit
de schatkist kan natuurlijk geen sprake zijn, en het
overlaten der zaak aan de „vrije particuliere nijver
heid" het groote woord waarmede men (en welke
„men"?) het ontwerp van den minister van Bosse tot
aanleg van staatswege heeft dood gedaan i3 hier
eigenlijk niets meer dan een groot woord. Zoo iets is
mogelijk met spoorwegen in ons land, en nog niet eens
met allenmaar stellig niet in Indië. De staat zal
de kosten van aanleg wel moeten dragen; maar zal hij
dat direct doenzelf aanleggendeof wel indirect door
middel van eene kunstmatig in het leven geroepen
maatschappij diewanneer de spoorwegen eenmaal win
sten afwerpen, een aanzienlijk deel daarvan trekken
zal en, zoo lang er verliezen zijn, die verliezen op den
staat overdragen plus de renten van het kapitaal?
Nu de tweede kamer het wetsontwerp-van Bosso zoo
stellig heeft afgekeurd, kan men, althans vooreerst,
niet anders doen dan het tweede middel kiezen. Maar
hoe? Zal de spoorwegmaatschappij worden gesubsidieerd,
of zal ze rentegarantie ontvangen Subsidieeren ver
dient afkeuring omdat het eigenlijk nederkomt op den
reeds afgekeurden aanleg van staatswege, met een zeer
doorzichtigen sluier bemanteld. Rentegarantic dan?
Daarvan weten wij ook reeds het een en ander. D
spoorwegmaatschappij SamarangVorstenlanden is 4£
pet. „gegarandeerden dit blijkt niet genoeg, op
verre na niet-; de koers der aandeelen bewijst het.
Er moet dus meer gegeven worden: vijf, zes percent;
misschien zullen wijevenals bij de Amerikaansche
spoorwegen, tot zeven moeten gaan. Het cijfer zal du3
alleen door de internationale-financieele commissie moe
ten vastgesteld worden.
„Toch beschouw ik de benoeming dier commissie als
een goede daad van den heer van de Putte, Het
rapport der commissie zal al het gezag hebben eener
uitspraak van de haute finance op haar eigen gebied.
Maakt zij uit dat er 6 of 7 percent zal moeten gega
randeerd wordendan zal het onmogelijk zijn goed-
kooper terecht te komen. De staten-generaal zullen
dus komen te staan tegenover een vast cijfer, behou
dens de wisselvalligheid der kansen van eene particuliere
onderneming van zooveel omvang in een land als Neder-
landsch-Indië. En nu zou het mij zeer verwonderen
wanneer het verslag der commissie, dat natuurlijk wei
publiek gemaakt zal worden, niet zou blijken het
krachtigste argument te leveren voor den aanleg der
spoorwegen in Indië van staatswege. Ik verwacht
namelijk dat daaruit de conclusie zal te trekken zijn
dat deze weg althans leiden zal om met de minste kos
ten aan Indië spoorwegen te verschaffen. Hetgoedkooper
en spoediger werken van particulieren is daar ginds niet
regel maar uitzondering, terwijl alleen in den aanleg
van staatswege de zekerheid te vinden is dat Indië
die door staatsbelang gevorderde verbeterde commu
nicatiemiddelen verkrijgen zal.
„Trouwens, afgescheiden van alle hoogere financieele
beschouwingenkan de geheele quaestie worden samen
gevat in deze vraag: zoo de staat geld en krachten
genoeg heeft om zelf een spoedeischend werk te onder
nemen zal hij dat werk dan, tegen groote opofferingen
en minder zekerheid van succes, aan anderen opdragen
Wanneer men de quaestie zoo in haar eenvoudigste
gedaante stelt, dan kan men zich bijna niet begrijpen
waarom de geleerden zoo over hare oplossing kibbelen."
BENTOEMXN"C4EN EN BESLUITEN.
consulaten. Erkend als Britsch vice-consul in
Suriname A. Cohen.
LEGER. Op nonactiviteit gesteldin afwachting dat
omtrent hem nader zal worden beschikt, de lc luitenant
kwartiermeester D. J. A. Hummelinckvan het 2C regi
ment infanterie.
Benoemd tot 1™ luitenant-kwartiermeester (naar
ouderdom van rang)bij het 2e regiment vesting-artil
lerie, de 2C luitenant-kwartiermeester J. A. Kroef, van
het 5e regiment infanterie; tot 2™ luitenant-kwartier
meester, bij het 3C regiment infanterie, de sergeant,
E. H. Vemervan het korpsbij het 5° regiment
infanterie," de sergeant-titulair D. J. ten Klooster, van
het instructie-bataljon, en de sergeant-titulair A. P. Kui
pers, van het 6l' regiment infanterie; bij het 7eregiment
iafanlerie, de sergeant J. II. Moggenstorm, van het
2e regiment infanterie; tot 2™ luitenant-administrateur
van kleeding en wapening bij het le regiment infan
terie, de sergeant J. J. de Jager, van het 7C regiment
infanterie.
