secteschool als op de openbare zou kunnen bezigen, dat
zij niemand aanstoot konden geven en toch met christe-
lijken geest waren doortrokken. De slotgedachte vooral
was krachtig. Spreker was begonnen met de opmerking,
dat volken evenals bijzondere personen tijden beleven,
waarin zij de deugdelijkheid der beginselen, waarnaar zij
leven en handelen, betwijfelen, stilstaan om deze te
toetsen, en ernstig overwegen of'zij zullen voortgaan ze
te huldigen. Hij eindigde met den wenscli, dat men in
Nederland ten opzichte van het onderwijs zoude voort
gaan op den weg reeds sedert 80 jaar betreden, dat men
niet zou teruggaan om weggeworpen voorwerpen weder
op te rapen, dat men geen droeve tegenstelling met
Italië en Spanje zoude maken, waar men met vuur de
nieuwe beginselen huldigde en omhelsde. Vooral op den
weg der Maatschapijij tot nut van 'talgemeen lag het de
zaak van 't onderwijs krachtig te steunen. Gelijk zij met
deze was ontstaan, ontving zij door de tegenwoordige
omstandigheden en hardnekkige aanvallen op de neutrale
school een nieuwen werkkring, een raiaon dstre te meer
kan dus de lezing van den heer Boer stof tot ernstig na
denken geven, niet minder die van den heer Stieltjes.
Vergun mij ook uit deze eenige gedachten op den voor
grond te steilen. Zooals gij weet, sprak de heer Stieltjes
over het nut 't welk spoorwegen in Java kunnen ople
veren. Bedroevend was het dan van een man, bekwaam
en „betrouwbaar" als Stieltjes, te moeten vernemen, hoe
ellendig de toestand van het heerlijke Java in zoo meuig
opzicht mocht heeten, tengevolge der gebrekkige mid
delen van vervoer. Geldgebrek werkte in de eerste
plaats daartoe mede, maar dan verder evenzeer ver
keerde administratie, gebrek aan toezicht, kwalijk ge
plaatste zuinigheid, waardoor het toegestane geld vaak
nutteloos wordt besteed.
„In de Prcanger, een streek zoo groot als Nederland
benoorden de Waal, was voor korten tijd maar éen inge
nieur inet qen paar opzichters, die de werken dan ook
slechts eens in de maand inspecteerdonin een ander
district werd het toezicht over eene brug, die f 30,000
moest kosten, zelfs niet aan een opzichter, slechts aan
een werkbaas opgedragen. Toen de brug gereed moest
zijn, stortte zij inf 30,000 waren verloren, maar men had
het geld voor een opzichter uitgezuinigd. Van de wegen,
zoo verhaalde spreker verder, zijn enkele goede voor de
Europeanen, de Javaan moet met zijn producten in kar
ren de pedatti-wegen volgen, soms ware modderpoelen,
hoewel naast de groote wegen gelegen. Duizende rnen-
schen, karbouwen en ossen zijn daarbij benoodigd, vele
handen worden aan den arbeid onttrokken, de vracht
prijzen zijn enorm hoog. Toch zoude men door een
andere regeling van den arbeid menigen weg kunnen
verbeteren, ja zelfs menige rivier, b. v. de Solo, zoude een
waterweg opleveren, wanneer groote steenen of boom
stammen dit niet verhinderen. Na zulk een schildering
sprong het nut der spoorwegen van zelf in Toog: de
veestapel zou verbeteren, de rijke djati-bosschen, nu zoo
dikwijls verwaarloosd, de gronden zouden in waarde
stijgen. Verbind de kust met de gezonde bergstreken
door een spoorweg, voor de gezondheid, zal onbereken
baar gewonnen zijn: verplaatst ook de garnizoenen
grootendeels daarheen, in plaats van 2000 mau zullen er
maar 1000 of 1200 suppletietroepen benoodigd zijn.
Door de inrichtingen, waar spoorweg-materieel wordt
vervaardigd of hersteld, zal de Javaan, gelijk door de
etablissementen op Soerabaija, ten zeerste ontwikkeld
worden; met spoorwegen of paardensporen, door particu
lieren aangelegd, waarbij de regeering voor een aantal
jaren een rentegarantie toestond en die volgens spreker
alleszins zouden rendeeren, bewees men Java den groot
sten dienst.
„Eene opmerking ten slotte. Dat de Maatschappij tot
nut van den Javaan door dergelijke lezingen groot nut
sticht, behoeft geen betoog. Zal zij op den duur meerdere
medewerking ontmoeten en op minder tegenwerking
willen stuiten, zelfs bij hen, die in koloniale zaken geen
hehoudsmannen zijn, laat zij voortgaan met het leven en
de toestanden op Java door bekwame en eerlijke sprekers
voor het groote publiek te doen ontvouwen. Wellicht is
dit het meest practisehe nut, 't welk zij uit Nederland
den Javaan kan aanbrengen."
