r 187.
MIDDELRURGSCHE
COURANT.
Dinsdag
1871.
8 Augustus.
Middelburg 7 Augustus.
In de te Tiel gehouden algemeene vergadering der
Geldersche maatschappij van landbouw is o. a. besloten
voortaan om de vier jaren een algemeenetentoonstelling
te houden en niet jaarlijks, en om de IIollandsche,Frie-
scbe en Zeeuwsche maatschappijen uit te noodigen even
eens de jaarlijksche algemeene tentoonstellingen af te
schaffen; voor die tentoonstelling zal eene som van
1500 beschikbaar gesteld wordenvoorts worden jaar
lijks 3 medailles uitgeloofd voor die onderwijzers die
in dat jaar voor landbouwers de meeste en doelmatigste
volkvoordracbten zullen hebben gehoudeD.
Blijkens oproeping in de Staats-courant bestaat tegen
1 October a. gelegenheid tot plaatsing van 14 leerlingen
aan de rijks-kweekschool voor vroedvrouwen te Amster
dam. Belanghebbendenvan 20 tot 35 jaren oud, moeten
zich vóór 10 September aanmelden bij den voorzitter
van den geneeskundigen raad der provincie waarin zij
wonen.
Door het Bataafsch genootschap der proefondervinde
lijke wijsbegeerte te Rotterdam zijn benoemd: tot lid
consultant de heer N. W. P. Rauwenhoff, hooglceraar
te Utrecht; tot leden de heeren A. F. II. van der Toorn,
lid der provinciale staten van Noord-Holland en van den
gemeenteraad te Amsterdam, en dr. H. C. Dibbets,
hoogleeraar te Amsterdam.
De sterfte tengevolge van de pokken was gedurende
de eerste vijf maanden van het Ioopende jaar in de
volgende 12 grootere gemeenten van ons rijk als volgt:
Amsterdam 969, dat is 0.34 pet. der 281,805 inwoners.
Dordrecht
8
0.03
25,359
r
Groningen
163
0.42
38,254
's Bosch
169
0.67
25,373
Leiden
271
0.68
39,959
Rotterdam
1603
1.30
n
123,097
Arnhem
14
0.04
33,081
den Haag
1153
1.23
93,083
Haarlem
6
0.02
30,888
Leeuwarden
4
0.01
26,105
Maastricht
10
0.03
28,440
Utrecht
720
1.18
n
60,587
Jl. Vrijdag avond is te 's-Gravenhage eene algemeene
vergadering van de Nederlandsche nationale werklieden-
vereeniging gehouden. Zij werd gepresideerd door den
heer Beth, die tnededeeling deed van de voorloopige
werkzaamheden van het bestuur, welke bestonden in het
sluiten van den hand tusscben patroons, werklieden en
deze vereeniging, en het opstellen van een programma
en reglement. Wat het eerste punt betreft, was gebleken,
dat eene verbinding met de vereeniging van patronen
en werklieden niet het gewenscht.e resultaat heeft opge
leverd, daar die vereeniging nog niet was geconstitueerd
en dus eene samensmelting van beide vereenigingen
als ontijdig was aan te merken. Deze vereeniging was
reeds verder gevorderd; nogtans was men het over en
weder eens geweestdat er grondbeginselen zouden
gevonden worden, waardoor men elkander bij voorko
mende gelegenheid de hand kon reikeu. De voorzitter
lioopte dat het door het bestuur vastgestelde reglement
de goedkeuring der vergadering zou wegdragen. Voor
de lezing van programma en reglement achtte hij het
wenschelijk, met een enkel woord de grondbeginselen
der vergadering bloot te leggen. Het groote grondbe
ginsel ligt in art. 6 van het programma, dat zegt, dat
vereeniging van kapitaal en arbeidgepaard met orde
en godsdienst, de middelen zijn tot veredeling van den
werkman. Dit denkbeeld was reeds op het nijver
heidscongres te Haarlem, dit jaar in de maand Juni
gehouden, door den president van dat congres voor
opgezet; deze noemde het kapitaal de vader en het
kind van den arbeid. Spieker geloofde dat deze
opmerking juist was, het kapitaal heeft de verplich
ting den arbeid te hulp te komen. Menige arbeid blijft
in het niet, omdat er gebrek is aan kapitaal; tot verbete
ring van het lot van den werkman is vooral noodig kapi
