MIDDELBUUGSCHE COURANT
BIJVOEGSEL
van Zaterdag 13 Maart 1869. No. 41.
VAN DE
v
Staten-generaal.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Dinsdag 9 Maart. Ingekomen wetsontwerp;
eindverslag; voortzetting discussie wetsontwerp Indischen
spoorweg; sluiting algemeene beraadslagingen; discussie
art. 1amendement Kerkwijk.
Is ingekomen een wetsontwerp tot goedkeuring eener
overeenkomst met België, betrekkelijk de vergunning
tot wederkeerige uitoefening der geneeskundige praktijk
in de grensgemeenten.
Het eindverslag is gereed omttent de vraag of-het
wetsvoorstel van den heer van Kuyk, tot wijziging-der
armenwet, in overweging zal worden genomen.
De algemeene beraadslagingen over het wetsontwerp
tot goedkeuring der overeenkomst tot wijziging der
concessie voor den spoorweg SamarangVorstenlanden
zijn hierop voortgezet.
De heer Heemskerk Azn. wees in de eerste plaats op
het feit dat, terwijl al de leden der kamer 11.Zaterdag van
den minister van financiën verstaan hadden, dat, bij niet-
1 aanneming der wet, de maatschappij Maandag, namelijk
gisteren, failliet zou wezen, in het Bijblad thans voor
komt, dat dit zou zijn na Maandag. Hij vindt hierin eene
groote mate van gerustheid. Hij beantwoordde verder de
rede van dien minister en meende dat van de kamer
nooit verlangd kon worden eene verklaring waarom zij
het wetsontwerp verwierp, ofschoon het als zeker kan
Worden aangenomen, dat die verwerping volstrekt in
geen verband stond met den aanleg zeiven van spoor
wegen op Java, want dit wordt door allen gewenscht.
Vervolgens beantwoordde hij de rede van den heer van
de Putte, daarbij'in tal van bijzonderheden tredende, ter
verdediging der handelingen van zijn ambtgenoot voor
koloniën in 1867. Ten slotte meende hij, dat men zich
volstrekt niet ongerust behoefde te maken omtrent den
indruk dien de verwerping der wet zou maken, daar de
lijn Samarang er toch zou komen.
De heer Nierstrasz gaf nader de gronden aan, waarom
hij meende dat er een nauwkeurig onderzoek moest
worden ingesteld, alvorens in deze zaak eene beslissing
zou worden genomen en gaf zelfs zijn voornemen te
kennen om daartoe het initiatief te nemen, wanneer de
minister daartoe niet mocht willen overgaan. Oyerigens
herhaalde hij de woorden van den heer Storm, dat verwer
ping der wet moest beschouwd worden als een protest
tegen verdere ondersteuning van maatschappijen, die,
als deze, op zoo wisselvalligen grondslag zijn gevestigd.
De heer van Voorthuysen zette in eene uitvoerige
rede de gronden uiteen, waarom hij meende, dat met
deze Maatschappij niet verder moest worden onder
handeld. Zij is het faillissement nabij en de zekerheid
bestaat volstrekt niet, dat zij, door de te verleenen
staatshulp, in staat zal zijn volkomen aan al hare ver
plichtingen te voldoen. Bij hem is het niet de vraag
hoe komen wij er het goedkoopst af, maar wel: hoe zal
Java zijne spoorwegen krijgen. Deze moeten gemaakt
Worden en als deze maatschappij daartoe buiten staat is,
en er doet zich geen andere solide op, dan moet de
staat zelf de spoorwegen' maken.
De heer de Bruyn Kóps kwam terug op zijne bezwaren
nopens de lijn BataviaBuitenzorg en meende dat de
ongunstige indruk, door het ontwerp teweeggebracht,
nog kon worden weggenomen, wanneer de concessie
Batavia daarvan wierd losgemaakt. Hij wil thans alleen
Jen weg Samarang en die weg kan er komen, wanneer
men maar van weerszijden wil medewerken.
