O R A N T.
r 42.
Zaterdag
1871.
18 Februari,
öuttrnlcmh.
Bij deze courant behoort een bijvoegsel.
Middelburg 17 Februari.
Door den beer N. H. Henket is een plan voorbereid en
in eene brocbnre ontwikkeld tot oprichting eener naam-
looze vennootschap voor den aanleg van lokaalspoorwe
gen. De lokaallijnen welke die heer, bij wijze van schets,
wenscht tot stand te ïien komen hebben eene lengte van
1192 kilometer. Zij zijn op eene kaart achter zijne bro
chure aangewezen en over de verschillende provinciën
in grove trekken verdeeld.
Voor Zeeland wordt aangegeven, in verbinding
met Nóord-BrabandRoosendaalSteenbergenPhilips-
landZierikzee—Brouwershaven, (49 kilometers); en
voorts: Goes—Ellewoutsdijk, Middelburg—Domburg, en
SluisIJzendijkeAxel (68 kilometer).
Benoemingen en besluiten.
buks-gestichten. Op verzoek eervol ontslag verleend,
met ingang van 1 April a., uit de betrekking van tijdelijk
directeur der rijks-gestichten Ommerschans en Veenhui-
zen aan J. van Konijnenburg, met dankbetuiging voor
de door hem in die betrekking den lande bewezen ij verige
en gewichtige diensten; en tijdelijk benoemd tot directeur
der genoemde rijks-gestichten J. Neeteson, thans kapi
tein bij het le regiment infanterie.
rijks-munt. Bevorderd tot rijks-stempelsnijder bij
's rijk»-munt J. Ph. van der Keilen, thans hulpstempel-
snijder.
Onderwijs.
In de Staats-courant van jl. Donderdag is opgenomen
een uittreksel van de verslagen der commissiën in 1870
belast met het afnemen van de eindexamens der hoogere
burgerscholen.
Omtrent Zeeland ontleenen wij daarvoor het volgende:
De kennis van wiskunde gaf tot tevredenheid aanlei
ding in de stel- en nog meer in de meetkunde werd
voldoende of meer dan voldoende kennis getoond: in
goniometrie en trigonometrie en vooral in de beschrij
vende meetkunde waren zeer goede vorderingen gemaakt.
Bij de meesten was de kennis iq de werktuigkunde
voldoende; het mondeling examen was echter beter dan
het schriftelijk, dat bij verscheidenen nog al te wenschen
had gelaten.
Het examen in de natuurkunde maakte over het alge
meen een goeden indruk, al mochten dan ook de opge
geven vraagstukken door geen der candidaten volledig
zijn opgelost.
Bij de examens in de scheikunde voldeed de meer
derheid der candidaten zeer wel. Gelijke verklaring
geldt voor het examen in natuurlijke historie. De
kennis der geologie van Nederland was evenwel ge
brekkig.
Het onderzoek in kosmographie voldeed zeer wel,
en gaf geene aanleiding tot bijzondere opmerkingen.
Bij het meerendeel leverde het examen in de geschie
denis voldoende uitkomsten; minder bevredigend was
de kennis der geschiedenis onzer koloniën en van de
gebeurtenissen sedert het tijdperk der eerste Fransche
omwenteling. Ook schoot de kennis van jaartallen nog
al eens te kort.
De kennis der aardrijkskunde werd middelmatig be
vonden; de staatkundige aardrijkskunde leverdö minder
gunstige uitkomsten; de kennis van ethnographie was
over 't algemeen voldoende.
Bij het examen in de gronden der gemeente-, provin
ciale- en staatsinrichting van Nederland, waren de ant
woorden vrij voldoende. De kennis van staatshuishoud
kunde gaf aanleiding tot tevredenheid.
Omtrent het boekhouden en de warenkennis werden
gunstige resultaten verkregen.
Van de examens in de talen gaf dat in de Nederland-
sche taal de beste uitkomsten. Stijl, taal en inhoud der
opstellen waren goedde kennis der letterkunde voldeed
niet aan billijke verwachtingen.
