MIDDELBURGSCHE
COURANT.
iV' 195.
Zondag
6 December.
1868.
Editie van Zaterdag avond 8 uren.
Middelburg 5 December.
Tot de heden in de tweede kamer behandelde artikelen
■Van de begrooting van binnenlandsche zaken behooren
ook die betrekkelijk het tekort op de gewone werken
der calamitense polders, mitsgaders do buitengewone
voorzieningen ad 275,000, en de tegemoetkoming voor
Werken aan den Nieuw-Neuzenpolder ad ƒ50,000, welke
(de laatste zonder discussie) zijn aangenomen.
Door den minister van binnenlandsche zaken zijn
Hededeelingen gedaan omtrent de werken aan den hoek
van Holland. Het plaats gehad hebbende ongeval kan van
keen belang worden geacht en moet tot geen ongerust
heid aanleiding geven. De minister moet echter erkennen
dat nog wol eenige jaren zullen verloopen voor het
geheele werk zal voltooid zijn.
Bij de behandeling van den post voor rentebetaling
voor de Noord-Hollandscbe Kanaalmaatschappij werd
door den heer Pijnappel als amendement voorgesteld,
het bedrag te verminderen met de vereischte som voor
''entebetaling voor de aandeelen van den aannemer, om
dezen alzoo te dwingen tot overlegging van het aanne-
kungscontract. Hierover zal Maandag in de eerste plaats
Worden beraadslaagd.
Bij de overweging van het wetsontwerp tot gedeelte
lijke invoering der wet van 31 Mei 1861 (Staatsbl. n°. 49),
houdende eene nieuwe rechterlijke inrichting, verklaar
den in de afdeelingen der tweede kamer alle leden
zich bereid tot verbetering van het rechtswezen mede
je werken. Er bestaat echter groot verschil van ge
spelen omtrent de middelen om daartoe te geraken.
Benige leden betwijfelden of men op de voorgedragen
Wijze uit den bestaanden onzekeren toestand zou ge
kken. Zij wilden eerst gedeeltelijke herziening van het
Wetboek van burgerlijke rechtsvordering en van dat van
strafvordering en tevens het vaststellen der rechterlijke
judeeling. Anderen wildon eerst dat de rechterlijke
'tulcel iug tot stand wierd gebracht. Daarentegen ver
klaarden verscheidene andere leden dat zij de tegen
woordige voordracht met genoegen hadden ontvangen,
°tndat daardoor op nieuw gesproken kan worden over
Ge al of niet wenschelijkhcid der invoering van de
Rechterlijke organisatie. Verschillende leden oordeelden
Voorts dat door aanneming van dit ontwerp geen einde
tal gemaakt worden aan den onhoudbaren toestand
Waarin ons rechtswezen verkeert Met nadruk drong men
dan ook er op aan dat de regeering spoedig eene afdoende
beslissing uitlokke omtrent do hoofdbeginselen der rech
terlijke indeeling.
Uit 's Hage schrijft men ons, 4 dezer
„De beraadslaging der tweede kamer over de verschil
lende hoofdstukken der begrootïng gaat geregeld, vrij
eoulant, en, tot nogtoe, zonder noodelooze heftigheden
en personaliteiten, haren gang. Zelfs de declamatiën en
uitweidingen over andere onderwerpen dan die aan de
9'de zijn, welke men, wel niet alléén, maar toch vooral
bij de begrootings-discussiën pleegt te hooren, blijven
ditmaal achterwege of worden door den voorzitter, die
Waakzamer schijnt te worden, rechtmatig afgesneden.
Tant pis voor sommige afgevaardigden zooals de heer
Saaymans Vader, dié zijn zal venden speech over de
Verhouding van, kerk en staat bij de algemeene beraad
slagingen over de hoofdstukken van ceredienst in den
Zak had gehouden, totdat het eenige voor hem belang
rijke onderdeel daarvan, zijn kerk waar de waarheid
geleerd wordt, aan de orde, maar nu ook ongelukkiger
wijze zijn speech buiten de orde was.
