MIDDELBURGSCHE
COURANT
N°- 201.
1868.
Donderdag
17 December.
Ömmmlantr.
Editie van Woensdag avond 8 uren.
AAJiBESTBBllïe.
Op Maandag, den 28 December 1868, des voormiddags
ten 10 ure, zal, onder nadere goedkeuring, door den com
missaris des konings in de provincie Zeeland, of, bij zijne
afwezigheid, door een der leden van de gedeputeerde
staten, en in bijzijn van den hoofdingenieur van den
waterstaat in het 1 1<>C district, aan het gebouw van het
provinciaal bestuur, te Middelburg, worden aanbesteed
Het maken en inhangen van een paar nood-
deuren voor de oostelijke schutsluis van
het kanaal van Neuzen.
Deze aanbesteding geschiedt bij enkele inschrijving,
volgens 434 der algemeene voorschriften.
Het bestek ligt ter lezing aan het gebouw van het
ministerie van binnenlandsche zaken, aan dat van het
provinciaal bestuur van Zeeland, te Middelburg, en is
voorts op franco aanvrage, tegen betaling der kosten, te
bekomen bij den boekhandelaar M. Nijhoff, Raamstraat
n°- 49 te 's 'Gravenhage, en door zijne tusschenkomst in
de voornaamste gemeenten des rijks.
Den 6dcn en 4:l™ dag vóór de besteding wordt de
noodige aanwijzing op do plaats gedaan; voorts zijn
nadere inlichtingen te bekomen bij den hoofd ingenieur
van den waterstaat te Middelburg en den arrondisse-
ments-ingenieur te Terneuzen.
's Gravenhage, 8 December 1868.
Voor den minister,
De secretaris-generaal,
C. J. FE1TH, 1. s. g.
De Burgemeester van Colijnsplaat, brengt ter
kennis dat van de geldleening van f 15,000 voor de
begrinding van wegen zijn uitgeloot de Obligatiën n». 33,
42 en 107, aflosbaar na 1 Januari 1869, ten kantore van
den ontvanger dier gemeente.
Colijusplaat, 15 December 1868.
J. H. BIJBAU.
middelburg 16 December.
Heden zijn in het hoofdkiesdistrict Gorinchem de
stembussen geopend voor de verkiezing van een lid van
de tweede kamer ter vervanging van wijlen den heer
df. G. Simons. De uitslag is dat moet worden overge
stemd tusschen de heeren m'. J. Heemskerk Az. die 977
en jhr. mr. J. W. van Loon die 639 stemmen had bekomen.
Op'den heer VV. J. Knoop waren 559 stemmen uitgebracht.
Heden is de begrooting van marine met 61 tegen
3 stemmen door de tweede kamer aangenomen. Tegen
stemden de heeren W'esterhoff, Guljé en Dumbar.
Daarop is de begrooting van oorlog in behandeling
genomen, waarover de algemeene beraadslagingen reeds
zijn afgeloopen. Morgen wordt een aanvang gemaakt
met de behandeling der artikelen. Het behoud der IJsel-
linie werd door den minister nadrukkelijk verdedigd.
Het eergisteren bij de tweede kamer ingekomen wets
ontwerp tot wijziging der concessie van den spoorweg
van Samarang naar de Vorstenlanden strekt tot ver
meerdering der rentengarantio met f 135,000, teneinde
de maatschappij in de gelegenheid te stellen haar kapi
taal met 3 millioen te vermeerderen.
riool watergang van Middelburg, enkele kunstwerken,
bermwegen en bermslooten, waarvan de aanbesteding
den 19 November heeft plaats gehad, is, naar wij verne
men, heden door den minister van binnenlandsche zaken
gegund aan den laagsten inschrijver.
Uit Goes schrijft men ons:
„Een beroemd schrijver zegt ergens: „„De Amerikaan-
sche slavenhouders verboden alle onderricht aan de
zwarten, om op die wijs hunne heerschappij over hen op
den duur te behouden.
„„Hetzelfde deden de Bramanen ten opzichte van de
mindere kasten en dat nog wel onder het voorwendsel
van den godsdienst. Slechts Bramanen mogen de heilige
boeken lezen; het is hun echter uitdrukkelijk verboden
personen van de verachte kasten daarin te onderwijzen."
„Dat de geest der Bramanen ook in Nederland leeft,
daarvan geven enkele redevoeringen in de tweede kamer
onlangs gehouden, een voldoend bewijs. Ook in de ge
meente Goes is die geest levendig (in zoover men het
woord „levendig" hier mag gebruiken) en bij de jaarlijk-
sche begrooting moest weêr door een der leden van den
raad het nut van de inrichting van middelbaar onderwijs
worden betoogd, 't Is niet zeer vleiend voor die leden
van den raad, voor wie zulk een betoog tot bekeering
moet strekken, maar evenmin voor de Goesche heeren
die zulke bekeeringsobjecten in hunnen raad afvaardigen.