taal, dat gezocht zou kunnen worden in de andere stan
den der maatschappijmaar omdat die andere standen
daartoe niet verplicht zijn, is er een beter middel dat den
arbeider verheft, namelijk: het kapitaal in eigen boezem
te vinden. Door samenwerking en besparing kan men
langzamerhand een kapitaal vormen. Eigen kapitaal is
een vcldo :niDg voor den arbeider zeiven. Om gemeld
doel te bereiken spoorde de voorzitter de reeds toege
treden leden der vereeniging aan, zich toe te leggen op
orde, eerbied voor de gestelde machten en zedelijke han
delingen, opdat er een roep zou uitgaan, dat dit eene ver
eeniging is van fatsoenlijke werklieden. Orde en gods
dienst, zijn het eenige ware middel om groot te worden;
eerbied voor de gestelde machten is een eerste ver-
eischte in ons land. Het Nederlandsche volk is een orde
lievend volken de gestelde machten weten zeer goed hoe
ver zij de vrijheden kunnen uitstrekken; ieder die anders
denkt, gaat op een verkeerden weg, die tot onderga ng
en verderf leidt. Voorts zijn in het reglement zoodanige
bepalingen opgenomen als het bestuur heeft gemeend
dat de algemeene sympathie der vergadering zullen weg
dragen. Ten slotte geloofde de voorzitter dat door de
bepalingen van het programma aller belangen worden
behartigd en daarom velen tot de vereeniging zouden
toetreden. Deze rede waarvan wij de genoemde hoofd
punten aan de Nieuwe Rotterdamsche courant ontlee-
nen werd algemeen toegejuicht.
Na de voorlezing van het programma en het regle
ment werden onderscheidene p- nteD zoowel door loden
als bezoekers behandeld, waarvan het belangrijkste was
de bepaling, voorkomende in art. 5 van het programma,
dat inhoudt: dat deze vereeniging zich schaart om het
stamhuis van Oranje. Daartegen werd krachtig gepro
testeerd door een lid, die het heter achtte dit artikel te
doen vervallen, terwijl een ander de bepaling goed
keurde vooral omdat deze vereeniging een tegenhanger
moet zijn van de Internationale. Een bezoeker geloofde
dat het beter was, dat de vereeniging zich niet consti
tueerde en dat de president de leiding niet verder op
zich zou nemen, als deze bepaling kwam te vervallen.
Hij achtte het echter wenschelijk dat de vereeniging,
nadat zij zou zijn geconstitueerd, zeer spoedig dit punt
zou uitmaken. Nadat door een ander bezoeker een
krachtig woord om toe te treden was gesproken werd
door een lid van het bestuur in het midden gebracht,
dat de Nederlandsche werkman moet staan of vallen met
het huis van Oranje.
Ten slotte nam de voorzitter nog het woord en drong
aan tot toetreding, zoowel van reeds ingeschreven als
nog niet ingeschreven personen; zij die zouden toe
treden, werden geacht met de bepalingen van het re
glement in te stemmen. Op de tot hem gerichte vraag,
of, wanneer het huis van Oranje valt men heeft bet
in 't vorige jaar met een machtiger 3taat gezien de
vereeniging niet ontbonden is, antwoordde hij, dat
men daaraan nu gelukkig niet behoeft te denken maar
dat bij dit geval elk Nederlander betrokken is.
Toen werden de discussiën gesloten en werd tot de
aanneming van leden overgegaan.
.Benoemingen en besluiten.
min 1st erie ele departementen. benoemd tot adjUDCt-
commies bij het departement van justitie G. A. N. T. Jan
sen thans eerste klerkmet den titulairen rang van
adjunct-commies, hij het departement van financiën.
burgemeesters. Herbenoemd tot burgemeester van
Ritthem, J. C. Lantsheer.
notarissen. Eervol ontslag verleend op verzoek, aan
J. Dolleman als notaris te Heemstedeen benoemd tot
notaris binnen het arrondissement te Haarlem,.ter
standplaats de gemeente HeemstedeF. H. Dolleman
candidaat-notaris aldaar, een en ander in te gaan den
1« September a.
Onderwijs.
