durend nieuwe quaesties aan de orde gebracht, en ter
wijl de dagbladen van Weenen eu Berlijn, naar aan
leiding van de laatste-depêches van de heeren von
Beust en von Bismarck, voortdurend de hartelijkste ver
zekeringen van vriendschap wisselen, ziet men reeds
een nieuwen twist ontstaan, die een geduchte tegenstell ing
met de warme ontboezemingen zal vormen. Te Weenen
namelijk beschuldigt men Pruisen, dat het den prins
Karei van Roumanie heeft aangezet tot den stap waar
over in den laatsten tijd zoo dikwijls sprake is geweest,
en te Berlijn daarentegen komt men tegen deze beschul
diging krachtig op. Eigenlijk heeft deze quacstio geen
reden van bestaan, omdat het thans boven allen twijfel
verheven is, dat de memorie van prins Karei slechts
betrekking had op de binnenlandsche aangelegenheden
der vorstendommen en volstrekt niet op het ver
breken der banden met Turkije.
De Poolsche organen in Galicië meenen,dat hetoogen-
blik gekomen is om op officieele en diplomatieke wijze
de Poolsche quaestie in Europa ter sprake te brengen.
De kraj van Cracovië heeft den veldtocht geopend, waarin
sommige van zijne collega's hem moeten bijstaan. Vol
gens bedoelde bladen is de kans om de wenschen van
Polen in Europa te doen zegevieren nooit gunstiger ge
weest het on gekende succes van Pruisen heeft den naij ver
der andere staten tegen deze mogendheidveroorzaakten de
gedeeltelijke verbreking van het traktaat van 1856 „heeft
het oude wantrouwen van Europa tegen de plannen der
Russische politiek weder opgewekt." Daarom zou, vol
gen het oordeel van de bladen die daarover handelen,
een Poolsche beweging veel kans hebben om bij de
meeste Europeesche regeeringen steun te vinden.
De kraj heeft deze taak opgedragen aan de Poolsche
leden van den rijksraad te Weenen, van de delegatie van
Pesth en vaa de Pruisische kamer. Deze afgevaardigden
zouden eene commissie benoemen, die belast zou worden
met het samenstellen van een memorie welke aan de
conferentie te Londen zou worden gezonden. In die
memorie zouden voornamelijk worden opgesomd, al de
overtredingen die tegen de rechten, welke in het tractaat
van 1815 ten gunste der Poolsche natie werden omschre
ven. zijn bedreven; vervolgens zou men daarin de con
ferentie uitnoodigen, om de nationale en huishoudelijke
eenheid van alle deelen van het oude Poolsche konink
rijk te erkennen en teproclameeren en deze eenheid „door
gemeenschappelijke waarborgen" te erkennen.
De kraj twyfelt er niet aan of Engeland, Frankrijk
en Oostenrijk zullen genegen zijn, om de belangen van
Polen aan hun eigen belang dienstig te maken, teneinde
aan de verwikkelingen in Pruisen en Rusland een einde
te maken.
Het Londensche blad the Observer meent te kunnen
verzekeren dat de conferentie over de Russische
quaestie vóór het einde van deze maand zal bijeen
komen.
Laatste berichten.
Madrid.
In Spanje zijn weder republikeinsche onlusten uitge
broken.
Zonden.
The Times vermeldt, dat de Duitschers gisteren de
redouten voor de forten Issy en Vanvres hebben bezet
en dat Bourbaki naar Montbeliard trekt.
Versailles.
Prins Friedrich Carl heeft een zegevierende voor-
waartsche beweging in de richting van Le Mans onder
nomen. Volgens opgave van Duitsche zijde hebben de
verliezen der Duitschers bij Bapaume 1066 man
bedragen.
Te Daugontin, ten zuiden van Belfort, dat de Duit
schers stormenderhand hebben ingenomen, hebben zij
718 man krijgsgevangen gemaakt.
Uit het soldatenleven.
Dat zelfs in den moorddadigsten oorlog de soldaat zich
niet altijd te midden van vuur en bloed bevindt, maar
ook nog tijd heeft, om zelfs aan vermaken te denken,
blijkt uit de volgende bijzonderheden die door een
Duitscher omtrent het leven der soldaten te Versailles
worden medegedeeld:
„Als tegen den avond de manschappen van hunnen
arbeid aan de schanswerken zijn teruggekeerd, hun
eenvoudig maal hebben gebruikt en de kleedingstukken
die herstel noodig hebben eigenhandig hebben gemaakt,
dan trede men de kazerne binnen en men zal verbaasd
zijn zelfs hier de tonen van den waldhoorn, die aan het
vaderland herrinneren, te hooren weerklinken, waarbij
dikwijls met zware passen of vroolijk opspringend de
baardige krijgers zich in de maat bewegen.
