kaatboomen, zoodat men binnen weinige jaren een zeer
aanzienlijken uitvoer van die vruchten verwachten kan.
De toenemende welvaart der bevolking is duidelijk
zichtbaar aan hare kleeding, huisraad en voeding. De
lijst, de nog voor weinige jaren van buiten moest worden
aangevoerd, is er thans overvloedig en goedkoop ver
krijgbaar en een algemeen volksvoedsel geworden, nu
de bevolking ongestoord hare velden kan bebouwen.
De Bataks beginnen zich meer en meer van hunne
benoodigdheden te Deli te voorzien, en dagelijks ziet
men gansche gezelschappen van hen uit de bovenlanden
komen. Het eenige wat in vergelijking met vroeger
verminderd is, is de uitvoer van peper. Dit is toe te
schrijven aan den toestand van onrust, waarin het land
vroeger verkeerd heeft. Oude aanplantingen werden
verwaarloosd en de gestorven ranken niet door nieuwe
vervangen. Thans echter is weder een aanzienlijk aantal
jonge ranken aangeplant, zoodat over twee of drie jaar
een rijke oogst van peper kan worden verwacht. De
Europeesche ondernemers leggen zich toe op de tabaks-,
nootmuskaat- en klapperkultnur. Ook treft men er een
fabriek aan voor de bereiding van fijne oliën, terwijl
er gelegenheid bestaat om produkten voor de zeereis
naar Poeloe Pinang te verzekeren en er zelfs sprake is
van het oprichten van een stoombootdienst tusschen laast-
getnelde plaats en Deli, en van de vestiging alhier van
een geneesheer. De ondernemers zijn zeer tevreden over
hunne verkregen uitkomsten; hun tabsik "behaalt in
Nederland een goeden prijs; voor de uitbreiding der
aanplantingen wordt een ruim kapitaal beschikbaar ge
steld. De oogst van 1868 heeft bedragen ongeveer 187,000
Amsterdamsche ponden voor de Europeesche markt,
terwijl er nog 37,500 Amst. ponden voor de inlandsche
markt is uitgevoerd. De ondernemers werken met vreemde
arbeiders, zooals Chineezen, Biameezen, Klings en Java
nen; in den regel gaan zij met werklieden overeenkomsten
aan voor den aanplant van een zeker aantal tabaksplan
ten, waarop voorschot wordt gegeven. Volgens mede-
deeling van een der ondernemers zouden bij hem de
planters van de velden, die slaagden, gemiddeld 45 dol
lars met hun tabak verdiend hebbende twee hoogsten
verdienden respectievelijk 102 en 89 dollars en de min
sten kregen 20 en 17 dollars. De Chineezen en andere
werklieden of planters zijn in de gelegenheid jaarlijks
niet onbelangrijke sommen over te leggen. De voor
naamste landbouwonderneming te Deli wordt gedreven
door Nederlanders met Nederlandsch kapitaal; de ove
rige ondernemingen behooren aan Europeesche vreem
delingen. Het ware te wenschen, dat van de gunstige
omstandigheden te Deli meer door Nederlanders werd
partij getrokken. De sultan van Deli is zeer ingenomen
inet de resultaten, van de vestiging van Europesche
landbouwondernemers in zijn rijk verkregen; ook de
vorsten Langkat en Serdang zouden gaarne zien dat
zoodanige ondernemers zich ook in hnnne rijken kwa
men vestigen.
Rechtzaken.
Het vierde rechtsgeding betreffende de Rotterdamsche
ongeregeldheden zal den 3™ Juni voor het provinciaal
gerechtshof in Zuid-Holland worden behandeld. Alsdan
zullen terechtstaan 1°. B. A. Schieveen, sjouwer; 2". L. S.
de Heer, besteller; 3». A. J. Rueb, koekbakkersknecht;
4». J. P. F. de Haan, zakkendrager; 5». J. van der Bcn-
ning, viscbverkoopcr; 6". J. A. Bunk, timmermansknecht
7°. L. Campbell, winkelknecht; 8". A. S. Bennings, mut-
senwasehster. Zij worden beschuldigd: de zes eersten
van gewelddadigen en feitelijken wederstand jegens be
dienende beambten, handelende ter uitvoering der wetten
en der bevelen van het openbaar gezag, gepleegd door
meer dan 20 gewapende personen. Daarenboven Schie
veen, van het, door redenen,op openbareplaatsengevoerd,
opzetten tot wederspannigheid, welke daarop is gepleegd
door meer dan 20 gewapende personende Heer, van het
slaan van een bedienend beambte onder de waarneming
van zijnen dienst; Rueb,van gelijke gewelddadigheid die
ziekte heeft veroorzaakt; van der Benning en Bunk, van
beschadiging en omverwerping van \oorwerpen, die ten
algemeenen nutte geschikt en door het openbaar gezag
opgericht zijn; daarenboven Bunk, van moedwillige
brandstichting, waarvan te voorzien was dat daardoor
eenig menschenleven in gevaar kon worden gebracht.
