MIDDELBÜRGSCHE
C O U ft A N T.
F 301.
Donderdag
1872.
19 December.
Dit blad verschijnt dagelijks met uitzondering van den Zondag, den 2en Paascli- en Pinksterdag en een der Kerstdagen.
JDe prijs per 3fin.. franco is f 3.£50.
Middelburg 18 December.
Onze Haagscke correspondent schrijft ons het volgende
„liet is moeilijk te voorzien welk lot het censns-wetje
in de aldeelingen der tweede kamer hebben zal. Do
meeste leden bewaren daarover een diplomatisch stilzwij
gen, en de liberalen schijnen zich in een moeilijk par
ket te gevoelen. Of de indiening den ministers reeds
berouwt is niet te bemerken; de uitgedrukte wensch
dat men het wetje maar spoedig iu behandeling zou
nemen kan opgevat worden als een bewijs dat de regee
ring over dien in een ondoordacht oogenblik neêrgeleg-
den steen des aanstoots zoo spoedig mogelijk wenacht
heen te stappen, maar even goed als een blijk dat zij
werkelijk de voorgestelde verandering wenseht. Men
schijnt nog maar niet in te zien dat die verandering in
het geheel niet wenschelijk is, vooral niet van een libe
raal standpunt. Ik heb hierbij niet het oog op de liberale
partij maar op het liberale beginsel in ruimeren zin.
„Men beschouwt de census-verlaging wat al te veel
uit het tweede kamer-oogpunt. Sommigen hopen dat
de min ontwikkelde kiezers een meer radicale, anderen
dat ze een meer conservatieve of orthodoxe tweede
kamer zullen bezorgen. Deze voorgevoelens en wenschen
zijn uiterst moeilijk te beoordeelen; bovendien mogen
zij bij de beoordeeling van zulk eene zaak niet in aan
merking komen. Is de census-verlaging noodig cm ge
schikte, thans uitgesloten personen onder het kiezersvolk
te doen opnemen, dan moet ze geschieden, ook al
leidde ze tot een schitterenden triomf van Rome of
Dordt. Een oprecht liberaal kan, dunkt mij, er geen
ander dan tijdelijk gevaar, bovendien opgewogen door
meerdere aaneensluiting onder zijne geestverwanten,
in zien voor eene poos in de minderheid terug te treden.
Maar de voorgestelde wilde census-verlaging is vooral
bedenkelijk met het oog op de gemeenteraden. Dat er
ten platten lande door verlaging van den census voor
die lichamen van f 16 en f 14 tot f 10 een schub min
ontwikkelde kiezers, aan kerkelijke leiding gewoon,
zou geschapen wordenweet iedereen die maar eenigszins
met het platteland bekend is. En welke gemeentera
den er dan uit de stembus zouden komen, en welke geva
ren er voor bet openbaar onderwijs zouden ontstaan, zal
ieder kunnen beseffen. De plattelandsbesturen zijn nu
reeds verre van doordrongen van het gewicht van het
openbaar onderwijs, getuige bun schrielheid ten schade
der zaak; maar hoe zou 't dan gaan? tegen de vis
inertias die dan ondervonden zou werden is het ijverig
ste schooltoezicht niet opgewassen. Nu mag dit koren
op den molen zijn van de ultra-conservatieven, >vier
moordaanslagen op de openbare school denk aan
het wetje „ter elfder ure" van het voorjaar van 1868
en aan het ontwerp-de Brauwnog in ieders geheu
gen liggen; het moge geen bezwaar leveren voor de
blinde redeneerders die droomen van een volkomen vrij
voldoende, ja uitstekend lager onderwijs, zonder eenige
inmenging van den staat door „particuliere krachten"
te verschaffenmaar 't komt mij toch voor dat zulk
een vooruitzicht zeer weinig aantrekkelijks heeft voor
die groote partij in den lande (en ik spreek met opzet
hier niet van liberaal of van conservatief) die de waar
borgen voor het welzijn van den staat in het openbaar
onderwijs ziet en thans met reden klaagt, dat over ons
openbaar onderwijs, om met den heer van Kerkwijk
te spreken, zooveel gekakeld wordt zonder dat er eieren
worden gelegd, namelijk zonder dat men het vele gei
brekkige met krachtige hand verbetert.
Der regeering schijnt dit punt ook al ontgaan te zijp
bij de vele punten welke ze bij de overweging van het
wetsontwerpje over 't hoofd blijkt gezien te hebben."