Overgeplaatst als luitenant-kwartiermeester, bij het
2e regiment infanterie, de 2° luitenant-administrateur
van kleeding en wapening J. Steéndijk, van het
lc regiment infanterie.
Benoemd tot 2™ luitenant-kwartiermeester bij het
personeel der militaire administratie van het leger in
Nedcrlandsch Indië de sergeant-titulair M. Logeman
van het instructie-bataljon, en de wachtmeester-titulair
L. J. A. Verbrugge, van het lc regiment huzaren.
ridderorden.- Benoemd tot ridder der orde van
den Nederlandschen leeuw H. F. G. Wagner, gouver
neur van Curasao.
ONDERWIJS.
Bij de onlangs door den gemeenteraad van Leeuwar
den vastgestelde nieuwe verordening, regelende het getal
der onderwijzers en onderwijzeressen aan de openbare
lagere scholen, is bepaald, dat waar dit, naar het ge
voelen van den districtsschoolopziener en den betrokken
hoofdonderwijzerwenschelijk wordt geacht, hulponder
wijzers der 2e en 3° klasse door hulponderwijzeressen,
des vereischt bevoegd tot het geven van onderwijs in
de vrouwelijke handwerken kunnen worden vervangen.
Van die bepaling zal thans voor het eerst reeds in ruimen
mate worden gebruik gemaakt. Door burgemeester en
wethouders zijn thans zes voordrachten in genoemden
zin aan den raad ingediend. De jaarwedde voor iedere
betrekking is f 350.
KERKNIEUWS.
Do heer J. P. P. Clinge Doorenbos, predikant bij
de Nederduitseke hervormde gemeente te Wilhelmina-
dorp, heeft het beroep naar Rijssen aangenomen.
MARINE EN LEGER.
Het Provinciaal blad van Zeeland n° 14 bevat het
besluit van den commissaris des konings in deze pro
vincie van den 25cn dezer, houdende bepaling van de
plaatsen waar en van de dagen en uren waarop de loting
voor de nationale militie in 1873 zal geschieden.
Die'gemeenten en dagen zijn: Middelburg, den
7™ Februari, voor de gemeenten Arnemuiden, Nieuw-en
St. Joosland en Middelburg. Vlissingen, den
8™ Februari, voor de gemeenten Westkapelle, Zoute-
lande, Biggekerke, Koudekerke, ltitthem, Oost- en West-
Souburg en Vlissingen. Vee re, den 10™ Februari,
voor de gemeenten MeliskerkeDomburg, Aagtekerke,
Oostkapelle, Grijpskerke, Serooskerke, St. Laurens,
Veereen Vrouwepolder. Kortgene, den 12enFebruari,
voor de gemeenten Wissenkerke, Colijnsplaat, Kortgene
en Kats. Zierikzee, den 14en Februari, voor de
gemeenten Bruinisse, Oosterland, Dreischor, Nieuwer -
kerk, Ouwerkerk en Zierikzee. Brouwershaven,
den 15cn Februarivoor de gemeenten BurghHaam
stede, Renesse, NoordwelleSerooskerke, Eikerzee,
Ellemeet, Kerkwerve, Noordgouwe, Zonnemaire, Dui-
vendijke en Brouwershaven. T hol en, den 17cn Fe
bruari, voor de gemeenten St. Philipsland, Stavenisse,
St. Annaland, St. Maartensdijk, ScherpenissePoort
vliet, Oud-Vosmeer en Tbolen. Goes, den 19*" Fe
bruari voor de gemeenten Borsselen's Heerenhoek,
Heinkenszand, Wolfaartsdijk's Heer-Arendskerke en
Goes. Goes, den 20en Februari, voor de gemeenten
Ellewoutsdijk, Driewegen, Oudelande, Ovezande, Baar
land, Hoedekenskerke, Nisse, 's Gravenpolder, Katten-
dijke, 's Heer-Abtskerke en Kloetinge. K a p e 11 eden
21en Februari, voor de gemeenten Fort Bath, Rilland,
Waarde, Krabbendijke, Yerseke, Kruiningen, Wemel-
dinge, Schore en Kapelle. Hulst, den 24cnFebruari,
voor de gemeenten Ossenisse, Hengstdijk, Hontenisse,
Boschkapelle, Stoppeldijk, Grauw, Clinge, St. Jansteen
en Hulst. Axel, den 25™ Februari, voor de gemeen
ten Neuzen, Hoek, Sas van Gent, Philippine, Overslag,
WestdorpeKoewacht, Zaamslag, Zuiddorpe en Axel.
