MIDDELBURGSCHE
COURANT.
r 242.
Donderdag
9 December.
1869.
Middelburg 8 December.
Benoemingen en besluiten.
Marine en leger.
Rechtzaken.
Gemengde berichten.
Bij de algemeene beschouwingen over de begrooting
van binnenlandsche zaken, waarmede de tweede kamei
zich heden gedurende het grootste deel der zitting bezig
hield, isdequaestie van de uitbreiding van het kiesrecht
zeer langdurig besproken. Vervolgens tot de behande-^
ling der onderdeelen overgaande, zijn achtereenvolgen^,
de drie eerste afdeelingen (kosten van het departement,
kosten voor het bestuur der provinciën, en nationale
militie en schutterijen) goedgekeurd. Bij de behandeling
der tweede afdeeling werd een door den heer Fokker
voorgesteld amendement, om de traktementen van provin
ciale ambtenaren te verhoogen, met 59 tegen 11 stemmen
verworpen.
Het is ons aangenaam te kunnen melden dat het on
langs in Groningen gegeven voorbeeld, om op vermin
dering der kosten van defensie aan te dringen, reeds in
een deel onzer provincie navolging heeft gevonden.
Door eenige ingezetenen van Goes is namelijk tot het
zelfde einde een adres opgesteld, dat aan de tweede
kamer der staten generaal gericht is, en, door verschei
dene personen uit die gemeente en omstreken geteekend,
eerstdaags zal worden opgezonden. Dit adres is van den
volgenden inhoud:
„Aan do leden der tweede kamer der
staten generaal.
„Geven met verschuldigden eerbied te kennen de
oudergeteekenden bewoners van Zuid-Bevcland dat zij
kennis genomen hebben van de aan uwe goedkeuring
onderworpen begrooting;
„dat zij met leedwezen bemerkt hebben dat voor de
hoofdstukken oorlog en marine weer bijna 23 millioen
wordt aangevraagd, zijnde na aftrek van de rente der
staatsschuld, ongeveer de helft van alle gewone uitgaven
van het rijk
„dat naar hun oordeel bij eene dergelijke verdeeling
der staatsuitgaven veel moet nagelaten worden wat voor
de ontwikkeling en de welvaart der natie zou behooren
te geschieden
„dat bovendien daardoor niet alleen kan worden
voortgegaan met schulddelging, niet kan gedacht worden
aan de afschaffing van menige drukkende belasting,
snaar dat zelfs, zoo de weg der bezuiniging niet wordt
ingeslagen, nieuwe lasten aan de natie moeten worden
opgelegd;
„dat wanneer op die wijze jaarlijks schatten worden
besteed aan oorlogsmaterieel achteruitgang der volks
welvaart het noodzakelijk gevolg zijn moet van de in ons
oog wanhopige poging om onze strijdkrachten zod in te
richten dat zij tegen een der Europeesche grootmachten
voldoende zouden zijn opgewassen;
„datde ontwikkeling in den laatsten tijd der algemeene
weerbaarheid als van zelf eene geschikte aanleiding
geeft tot vermindering der in deze bedoelie uitgaven;
dat toch bij de eindelooze nieuwe ontdekkingen op
dat gebied de uitgaven voor oorlogsmaterieel ook steeds
zullen blijven stijgen en steeds meer onze financieele
krachten te boven zullen gaan
„dat, naar der adressanten bescheidene meening, het
eene schoone roeping voor de regeering van ons land
zou zijn om aan gansch Europa het voorbeeld te geven
tot eene aanzienlijke vermindering der inproductieve
uitgaven voor de defensie, waardoor alle volken thans
zoo overmatig gedrukt wordendat adressanten zich
innig overtuigd honden dat men slechts den moed be
hoeft te hebben om dat voorbeeld te geven, om de reeds
overal ontwakende beweging tegen het opdrijven dier
uitgaven een krachtigen stoot te geven
„dat adressanten met smart gewaarworden hoe weinig
ondersteuning tot nogtoe dergelijke denkbeelden onder
vinden wanneer zij door een enkel lid uwer kamer
met overtuiging worden voorgedragen
„dat zij daarom het des temeer van hun duren plicht
rekenen, U door het aanbieden van dit request het be
wijs te leveren dat er zoowel in het zuiden als in het
noorden van ons land mannen gevonden worden die
van ganscher harte de meening tot heden slechts
door enkelen in nw midden verdedigd zijn toegedaan
„redenen waarom zij zich met vertrouwen tot u wen
den met het eerbiedig verzoek de genoemde hoofdstuk
ken der staatsbegrooting zoodanig te willen amendeeren
le uitgaven voor de defensie in evenredigheid ge-
ihx-worden met de financieele krachten van ons volk."