Benoemingen en besluiten.
belastingen. Benoemd tot ontvanger der directe be
lastingen en accijnsen te Sexbierum c. a. de heer P. C.L.
Swaan, thans ontvanger der directe belastingen, in- en
uitgaande rechten en accijnsen te Coevorden en te
Prinsenhage de heer S. P. W. Jellico van Gogh, thans
ontvanger derzelfde middelen te Oirschot c. a.
Op verzoek eervol ontslag verleend aan den heer
C. H. Jeekel, uit zijne betrekking van ontvanger der
registratie en domeinen te Alphen, behoudens aanspraak
op pensioen.
leger. Op verzoek op pensioen gesteld, ten bedrage
van f 900 'sjaars, de kapitein J. C. W. van Kerkwijk
van het 4« regiment infanterie.
Benoemd bij het wapen der infanterie, bij het 4» regi
ment, tot kapitein 3» klasse (naar ouderdom van ran°j
de P luitenant C. L. H. von Freytag van Overstraten
van het le regiment; tot len luitenant (naar ouderdom
van rang) de 2e luitenant W. F. van Thielen, van het korps.
Op verzoek eervol ontslag uit Zr. M». militairen dienst
verleend aan den met verlof hier te lande teruggekeer
den officier van gezondheid le klasse bij den militairen
geneeskundigen dienst in Nederlandsch Indië C. G. C. F.
Greiner, wegens ongeschiktheid door lichaamsgebreken
tot het gaan hervatten van den werkelijken dienst.
Kerknieuws.
Uit het in ons nommer van 4 dezer medegedeelde drie
tal voor het beroepen van een predikant bij de Neder-
duitsche hervormde gemeente te Utrecht, is Maandag
avond beroepen de heer E. F. H. Wolf, thans predikant
te Valburg.
De heer V. J. Koningsberger heeft voor het beroep
tot predikant bij de Nederduitsche hervormde gemeente
te Groningen bedankt.
Onderwijs.
Het jl. Zaterdag ter eere van den heer K. J. G. van de
Wal, bij gelegenheid zijner 50-jarige ambtsvervulling als
onderwijzer, gevierde feest waarvan wij in ons vorig
nommer melding maakten is Maandag te Kleverskerke
voortgezet. Nadat de ptedikant dier gemeente Zondag,
naar aanleiding van Psalm 34 4, eene feestrede had
gehouden, boden Maandag morgen de schoolkinderen
hunnen onderwijzer een fraai geschenk aan en werden
zij in het schoolgebouw onthaald. Des namiddags kwa
men velen uit de gemeente nogmaals in de school te
zarnen en boden hunne geschenken, ook uit naam van
sommigen der vorige predikanten dier gemeente, den
jubilaris aan, waarna de avond recht feestelijk werd
doorgebracht.
Veeziekte.
Naar wij met zekerheid vernemen, heeft de regeering,
ten gevolge der berichten omtrent het op nieuw uitbre
ken der veeziekte in het buitenland, reeds eenige dagen
geleden last gegeven om het benoodigd personeel naar
Zevenaar te dirigeeren en is het ook reeds daarheen ver
trokken, om langs de Duitsche grenzen toezicht te hou
den op den invoer van vee. (N. Rolt. cour.)
Gemengde berichten.
De Vereeuiging Uit het volk voor het volk hield
jl. Maandag avond in den schouwburg alhier weder eené
bijeenkomst, waarin door de Kunstbeoefenende vereeni-
ging Excelsior eene dramatische voorstelling werd
gegeven en door de Vereeniging Accelerando harmonie-
muziek werd uitgevoerd. Tegen betaling van 49, 30 en
20 cent was de toegang voor ieder opengesteld. Het
bezoek was zöo talrijk dat verschillende personen aan
het bureau zijn moeten afgewezen worden. De uitvoering
gaf veel genoegen.
De stoomboot Westerschelde, gisteren morgen
van Vlissingen vertrokken, is te Breskensmetderaderkas
boven de palen van den kop van het hoofd gekomen en,
door het spoedig wegvloeiend water, daarop blijven
hangen. Door het afkappen der palen gelukte hét de
boot zonder groote averij weder los te krijgen, zoodat zij
tegen den middag te Vlissingen terugkwam. Dadelijk
daarna is de stoomboot Zeeland in de vaart gebracht.