„Do een of andere liefhebber van muziek heeft in een
verlatene woning een viool of harmonica gevonden, als
oorlogsbuit medegevoerd en onder den klep van den
ransel goed bewaard, en moet haar nu, om de algemeene
vroolijkheid te verhoogen, bespelen. Als dan de lichten
al flauwer en flauwer beginnen te branden en de ver
moeide leden rust zoeken op de harde legers, dan moet
de muzikant nog eenmaal de bekende en zoo geliefde
volksliederen spelen, waarin iedereen instemt zoodra er
van de liefste en van tehuiskomen sprake is. Muziek
en gezang zijn twee beproefde vrienden van onze man
schappen en helpen menige zwarigheid overwinnen.
„De kwartieren waarin men muziek kan maken zijn
bijzonder in trek en iedereen kent by na in Ville d'Avray,
in Sèvres, enz. de huizen waar muziek wordt gemaakt.
Dikwijls gebeurt het ook, dat de zangers van eene com
pagnie zich vereenigen, om hunne officieren, die gewoon
lijk in éen kwartier zijn, eene serenade te brengen.
„De dierenwereld moet evenzeer de ledige uren onzer
soldaten veraangenamen. Zij zijn steeds van honden ver
gezeld en bijna iedere compagnie heeft er eenige die
trouw medegaan en het door het groot aantal botten,
die zij overal krijgen, niet slecht hebben. Men geeft ze
de vreemdste namen en verscheidene luisteren zeer goed
naar den naam Ducrot, waardoor reeds meermalen onaan
genaamheden met Franschen zijn ontstaan. Van de
katten, waarvoor de Franschen een groote voorliefde
koesteren, willen onze lieden niet veel weten, hoewel ze,
als het mogelijk is, toch zorgen dat die dieren niet van
honger sterven; daarentegen dragen zij groote zorg voor
de achtergebleven gevederde zangers en bij verandering
van kwartier nemen de opvolgers de verzorging zorg
vuldig over. Zelfs duiven worden niet geslacht, en ik
herrinner mij te St. Cloud een kooi met twee tortelduiven
te hebben gezien, waaraan een briefje hing met de woor
den: „„Wij verzoeken ons tweemaal daags frisch water
te geven," waarvoor ook nauwkeurig werd gezorgd.
De plaats waar de meeste pret wordt gemaakt is de
in de geschiedenis bekende oranjerie bij St. Cloud. Hoe
wel dit gebouw blootstaat aan de granaten van den Mont
Valerien en bijna alle boomen in de nabijheid daarvan
de sporen dragen, heerscht er steeds groote vroolijkheid.
Behalve een menigte uit het slot gehaalde meubelen is er
het meeste speelgoed van den jongen Napoleon geborgen,
waarmede de soldaten somtijds den tijd korten. Hier
beproeft een Silezier met het kunstig vervaardigde paard
op rollen voort te komen, terwijl ginds een andere zijn
eerste oefening op de velocipede houdt. Daar windt met
een grooten sleutel een derde het raderwerk op van de
locomotief van den ex-prins en het bijna 25 kilo's zware
kunstwerk vliegt onder een algemeen hoera over de
gladde baan wegop een andere plaats weder dringen
zes of zeven personen bij elkander om de beweegbare
schij ven te bewonderen waarop, tengevolge eener gezichts
begoocheling, beweegbare voorwerpen verschijnen.
„De meeste pret geeft echter, als de avond is aange
broken, de groote tooverlantaarn die fraaie figuren en
karikaturen als schaduwen langs de wanden doet voort
bewegen, en dan vergeten de krijgers de moeite die zij
des daags hebben moeten doorstaan."
Brieyen nit België.
Brussel6 Januari.
Van verschillende zijden is de quaestie geopperd of
maarschalk Prim had verdiend te vallen door de moor
dende kogels van politieke moordenaars en velen
meenden dat het antwoord zoo duidelijk zou zijn als men
het recht had om te verwachten. Een tweede vraag die
uit de eerste volgt is, of men zijn dood moet betreuren,
en eindelijk doet zich een derde of laatste voor, name
lijk: of Spanje in den maarschalk zijn redder verliest,
gelijk sommigen beweren.
Ik zal deze drie vragen kortelijk uagaan en beant
woorden. Zooals gij uit mijne mededeelingen aan de
Middelburgsche courant in 1867 weet, heb ik den gene
raal, gedurende zijne verbanning, persoonlijk ontmoet.
Door een vriend zoowel van hem als van mij, aan hem
voorgesteld, hebben wij ongeveer een uur met hem over
politiek zitten praten aan een der vensters van zijn
hotel in de Rue royale.
Generaal Prim, - dit moet men ten wille der recht
vaardigheid erkennen, koesterde zeer liberale, zelfs
democratische denkbeelden, hoewel hij den republikein-
schen regeeringsvorm voor Spanjezeer bepaald verwierp.
Zijn ideaal voor dat land was een constitutie zooals
België heeft.
Toen regeerde Isabella nog, en Narvaez was haar eerste
minister. Prim wilde zich niet met de republikeinen ver
eenigen, en dit was de aanleiding tot het mislukken van
zijne poging in 1867, om eene omwenteling tot stand te
brengen, die hij in 1868 met gunstiger uitslagherhaalde,
want toen meenden de aanhangers van Montpensier partij
te moeten kiezen en zij hadden de republikeinen aan
gestookt.