Over bet Fransch viel niet te roemen; met uitzon
dering van een enkel waren de opstellen zwak en onbe
duidend en met verscheidene taalfouten. De meeste
candidaten hadden groote moeite om zich eenigszins
verstaanbaar in die taal uit te drukken. De kennis van
letterkunde was gering en oppervlakkig. Gunstiger was
de uitslag van het examen in het Duitsch, schoon enkelen
de grammatica in den laatsten tijd wat verwaarloosd
schenen te hebben. Het Engelsch was weder minder
bevredigend: de kennis van grammatica was over
't algemeen voldoende; inhoud en stijl der opstellen
waren met uitzondering van éen, dat bijzonderen lof
verdiende, redelijk, De letterkundige kennis, vooral
van den laatsten tijd, liet bij enkelen te wenschen.
In het teekenen hebben allen voldaan; op een enkele
uitzondering na toonden allen bedrevenheid in het
teekenen naar de natuur.
Rivierbericliten.
Uit Heerewaarden (Bommelerwaard) wordt van den
13cq dezer nader gemeld dat de toestand aldaar steeds
treuriger werd. Naarmate het water wies rees ook de
ijsvloer. Ging het zoo nog eenige uren voort, dan zou
zelfs van de hoogst gelegene huizen, die vol met vluch
telingen waren, dien dag maar een enkel vrijblijven.
Het vluchten duurde steeds voort, daar velen, na tot de
balken „geschelfd" te hebben, toch nog gedwongen
werden elders te gaan. Van het raadhuis was slechts de
bovenverdieping nog bewoonbaar, en ook in de kerk
kwam het water reeds, hoewel men het zooveel mogelijk
trachtte te keeren. De vluchtheuvel werd steeds meer
gevuld met vee. Landbouwers, die hunne paarden en
koeien zoo lang mogelijk op stal hielden, moesten ze
toch nog daarheen drijven; zelfs waren er die daartoe
door de stalmuren moesten breken omdat zij niet meer
door de deur konden. De druk werd nog verzVaard
wegens de onzekerheid waarin men verkeerde omtrent
sommige gedeelten der gemeente waar men sinds drie
dagen onmogelijk komen kon. Het verkeer met Varik
was nog niet afgesneden, zoodat van daar reeds eenige
brandstof was aangevoerd.
Ook te Empel, waar Vrijdag der vorige week al de
aan de buitenzijde van den Maasdijk gelegen huizen,
ten getale van ruim 50, zijn onder water gezet, is de
nood groot. De kerk, het gemeentehuis en de beide
openbare scholen waren zelfs met 35 a 40 centimeters
water bezet. Tenauwernood kan men zijn levende have
redden; inboedel en eetwaren moesten ten prooi van het
water gelaten worden, terwijl daarenboven door het
ijs enkele huizen omgestooten en vele onbewoonbaar
gemaakt werden. Pootaardappelen en zaadkoren is
mede verloren. Het gemeentebestuur heeft een beroep
op dealgemeene liefdadigheid gedaan.
Rechtzaken.
De arrondissements-rechtbank te Goes beeft heden
uitspraak gedaan in de procedure, door den staat der
Nederlanden tegen de ambachtsheeren van 's Heer-
Arendskerke ingesteld tot onteigening van den grond,
waaromtrent de onteigenende partij haren eisch in de
vorige onteigeningsprocedure, vermeld in ons nommer
van 14 Januari 11., had zien afgewezen. Deze opnieuw
ingestelde eisch van den staat der Nederlanden tot
onteigening van voormelden grond is echter door de
arrondissements-rechtbank te Goes, in strijd met de
conclusiën van het openbaar ministerie, heden opnieuw
ontzegd, met veroordeeling van den staat in de kosten
der procedure.
Gemengde berichten.
Van jl. Dinsdag tot Woensdag middag zijn te 's-Gra-
venhage 50 gevallen van kinderziekte aangegeven.
Te Utrecht bedroeg het "Woensdag aangegeven getal
poklijders 45. Daar de aangilte door de geneesheeren
echter niet regelmatig, maar soms slechts om de drie
dagen geschiedt, wijst het bovengenoemde cijfer niet
op uitbreiding der epidemie.
In Hilversum zijn tot den 15cn dezer 21 lijders aan
pokken aangegeven, waarvan 4 gestorven zijn.
Op verschillende andere plaatsen waar die ziekte
zich tot dusver niet vertoonde doen zich thans gevallen
voor.