Door den storm vanVrijdag avond zijn op de rivier
de Merwede voor Sleeswijk te gelijkertijd drie schepen
gezonken, welke door het sleepschroefstoombootje Gou
derak naar boven werden gesleept. Gelukkig zijn de
opvarenden nog door de equipage van genoemd bootje
gered kunnen worden, niettegenstaande het zelf zijn
schroef daarbij verloor. Twee der schepen zitten onder
den dijk en men ziet er niets van dan oen stuk der mas
ten; van het derde is niets te zien. Een is geladen met
tarwe, de twee anderen met ijselsteenen-. Door dien
zelfden storm is een reeds zeer bejaarde knecht van de
goederen-schroefboot Holland in de kom van sluis n". 1
der Zuidwillemsvaart nabij 's-Hertogenbosch over boord
geslagen en verdronken.
Uit Schoonhoven wordt van 13 Februari gemeld
„Gisteren avond tusschen 10 en 11 uren is het zwaar
geladen vaartuig van den beurtschipper J. Nobel alhier,
komende van Botterdam, bij de zandplaat tusschen de
visscherij de Goede Verwachting en IJselmonde, op
lager wal geraakt en voor een groot gedeelte gezonken.
De schipper en zijn knecht waren genoodzaakt zich om
streeks 3 uren achtereen bij hevigen storm in de mast
op te houden, tot eindelijk een schipper, die daar in den
omtrek voor anker was gaan liggen, hun angstgeschrei
hoorende, met een bootje ter redding kwam opdagen.
De lading, hoofdzakelijk bestaande uit 40,000 pond lood
voor den loodwitfabrikant alhier, zal ook grootendeels
nog te redden zijn." NRott. cour.)
Dezer dagen is voor de assises van Nancy de
zaak behandeld van zekeren Jeanson, een kweekeling
van het seminarie van Pont-a-Mousson (in het departe
ment der Meurthe, niet ver van Metz), die, uit wraak
zucht over zijne aanstaande wegzending, welke hij zich
door het herhaaldelijk insluiken van verboden boeken
(laatstelijk van eene complete uitgave van den Griek-
schen blijspeldichter Aristophanes) op den hals gehaald
had, het seminarie in brand heeft gestoken, en die boven
dien, uit spijt over de verwijdering, die èn wegens zijne
wegzending én wegens zijne nieuwe misdaad ontstaan
moest tusschen hem en een zeventienjarigen medeleer
ling (Jouatte), dien hij zeer overdreven liefhad, dezen,
te midden van den brand, met een scheermes in den
slaap de keel heeft afgesneden. Er bestaat geen twijfel
aan de voorbedachtheid der eerstgenoemde misdaad,
maar wel over de vraag, of de beklaagde niet geacht
moet worden tot op zekere hoogte in zijne geestvermo
gens gekrenkt te zijn. Men doet zich de vraag zoowel
met het oog op het door Jeanson vermoorden van zijnen
meest geliefden makker, als op verscheidene anteceden
ten van den beklaagde, ofschoon deze daarentegen
blijken van eene zelfs vroege verstandelijke ontwikkeling
heeft gegeven, en zijne onderwijzers verklaren, dat zijn
werk wel van zekere opgewondenheid, maar niet van
verstandsverbijstering getuigt. Uit een ten proceBse
voorgelezen brief, dien de beschuldigde kort vóór het
begaan zijner misdrijven aan zijne bloedverwanten ge
schreven heeft, blijkt niet slechts, dat hij dezen een die
pen haat toedroeg, en dat hij over 't geheel een even
hartstochtelijken als zonderlingen aard had (hij onder-
teekent zich Mis Ac., de misanthroop Alceste), maar ook
dat don jeugdigen seminarist alle godsdienstig geloof
ontbrak. Jeanson is tot 20 jaren galeistraf veroordeeld.
Een staaltje van de zorgvuldigheid, waarmede de
financiën der Vereenigde staten beheerd worden, meldt
de New-York-Times. Op het budget werd dit jaar toe
vallig door de commissie uit het huis der vertegenwoor
digers, in wier handen het gesteld was, de volgende post
opgemerkt: „Voor den bewaarder van den Crypt." Nie
mand wist wat die Crypt was. Doch bij nasporing hoorde
men, dat er onder het Capitool te Washington een Crypt
of gewelf was, 't welk gebouwd was na den dood van
generaal Washington, wiens lijk daar ten eeuwigen dage
bewaard zou worden, en ten wiens eer daar ten eeuwigen
dage een lamp zou brandende gehouden worden door een
bewaker, voor wien bij de voltdoiing van het gewelf een
bezoldiging op de staatsbegrooting gebracht werd. Die
post was jaar aan jaar sedert altijd ongemerkt weêr
aangenomen, ofschoon het geheele gewelf vergeten was
en, om welke reden dan ook, Washington 's lijk nimmer
naar die Crypt onder het Capitool te Washington is over
gebracht geworden.