Eindelijk de twee laatsten, Campbell en Benning, van
medeplichtigheid aan den gewelddadigen en feitelijken
bovenvermelden wederstand.
Als verdedigers zullen optredenfroor den eersten be
schuldigde, mr. Assertweeden en derden, nu. Belinfante
vierden en zesden, mr. Vlielander Hein; vijfden nu. van
Gigch; en zevenden en achtsten, mr. Gaade.
Kcnieiigde berichten.
Gisteren tegen den avond is uit een sloot in een we<rje
achter den singel tusschen de Noord- en Koepoort alhier
het lijk opgehaald en in het gasthuis gebracht van een
in deze gemeente wonend persoon, schoenmaker van
beroep, die korten tijd te voren daar was gezien. Men
moet hier aan zelfmoord denken, hoezeer de redenen
voor die daad niet hekend zijn. De man was gehuwd en
vader van éen kind; hij stond als oppassend bekend.
Gisteren middag bij het gebruiken van de kraan
op de dokhaven te 'Vlrssirfgen, is het bovenblok gebro
ken en op het hoofd van een daarbij staand kind ge
vallen. Het kind viel bewusteloos neder en werd dadelijk
naar huis gebiacht. Naar men verneemt is zijn toestand
echter niet gevaarlijk.
Gisteren ochtend te vijf uren hebben 220 scheeps
timmerlieden te Amsterdam het voorbeeld hunner
7 kameraden gevolgd en zijn weder aan het werk ge
gaan, op de oude voorwaardeneenige uren later hebben
zich nog 100 bij hen aangesloten en evenzeer den arbeid
hervat.
Bij den gemeenteraad van Amsterdam is ingekomen
het tweede gedeelte van het verslag der technische com
missie, bestaande uit de heeren Fijnje, F rogeren Stieltjes,
over de spoorwegverbinding. Het verslag is uitvoerig
en belangrijk. De vraag: is het maken van een centraal
station in het open havenfront (regeeringsplan) uitvoer
baar, wordt in het rapport met „ja" beantwoord. De
heeren Froger en Stieltjes meenen echter, dat bet veel
tijd en geld zal kosten. Zij achten het niet raadzaam de
^uitbaggering van 'het IJ te beginnen vóór de voltooiing
der aansluiting te SchellingWOude. De heer Fijnje heeft
wel veel bezwaren, doch acht die niet onoverkomelijk.
Allen zijn van meening, dat de voorgestelde werken "bij
groote voorzichtigheid in de uitvoering en mits men niet
zie op uitgaven voor tijdelijke voorzieningen in het
belang van de scheepvaart, na korter of langer tijd uit
voerbaar zijn. Zij wijzen intusschen op vele moeielijk-
heden.
Uit Hoorn meldt men van 19 Mei: Heden middag,
ongeveer éen uur, ontstond brand in de nevengebouwen
van het huis van correctie alhier. De vrij hevige zuid
westenwind deed voor een oogenblik sommigen het
ergste vreezen en de mogelijkheid voorzien dat men
genoodzaakt zou worden de gevangenen, ten getale van
ettelijke honderden, het huis te laten ruimen. Aan de
krachtvolle inspanning der stedelijke brandweer, die
met de onderscheidene autoriteiten, zoo burgerlijke als
militaire, terstond op de plaats des onheils tegenwoordig
was, is het mogen gelukken het geweld der vlammen tot
de broodbakkerij en het magazijn van arbeid te beperken,
die geheel zijn uitgebrand. De equipage van het oefe
ningsvaartuig Ternate, dat toevallig op de ree lag, heeft
krachtdadig medegewerkt tot het beteugelen der vlam
men. Een matroos van gemeld vaartuig moet door een
afvallenden dakpan, hoezeer niet gevaarlijk, aan het
hoofd zijn gekwetst. Verdere ongelukken zijn niet te
betreuren. Omtrent de oorzaak van den brand, die
omstreeks drie uur geblusoht was, is vooralsnog niets
met zekerheid bekend.
Woensdag zijn op het veld bij de renbaan te
Scheveningen weder proeven genomen met devnurpijlen,
zooals die in gebruik zijn in Engeland en op de Deen-
sehe kust. Dieiprooven worden gezegd uitmuntend vol
daan te hebben. Zeven pijlen zijn afgestoken, waarvan
slechts éen gesprongen is'. Ze bereikten een afstand
van p. m. 350 schreden.