„Het is merkwaardig hoe stevig de clericale fractiën
der conservatieve partij den band tusschen kerk en staat
hog willen vasthouden. Dat de protestantsche clericalen
Zulks doen, laat zich nog verklaren uit hunnen niet
°uduidelijk uitgesproken wensch dat de staat een handje
zal helpen bij de zuivering der kerk van alle moderne,
straks ook van alle liberale elementen, omdat, naar
t schijnt, de reorganisatie in eigen boezem hun te lang
zaam gaat. Maar dat ook de catholieke clericalen, nu de
zelfstandige organisatie van hun kerkbestuur, dank
zij de slecht beloonde medewerking der liberalen,
die recht voor allen verlangden is tot stand gebracht
eu krachtig werkt, dat ook zij nu nog aan dén band
bechten, is mij onverklaarbaar', tenzij er eene arrière
Pensee bij in het spel is. Het is te wenschen dat de
togeering zich noch door deze, noch door andere beden
kingen zal laten terughouden om werkelijk allo banden
tusschen den staat en de verschillende kerkgenoot
schappen los temaken en de afzonderlijkeadministratiën
"is een overgangsmaatregel zal blijven beschouwen. Dat
de beide hoofdstukken der eerediensten met zulk eene
groote meerderheid zijn aangenomen, schrijf ik alleen
hieraan toe dat de liberalen daarop vertrouwen. In het
tegenstemmen van enkelen hunner kan ik niet een bewijs
van wantrouwen, maar alleen een wenk voor de toekomst
zien.
„Het valt niet te ontkennen dat de indruk, door den
minister van justitie bij de verdediging zijner begrooting
gemaakt, minder gunstig was dan die welken zijn ambt
genoot voor buitenlandsche zaken had achter 'gelaten.
Tegenover diens bescheidene en beleefde houding, was
er eene zekere suffisance in die van den heer Lilaar, die
noch door hetgeen hij sprak, noch door de wijze waarop
hij 't deed, werd gerechtvaardigd. Zulke kolossale dwaas
heden, als hem door sommigen in den mond zijn gelegd,
heeft hij wel niet gezegd, maar evenmin heeft hij voor
alsnog recht om zich op iets anders dan op zijne goede
intentiën te beroemen.
„De quaestie der afschaffing van de doodstraf is door
de discussie over het hoofdstuk justitie niet veel verder
gebracht. De heer Dumbar, die haar als 't ware inciden
teel wilde doen uitmaken, door het afmaken (in over
drachtelijken zin) van den scherprechter, en daarbij
gebrek aan tact genoeg had om bij een zoo hoogst
ernstig ontwerp een grap te willen te pas brengen, ver
diende de berisping, hem daarover door den heer van
Voorthuysen toegediend. Minder gelukkig of gepast
vervulde deze afgevaardigde de rol van censor, toen
hij het tegen den heer de Roo van Alderwerelt voor de
scherpschutters opnam. De heer Storm van 's Grave-
'sande, wiens onafhankelijkheid en cordaatheid telkens
uitkomt, heeft hem dat dan ook duchtig doen gevoelen
en de kwakzalverij, waardoor, in de toepassing, het uit
nemend denkbeeld dat de scherpschntters-vereenigingen
in het leven riep, wordt ontsierd, bij den rechten naam
genoemd. Inderdaad, ik zou niet weten, waar 't heen
moest als, waarvoor wij, hoop ik, bewaard zullen blijven,
in oorlogstijd al die half gedisciplineerde en half ge
oefende vrijkorpsen dienst zouden moeten doen, en al
die met hunne officieele aanstelling voorziene officieren
zouden moeten kommandeeren.
„De begrooting van den minister van binnenlandsche
zaken zal, ofschoon de algemeene beraadslaging nog al
vlug is afgeloopen, nog al stof tot discussie geven.
Vooral bij de afdceling onderwijs verwacht ik een uit
voerig en wellicht vruchtbaar debat. Verscheidene leden
van de kamer schijnen het wenschelijk te achten dat de
quaestie der openbare school eindelijk eens zuiver worde
gesteld, en tevens dat de positie der voor- en tegenstan
ders der wet van 1857 duidelijk worde afgeteekend.