De verwarring in de gemeente Sloten ueemt met
eiken dag toe. De secretaris is ontslagen, omdat hij niet
harmonieerde met denburgemeester; de gemeente
geneesheer heeft zijn ontslag genomen, om het aange
zegde lot van den secretaris te ontgaande aschman is
in zijne betrekking gesehorst; de veldwachter krijgt van
tijd tot tijd huisarrestde school wordt soms 5 maal in
de maand door den burgemeester (in costuum) bezocht.
(N. Rott. cour.)
Uit Helmond schrijft men, dat Donderdag aldaar
in de stoomweverij van den heer Co veis, de machinist
J. Emans met zijne kleederen tusschen de machine
geraakte, welke in vollen gang was en de man mede-
sleurde. De machine brak en Emans werd er aan de
andere zijde uitgeworpen, bijna geheel naakt; zijne
kleederen, tot zelfs zijne sokken, waren hem aan stukken
van het lichaam gescheurd. Hij zelf had slechts eene
lichte wonde aan het hoofd bekomen en was overigens
ongedeerd gebleven.
Burgerlijke stand.
Middelburg. Eerste huwelijks-afkondiging van den
14™ dezer: G. Bolier,jm. 23 j. met M. Daburg, jd. 20 j.
S. J. van Zon, weduvvn. 52 j. met K. Polak, wed«. 63 j.
J. Tange, weduwn. 67 j. met M. Schaaf, wede. 57 j. T. de
Held, jm. 23 j. met M. E. Kraat,-jd. 22 j.
(Yan 6 tot 13 Februari.)
Vlissingen. Gehuwd: J. D. de Wit, jm. 24 j. met
H. E. Lijders, jd. 19 j.
Bevallen: A. M. Botting, geb. Hubregtse, d. C. H. Be-
belaar, geb. van der Harst, d. J. M. Sevenhuijsen, geb.
van Scheijen, 2 z. (tweel.) M. Huilmand, geb. Thien-
pont, z. A. V. F. Timmerman, geb. Herreman, d. G. J. F.
Swenne, geb. Bom, d. E. de Kijke, geb. Blom, z.
OverledenP. Terwiel, vrouw van P. Sterzenbach, 71 j.
L. J. Bosschaart, z. 11 m. P. Bekkers, weduwn. van
R. Verdéenk, 70 j. A. Arents, weduwn. van B. Stap-
perts, 93 j.
Goes. BevallenJ. Frenks, geb. de Graaff, d. A. M.
van Hove, geb. de Jonge, d. S. Blanker, geb. Botbijl, z.
N. van Luijk. geb. Jongejan, d. (levenl.)
OverledenC. van den Berge, wede. van J. Krijger,
45 j. J. Minnaard, z. bijna 4 j.
Zierikzee. Bevallen: L. Boogerd, geb. Bal, d. II. C.
Hack, geb. Kloet, z.
Overleden: G. de Braai, 68 j. L. Kort, d. 2 m.
Vcrkooplngen en aanbestedingen.
Maandag avond zijn alhier te koop aangeboden:
1°. Een huis en erve in de Lange Noordstraat, wijk C
n°. 41. Hoogste inschrijving f 2969. Opgehouden voor
f 3250.
2°. Een huis en erve in den Bleek, wijk E n». 99. Ver
kocht voor f 1526.
Gisteren morgen is te Vlissingen in het openbaar
te koop gepresenteerd, het gekoperd en kopervaste
Amerikaansche barkschip Hope", groot 363 tonnen.
Verkocht voor f 7160.
Thcrmomcterstand.
15Febr.'sav. 11 u. 47 gr.
16 'smorgi7u.46gr.'smidd.lu.47gr,'sav.llu.44gr.
17 's morg.7 u. 43 's midd. 1 u. 53 gr.
Staten-generaal.
eebste kameb.
Zitting van Dinsdag 16 Februari. Rapport commissie;
eindverslagenvoortzetting discussie wetsontwerpen maten
en gewichten.
Namens de commissie belast met de aanbieding aan
den koning van de door de kamer opgemaakte candida-
tenlijst voor het lidmaatschap van den hoogen raad,
wordt door den heer Jonckbloet rapport uitgebracht.
De commissie is met de gebruikelijke eerbewijzen ont
vangen en Z. M. heeft verklaard zich met de keuze vau
een lid te zullen bezig houden.
De eindverslagen worden uitgebracht over de vol
gende wetsontwerpen: 1». naturalisatie van 10 personen
2°. intrekking van art. 1 der wet van 29 Mei 1849 (samen
stelling der kamers van den hoogen raad); 3». afschaffing
