MIDDELBURGSCHE
COURANT.
N°- 160.
Maandag
1869.
6 September.
Middelburg i September.
Benoemingen en besluiten.
Onderwijs.
Kerknieuws.
Marine en leger.
Landbouw.
Rechtzaken.
In de op Dinsdag 7 dezer, des namiddags te halt twee
nur, te houden zitting van den gemeenteraad alhier zal
de beëediging der nieuw benoemde raadsleden, alsmede
de benoeming van een wethouder en van de leden der
vaste commissiën plaats hebben. Voorts zullen, behalve
aangehouden stukken, adressen worden behandeld, een
van P. Willemse, om grond in erfpacht op het Noord-
bolwèrk, en een van J. de Kanter, betrekkelijk den aan
koop van gemeentegrond.
Bij gelegenheid van den 29e" jaardag van Z. K. H. den
prins van Oranje werd heden middag door de hier
garnizoen houdende infanterie, in vereeniging met het
detachement huzaren, parade gehouden. Het muziek
korps der schutterij voerde middelerwijl eenige muziek
stukken uit.
De Staatscourant van Zaterdag 4 September bevat de
goedkeurende koninklijke beschikking op een ingediend
verzoekschrift van Dirk Hendrik Teljer en vier anderen,
allen wonende te Oostburg, uitmakende het bestuur der
vereeniging tot oprichting en instandhouding eescr
christelijke bewaarschool aldaar, onder overlegging der
statuten der voornoemde voor minder dan dertig jaren
aangegane vereeniging, met verzoek om erkenning dier
vereeniging als rechtspersoon.
Men meldt ons uit 's-Hage, dat de opening van
het kanaal van Suez vermoedelijk door Z. K. H. prins
Hendrik zal worden bijgewoond.
Van eeue andere zijde wordt ons verzekerd, dat de
opening van het kanaal niet in November, maar eerst in
het voorjaar des volgenden jaars zal plaats hebben.
Uit Amsterdam schrijft men ons
„Ik verneem dat de tentoonstelling van bloemen, die
in de maand October in het paleis voor volksvlijt zou
plaats hebben, uithoofde dat alsdan de voorwerpen,
thans daar aanwezig, nog niet geheel opgeruimd kunnen
zijn, niet aldaar, maar in Linnaeuszelt zal worden gehou
den. Aangezien deze botanische instelling in de Meer bui
ten de Muiderpoort gevestigd is, zullen goedkoope omni
bussen het bezoek vergemakkelijken."
In de jl. Woensdag gehouden zitting van den Amster-
damschen gemeenteraad is onder anderen goedgekeurd
een post voor f 3000 wegens uitgaven ten behoeve van
het physiologisch laboratorium. Sommige leden hadden
bezwaar tegen dien post, op grond dat reeds zooveel geld
aan die inrichting besteed was, en men meende dat de
hoogleeraar in dat vak te luxueus was in zijne eischen
uit een wetenschappelijk oogpunt. Indien men intus-
schen eene stedelijke instelling voor hooger onderwijs
begeert, moet men niet tegen de kosten opzien, die het
gevolg'zijn als men de( zaken goed, d. i. overeenkomstig
de eischen der wetenschap hebben wil. De burgemeester
deelde verder mede dat in de publieke veiling een kapi
taal dubbel heerenhuis op de Keizersgracht naast het
huis met de hoofden voor /"37.000 was gekocht. Hij stelde
voor die koop met de kosten, mede tot een bedrag van
ƒ42,000 voor de gemeente te aecepteeren, hetgeen zonder
hoofdelijke stemming werd goedgekeurd met het oog op
de omstandigheid, dat het huis naast de openbare school
voor handel en nijverheid gelegen was en dus gedeelte
lijk tot woning van den directeur, gedeeltelijk voor het
op die school gegeven middelbaar onderwijs kon dienen.
ridderorden. Benoemd tot ridder der orde van den
Nederlandschen leeuw de heeren d'. J. F. Vellez, belast
met den geneeskundigen dienst in de haven te Rio de
Janeiro, en G. Brinkmann, ie officier-machinist der kei
zerlijke Braziliaansche marine aldaar.
leger. Eervol ontslag uit Z'. Ms. militairen dienst ver
leend, met toekenning van pensioen, aan den voor den
dienst in Nederlandsch-Indië bestemden 2e» luitenant
der artillerie H. G. Droste, met ingang van den Dn Sep
tember jl., wegens ongeschiktheid voor den krijgsdienst
ten gevolge van lichaamsgebreken.