Volgens de schoolberichten in de Nieuwe bijdragen
voor opvoeding en onderwijs van Juli jl., bedraagt het
getal vakante scholen: openbare voor gewoon lager
24; gewoon en meer uitgebreid 3: meer uitgebreid onder
wijs 1; bijzondere voor gewoon lager 1; meer uitgebreid
onderwijs 1; gesubsidieerde bijzondere voor meer uitge
breid onderwijs 1. Vakante hulponderwijzers-betrekkin
gen, met uitzondering van Amsterdam, waarbij het
getal niet wordt opgegegeven43; die van hulponder-
wijzeressen 2.
Kerknieuws.
Aangenomen het op hem uitgebracht beroep tot predi
kant bij de Nederduitsch hervormde gemeente te Enge
len c. a., door den heer J. J. H. Doorenbos, thans predi
kant te Kleverskerke.
Beroepen tot predikant bij de christelijk gereformeerde
gemeente te Bergum de heer A. Steketee, thans predi
kant bij die gemeente te Zaamslag.
Het bestuur der Fransche kerk te 's-Gravenhage
heeft het besluit genomen de zitgeldeu in het kerkgebouw
(de dubbeltjes aan koster of kerkeknecht) af te schaffen.
Sinds 1 dezer zijn alle plaatsen in de kerk vrijmet uit
zondering van de vast verhuurde, die door een kenbaar
teeken zijn aangeduid. Na afloop van het vóorgebed
echter hebben de huurders hun recht op de plaatsen
verloren en kan iedereen gaan zitten waar hij wil, mits
in de banken voor het geslacht waartoe men behoort
bestemd. Geen andere heffingen mogen door de kerkbe
dienden gedaan worden dan voor het gebruik van stoven,
waarvoor een vast tarief is vastgesteld en in het kerk
gebouw aangeplakt.
In het kort overzicht van de handelingen der
algemeene synode der Nederlandsche hervormde kerk,
in de Kerkelijke courant leest men onder anderen het
volgende:
„Ernstige discussie lokten de voorstellen uit tot het
nemen van maatregelen ter verhooging van de predi-
kants-traktementen. Als een onbetwistbaar feit werd
aangenomen, dat, met uitzondering van die gemeenten,
welke in het bezit van ryke pastoralia zijn in den regel
de tractementen veel te gering moeten heeten. Overtuigd
dat zij niet slechts geroepen is om alle belangen der
kerk te behartigen, maar ook verplicht om in deze
handelend op te treden, besloot de synode ter verbete
ring de handen aan het werk te slaan. Zij ging daarbij
uit van het beginsel, dat elke gemeente, zoo mogelijk,
zichzelve helpe, en verwierp den voorgestelden maat
regel om een fonds bijeen te brengenwaaruit op den
duur de traktementen zouden kunnen verhoogd worden.
In dezen geest zal nu een schrijven aan eiken kerkeraad
en aan ieder college van kerkelijke administratie ge
richt worden, waarin nevens "het billijke, plichtmatige
en noodzakelijke eener traktementsverhooging, aanwij
zing gedaan wordt van de middelen die daartoe aanbe
veling verdienen.
Marine en leger.
De vorige week hebben de drie monitors Heiligerlee,
Tijger en Krokodil een tocht op de Zuid Hollandsche en
Zeeuwsche wateren gedaan, om de vaardigheid der
schepen in het manoeuvreeren na te gaan. De Heiligerlee
fungeerde als admiraalschip. Woensdag nacht was het
eskader voor Zierikzee geankerd en Donderdag stoomde
het al manoeuvreerende naar Hellevoetsluis terug. De
Heiligerlee en Tijger vertrokken toen naar Rotterdam,
terwijl de Krokodil te Hellevoet bleef.
Rechtzaken.
Kapitein Jansen werd onlangs bemoeilijkt wegens
een paar door hem geschreven dagblad-artikels. Hij beeft
zich alstoen tot het hoog militair gerechtshof gewend
met de klacht, dat hij door zijn bataljons-kommandant
den majoor Gisser, ten onrechte gestraft was met 8 en
14 dagen arrest, en die hoofdofficier hem in bijzijn van
zijn kolonel en een zijner kameraden gelasterd had.
Nadat genoemde kapitein gedurende drie maanden in
