MIDDELBURGSCHE
COURANT.
F 278.
Vrijdag
1872.
22 November.
Dit blad verschijnt dagelijks met uitzondering van den Zondag, den 2tn Pfcasch- en Pinksterdag en een der Kerstdagen.
De prijs per 3/m.franco is f 3.50.
Middelburg 21 November.
Blijkens het laatste staatje van de opbrengst der staats
spoorwegen bedroeg die over het loopende jaar tot den
elfden dezer maand gemiddeld f 15.02 per dag-kilome-
ter, terwijl gedurende dat tijdvak gemiddeld 963 kilo
meters in exploitatie waren. De nog overschietende
zeven weken van dit jaar zullen met het oog op den
aanstaanden winter stellig niet minder leveren, en men
kan derhalve bet genoemde cijfer aannemen als bet
normaal cijfer van cpbrengst over het gebeelejaar 1872;
f 15.02 per dag-kilometer staat gelijk aan f 5497.32
per jaar-kilometer. Volgens de concessie aan de exploi
tatie-maatschappij wordt van eene bruto-opbrengst tot
dit cijfer f 5251f 5500) 65^ percent (of f 3600.74)
voor exploitatiekosten afgetrokken, en komt van de
overblijvende netto winst 4/5 (ot f 1517.26) aan het
rijk. Over de geëxploiteerde 963 kilometers levert dit
derhalve f 1,461,118.38.
Bij het budget voor 1872 was het aandeel van den
staat in de opbrengst der door de exploitatie-maatschappij
geëxploiteerde staatsspoorwegen geraamd op f 653,586.84,
zoodat op dit hoofd van ontvangst alleen over 1872
ruim acht tonnen gouds meer zal ontvangen worden
dan geraamd was.
Neemt men nu in aanmerking dat de in den loop
dezes jaars in exploitatie gebrachte lijnen geen geïso
leerde lijntjes zijn, welke verlies gevenmaar gedeelten
waardoor het staatsspoorwegnet wordt gecompleteerd
en de onderlinge deelen in direct verband gebracht,
zoodat zij de opbrengst over het geheele net aanzienlijk
zullen doen klimmen, dan is 't zeer licht mogelijk
dat de meerdere opbrengst nog heel wat boven deze
acht ton stijgt. Wellicht wat niet is te beoordeelen
omdat de opgaven van de exploitatie-maatschappij in
éen globaal cijfer worden medegedeeld is de eigen
lijke bruto-opbrengstna aftrek der toevallige baten,
een paar cent per dag-kilometer hooger. Zij zou dan
vallen in een hoogere categorie van het tarief van 1863,
in die van f 5501f 5750waarbij 2^ percent minder
voor exploitatiekosten wordt afgetrokken. In dat geval
stijgt het werkelijke aandeel van het rijk meer dan
9 tonnen gouds boven de raming.
Past men deze berekening ook toe op de 71 kilometers
lange lijn welke bij de Hollandsche spoorwegmaat
schappij in exploitatie is en waarvoor het rijks aandeel
in de opbrengst bij de begrooting op f 59,300 werd
geraamd, dan begint de waarschijnlijkheid zeer sterk te
worden dat de staat over het loopende jaar 1872 een
millioen meer uit de staatsspoorwegen trekken zal dan
waaropmen, uit overdreven voorzichtigheid, bij de vast
stelling der begrooting meende te kunnen rekenen.
Uit de bovenstaande cijfers kan tevens blijken dat
de op de begrooting voor 1873 geraamde som wegens
het aandeel van het rijk, iets meer dan 1 millioen vetl
te laag is, en zonder gevaar wellicht wel op het dub
bele kon worden gesteld.
De kamer van koophandel en fabrieken te Ylissingen
heeft besloten om bij de regeering een bezwaarschrift
in. te dienen tegen de heffing van eenig recht, hoe ook
genaamd, voor de enkele doorvaart van het kanaal
door Walcheren, en tegen het verbod om des nachts
het kanaal te mogen bevaren.
De minister van financiën heeft, met ingang van den
lcn Januari a.; op hun verzoek verplaatst den telegrafist
3e klasse J. A. Valentijn van Middelburg naar Vlissin-
gen, en den telegrafist 3° klasse A. W. van Diggelen van
Ylissingen naar Middelburg.
