MIDDELBURGSCHE
COURANT.
N'"' 210.
Dinsdag
1869.
2 November.
Middelburg 1 November.
Marine en leger.
Gemengde berichten.
Dinsdag 2 November, des namiddags te vier uren, komt
de tweede kamer der staten-generaal weder bijeen.
In de heden gehouden zitting van den Ylissingschen
gemeenteraad zijn de jaarwedden der leeraren aan de
burger-avondschool, voor zoover daaromtrent nog niet
tvas beslist, vastgesteld als volgt: die van leeraar in de
wiskunde op f 400, en die van den directeur op f 500.
Tot leeraren aan die inrichting zijn benoemd: tot directeur
en leeraar in het handteekenen de heer du Bnrck, tot
leeraar in het rechtlijnig teekenen de heer Droogleever
Tortuijn, en tot leeraar in de wiskunde, geschiedenis,
taal- en aardrijkskunde de heer A. Prince. Ook is mede-
deeling gedaan van eene missive van gedeputeerde.^,
staten tot goedkeuring van het tarief van het schoolgeld
aan diezelfde school. Eindelijk is nog in deze zitting-^de,,,
begrooting voor 1870 vastgesteld tot een bedrag van
ƒ144,552.12 in ontvang en uitgaaf.
Het gewoon verslag geven wij later.
Vlissingen, een centrum van verkeer. Na rijpe overwe
ging meent de kamer dus dat de door het Rotterdamsche
comité gemaakte plannen verre de voorkeur verdienen
boven de andere en alle kansen aanbieden voor goed
succes, ook voor de aandeelhouders.
De Staatscourant van Zondag 31 October en Maandag
1 November bevat de voorwaarden van concessie voor
den aanleg en de exploitatie van een spoorweg van Box
tel over Gennep naar de Pruisische grenzen in de rich
tingen naar Kleef en Wezel.
De kamer van koophandel en fabrieken te Rotter
dam heeft aan het comité tot oprichting eener stoom
bootverbinding van Rotterdam met de Vereenigde staten
Van Noord-Amerika een schrijven gericht, waarin zij
genoemd comité van hare warme sympathie de verzeke-
ring biedt. Tot staving daarvan betoogt zij dat die ver
binding een Nederlandsch belang geldt en eene levens
vraag voor den handel. Meer speciaal zet zij echter de
redenen uiteen waarom, naar haar gevoelen, Rotterdam
'n het bijzonder zoo bij uitnemendheid geroepen is, om
bij de oprichting eencr stoomvaart op Noord Amerika
als eerste uitgangspunt te dienen. Er is reeds een druk
handelsverkeer, zegtzij, uit bepaalde streken van Duitsch-
land over Nederland als den natuurlijken en korteren
weg naar Amerika, maar het grootste deel van de uit
voeren dier streken, dat per stoomboot derwaarts
bestemd is, moet öf over ons land e n Engeland derwaarts
gaan, öf wordt gedwongen van den kortsten weg af te
wijken om via Bremen en Hamburg te gaan. Zoowel het
een als het ander is een hulpmiddel uit nood: komt een
directe stoombootdienst op New-York, dan is Rotterdam
de natuurlijke exporthaven voor al deze goederen.
Tevens leert de statistiek, volgens de kamer, dat al dé
goederen die den Rijn worden op- en afgevoerd bijna
Uitsluitend te Rotterdam komen. Hetzelfde geldt van de
'and verhuizing.