ridderorden. Vergunning verleend aan den minister
van oorlog J. J. van Muiken tot het aannemen en dragen
van de versierselen van grootkruis der orde van Leopold
(militaire), en aan E. Verveer, kunstschilder te 's-Gra-
venhage, tot die van ridder der Leopoldsorde, hun door
Z. M. den koning der Belgen geschonken.
lager onder vijs. Op verzoek eervol ontslag verleend,
met het einde dezer maand, aan mr. J. Cornelissen, uit
zijne betrekking van schoolopziener in het zevende
Bchooldi*trict der provincie Overijsel, onder dankbetui
ging voor de vele en belangrijke diensten door hem aan
het onderwijs bewezen.
Benoemd tot schoolopziener in dat district met ingang
van 1 Januari 1870, mr. J. H. E. Meesters, te Avereest.
marine. Bevorderd, met ingang van 11 dezer, tot lui
tenant ter zee 1« klasse, de luitenant ter zee 2« klasse
C. E. Uhlenbeek; en tot luitenant ter zee 2« klasse, de
adelborst l1' klasse jonkheer J.G.R. Westpalm van Hoorn.
Do officier van administratie 2e klasse L.F. C. Seelking,
laatstelijk behoord hebbende tot het eskader in Oost-
Indië en den 2™ dezer van daar in Nederland terugge
keerd, wordt met dat tijdstip op nonactiviteit gesteld.
Heden heeft de arrondissements-rechtbank alhier uit
spraak gedaan omtrent de in het tusschen H. D. L. El-
linckhuysen en W. J. Lamb gevoerde geding door eerst-
genoemden opgeworpen exceptie van onbevoegdheid des
Nederlandschen rechters om te oordeelen over de al- of
niet rechtmatigheid zijner handelingen als Britsch vice-
consnl met betrekking tot W. J. Lamb. De rechtbank
heeft, in overeenstemming met de door het openbaar
ministerie vroeger genomen conclusie,-de voorgestelde
exceptie verworpen, op grond dat het privilege van
exterritorialiteit wel op afgezanten als vertegenwoordi
gers van een staat, maar niet op consuls als handelsagen
ten toepasselijk is, met veroordeeling van den heer
Ellinckhuysen in de kosten der exceptie en onder bevel
om ten principale voort te procedeeren.
Maandag is aan den gemeenteraad van 's Graven-
hage toegezonden een adres, onderteekend door nage
noeg 1400 ingezetenen, houdende verzoek, hel tot stand
brengen eener duinwaterleiding te willen bevorderen,
opdat spoedig voorzien worde in de levensbehoefte:
overvloedig en goed drinkwater.
De provinciaal inspecteuren district-schoolopziener
van het lageronderwijs te's Hage„hebben eenige dagen
geleden eene lijst bij de ingezetenen doen circuleeren,
om iets bij te dragen tot het bereiden eener feestviering
op Sint Nicolaasavond aan de kinderen op de armen
scholen aldaar. Dit pogen werd met den besten uitslag
bekroond. Aan ieder onderwijzer dier scholen werd naar
gelang van het aantal zijner leerlingen eene som gelds,
tot een maximum van f 60, verstrekt, om die ten genoege
en bate der kinderen aan te wenden. Sommige onder
wijzers voedden, anderen kleedden hunne leerlingen,
die allen recht blijde en dankbaar hun zoo onverwacht
en ongedacht feestuur in vroolijke stemming door
brachten.
Uit verschillende plaatsen in ons vaderland wordt
gemeld dat vele landerijen onder water staan. UitGrouw
in Friesland schrijft men dat men met bootjes naar het
dorp komt varen, waar de voetganger gewoon is te pas-
seeren. De schade aan turf en hooi is zeer belangrijk.