Jl. Donderdag werd te Utrecht in 't gebouw voor kun
sten en wetenschappen een bijeenkomst van leeraren in
de staats-wetenschappen bij het middelbaar onderwijs
gehouden. De vereeniging heelt zich gecoustitueeid en
het honorair lidmaatschap aangeboden aan heeren in
specteurs van het middelbaar onderwijs en de academi
sche hoogleeraren in staathuishoudkunde; de hoogleeraar
aan de polytechnische school, als behoorende tot het
middelbaar onderwijs, was reeds vroeger uitgenoodigd.
De eerstvolgende vergadering zal gehouden worden
Dinsdag na Paschen, te Utrecht, terwijl m'. E. van Lier
te Amsterdam, tot voorzitter, uw. E. J. Kiehl te Middel
burg, tot secretaris is gekozen.
Tot de onderwerpen aan de orde behoorde eene vraag
naar de uitkomsten, tot nog toe, van het onderwijs in
staathuishoudkunde aan de burger-dag-en avondscholen.
Leeraren aan die inrichtingen zullen in de maand De
cember worden verzocht hunne ondervinding dienaan
gaande, ter behandeling op de volgende bijeenkomst, aan
het bestuur mede te deelen, voor zoover zij daartoe ge
negen zijn. Verder kwam achtereenvolgens in behande
ling de wenschelijke inrichting van het middelbaar
onderwijs in statistiek, de vraag naar het verband, vooral
bij driejarige hoogere burgerscholen en burger-dag- en
avondscholen, tusschen het onderwijs in staatsinstel
lingen en dat in staathuishoudkunde, en de wensche'.ijk-
lieid eener wijziging in de kieswet, teneinde ook de
directe gemeentebelastingen bij den census, althans voor
gemeenteverkiezingen, mede in rekening te brengen.
Het eerste en het laatste der genoemde punten en ver
schillende andere werden wegens tijdsgebrek ter verdere
behandeling tot de vergadering van Paschen 1870 aan
gehouden. (A. Rolterd. cour.)
De heer W. A. van Beusekom, predikant bij de Neder-
duitscke hervormde gemeente te Vinkeveen, heeft voor
het beroep naar die gemeente te Grijpskerke bedankt.
De luitenant ter zee 2= klasse H. R. J. J. Thorbecke,
laatst behoort hebbende tot het eskader in Oost-Indië
en den 30el> Augustus jl. van daar in Nederland terug
gekeerd, wordt met dat tijdstip op nonactiviteit gesteld.
Mocht men kortelings het voorrecht hebben van eenige
warme dagen, welke den wasdom van enkele laat gezaaide
granen en andere vruchten bevorderen, al spoedig kwam
daarin verandering en werden zij gevolgd door eene
koude die ons aan den volgenden winter doet denken
en de bearbeiding van den grond voor de zaaiing doet
verhaasten. Die plotselinge verandering der weersge
steldheid is zeer nadeelig voor menschen en vee, en moet
het tal der thans heerschende epedimiën, als longziekte,
typhus, koortsen en verschillende ziekten der kinderen
doen toenemen, wanneer niet gestrenge maatregelen van
afzondering zulks voorkomen. Terwijl de oogst lang
zamerhand van het veld verdwijnt zij de aandacht geves
tigd op de beste bearbeiding van den grond en wat er in
het algemeen gedaan kan worden om het meeste voor
deel van het land te verkrijgen. Wat een aantal verbete
ringen kunnen nog op den landbouw toegepast worden
bij onvoldoende afwatering, bewerking, en bemesting
van het land! Wel is waar is in tal van geschriften
hierop gewezen en heeft men enkele voorbeelden van
gunstige uitkomsten, door verbetering verkregen, open
baar gemaakt, maar in het algemeen heeft men nog te
weinig in toepassing gebracht wat de wetenschappelijke
landbouw als de beste wijze van bebouwing aangeeft.
Eigen onderzoek heeft te weiuig plaats en het ont
breekt dikwijls aan voorbeelden hoe de landbouw meer
produktief gemaakt kan worden, om navolging te vinden.