De heer Sloet van de Beele wenschte van zijne warme
Ingenomenheid met deze zaak en met het ontwerp te doen
hlijken. Hij lichtte daarbij zijne handelingen als gouver
neur-generaal toe en zeide dat hij met den bepaalden last
naar Indië was vertrokken om de zaak der spoorwegen aan
Je particuliere krachten toe te vertrouwen, terwijl de
heer Stieltjes was voor staatsspoorwegen. Wat de finan-
cieele quaestie betrof, merkte hij op, dat de maatschappij
met een voorschot van 5 millioen volstrekt niet geholpen
Was. Hij meende, dat als het ontwerp verworpen wierd,
men zich in een zee van moeielijkheden zou storten,
Waaruit men zich moeielijk zou kunnen redden.
De heer Thorbecke constateerde, dat de kamer blijk
had gegeven van hare bereidverklaring om met de regee-
l'ing^samen te werken ten'einde de lijn SamarangVor
stenlanden te doen tot stand komen. Absolute zekerheid
van de regeering omtrent het welslagen der zaak kon
biet verlangd worden.' Zoolang de mogelijkheid bestaat
Jat het doel bereikt kan worden, moet op den ingeslagen
weg worden voortgegaan. De eenige moeielijkheid in
deze was de samenkoppeling van de Jijn Batavia met de
lijn Samarang. Hij vraagt aan de regeering of zij bereid
is eerstgenoemde lijn van het ontwerp los te maken. Zoo
ja, dan kan de Spoorwegmaatschappij spoedig worden
geholpen.
De heer de Bosch Kemper was nog niet overtuigd van
de aanneembaarheid van het ontwerp en was van oor
deel dat de aanneming voor den staat en voor de maat
schappij financieel nadeelig zou zijn. Ook zijn gevoelen
was, dat de aangevangen spoorweg moest worden vol
tooid en dat de concessie BataviaBuitenzorg daarvan
moest worden losgemaakt. Dan wil hij aan de maat
schappij een voorschot van 5 millioen hebben gegeven.
De heer Fokker verklaarde thans voor het ontwerp
te zullen stemmen, ofschoon onbevredigd door de inlich
tingen der regeering en geen zekerheid hebbende dat
de zaak tot stand zal komen en ook niet wetende of de
regeering de zaak met genoegzame waarborgen heeft
omringd. Hij zou echter vóór stemmen, omdat hij den
Indischen spoorweg wil, geen staatsexploitatie wenscht,
niet de onzekere kansen met eene nieuwe maatschappij
wil wagen; niet karig wil zijn met het geld aan Java
voor zijne spoorwegen, en omdat hij het staatsbelang
meer gediend acht door aanneming dan door verwerping
der wet.
De minister Van koloniën verdedigde nogmaals het
ontwerp en deed daarbij uitkomen, dat hier eigenlijk
niets meer gevraagd wordt, dan dat de maatschappij
haar kapitaal, waarover de staat rente garandeert, zal
mogen verhoogen van 14 tot 17 millioen, en dat die
garantie 2.j jaar langer dure dan aanvankelijk is be
paald. Door die rentegarantie uit te breiden, geeft men
aan de maatschappij de gelegenheid eene som van
11 millioen op te nemen, waardoor niet alleen Je 1ÜU
SamarangVorstenlanden, maar ook de lijn Batavia
Buitenzorg zal voltooid worden. Voorts gaf de minister
te kennen dat de laatstgenoemde lijn voor de regeering
hoofddoel is; die lijn is allernoodzakelijkst. Nu heeft
hij er niet tegen dat de artikelen betreffende die lijn
uit de wet worden gelicht, mits de overeenkomst met de
maatschappij onveranderd blijve.
Nadat de hèer Fransen van de Putte dit laatste denk
beeld van den minister voor niet wel uitvoerbaar had
verklaard en op de gave aanneming van het ontwerp had
aangedrongen, voerden nog de heeren de Bosch Kemper,
de Bruyn Kops en de minister van financiën het woord,
waarna de algemeene beraadslagingen werden gesloten.
Art. 1 kwam hierop in discussie. Dë heer van Kerk
wijk meende in staat te zijn een amendement te kunnen
voorstellen om aan het bezwaar nopens de lijn Batavia
tegemoet te komen, doch verlangde daarvoor uitstel dei-
beraadslagingen. Na bestrijding door den heer Pijnappel,
werd het voorstel van den heer van Kerkwijk verworpen
met 44 tegen 23 stemmen.