De bekende dnitsche schrijver MaxMoltke bestrijdt
in zijn „Sprachwart" de benaming vélocipèdeen keurt
haar af als onjuist en oneigenaardig, maar stelt voor het
voertuig te heeten: rij-rad, waaruit tevens taalkundig
zuiver het werkwoord af te leiden zou zijn, om het ge
bruiken van het werktuig uit te drukken, namelijk:
radrijden.
Te Queenstown is het bericht ontvangen dat het
Engelsche clipperscbip Blue Jacket, gezagv. White,
vroeger een der packetschepen van de Liverpool White
Star Line, doch laatst te Londen tehuis behoorende, op
zee op de hoogte van Kaap Hoorn verbrand is; dat van
de 77 aan boord zijnde personen 35 man, allen behoo
rende tot de equipage, nog- vermist worden en dat 42 door
een Hamburger schip the Pyrmont zijn opgenomen, die
allen, behalve een passagier, dip kort nadat hij aan laatst
genoemd schip was opgenomen geworden is overleden,
te Queenstown zijn geland. De Blue Jacket, dat een fraai
houten schip was, 1403 Amerikaansche tonnen groot en
in 1854 te Boston gebouwd, is den 12'" Februari 11. van
Lj ttleton, Nieuw-Zeeland, naar Londen vertrokken, met
eene rijke lading aan boord, 34 passagiers en 60,000 p.st.
aan goud. De tweede en derde stuurlieden, de hofmeester
en 31 man der equipage zijn in de beide reddingsbooten
gegaan en in ieder der booten werd 4000 p. st. in specie
geladendeze beide booten met de equipage worden nog
vermist. Men onderstelt dat de beide booten koers naar
het land hebben gezet om de aan boord zijnde specie
buit te maken. De assuradeuren van Liverpool hebben
het volgende bericht omtrent het bovengenoemde ongeval
in de Engelsche bladen bekend gemaakt: DeBlue Jacket,
den 12en Februari van Lyttleton N. Z. naar Londen ver
trokken, is den 9'" Maart op 50" ZBr. en 54° WL. ver
brand, al de passagiers zijn gered, twee booten met de
2» en 3' stuurlieden, 31 man en de hofmeester worden
nog vermist, 4000 p. st. in specie zijn gered uit de opge
nomen booten, 4000 p. st. was in ieder der vermiste
booten en 48,000 p. st. zijn met het schip verloren
gegaan.
Thcrmometersfand.
21 Mei 's av. 11 u. 52 gr.
's morg.7 u. 52 gr.'s midd. 1 u. 60 gr.
22
Algemeen overzicht.
Een belangrijk gerucht is heden te Parijs in omloop,
en beweert dat de aanstaande aftreding van het tegen-
\vooiig kabinet te vernachten is en een ministerie uit
wstehTj rVaVk'n hecr Emi-U 01ivier zal worden samen
gesteld. jn hoeverre nu dit gerucht afkomstig zij van
de regeering zelve en wellicht tot hare verkiezings
tactiek behoort, is ons niet bekend, doch het reeds
meermalen verspreid gerucht schijnt ditmaal meer grond
te hebben dan vroeger. Zoo althans meldt een heden
avond door ons ontvangen telegram.
Overigens heeft thans de verkiezingsstrijd het hoog
ste toppunt bereikt. Morgen en overmorgen, 23 en
l 24 Mei, zullen over het lot der Fransche natie op legale
wijze kunnen beslissen. De officieuse regeeringsorganen
stellen zich vooral gunstige resultaten voor van hun
argument aan de laatste ongeregeldheden ontleend. „De
I Fransche natie zegt la Patrie na een nieuw verhaal
van de „mislukte samenzwering" der uitgewekenen
wil geen terugkeer tot 1848. Zij heeft hun dit getoond
i te Parijs, het middelpunt, waarvan die uitgewekenen
alles verwachtten, door zich dadelijk terug te trekken
I bij het eerste beroep op de wet. Zij heett hun dit ge
toond te Marseille, te Nimes, kortom overal waar de
onruststokers op armzalige wijze hunne pogingen schip-
breuk hebben zien lijden; indien zij, die deze onder-
neming hadden beraamd, de waarheid aan hunne mede
plichtigen in den vreemde wilden doen kennen, zouden
zij hun toeroepen: Wij hebben het gouvernement en de
bevolking willen beproeven. Het gouvernement is gereed
om ons te bestrijden en de bevolking is niet gereed om
zich aan onze zijde te scharen. Ziedaar de feiten. Zij
worden aan alle eerlijke lieden ter overweging aan
bevolen."