Yzendijke, den 27™ Februari, voor de gemeenten
Nieuw vliet, Groede, Breskens, Hoofdplaat, Schoondijke,
Waterlandkerkje, Biervliet en Yzendijke. Sluis, den
1™ Maart, voor de gemeenten St.. Kruis, Eede, Oostburg,
CadzandAardenburg, lleille, Zuidzande, lietranche-
ment, Sluis en St. Anna ter Muiden.
Dr. K. W. Gratama, officier van gezondheid
2e klasse, gedetacheerd aan het garnizoenshospitaal te
Utrecht tot bet afleggen van examen voor een hoogeren
rang, heeft dat examen met gunstig gevolg afgelegd.
De officieren van gezondheid 1° klasse L. J. Hus-
sem en 2e klasse J. Lóón hebben hun eervol ontslag
uit den militairen geneeskundigen dienst aangevraagd.
KOLONIËN.
Volgens bij het departement van koloniën ingekomen
berichten waren de rails op den spoorweg Samarang-
Vorstenlanden den 28™ December jl. gelegd tot het
eindstation Willem I, cn is de spoorweg Batavia-Bui-
tenzorg door de regeering goedgekeurd, zoodat die den
1™ Februari voor het publiek verkeer kan worden
opengesteld. {Staats cour.)
De per mail uit Oost Indië aangebrachte berichten
loopen tot 21 December jl.
Aan het algemeen overzicht van de Indiër ontleenen
wij het volgende:
„De rijstprijzen blijven op Java hoog, maar volgens
de officieele mededeelingen,voorkomendein de Javasche
courant van gisteren, zou geen vrees voor gebrek bestaan,
daar de oogst reeds hier en daar begonnen is, dan in
Demak, waar het bestuur thans eenige werken laat
uitvoeren, terwijl gezegd wordt dat in de afdeeling
Japara, residentie van dien naam, de tusschenkomst des
bestuurs wellicht noodig zal zijn.
„De proefpeilingen en verdere onderzoekingen van
den zeebodem op de reede te Batavia schijnen van
officieele zijde voor het oogenblik te zijn gestaakt. De
heer Kloppenburg heeft, blijkens een ons toegezonden
opstel, eeBe nieuwe proef genomen. Hij heeft den 12™
eene kist van een vierkante el oppervlakte, met een
gewicht van 4194 kilo's ijzer belast, doen zinken en
voegde er den 14™ 3000 kogels, ter zwaarte van
2850 kilo's bij. Deze kist zakte den 12™ 3.55 meter in
den grond en slechts 0.15 meter verder, toen de kogels
er later inkwamen. Sedert dat tijdstip tot gisteren is
zij niet meer gezakt. Het gekozen punt was vroeger
als zeer ongunstig aangewezen. De heer Kloppenburg
leidt uit een en ander af, dat de zeebodem op de reede
geenszins zoo slecht is en dat men met Samarang geene
vergelijking kan maken. Ook betoogt hij dat de vrees
voor aanslibbing ongegrond is.
„Volgens particuliere telegrammen zijn bij de militaire
operatiën tegen Balangnipa o. a. gewond majoor Meijer,
de luitenants Schultz, van Maurik, Tenta, Waagen en
Loomeijer. Deze mededeeling wekt zeer zeker een pijn
lijk gevoel op. Bonto-Bonto brengt ons niet voor de
eerste maal een échec toe. Sedert lang speelt hij als
't ware krijgertje met tegen hem uitgezonden expedi
tion men vindt hem dan op een versterkt punt en kan
hem niet genaken, waarna hij weder voor een tijd ver
dwijnt. Het wordt tijd ernstige maatregelen te nemen
om dezen tegenstander onschadelijk te maken.
„Thans zijn afgekondigd twee der bij de Indische
begrooting voor 1873 vastgestelde maatregelen, namelijk
de verbetering der traktementen van de ambtenaren op
de buitenbezittingen en tot oprichting van vier kweek
scholen voor onderwijzers in deze gewesten.
„De westmousson doet zich weder hevig te Samarang
gevoelen.
„Ue koortsen, die aldaar lieerschen, beletten zelfs dat
de landraad zitting houdt. Men meldt, dat zij thans
ook naar Salatiga zijn overgeslagen. Aan voorbehoed
middelen schijnt het bestuur niet te denken.
„Bijdragen worden ingezameld voor een souvenir aan
den aftredenden leger-kommandant.'"
De Javasche courant van 17 December bevat de
volgende mededeeling:
Aan telegrafische berichten van Makasser via Soera-
bava ontvangen, on gedagteekend 10 dezer, wordt het
volgende ontleend
„De militaire operatiën tegen Balangnipa konden als
afgeloopen worden beschouwd.
„Taramanoe, de laatste verblijfplaats van M,aradia
Kape, was ingenomen en verwoest, waarna die muiteling
de wijk had genomen naar het gebied der Alfoeren,
waar eene verdere vervolging niet doenlijk was.
„Door den hadat van Balangnipa was daarna het