Aan de commissie uit de provinciale staten van Gro
ningen tot onderzoek der vraag of het in het belang
der provincie wenschelijk is van het rijk de registratie
rechten terug te vorderen, geheven van schadeloosstel
lingen wegens verminderde waarde van niet aangekochte
gronden en ter zake van werken door de provincie naar
aanleiding van die onteigening uit te voeren, is machti
ging verleend tot voortzetting barer werkzaamheden na
de sluiting van de wintervergadering dier staten in 1872.
BENOEMINGENT EN BESLUITEN.
pensioenen. Pensioen verleend ten laste van den
staat, aan Pieter Traas, eervol ontslagen hulponderwijzer
te 's Heer Arendskerke, ten bedrage van f 233'sjaars.
ONDERLIJS.
Benoemd tot leeraar in de aardrijkskunde aan de
hoogere burgerschool te Veendam de keer.S,J. P. Brug-
mans, te Groningen.
Benoemd tot conrector aan het gymnasium te
Venlo, voorloopig voor een jaar, de heer Eymaal,
candidaat in de letterenleeraar aan de hoogere bur
gerschool te Venlo.
MARINE EN LEGER.
De officier van gezondheid 3e klasse W. Schoon der
mark wordt met den lcn Januari aanstaande geplaatst
bij het hospitaal der marine le Willemsoord.
GEMENGDE BERICHTEN,
Burgemeester en wethouders van Amsterdam hebben
een voordracht gedaan der concept-voorwaarden van
gunning voor het bespelen van den vernieuwden stads
schouwburg. Zij stellen voor bij die gunning aan te
nemen het stelsel van verpachting, en wel aan te vangen
met 1 September 1873, of zooveel later als de schouwburg
door den pachter definitief kan worden aanvaard, tot
1 September 1876. De pachter zal onder bepaald
aangegeven voorwaarden krijgen het recht van gebruik
van de schouwburgzaal en de daarbij behoor en de lokalen,
van de verschillende timmer- en schil der lokalen en
magazijnenvan de tooneeldecoratiën, tooneel- en andere
meublementen, van de costumes, de wapenen, de muziek
bibliotheek en requisieten, het recht van buffet houden,
hetgeen onder verantwoordelijkheid van den pachter
door dezen kan worden onderverpacht. Burgemeester en
wethouders gaan uit van het beginsel, dat het stelsel
van subsidie tot nogtoe weinig goede vruchten heeft
opgeleverd en dat het waarschijnlijk is, dat een pachter
meer energie zal toonen en in meerdere mate pogingen
zal aanwenden om den luister van het tooneel te bevor
deren, dan tot hiertoe van een concessionaris onder vonden
is. Uitgaande van dit stelsel steunt de voordracht op
deze twee hoofdbeginselen: 1° groote waarborgen voor
de gemeente: 2° groote vrijheid voor den pachter. Die
waarborgen betreffen de veiligheid en het behoud van
het stedelijk gebouw en zijn kostbaren inboedel. Daar
omtrent zijn bepalingen voorgesteld, waarvan de handha
ving wordt toevertrouwd aan de stedelijke commissie
van toezicht op den schouwburg. De pachter wordt o.a.
verplicht twee avonden in de week uitsluitend Hollandsche
voorstellingen te geven; hij is bevoegd die met een
ballet te doen eindigen. Op de overige avonden heeft
hij het recht tooneel voorstellingen in andere talen,
zangspelen, balletten of concertuitvoeringen te geven.
Aan de inwoners van Haan bij Dusseldorf is on
langs de verkoop van honing, greenten, vruchten, vee
en melk verboden, tengevolge van vergiftigde bestand-
deelen in die producten door scheikundigen gevonden
en waardoor bij menschen en dieren vergiftigingen
hebben plaats gehad. Dit alles heeft men te danken
aan do fabriek van arsenicum-zunr nabij het station te
liaan, waar verfstoffen niet arsenicum worden vervaar
digd. Reeds in bet eerste jaar van de oprichting dei-
fabriek -werden de bijen in den omtrek vergiftigd en
vielen dood neder; het vee werd ziek en gat weinig
melk meer. De in de nabijheid wonende personen had
den veel van den rook te lijden en kregen borstkwalen,
hoofdpijn, brakingen, enz. De arbeiders in de fabriek
leden inzonderheid aan die kwalen en daarenboven aan
uitwendige wonden en stijfheid der leden. Iu den kaat
sten tijd was door den aanleg van een nieuwen oven de
toestand zeer verergerd; menschen en dieren hadden
veel te lijden, alle producten in den omtrek werdeu
vergiftigd; eindelijk heeft de burgemeester de fabriek
doen sluiten.