De groote belangrijkheid der verkiezingen in Frank
rijk wordt ook door de Engelsche dagbladen betoogd en
the Times bevat te dien opzichte een artikel, waarin
vooral gewezen wordt op het verschil van de positie der
keizerlijke regeering in 1863 en in 1869. „Toen het
vorig wetgevend lichaam werd gekozen zegtgenoemd
Londensch orgaan was keizer Napoleon wellicht op
het toppunt van zijn geluk. Hij had jaren geregeerd
zonder een enkel échechij had met gunstigen uitslag
den Krim-oorlog gevoerd, hij had het plan opgevat om
een catholiek rijk in de nieuwe wereld te stichten en
hield zich daarmede bezig terwijl de meest populaire
man uit het, Habsbnrger huis was overgehaald geworden
om als zijn stroo-man in dat rijk den troon te bestijgen.
Naar het oordeel van een groot deel der Fransche natie
was het Amerikaansche volk voor altijd in twee deelen
verdeeld en kon niets Frankrijk verhinderen om nog
maals een groote rol in de Amerikaansche aangelegen
heden te spelen. Men betwijfelde in Frankrijk noch in
Europa dat de keizer de machtigste vorst van onzen
tijd was, in waarheid te beslissen had over den oorlog
of vrede op het vaste land en dat onder zijn bestuur de
Fransche natie eene positie had verkregen,'even invloed
rijk als die haar door het zwaard van Napoleon I
ten deel was gevallen. Van 1S63 tot 1868 heeft er, zelfs
volgens erkentenis der belanghebbenden, vermindering
van prestige plaats gehad. Mexico en de Sadowa-veld-
tocht hebben het nieuw verlangen naar een verantwoor
delijk gouvernement versterkt. Ziet hooren wij de
oppositie zeggen ziet, waartoe uw persoonlijk gouver
nement gekomen iseen Fransch leger beeft óp last van
Amerika moeten terugkeeren; Duitschland beeft zich
naast ons tot eene militaire mogendheid van den eersten
rang hervormd, wat ergers zou aan het ellendigste ver
tegenwoordigend lichaam hebben kunnen ten deel
vallen? Het is dus de quaestie van de persoonlijke
regeering welke den verkiezingsstrijd bebeerscht. Het
is tegen het persoonlijk gezag dat alle iractiën der
oppositie, legitimisten en republikeinen, zich vereenigd
hebben. Zij konden geen betere of meer populaire leus
hebben aangenomen."
De centrale sectie der Belgische kamer van afgevaar
digden heeft met vijf tegen twee stemmen het door den
senaat geamendeerd wetsontwerp tot afschaffing van
den lijfsdwang aangenomen. Dit besluit was echter wel
te voorzien ook bij de eerste behandeling van het oor
spronkelijk regeeringsontwerp was de centrale sectie
niet geneigd tot onveranderde aanneming hiervan, hoe
wel de'meerderheid daaraan later haar zegel hechtte.
De quaestie van den in te voeren regeeringsvorm is
thans door de Spaansche Cortes beslist. Met 214 tegen
17 stemmen is uitgemaakt dat Spanje eene monarchie
zal wezen. De gevoerde debatten waren zeer heftig
en eene redevoering van den minister van koloniën
heeft zelfs tot een zoo stormachtig toonecl aanleiding
gegeven dat deze minister zijn ontslag heelt genomen.
Na de aanneming van den monarchalen regeerings
vorm, welke, gelijk wij reeds meermalen opmerkten, de
beste kan ;geacht worden voor de Spaansche natie met
hare geringe politieke ontwikkeling, moet de vertegen
woordiging thans een koning gaan zoeken, tenzij het
gevoelen van sommigen dat voorluopig een regentschap
behoort samengesteld te worden door de meerderheid
mocht worden gedeeld.
In de eergisteren gehouden zitting van het Noord-
Duitsch parlement heeft de minister van financiën eene
memorie ingediend omtrent de noodzakelijkheid tot
heffing van bondsbelastingen. Uit deze memorie blijkt
dat op den dienst van 1868- 69 een deficit bestaat van
9,863,434thalors, terwijl ook op den dienst 1869—70een
deficit te voorzien is, als niet tot bedoelde heffing wordt
overgegaan, waaromtrent echter de minister met ver
trouwen op het parlement bezield verklaard te zijn.
Dezer dagen is in Hannover met zeer groóte meerder
heid de heer Ewald tot lid van het parlement gekozen,
bekend als in do hoogste mate anti-Pruisischgezind!
Het voorgenomen bezoek des konings van Pruisen aan
Hannoverris thans, naar men verneemt, uitgesteld, „ten
gevolge, eener lichte ongesteldheid."
Gelijk onzen lezers bekend is heeft de Italiaansche
kamer van afgevaardigden onlangs het wetsontwerp
aangenomen, waarbij de vrijstelling der geestelijken van
den ifiilitainvp. dienst werd opgeheven. Dit wetsontwerp
is thans ook door den senaat met 67 tegen 30 stemmen
bekrachtigd.