Daarom rijst de vraag of niet maatschappijen den land
bouw nog meer bevorderlijk konden zijn dan door het
uitloven van belooningen voorde beste werktuigen, door
de landbouwers aan te moedigen bepaalde verbeterin
gen in de bewerking van den grond toe te passen en de
uitkomst daarvan bekend te maken? Belooningen voor
de beste bouwwijzen, voor de beste graansooiten of wor
telgewassen van verschillende gronden verkregen met
bepaalde mestsoorten, uitgeloofd, zouden voorzeker onder
zoek uitlokken en op tal van vragen, die zich bij den
landbouwer opdoen, een meer afdoend antwoord geven.
Reeds heeft men op de laatstelijk hier gehouden ten
toonstelling iets gezien dat deze zaak bevorderlijk kan
zijn in de doelmatige verzameling van granen en andere
gewassen en mestspeciën van den heer C. C. van den
Bosch, die ons bekend maakte met het beste zaaigoed en
de wijze waarop dit verkregen wordt. Moge hierop de
aandacht van hen gevestigd worden, die den vooruitgang
van den landbouw bevorderlijk willen zijn in daartoe
strekkende vereenigingen of, als zelf dit bedrijf uitoefe
nende, door hun onderzoek de opbrengst der landen
25 voudig vermeerderd worden.
Voor het provinciaal gerechtshof in Zeeland werd
heden weder eene procedure behandeld naar aanleiding
van de in April dezes jaars onder de polderwerkers op
Walcheren gepleegde ongeregeldheden. Ditmaal was het
de 39jarige polderwerker Jaunis Casper Laferte, die ter
verantwoording geroepen werd ter zake van de volgende
feiten.
Te vijf uren in den morgen van 26 April jl. kwam eene
bende polderwerkers van den kant van Middelburg nabij
Arnemuiden, jacht makende op de Belgische arbeiders
onder het geroep: „weg met de Belgen uit ons Nederland!"
Die Belgische lieden stonden aan allerlei mishandelingen
bloot. Onder andereu werd een man met stokken en put
haken zoodanig geslagen dat zijn hoofd lievig bloedde
enhij bijna in elkander zakte. Vervolgens heeft die bende
zich begeven naar het eind der Arnemuidsche haven op
de hofstede vau den landbouwer van 't Westende, waar
een paar Belgen zich in het varkenshok verscholen had
den: deze werden er uitgehaald en evenzeer met stokken
en puthaken hevig geslagen. Ook de beschuldigde
maakte deel der bende uit; hij zwaaide heftig met een
puthaak, dien hij vervolgens bezigde om een man zoo
hard mogelijk te mishandelen totdat de puthaak op hem
was stuk geslagen; en alsof dit een heldenfeit ware, gaf
hij op eene gemaakteopmerking dat het zonde en schande
was dat die menschen zoo geslagen werden, ten antwoord
„Maak je daar schande van? Ik heb mijn puthaak op een
Belg kapot geslagen en zoo heb ik hem door het gat (de
haven) gejaagd." Bovendien heeft hij, dienzelfden dag
te Veere met eene bende polderwerkers rondloopende,
zich er op beroemd „dat aan den gebroken puthaak dien
hij in de hand had bloed van de Belgen kleetde en hij
daarmede zeven Belgen verslagen en weggejaagd had.'»
Evenzeer nam Laferte, volgens getuigeD, een werkzaam
aandeel aan het stukslaan van glasruiten en verbreking
van afsluiting in het arsenaal te Veere.
In den namiddag van dien dag heeft hij zich tot twee
malen vertoond in eene keet onder Arnemuiden, waar
hij de afgifte vorderde van een pak kleedingstukken,
daar gebracht door F. J. Schouwvlieger en ve.moe-
delijk afkomstig van een verjaagden polderwerker.
De tweede maal werd hem dit pak afgegeven, omdat
hij met een mes dreigde en de bewoners, die aan zijne
gewelddadigheden blootstonden, bevreesd werden. De
kleederen bleven echter niet lang in zijn bezit, want toen
hij de keet verlaten had ontmoette hij den door Schouw
vlieger ontboden veldwachter Glerutn, die er hem, niet
tegenstaande zijn verzet, spoedig van ontlastte. Volgens
de bewering van den beschuldigde was dit jammer voor
de armen, want hij had het voornemen die kleedingstuk
ken onder heu te verdeelenDe beschuldigde schijnt
vroeger mede tot de categorie van armen behoord te
hebben, althans te oordeelen naar twee vonnisseneen
van de rechtbank te Assen van 5 October 1860 en een