Met betrekking tot de vraag welk punt uit ons land
als het geschiktste uitgangspunt te beschouwen is voor
cen stoombootdiénst op New-York, herinnert de kamer
dat men zal te kiezen hebben tusschen 1°. Vlissingen
toet zeer groote booten, of met booten van circa 2000 ton,
'n allen geval grooter dan die thans te Rotterdam kun
nen komen; 2". Willemsdorp met soortgelijke booten
Van circa 2000 ton, en 3°. Rotterdam met booten van
é'rca 1600 ton. Vlissingen, als uitgangspunt, is de eenig
®ogelijke plaats voor zeer groote booten, maar daar
toe wordt vrij algemeen eene belangrijke rijks-subsidie
Uoodig geacht, waartoe weinig uitzicht bestaat en waar
toe ook de kamer niet, evenmin als voor eenige andere
'Ijn op Amerika, zou willen adviseeren. Tegenover het
voordecligste en sneller varen van groote booten stelt
2'j de naar haar inzien groote nadeelen welke verbon
den zijn aan het varen van eene andere plaats dan Rot
terdam, vooral van Vlissingen, niet het minst wegens
overschepen. Groote booten acht zij niet volstrekt
-Uoodig, en op grond daarvan vervalt volgens haar
°°k het door de kaaer van koophandel te Dordrecht
geopperde plan om van Willemsdorp te varen. Laatsge-
Uoemde plaats zou anders, naar hare zienswijze, verre de
voorkeur boven Vlissingen verdienen, omdat zij voor de
■Rijnvaart uitmuntend gelegen is en ook aan het spoor
wegnet aangesloten kan worden, maar er zijn geen dok
ben, scheepshellingen en al wat verder noodig is voor
eene groote stoombootvaart; ook is het, evenmin als
Het plaatsen van den volgenden brief van onzen
Zutfenschen correspondent mag niet zonder een klein
protest van onze zijde geschieden. Anders zouden wij
mogelijk'den schijn op ons laden van zoo geheel en al
"zijn vreugdegevoel te deelen. En dit toilMs niet het
geval, daar wij geenszins on voorwaardeTrjlc'""toestem
men dat de orthodoxe richting voor de kerk een minder
passelide zou zijn dan de liberale; wellicht is zij
integendeel, een die met den aard en het karakter der
kerk het best overeenkomt. Wij nemen echter den brief,
dje zeker door zeer reien met belangstelling zal worden
gelezen, gaarne op, omdat ook hij eene bijdrage levert
tot de kennis van den geestder tegenwoordige beweging.
„Behoorde het hoofdkie3district Zutfen in de maand
Juni tot die, waarin de strijd op staatkundig gebied het
felst werd gevoerd, en waar de overwinning der liberale
partij daarom des te belangrijker was thans is in deze
gemeente een niet minder scherpe kamp gestreden, en
met niet minder gunstigen uitslag. Dezer dagen had
namelijk de verkiezing plaats van een veertiental ge
machtigden voor de Nederdnitsche hervormde kerk.
Tot dusver had de orthodoxie de meerderheid gehad in
dit college. Dit werd nog onlangs door do benoeming
van uitsluitend orthodoxen tot ouderlingen en diakenen
op de duid-lijkste wijze bewezen. Thans gevoelden de
liberalen, of, liever, de anti-orthodoxen, dat, bijaldien zij
ook thans de nederlaag leden, de tegenpartij voor goed
zou zegevieren. Men besloot te doen, wat men zou ver
mogen.
„Onverschilligheid en lauwheid op kerkelijk gebied,
aan zoo vele liberalen eigen, maakte plaats voor belang
stelling en inspanning. Eene bijzondere omstandigheid
gaf een prikkel te meer. Sinds eenigen tijd wordt name
lijk de orthodoxe richting alhier aangevoerd door een
predikant die wel uit het Noorden herwaarts is gekomen,
maar een rusteloozcn strijd voert tegen al wat vrijzinnig
is op het gebied van kerk en staat. Sedert de komst vau
dien predikant is de partijschap op kerkelijk gebied
alhier tot eene ongekende en ongedachte hoogte geklom
men. In meer dan een huisgezin ondervindt men reeds
de gevolgen van de in het wezen der zaak zoo weinig
verbroederende leer, door hem steeds gepredikt. Aan de
aldus opgewekte agitatie ontleende de liberale richting
nieuwe kracht. Zoo zag men 11. Woensdag honderden
kiezers hunne stem inleveren, en daaronder merkte men
verscheidene op, die anders niet in het kerkgebouw
plegen te worden aangetroffen. Van de ongeveer 1200
kiezers brachten bijna 900 hunne stem uit, en dit aantal
zou zeker nog grooter zijn geweest, bijaldien niet de
noodelooze omslag van het stembureau en de ongeschikt
heid van de localiteit, waar de stemmen werden inge
leverd, velen, na lang getoefd te hebben, onverrichter
zake deed terugkeeren. Gij kunt u voorstellen, dat de
spanning groot was: ook bij onkerkelijken, en bij leden
van andere godsdienstige gezindten. Hier gold het dan
ook geene quaestie van enkele personen, maar den groo-
ten strijd van de vrijheid van denken en van weten
tegenover den dwang van het gelooven op gezag, ge
openbaard in de heerschappij van het clericalisme. Even
als elders waren ook hier de beide uiterste klassen dei-
maatschappij saamverbonden; op den dag der verkiezing
reikte de aristocraat de hand aan den opperman. Toch
is het niet gelukt den vrijheidszin en het gezond vér-
stand der burgerij te overwinnen. Op de schitterendste
wijze heeft deze getoond ik zeg niet: liberaal o f mo-
j dern maar zeer bepaald anti-orthodox te wezen.