„Het debat kan dus warm worden en daarin ligt geen
kwaad, zoo men zich wederzijds slechts wacht voor harts
tochtelijkheid en personaliteiten, en ook in den vorm
gepast blijft. De eerste kamer, welker nut en noodzake
lijkheid zoo vaak wordt betwist, zou in dit opzicht
althans, door haar voorbeeld, zeer nuttig kunnen werken.
Ook daar hebben zich, bij de behandeling der koloniale
begrooting de richtingen scherp afgeteekend en krachtig
uitgesproken, maar het decorum werd bewaard, de waar
digheid gehandhaafd.
„Er is sprake, zooals ge reeds weten zult, van de oprich
ting éener algemeene conservatieve kiesvereeniging, die
haré werkzaamheid over liètgeheele land zou uitstrekken
en waarvan men voor 10 lid zal kunnen worden. De
heer m>. J. M. Kempenaer, te Arnhem, ex-liberaal en oud
minister van binnenlandsche zaken, moet een van de
oprichters en ij veraars zijn. Als de vcreeniging tot stand
komt, zullen, naar ik vertrouw, ook onze geestverwanten
niet achter blijven om zich bij elkander aan te sluiten.
Een eerlijke strijd met open vizier kan niet anders dan
goede vruchten dragen voor het nog te weipig ontwik
keld politieke leven in ons vaderland.
„Ik schreef u de vorige keer dat er pogingen in het
werk werden gesteld om den beroemden hoogleeraar
Karl Vogt ook hier te doen optreden. Het hangt er nu
slechts van af of de inteekenlijsten voor zes voordrachten
over den vóor-liistorischen mensch, welke de heer Vogt
hier wil houden, genoegzame deelneming zullen ontmoe
ten. Waar hij zou optreden is nog niet zeker. De vorste
lijke residentie heeft gebrek aan lokalen. Die, welke zij
bezit, zijn nagenoeg allen voor het gcheele seizoen bezet.
En hoe behelpt men zich dan nog! Jl. Woensdag werd
het eerste concert Diligentia gegeven, en, gelijk ieder
jaar, waren de klachten legio over de ontoereikende
ruimte en do slechte inrichting. Letterlijk werd dan ook
het kunstgenot duur gekocht. Het wonderschoone, breede,
edele, krachtige pianospel van den beroemden Alfred
Jacl en zijne talentvolle echtgenoote Jael—-Trautmann
de onberispelijke uitvoering van Becthovens schoone
vierde symphonie en de heerlijke ouverture Hamlet van
Niels Gaade, sleepten overigens het auditorium mede.
Ons orchest, onder aanvoering van Verhulst, doet won
deren. Toch werd Verhuist ook ditmaal zeer koel ont
vangen, toen hij voor het eerst weder als directeur optrad.
Het Haagsche publiek vindt hem onbeleefd, en dat is
hier eene zonde, die het genie zelfs zich niet kan doen
vergeven. Zeker om hem een lesje te geven is men dan
ook onbeleefd jegens hem.
„Even onvoldoende als de zaal Diligentia voor de con
certen is die van de Loge voor de kunstbeschouwingen
van het genootschap Pulchri studio. Ook daar moet men
zich bitter behelpen en moeten doorgaans een zestigtal
personen wachten tot er eene vacature komt in het
ledental, omdat die welke er nu zijn, reeds geen plaats
kunnen vinden voor zich en hunne dames.
„En tpch mislukken alle pogingen om hier een nieuw
gebouw, met ruime en goed ingerichte concert- en kunst
zalen te stichten.
„Zelfs de kerken schijnen niet groot genoeg. Er wordt
althans dezer dagen weêr druk gepreekt op 's lieeren
straten, door dezelfde heeren die dat tijdens de kermis
hebben gedaan."