Ook uit Beets wordt over den hoogen waterstand ge
klaagd; men berekent dat daar wel voor f 20000 schade
geleden is, doordat tweederde deel der gemaakte harde
turf door het water bedorven of weggedreven is.
Den 17 November 11. had te Groningen de laatste
verkooping van sjraatvuilnis in 1869 plaats. Gedurende
dit jaar zijn volgens de Landbouw-courant aldaar' ver
kocht 927 vrachten straatvuilnis a 17700 kilogram voor
f 73,836.25; 264) vrachten ier voor f 6303.50, totaal
f 80,139.95. De gemeente heeft daardoor over 1869 een
zuiver voordeel van ongeveer f 37000.
Wanneer men daarenboven zegt genoemde courant
de voordeelen in aanmerking neemt die er voor den
landbouw uit voortvloeien, en de welvaart, die in de ge
meente wordt verspreidt door de arbeidsloonen, dan zal
't wel geen betoog behoeven, van hoe ontzettend veel
gewicht de mestverzameling te Groningen is.
Een aantal aanzienlijke ingezetenen van 's ITage
hebben het voornemen om in die gemeente volks gaar
keukens op te richten, zooals te Botterdam bcstaau. Het
doel van deze in Duitschland, Engeland en Zwitserland
reeds sedert lang bestaande inrichtingen is klaarblij
kelijk om den arbeidenden stand goedkoop en degelijk
voedsel te leveren. Vereenigingen van kapitaal en hulp
middelen en behoorlijke samenwerking bieden bij inkoo-
peu van vleesch,groenten enz. zeergroote voordeelen aan,
en de „volkskeukens", hiervan gebruik makende, zijn in
staat, aan hare klanten gezonden en krachtigen kost te
leveren, tegen schijnbaar ongelooflijk geringe prijzen.
Het grondbeginsel om den arbeiderstoestand op deze
wijze te leeren voor zichzplven te zorgen, werkt ook
moreel uitnemend, en het is, gebleken, dat door soortge
lijke vereenigingen vooral in Engeland de arbeider niet
slechts stoffelijk, maar ook zedelijk gebaat wordt. Hem
worden dan ook geen beleedigende aalmoezen aangebo
den, maar men leert hem inzien, hoe behoorlijk overleg
en samenwerking tot zijn voordeel strekt, en dat, voor
hetgeen hij tot dusver aan onvoldoend voedsel heeft be
steed, ook gezonde spijzen voor hem en de zijnen zijn te
verkrijgen, terwijl zijne vrouw, van de zorgen van inkoop
en koken bevrijd, tijd wint voor andere bezigheden en
huiselijk werk.
Men wil eene vennootschap oprichten met een kapitaal
van f 25,000. in 5 seriën verdeeld van f 5,0C0, in aandee-
len van f 50, die in onderaandeelen van f 10 kunnen
worden gesplitst.
Te Delft zal reeds in deze week door den heer F. N. Boer
van Rotterdam eene volksgaarkeuken worden geopend-
„Wijvernemen zegthet Noorden dat sommigen
hier ter stede, die de rubriek kerkgenootschap der
volkstellingsbiljetten opzettelijk oningevuld hebben gela
ten of ze met een streep of met het woord „geen" hebben
ingevuld, zich beklagen dat deze invulling beschouwd
wordt als niet te zijn geschied en zij tegen hunnen wil
tot eenig kerkgenootschap worden gerekend, waarmee
zij niets willen te maken hebben. Wij kunnen niet wel
aannemen dat de beambten met de volkstelling belast
zich willekeurigheden van dien aard zouden veroorloven
die zonder twijfel geheel tegen hunne instructiën in-
druischen. Zij echter die klachten hebben zullen goed
doen openbaarheid er aan te geven opdat de regeering
worde ingelicht."
üet aantal aardappel-fabrieken in Groningen,
zal met éen vermeerderd worden; in de gemeente
Veendam is men druk bezig met 't opbouwen. Kort
nog maar geleden, telde de provincie Groningen maar éen
kleine dergelijke fabriek, waar door middel van men-
schenkracht misschien honderd mud aardappels per dag
kon vergruisd worden, thans is het aantal reeds tot p. m
10 geklommen, waar niet de krachtaanwending van
mensclien, maar de stoom duizend en meer mudden per
dag verarbeidt. Nu in aanmerking genomen, dat eea