„Ook ditmaal heeft een der leden in eene uitvoerige
redevoering het voordeel, dat het middelbaar onderwijs
voor de gemeente afwerpt, uiteengezet en zich de ondank
bare tkak getroost te bewijzen dat de zon schijnt.
„Dat de oppositie tegen dat onderwijs hier groot is,
blijkt wel hieruit dat tegen eene zinsnede in die rede
voering voorkomende door niemand werd opgekomen.
Die zinsnede luidde ongeveer dus: dat om tot lid van
den Goeschen raad gekozen te worden, het genoeg is,
dat men opposant is tegen de inrichting van middelbaar
onderwijs. Opmerkelijk is het echter, dat juist de oppo
santen niet het minst van dio inrichting voor hunne
kinderen gebruik maken.
„Zoo gaat de practijk boven de leer.
„Bij de zooeven genoemde begrooting is in principe
aangenomen, dat het beursgebouw zal worden vergroot,
daar het, ook door het vermeerderd beursbezoek na de
opening van den spoorweg, de beursgangers niet meer
kan bevatten."
„Het merkwaardigste, dat zich bij de behandeling der
begrooting voordeed, was dat een der raadsleden, nog
onbedreven in de praetische politiek, telkenmale van die
onbedrevenheid blijken gaf door telkens zaken te willen
behandelen die niet aan de orde waren, 't Is te hopen,
dat ook hier weêr de ondervinding de beste leermeesteres
moge zijn, daar anders het vermeerderd bezoek op de
gemeenteraadszittingen ook eene vergrooting van de
raadszaal zou noodzakelijk maken."
Tot de gisteren bij de kamer ingekomen wets-ont werpen
behoort dat tot regeling der grensscheiding tusschen
Zuid-Holland en Zeeland.
Voor het verhandelde in de heden gehouden zitting
van den gemeenteraad van Middelburg verwijzen wij
naar het verslag op de volgende bladzijde.
De regecring heeft, op het daartoe door den gemeepje-
raad van Middelburg gedaan verzoek, vergunning ver
leend tot het voortdurend heffen der belasting op het
gemaal in deze gemeente gedurende 1869.
Tot secretaris der gemeente Goes is benoemd de heer
H. G. Hartman, te Lochem, met 6 stemmen. Mr. P- Roe-
tert Tak, te Middelburg, verkreeg 4 en J. van der Tang,
te Voorschoten, verkreeg 1 stem.
liet, maken van het kanaal door Walcheren tusschen
de binnenhaven bij Veere en de Nieuwe haven van
Middelburg, alsmede het maken van een watergang en
Uit Utrecht schrijft men ons van Zaterdag avond
„Na 't ontvangen van uw brief, waarin het verzoek
om een verslag van 't geen er verhandeld en gesproken
zou worden op die beroemde, groote, algemeene, consti-
tutioneel-conservatieve kiezersvereeniging (het woord
„centraal" heb ik nog vergeten), ging ik er op uit, om te
onderzoeken of ik ook iets gewaar kon worden wanneer
dan toch eigenlijk wel die monster-bijeenkomst zoude
plaats hebben, en aan welke vereischten men wel zou
moeten beantwoorden, om te kunnen toegelaten worden.
Gij moet namelijk weten, dat hier het gerucht liep (en
ik meen het zelfs ook ergens gelezen te hebben), dat de
bijeenkomst den 12<n en niet den 15™, zooals eerst ver
spreid was, zoude gehouden worden en dat, gelijk het
lidmaatschap der Vereeniging niet beneden de 10 weg
geschonken, (zie Nieuwe Rotterdammer van heden), zoo
ook de toegang tot die vergadering niet aan ieder toege
staan werd.
„Het mocht mij niet gelukken iets aangaande deze
twee punten gewaar te worden. Over alles schijnt een
geheimzinnige sluier getrokken te worden. Toen ik
heden middag te twee uren bij den conciërge van het
gebouw van kunsten en wetenschappen ging informeeren.,
of dan nu heden avond of Dinsdag den 15™ de vergade
ring zoude plaats hebben, ontving ik ten antwoord, dat
de vergadering reeds te Óen uur was geopend. En inder
daad! Glazen madeira, beschuitjes en andere proviand
zoowel van conservatief- als van liberaal-constitutioneele
vergaderingen, werden in massa omhoog gedragen, zoo
dat ik niet meer twijfelen mocht, of de belangen van
kiezers en land werden reeds grondig besproken. Veel
had ik waarschijnlijk reeds gemist. Toch zou ik mij
1) Deze brief, Uie het postmerk Utrecht 13 Dec. SA12M
draagt, is eerst gisteren murgen door ons ontvangen.