Wij vernemen dat ter vervulling der vacature in de
directie derbreede watering bewesten Yersekeontstaan
door het overlijden van den gezworen W. de Groene Zz.,
voor het X° kwartier op de voordracht zijn gesteld
de heeren A. DominicusJacob de Groene en A. Lin-
denberg; en voor de vacature in dezelfde directie ont
staan door het overlijden van den gezworen J. Dekker Cz.,
voor het IXC kwartier, de heeren P. Dekker Janszoon,
A. Nijssen en J. "Welleman. GoescJie cour.)
Volgens het koninklijk besluit van 6 November jl.
(Staatsblad n° 114) is den 17cn dezer maand voor het ge
heele terrein van toezicht eerste linielangs de Belgische
grens in Limburg, Noord-Brabant en Zeeland elke
uitzondering vervallen op de bepalingen der eerste
twee zinsneden van art. 49 der wet van 26 April 1852.
Te rekenen van dat tijdstip mag dus, volgens een
resolutie van den minister van financiën van 12 Novem
ber 1872, n° 3, op het bedoelde terrein niet meer dan
éen kilogram zout vervoerd worden of per ziel of lid
des huisgezins (kinderen beneden twaalf jaren hieronder
niet begrepen) bij particulieren voor huiselijk gebruik
voorhanden zijn, tenzij gedekt door document.
Bij de verkiezing in het hoofdkiesdistrict Rotterdam
van een lid der provinciale staten van Zuid-Holland,
ter vervanging van den heer Pincoffs, zijn uitgebracht
706 stemmenwaarvan 14 van onwaarde, zoodat de
volstrekte meerderheid bedroeg 347.
Gekozen is de heer mr. A. M. de Cock met 447 stem
men. Verder zijn uitgebracht op de heeren H. W. A.
van Oordt 215, W. S. Burger Wz. 20, W. van der
Hoeven 7 stemmen. (N. Rolt. cour.)
De gemeenteraad van Leiden heeft met 23 tegen 1
stem besloten voor f 250,000 in aan deelen deel te nemen
in de geldleening welke tot den aanleg van den dooi
de heeren de Bordes c. s. geprojecteerden spoorweg
LeidenWoerden zal -worden aangegaan.
De door de Deutsche Eisenbahnbau Gesellschaft ge
projecteerde HolIandsch-We3tfaalsche spoorlijn zal de
volgende lichting nemen: van Zutfen naar Warnsveld,
Vorden, Hengelo, Doetinchem, Terborgh en Dinxperlo
met een aansluiting op Zevenaar. (Arnh. cour.)
De Staats-courant van heden bevat de wetten van
den 14en dezer, houdende vaststelling der begrooting
van uitgaven wegens den arbeid der gevangenen; tot
verhooging der begrooting van uitgaven voor de rijks
gestichten Ommerschans en Yeenhuizen, dienst 1872;
en tot onteigening ten behoeve van de verbetering van
de buurt de Zuiderkuipen te Groningen.
ONDERWIJS.
Aan het 12e verslag van de kweekschool voor on
derwijzeressen te Arnhem zijn de volgende bijzonder
heden ontleend.
Het aantal inwonende kweekelingen bedroeg 56, dat
der uitwonende (niet in het gebouw der kweekschool
gevestigde) 2022. Aan 5 klassen (waarvan een
bepaald bestem d tot opleiding van hoofdonderwijzeressen)
werden wekelijks 180 lesuren gegeven in de vakken
van gewoon en meer uitgebreid lager onderwijs
physiologie en gezondheidsleer, boekhouden, vrouwe
lijke handwerkenteekenkunst, gymnastiek en dans
kunst.
In 't afgeloopen jaar werden 59 examens afgelegd,
als: 3 voor hoofdonderwijzeres, 20 voor hulponderwijze
res, 10 voor de Fransche, 7 voor de Iloogduitsche,
14 voor de Engelsche taal, 5 voor vrouwelijke handwer
ken. Van deze 59 examens slaagden er 57.
RECHTZAKEN.
Eergisteren is voor de rechtbank der gezworenen te
Emmerik het proces aangevangen tegen 18 personen uit
die plaats, welke op den lcn April jl. hebben deelge
nomen aan de ongeregeldheden te 's Heerenberg.
De acte van beschuldiging levert een korte uiteen
zetting van den aard van het feest van 1 Aprilwaar
omtrent nog gezegd wordt, dat in Emmerik het gerucht
was vei spreid, dat het leest werd gevierd wegens het
vóór 300 jaren ophangen van 28 katholieke priesters door
Verder volgt een verhaal van het ge
beurde te 's Heerenberg.