I Want, tot verbazing van alle richtingen, tot de grootste
beschaming der orthodoxen, zijn alle eandidaten dér
anti orthodoxen gekozen. Van alle aftredende orthodoxen
is geen enkele herkozen. Met vlag en wimpel is de ge-
heele eandidaten lijst van hunne tegenpartij doorgegaan.
Van dit oogenblik staan de orthodoxen in het kies
college tot de anti-orthodoxen als 29 tot 40. terwijl een
van de 70 leden tot geene richting, welke dan ook, gere
kend kan worden. Het prestige der orthodoxe richting
en van haren leider is ongeloofelijk snel ontzaglijk ge
daald; de kracht en het zelfvertrouwen der liberalen zijn
daarentegen in dezelfde mate gestegen."
De luitenant ter zee 2de klasse J. Laats, laatst behoord
hebbende tot het eskader in Oost-Indië en van daar den
16en dezer in Nederland teruggekeerd, wordt met dat
tijdstip op nonactiviteit gesteld.
Betreffende den waterweg van Rotterdam naar zee
meldt de Stoompostliet volgende. Door den hoogen vloed
van 19/20 October jl. zijn do putten der onderhanden
verbreedingen van het kanaal door den hoek van Hol
land andermaal volgeloopen. Van den noordelijken dam
zijn twee baken afgeslagen aan den zuidelijken dam
ontstond geene schade. Van de onderhanden krib aan
den rechteroever van het Scheur sloeg een gedeelte
laagwerk weg. De vloed bereikte de belangrijke hoogte
van 2 60 meter boven A. P.de wind was N. W.;met
80 KG. winddruk op den vierkanten meter. De druk der
zee was 7.500 KG. op. den vierkanten meter.
De jongste stormen hebben aan de kanaalwerken
in de Noordzee weder eenige schade aangebracht, daar
zeven jukken en drie travellers totaal zijn weggesla
gen. De zee stond zeer hol en had eene ongekende hoogte.
De gemeentebegrooting van Amsterdam voor 1870
is door den gemeenteraad aldaar vastgesteld op
f 4,584,072.25 in ontvang en uitgaaf. Als sluitpost is
voor onvoorziene uitgaven uitgetrokken eene som van
f 79,952.761.
De hoofdcommissie ter oprichting van een nationaal
gedenkteeken voor November 18l3enz.heeftter kennis
gebracht van hen, die met het eereteeken 18131815
versierd zijn en niet leden zijn van de vereeniging „Het
zilveren kruis," dat zij den 17'" November a. kunnen
toegelaten worden op het terrein van het gedenkteeken
bij de plechtige onthulling, wanneer zij zich bij gemelde
vereeniging aansluiten en met haar en corps naar het
terrein optrekken.
De heer Steyn Parvé, inspecteur van het middel
baar onderwijs in Holland en Zeeland, verklaart in Het
Vaderland, dat hij niet geraadpleegd is door de jury van
de Amsterdamsche tentoonstelling, ten opzichte der
toekenning van medailles voor teekeningen van burger-
of teekenscholen. Anders had hij gezorgd „dat er geene
belooningen wierden toegekend aan scholen die niet
bestaan, voor voorwerpen welke niet zijn ingezonden."
Onlangs werd als middel om onwillige paarden in
den noodstal tot bedaren en tot staan te brengen, opdat
de smid hen ongehinderd kon beslaan, aanbevolen, de
koppige dieren in een voorwerp met water hun eigen
beeld te doen aanschouwen. Door sommige smeden wordt
ook met het beste gevolg daarbij gebruik gemaakt van
de muziek. Althans heeft de ondervinding geleerd dat
het bespelen van de viool, vlak voor den kop van de
grootste deugnieten onder de paarden, hen tam en ge
dwee deed worden.
Te Londen is uit New-York bericht ontvangen dat
de Missisippi-stoomboot de Stonewall tusschen St.- Lonis
en New-Orleans verbrand is, waarbij meer den 200 per
sonen, waaronder een aantal vrouwen en kinderen, den
dood gevonden hebben in de vlammen of in deri fetroom.
De hier te lande bestaandeEvangelische maatschap
pij tot bevordering van waarheid en godzaligheid onder
Roomsch catholieken heeft aan pater Hyacinthe een