Prim echter was geen renegaat in de politiek; nooit
heeft hij iets ten gunste van de republikeinsche begin
selen gedaan, en die zelfs niet willen steunen toen hij
het stellige vooruitzicht had, dat hij president der repu
bliek zou worden. „Spanje zeide hij tegen mij is
een monarchaal land." „Laat dit zoo zijn, antwoordde ik
hem, niemand zal het daarvan een verwijt maken, maar
wat zoo betreurenswaardig is en wat door zijne pogin
gen tot bevrijding Spanje zoo in de publieke opinie van
Europa doet dalen, is het militaire karakter van uwe om
wentelingen. De eene sabel verjaagt de andere."
„In elkander geval, hervatte hij, zoudt gij gelijk hebben,
maar men let over het algemeen in Europa veel te weinig
op den eigenlijken toestand van Spanje. In Spanje be
staat niets wat waarlijk degelijk, niets wat waarlijk
liberaal en goed georganiseerd is, dan het leger; het
leger moet daarom doen wat het verarmde, verweekelijkte
en vernederde volk, dat door! een gehate regeeiing en
door de onzedelijke handelingen der katholieke geeste
lijkheid bedorven is, niet kan beproeven."
Deze woorden, deze denkwijze, waarvan Prim nimmer
is afgeweken, vermeld ik, om te verklaren, dat, terwijl
hij zelfs ten koste van den vrede van Europa en van
zijn eigen leven, aan Spanje een koning wilde geven, hij
zich in Europa en in zijn eigen land heeft kunnen bedrie
gen, maar stellig niets anders dan het geluk van Spanje
heefc bedoeld.
Wat de tweede vraag betreft, dat is een andere zaak
Zij die Prim hebben gekend, die den invloed van zijne
persoonlijkheid hebben ondervonden, die belangstelling
voor hem koesterden (ik haast mij te verklaren, niet tot
dat getal te behooren) moeten hem bijna geluk wenschen,
dat hij gestorven is vóórdat hij er in is kunnen slagen,
de regeering van het zwaard en van den coup d'etat in te
voeren, zonder welke de door hem herstelde monarchie
toch moeilijk^zal kunnen bestaan.
Dit antwoord ziet evenzeer op de derde vraag. Voor*
zeker, Spanje heeft in Prim, welke zijne fouten ook zijn
geweest, een man, een patriot verloren. Maar hij koes
terde een gevaarlijke neiging: die voor den coup delat.
Wie weet waartoe bij het Iberische schiereiland door do
verderfelijke politiek die hij aan den gevangene van
Wilhelmshöhe ontleende, zou hebben gebracht.
Men heeft Priin wel eens met Garibaldi willen verge
lijken, doch dit was één verschrikkelijke dwaling. Zij
waren tegenvoeters. Garibaldi heeft een[schoone ziel,
een edelmoedig hart, en is altijd gereed om met Schiller
uit te roepen
Seid umschlnngen Millionen,
Diesen kuss der ganzen Welt.
Zijn degen was steeds ten dienste van de menschheid.
Overal waar het een rechtvaardige zaak gold was hij
gereed om toe te snellen, en hij snelde steeds toe zonder
zich te bedenken. Hij volgde steeds zijn verheven inge
vingen en hij is de eenige waarlijk edelmoedige figuur
van de 19c eeuw, waarin de edelmoedigheid zooschaarsch
is. Garibaldi bemint zijn vaderland als zijnej moeder,
maar de menschheid gaat hem boven alles. Prim daaren
tegen kende slechts Spanje en dacht te veel aan zich
zeiven. Het eenige punt van overeenkomst tusschen
deze tegenvoeters is: kun moed en vermetelheid, maar
welk een groote afstand bestaat er overigens niet tus
schen deze twee karakters
Garibaldi heeft ook gedeeltelijk aan Victor Emmanuel
de plaats verschaft die deze thans inneemt, maar nooit
heeft hij de vrijheid willen onderdrukken, en toen Victor
Emmanuel, naar zijne meening,jegens de vrijheid verraad
pleegde, nam hij plaats in de rijen der oppositie en ein
digde met zich terug te trekken tot op het oogenblik
waarin hij de Fransche republiek met den invloed van
zijn naam en van zijne beginselen is ter hulpe gesneld.
Prim is opgegroeid in samenzweringenen veroverings
oorlogen. Altijd door en door Spanjaard en nooit wereld
burger, beschouwde hij de vrijheidjslechts als een middel
waarvan hij zich bediende om zijne plannen ten uitvoer te
leggen, enhij schroomde niet,om het voorwendsel tot een
oorlog tusschen Frankrijk en Pruisen aan de hand te
geven, want hij had een koning noodig! Hij had hoe
dan ook een koning noodig, en wendde zich tot den
prins van Hohenzolleru, hoezeer hij zeer goed wist welke
gevolgen onvermijdelijk uit deze keus zouden voort
vloeien.
Prim zal in de geschiedenis als de laatste der eondollie-
ris worden vermeld. Garibaldi zal men steeds bewonderen
en men zal van hem zeggen, dat hij een halve eeuw te.
vroeg werd geboren.