De gemeenteraad van Schiedam heeft een krediet
van 1000 toegestaan ter voorziening in de kosten
voor inenting en herinenting van onvermogenden.
Gedeputeerde staten der provincie Groningen heb
ben de gemeentebesturen opmerkzaam gemaakt op het
gebruik van glycerine in brandspuiten, daar bij vriezend
weder de kleppen anders licht gaan vastzitten, waardoor
de spuit onbruikbaar wordt. Er is voor iedere brand
spuit 5 a 6 kan glycerine noodig. De gemeentebesturen
worden dientengevolge uitgenoodigd, de glycerine in
voldoenden voorraad beschikbaar te houden, teneinde
bij onverhoopte noodzakelijkheid in het zoo nuttig
gebruik der brandspuiten geen belemmering te onder
vinden.
ThermometerstamL
16 Feb. 's'av. 11 u. 38 gr.
17 'smorg.7u.36gr.'smidd. lu.47gr.'sav. 6u.44gr.
Algemeen overzicht.
De Neue freie Presse bevat twee brieven van den ex-
keizer van Frankrijk, onlangs onder de geheime papieren
op de Tuileriën gevonden, die een nieuw bewijs leveren
van de egoïstische politiek van het keizerrijk, en de
treurige gevolgen der Fransche interventie na den slag
bij Sadowa voor Oostenrijk aan het licht brengen. Reeds
heeft de heer Giskra onlangs medegedeeld, dat, onder
voorwaarde dat de vredesonderhandelingen zonder
inmenging van een andere mogendheid uitsluitend
tusschen de oorlogvoerenden plaats zoude hebben,
de heer von Bismarck oorspronkelijk van Oostenrijk
geen schadeloosstelling vorderen en de Zuid-Duitsche
staten vrijlaten zou om onder elkander zulke verbonden te
sluiten, als hun zou goeddunken, doch dat de inmenging
van Napoleon dit voordeel voor Oostenrijk deed verloren
gaan. Thans wordt door deze brieven duidelijk, om welke
reden bij den vrede.van NikolsburgbepaaldiSjdatjPruisen
schadeloosstelling verkrijgen zou en Oostenrijk uit
Duitschland als ware het gebannen is. Door deze bepa
lingen meende Napoleon Pruisen voor zich in te nemen,
om daardoor te zekerder zijne geheime plannen tot an
nexatie van België, Luxemburg en den linker Rijnoever
tot uitvoering te kunnen brengen. Had de heer von
Bismarck toen niet plotseling buiten weten van den
Franschen gezant den vrede gesloten, dan was Napoleon
bereid geweest, de annexatie van meer landen door
Pruisen gemakkelijk te maken en had bij waarschijnlijk
daarvoor Saksen tevens opgeofferd. Verschillende Belgi
sche en Pruisische dagbladen behandelen deze nieuwe
ontdekking op het gebied der Napoleontische politiek,
en de Kölnisehe Zeitung besluit hare beoordeeling met
de verklaring dat het Fransche volk niet dankbaar ge
noeg wezen kan van eene dergelijke regeering verlost te
zijn.
Zooals wij gisteren reeds onder onze telegrammen
mededeelden, beeft de heer von Bismarck wegens krijgs
toerustingen in het zuiden en de oproeping van nieuwe
dienstplichtigen slechts toegestemd in eene verlenging
van den wapenstilstand voor den tijd van vijf dagen.
Wij betwijfelen echter of de vrees van den rijkskanselier
voor die nieuwe Fransche legers wel zeer groot is
en of men daarin een slecht voorteeken voor den
vrede zien moet; andere maatregelen integendeel doen
zien, dat men in Versailles zeer veel hoop op den vrede
koestert, ten minste zijn er, volgens een telegram aan
de Daily-Telegraph, voorbereidende maatregelen ge
troffen tot den terugtocht van een groot aantal troepen
door Straatsburg naar Duitschland. Wij gelooven eerder
dat een andere grond voor den maatregel van den
heer von Bismarck gezocht moet worden, en wel om
hierdoor den leden der constituante de noodzakelijk
heid duidelijk te maken, dat in het belang van beide
partijen, en niet het minst in dat der Duitsche troepen
te velde, het thans geen tijd is voor lange en koogdra-