De heer van Kerkwijk stelde daarna zijn amendement
voor, dat de strekking heeft om de concessie Batavia
Buitenzorg van de wet af te scheiden, door de artt. 1, 3
en 5 der overeenkomst niet te bekrachtigen, en om dan
voorts bij art. 1 de volgende zinsnede te voegen
„De verhooging van het maximum van het kapitaal,
waarvan de renten door den staat zijn gewaarborgd bij
de wet van 6 Juli 1863 (Staatsbl. n°. 110), en de uitgifte
van obligatiën tot een bedrag van meer dan 7 millioen
heeft niet plaats alvorens, voor zooveel noodig, bij de
wet zijn bekrachtigd de voorwaarden der concessie
voor den aanleg van een spoorweg van Batavia naar
Buitenzorg."
Zitting van Woensdag 10 Maart. Voortzetting discussie
en aanneming wetsontwerp Indischen spoorweg; discussie
en aanneming tractaat Italië.
Aan de orde was de voortzetting der beraadslagingen
over art. 1 van het wetsontwerp nopens den Indischen
spoorweg en het daarop voorgesteld amendement door
den heer van Kerkwijk.
Dit amendement werd bestreden door den heer van
Zinnicq Bergmann, die oordeelde, dat de geheele oeco-
nomie der wet daardoor werd verbroken, en het ook
onvolledig noemde. Hij wenschte gaarne aanneming, of
verwerping der wet. Door amendementen kon zij niet
worden verbeterd.
De heer Nierstrasz sloot zich bij dat betoog aan, en
ook de heeren Moens en van Delden verklaarden zich
tegen het amendement, doch verdedigden daarbij tevens
de voordracht. Eerstgenoemde wilde gaarne al de fouten
erkennen, die in deze zaak waren begaan, doch meende
dat men daarvoor Indië niet moest laten boeten, hetgeen
inderdaad zou geschieden bij verwerping van dit ontwerp.
De heer van Delden achtte het een voordeel, dat de
lijn Batavia aan deze wet was verbonden en zou het niet
billijk hebben geacht, zoo aan de maatschappij hoogere
eischen waren gesteld, vooral niet omdat hij de lijn
Batavia voor die maatschappij niet zoo buitengewoon
voordeelig acht.
De heer van Ber Linden wenschte alle sympathie
voor personen ter zijde te stellen en zich eenvoudig tot
de zaak te bepalen. Hij wilde ook de zaak helpen, doch
verlangde vooraf nadere inlichtingen van de regeering,
vooral voor zooveel betreft de samenkoppeling der beide
lijnen en de wijze van garantie. Hij had gewenscht dat
het kapitaal van 11 millioenen, waarvan thans sprake is,
over de beide lijnen ware verdeeld geworden.
De heer Heemskerk Azn. gaf de verschillende gronden
op, die hem noopten tegen het amendement te stemmen,
ofschoon hij het doel losmaking van de lijn Batavia
moest toejuichen.
Nadat de heer van Kerkwijk zijn amendement nader
had toegelicht, werd door den minister van financiën de
rede van den heer van der Linden beantwoord. De minis
ter zette nogmaals uiteen, dat inderdaad door deze met
de uitvoering der beide lijnen, op voor den staat minst
kostbare, en voor de aandeelhouders der maatschappij
niet al te nadeelige wijze, was verzekerd, en zeide dat op
zijn uitdrukkelijk verlangen thans in de overeenkomst
was opgenomen de bepaling, dat binnen zes maanden
het bewijs moet geleverd zijn, dat de 11 millioen solide
zijn geplaatst, juist om te voorkomen dat de maat
schappij weder met onvoldoend kapitaal zou werken.
De heer Thorbecke verklaarde zich voor het ontwerp,-
wanneer de regeering de toezegging wilde geven, dat
zij de maatschappij zou noodzaken om de veelbesproken
4 millioen bepaald en uitsluitend aan te wenden voor
den aanleg van den spoorweg BataviaBuitenzorg.