De koning van Beieren heeft een narrenslede laten
maken, welke den naam van prachtstuk alleszins ver
dient. Het houtwerk bestaat uit vergulde Roeoco-figuren
Nixen in gebogen houding dragen den bak, welke ge
heel beschilderd is met Amortjes tusschen slingerende
bloemenguirlandes. De zitplaats is van blauw fluweel
met zwaar goudborduurselvan dezelfde kostbare
stof zijn ook de treden aan weerszijden derslec'eenhet
gansche tuig voor 4 paarden. Hoe zwaar dit borduur
sel is, kan hieruit blijken dat men een hoofdstel reeds
moeilijk met éene hand kan opbeuren en een zadeldekje
van dezelfde stof nauwelijks alleen op den- .rug van
het paard kan leggen. De deken der slede is van echt
hermelijn, en zelfs de boom is verguld en voor een deel
met blauw fluweel bekleed. De waarde vau de gekeele
slede schat men op 200,000 gulden. Zij is zorgvuldig inge
pakt in de vorige week naar Hohenschwangau verzon
den en zal dus op de woeste wegen in de Beiersche
bergen het eerst in gebruik gesteld worden.
Maandag a. zal in de zaal Valentino te Parijs een
concours van kappers worden gehouden. Een 30tal
haarkunstenaars zal op een even groot aantal vrou
wenhoofden de meest buitengewone kapsels samenstellen
„terwijl volgens de aankondigingeneen uitgezocht
orchest intusschen gelegenheids-muziek zal uitvoeren."
Een celebriteit vnn de Parijzer politie is overleden
namelijk vader Macaille, een der schranderste geheime
agenten. Hij was 71 jaren en sedert zijn dertiende
jaar iu dienst van de politie. Een zijner laatste daden
was de ontdekking van den beruckten Troppmann.
De Figaro verhaaltdat prins Napoleon gevangen
zit in zyn kasteel van Prangins. De wateren van het
meer van Genèveeensklaps ontzaglijk gestegen
hebben een dijk doorgebrokenzoodat het eigendom van
den prins geheel is overstroomd.
THERMOMETERSTAND.
17 Dec. 'sav. 11 u. 44 gr.
18 's morg. 7 u. 42 gr.'smidd. 1 u. 42 gr. 'sav. 6 u. 42 gr.
STATEN-GENERAAL.
tweede kamee.
Zitting van Dinsdag 17 December.
{Nader verslag.)
Ofschoon aan het slot der zitting van Zaterdag jl.
bepaald wasdat bij de voortzetting van het debat over
hoofdstuk VII6 (financiën) der staatsbegrooting voor
1873 de minister het eerst aan het woord zou zijn,
voerden vóór hem nog zes leden het woord. Vooreerst
de heer de Roo, die den minister verdedigde tegen het
verwijt van inconsequentie op het punt der hooge oor
logsuitgavenwaar hij vroeger zoozeer tegen was, ter
wijl hij nu aan nog hoogere zijn steun schonk. De heer
de Roo wees er op, dat de verantwoordelijkheid eener
regeering eene an dei e is dan die der vertegenwooi di-
ging, waarmee dan ook de denkbeelden lichtelijk ver
anderen. Volgens hem ging de minister daarbij echter
te ver, nu hij zijn adhaesie verleende aan een ambt
genoot voor oorlog, die eene vestingwet heeft toege
zegd, welker kosten op 30 a 40 millioen worden
geraamd. Hij waarschuwde er daarom den minister
voor zich te hoeden tegen het gevaar om ten believe
der organisatie van het krijgswezen, het finantiewezen
te desorganiseeren.
De heer Pijls beklaagde er zich over, dat, terwijl
de heerschende stemming was kalmte en moderatie, de
minister het conciliant terrein had verlaten, door in
zake der eerediensten een twistappel op te werpen.
Den finaneieelen toestand des lands oordeelde die spreker
gunstig; echter waarschuwde hij tegen de opdrijving
der uitgaven in Indië; hier te lande daarentegen drong
hij op afschaffing der accijnsen op geslacht, zeep en
zout aan, welke z. i. geleidelijk, door vermindering
met 1874 te beginnenzou moeteu plaats hebben. Daar
na' besprak hij nog de muntquaestie.
De heer C. van Nispen vroeg meer bepaald naar
's ministers plannen omtrent de patentwet. Daar de
aandrang tot afschaffing van die belasting bleef aan
houden, en hij 's ministers vasthouden aan het bestaande
met opening van uitzicht op verhooging van belastingen
kende, kan hij het vermoeden niet onderdrukken, dat er
plan bestaat om de inkomstenbelasting weer door eene
zijdeur binnen te leiden. Tegen eene goede inkomsten
belasting nu heeft hij wel geen bezwaar, maar thans
acht hij ze niet noodig. Ernstige bedenking daaren-