Benoemingen en besluiten.
burgemeesters. Op zijn verzoek, eervol ontslag ver
leend als burgemeester der gemeente Vlissingen, aan
dl. J. W. Callenfels, onder dankbetuiging voor de goede
diensten gedurende vele jaren in die betrekking be
wezen, en tot burgemeester der gemeente Vlissingen
benoemd H. P. Winkelman.
Herbenoemd tot burgemeester der gemeentenSt. An-
naland, A. J. Bierens; Bath en Rilland, D. Windhorst;
Colijnsplaat, Kafs en Cortgene, j. H. Bijbau; Elleineet,
J. Schalkwijk; Goes, mp. M. BlaaubeenGroede enNieuw-
vliet, M. Mazure; Hengstdijk, J. F. van Elsbroeck;
Hoofdplaat, Waterlandkerkje en IJzendijke, D. Bekaar;
Hulst. Ph. P. Th. Pierssens; Kruiningen en Schore,
W. J. Janssen; Nisse en Ovezande, C. de Fouw; Oostburg,
F, L. Benteyn; Oostkapelle, m?. J. G. Sprenger; Onwer-
kerk, J. van der Have,-secretaris dier gemeente;
Overslag, J. M. Mattelé; Stoppeldijk, J. Vereecken;
Tholen, C. J. de Vulder van Noorden, secretaris dier
gemeente; Westdorpe,N. Kerckhaert; Wissekerke, J.II.L.
Vader; Wolfaartsdijk, m'. O. P. Lenshoek; Zuiddorpe,
A- J. Onghena.
Kerknieuws.
Tot predikant bij de Nederduitsche hervormde ge
meente te Nijkcrk is beroepen de heer J. H. Gravensteyn,
predikant te Serooskerke.
De heer C. de Wilde Cz., te Poortvliet, is beroepen
tot predikant bij de Nederduitsch hervormde gemeenten
te Giessen Oudkerk c. s.
De heer H. A. Gillot van Assendelft, heeft het op
hem uitgebrachte beroep tot predikant bij de hervormde
gemeente te Zierikzee aangenomen.
Onderwijs.
Donderdag aanvaardde de hoogleeraar P. J. van Kerck-
hoft' zijne betrekking aan de hoogeschool te Utrecht,
door het houden eener oratie, die „de chemische ver
binding" tot onderwerp had.
Marine en leger.
De luitenants ter zee 2p klasse H. Vreedenberg en
H. F. Verheggen, beide laatst behoord hebbende tot het
eskader in Oost-Indië en van daar den 24 November jl.
in Nederland teruggekeerd, zijn met dat tijdstip op non
activiteit gebracht.
Gemengde berichten.
De op heden door diakenen der Nederduitsche her
vormde gemeente alhier gehouden winter-collecte heeft
2348.36 opgebracht.
De hier gevestigde Vereenigingtot werkverschaffing
aan Zeeuwsche blinden vierde heden, mpt toespraken,
gebeden, psalmgezang en een gemeenschappelijken maal
tijd, in het met guirlandes en festoenen versierd werk
lokaal haar vijfjarig bestaan.
De directie der maatschappij tot exploitatie van
staatsspoorwégen heeft, om te voorzien in de bezwaren,
die de dienst op de lijn in het noorden aanbiedt, aan de
regeering eene nieuwe dienstregeling ter goedkeuring
aangeboden, waarbij door het vermeerderen der treinen
op marktdagen en het loopen van een goederentrein en
van eën personentrein elke aanmerking op ongeregelde
aankomst der treinen zal ophouden. Bij die nieuwe
regeling zullen o. a. tusschen Groningen en Leeuwar
den vier treinen daags loopen en wel twee gemengde,
een goederen- en een personentrein, en bovendien des
Vrijdags een veetrein.
Een Pruisische landraad ontziet zich niet zich met
de geringste zaken te bemoeien. Ziehier een blijk daarvan.
De van zijne waardigheid ontzette keurvorst van Hessen
bezit een landgoed in de omstreken van Hanau. Eenigen
tijd geleden kreeg zijn opper-tuinman het in de gedachte