De minister van koloniën verdedigde nader het ont
werp en gaf op de vraag van den heer Thorbecke, ook
namens zijn ambtgenoot van financiën, de verzekering
dat, door eene nadere overeenkomst met de maatschappij
het tot stand komen van den weg Batavia Zal worden
verzekerd. Overigens wist hij geen reden waarom men
nu juist zou afkeuren de wijze waarop de regeering
meende dat de zaak het best zou worden geschikt, ter
wijl hij tevens moest vragen of het kon strekken om zijn
kracht te verhoogen, wanneer nu verworpen zou worden
de eerste belangrijke voordracht door hem gedaan.
De heer Storm van 'sGravesande meende dat derge
lijke politieke consideratiën hier niet te pas kwamen,
waarop de minister antwoordde, dat hij alleen bedoelde
dat het zijn kracht niet zou verhoogen, zoo enkel om den
vorm deze voordracht werd verworpen, een vorm, dien
hij na rijp beraad als de beste beschouwt.
De heer Storm bleef zijn gevoelen handhaven, waarna
de heer de Bosch Kemper verklaarde, dat zijn votum
tegen de wet volstrekt geen bewijs van wantrouwen
was jegens den minister.
De heer Pijnappel kwam ook op tegen de woorden des
ministers en meende, dat als diens leer opging^dat de
kamer een zaak moest goedkeuren, omdat de minister
die zóo goed acht, de kamer niet legaal, maar moreel zou
worden ontbonden en vernietigd.
De beraadslagingen werden hierop gesloten.
Het amendement van den heer van Kerkwijk werd
verworpen met 59 tegen 9 stemmen, waarna art. 1 werd
aangenomen met 36 tegen 32 stemmen.
Vóór stemden de heeren van der Hucht, Mirandolle,
Taets van Amerongen, Fokker, Blom, de Roo, Cornelis,
Jonckbloet, van Beyraa, van Delden, Zijlker, Godefroi,
Fransen van de Putte, Dullert, Lenting, van Kerkwijk,
Viruly, van Blom, Hingst, de Bruyn Kops, Thorbecke,
Dumbar, Wybenga, Pijpers, Sloet, Bots, Rochussen, Wes-
terhoff, Dam, van Eek, van der Maesen, Eerstens, Gra-
tama, van der Linden, Heemskerk en Moeus.
Tegen stemden de heeren Bichon, Pijnappel, Heyden-
rijck, Storm, Blussé, Saaymans Vader, van Zinnicq
Bergmann, van Hardenbroek, de Bosch Kemper, Smitz,
W. van Goltstein, Heemskerk Azn., van Kuyk, van
ForeestGefkenvan Naamen, van Wassenaer, van
Voorthuysen, Haffmans, van der Does, de Casembroot,
van Sypesteyn, Begram, Hoffmann, Verheijen, de Brauw,
Kalff, Insinger, Kien, Borret, Nierstrasz en de voorzitter.
De artt. 2 en 3 zijn daarna goedgekeurd en het ge
heele ontwerp aangenomen met 37 tegen 31 stemmen,
hebbende de heer Blussé thans voor het ontwerp gestemd.
Hierna werd behandeld het wetsontwerp tot goed
keuring der met Italië gesloten overeenkomst, tot rege
ling van den toestand der naamlooze en andere vennoot
schappen van het eene in het andere land.
De heeren Blom en Godefroi hadden vele bezwaren
tegen het ontwerp, doch niet van dien overwegenden
aard om daarom hun stem aan de wet te onthouden. Zij
wenschten echter herziening der wetgeving op de naam
looze vennootschappen en de heer Godefroi maakt zelfs
van de toezegging daarvan zijn stem afhankelijk.
Nadat de heer W. van Goltstein het ontwerp had ver
dedigd, trachtte ook de minister van justitie de daar
tegen ingebrachte bedenkingen te wederleggen,; terwijl
hij de verzekering gaf, dat binnen kort een wetsontwerp
tot herziening der wetgeving op de naamlooze vennoot
schappen zou worden ingediend.
Het ontwerp werd hierop aangenomen met 57 stem
men tegen 1 (de heer van Eek).