De 18 aangeklaagden staan gezamenlijk te recht
wegens deelneming aan samenrotting eener menigte,
die met vereenigde krachten tegen personen en zaken
gewelddadigheden gepleegd en daaraan deelgenomen
hebben en in het bijzonder op den persoon van den rijks
veldwachter Straatman met voorbedachten rade mis
handelingen hebben gepleegdbovendien zijn zij beschul
digd Peter en Heinrich Knist, den gemeentebode Ter
voort en den secretaris BeijerWilhelm Schillo en Theo-
dor Tuck, den hof hammer ath Grimm opzettelijk mis
handeld te hebben, en eindelijk Theodor Reintjes en
Wilhelm Schillo bij deze samenrotting vensterruiten te
hebben verbrijzeld, de twee eersten bij den baron van
Nispen, de laatste bij den timmerman Berendsen; en
van het verbreken van den landsvrede volgens 125
van het Duitsche strafwetboek. Al de beschuldigden
verklaarden, elk in het bijzonder, dat zij niet schul
dig waren aan de hun ten laste gelegde daden, wat
den president aanleiding gaf tot de opmerking: „Nu,
dat was dan toch een zeer onschuldig partijtje."
Daarop ging hij over tot het hooren van elk der
beklaagden, meest allen jongelieden van 1926 jaren.
Terwijl zij bij het voorloopig verhoor meest allen nauw
keurig hunne deelneming zoowel hunne eigene daden
als van hunne metgezellen, hadden verhaald, houden zij
zich thans ot zij van de geheele zaak niets meer weten,
en beweren stille onschuldige toeschouwers te zijn
geweest, terwijl zij de gansche zaak, waarvan zij
beticht wordenop de schouders der Hollanders laden.
Zij weten ook niets meer van de beteekenis van het
feest; integendeel zouden zij slagen van de Hollanders
hebben gekregen en in hooge mate geprovoceerd zijn.
GEMENGDE BERICHTEN.
In de Brusselsche Echo du parlement van 17 No
vember jl. leest men het volgende: „De bibliotheek van
de universiteit te Luik heeft, op de veiling der boeken
van wijlen den advocaat van Hulst, een belangrijken
aankoop gedaan, namelijk: de volledige verzameling
der nieuwsbladen le Mathieu-Laensberg en le Politique,
die te Luik uitkwamenhet eerste van 1824 tot 1829,
het tweede van 1829 tot 1834. Men weet dat le Ma
thieu-Laensberg werd opgericht door jongeliedendie
eenige jaren later eene groote rol speelden iu de gebeur
tenissen van 1830, namelijk de heeren: J. Lebeau,
P. Devaux, C. en F. Rogier, F. van Hulst en H. Lignac.
Zij waren het, die, in 1828, in hun blad het initiatief
namen tot de Union des catholiques et des libéraux,
welke, twee jaren later, tot de omwenteling van Sep
tember heeft geleid. Het exemplaar van den heer van
Hulst is hierom bijzonder merkwaardig, omdat daarin
de namen worden opgegeven van de schrijvers der
voornaamste artikelen van die twee nieuwsbladen. Men
heeft opgemerkt, dat een tamelijk groot aantal van die
artikelen door de heeren Ch. Rogier en Devaux geza
menlijk onderteekend zijn. In 1829 veranderde le Ma-
thieu Lacnsberg zijnen titel in dien van le Politique
dat tot in 1834 leefde. De gewezen redacteurs van le
Mathieu-Laensberg bleven, na 1830, hunne medewerking
aan le Politique verleen en, maar hunne artikelen waren
natuurlijk veel schaarscher uithoofde van de velerlei
bezighedenwelke het bestuur van 's lands zaken aan
die journalisten, toen de eerste staatslieden van het
land, oplegde. Voor dit exemplaardat van zóóveel
belang is voor de geschiedenis van het land en voor de
biografie der uitstekende mannen, die deel hebben uit
gemaakt van de redactie dier bladen, is niet meer dan
55 Jrancs betaald."
Te Antwerpen circuleert een adres door eenige
leden der burgergarde ontworpenwaarin de opheffing
van deze instelling wordt gevraagd omdat zij „onnut
tig" is. In het adres wordt echter geprotesteerd tegen
de uitdrukking „gevaarlijk" die de kolonel Brialmont
omtrent de burgergarde had gebezigd.
Gedurende de eerste tien maanden van dit jaar
zijn volgens de Stad Gent in de haven van Gent
binnengeloopen 486 schepen, metende 95,093 tonnen,
en van 1 tot 7 November 51 schepen, metende 10,293