maar met de rest contenteerenmisschien miste ik
slechts éen langen speech of de helft van een speech
wiens tweede helft een variatie was van de eerste. Mis
schien waren alle speeches ten naastenbij van hetzelfde
allooi en was mij het telaat komen gewin. Toen ik mij
echter onder die overleggingen gereed maakte om maar
voorloopig den man met de ververschingen te volgen,
bleek het alras dat mij ook die rest niet gegund zon
worden. Ik had buiten den president gerekend, die den
toegang volstrekt niet vrij had gesteld. Op mijne vraag
wat men dan vertoonen moest, om dien toegang te ver -
krijgen, werd iets onverstaanbaars gemompeld, zoo iets
van lidmaatschap, invitatiebiljet of iets anders. Ik ging
verdrietig heen, want moeilijker kan men den toegang
toch wel niet maken, dan door zelfs de vereischten voor
dien toegang onbekend te doen blijven, 't Verwonderde
mij nog slechts, dat men daar onder aan die trap geen
politieke belijdenis deed afleggen.
„Dat was misschien nog wel het redelijkste geweest.
Stel u daar dien trapwachter voor, in de eene hand het
blaadje met geel, rood en wit gekleurde glazen, met den
vinger der andere hand op uwe borst gericht en u star
aanziende en de vraag tot u richtende„Wat denkt gij
van de neutrale school Moeten de bijzondere scholen
van regeeringswege gesubsidieerd worden? Zoo ja, ga
dan door!"
„Met dat al heb ik, en velen mijner kennissen met mij,
het voorrecht gemist de rijkste en aanzienlijkste en
ijverigste en invloedrijkste der conservatieven, zooals
de Nieuwe Rotterdammer ze noemt, van aangezicht tot
aangezicht te aanschouwen en ben ik dus buiten staat
u den indruk weder te geven, welken een zoo achtbare
vergadering en het daar verhandelde op ons zoude ge
maakt hebben. Is het wonder, dat men de liberalen ver
stokte radicalen gaat noemen Men beneemt ons elke
gelegenheid tot bekeering; wij moeten wel voorwaarts
op den weg van treurige eenzijdigheid, tenzij wij een
conservatief masker willen aandoen of voor een in allen
gevalle nog twijfelachtige bekeering maar voorloopig
/10 willen storten. Die regeling is, dunkt mij, onbillijk
en riekt naar liberale eenzijdigheid, geheimzinnigheid,
exclusivisme!!! Of gij het verhandelde morgen in de
oude Utrechtsche '2) zult lezen 'k Durf 't u in waarheid
niet beloven. In mijn eerste wanhoop liep ik naar de
redactie der Nieuwe Utrechtsche en vroeg, of zij ons
wellicht heden avond eenig licht zoude doen opgaan
over zooveel duisters. Zij antwoordde mij, dat men ver
gunning verzocht had voor een harer verslaggevers om
de vergadering te mogen bijwonen; dat men dezen niet
alleen den toegang niet had vergund, maar zelfs geen
antwoord op dit verzoek had gegeven. Eene naar het
liberale zweemende onheuschheid! En daarom zoude ik
u niet met de hoop durven vleien, dat der oude Utrecht
sche een beter lot weervoer, tenzij eene schier liberale
onbillijkheid zich bij die onheuschheid voege."
2) De oude Utrcclitsche courant, of eigenlijk het "Utrechtsch
dagblad" zegt van de vergadering alleen dit:
«Zaterdag werd te Utrecht in 't gebouw voor kunsten en
wetenschappen eene vergadering gehouden door hen, die eene
conservatieve «algemeene kiesvereeniging" voor de verkiezing
van leden der tweede kamer en der provinciale staten wensohen
opgericht te zien. Kr waren vele personen uit alle oorden de»
rijks bijeengekomen, die een reglement voorloopig hebben aan
genomen, waarvan de redactie nog nader in eene vergadering in
April definitief zal worden vastgesteld. Daar men openbaarheid
wil, zal dat reglement, zoodra doenlijk, aan alle bladen ter op
name worden medegedeeld."
Z. M. de koning is Dinsdag avond in de residentie
teruggekeerd.
De Staatscourant van 15 dezer bevat de wet van den
4 December jl., houdende vaststelling der begrooting van
Nederlandsch Indië voor het dienstjaar 1869, hoofdst, I
(uitgaven in Nederland).
Kerknieuws.
De heer M. Boone, predikant bij de Christelijk Afge
scheidene gemeente te Biezelinge, heeft voor het beroep
naar Zaamslag bedankt.
Koloniën.
Bij de Javasche courant van 3 November is gevoegd
een staat van den stand van het rijstgewas onder ultimo
September 1868. Uit de residentie Pekalongan wordt
gemeld, dat van de met padi beplante velden tot heden
7548 bouws door ongedierte aangetast en 9651 door
bandjir en zeewater beschadigd zijn. Op Madura heeft
door de aanhoudende en felle droogte de aanplant van
tweede gewassen nog al geleden.
Rechtzaken.
De rechtbank te Maastricht heeft, op eene door den
heer H. Pijls ingestelde vordering, den heer J. Russel,
