'n (le laatste jaren echter heeft meu op Texel en
"ieringen het zeewier door verversching in zoet water
eu door droging tot een zeer gezocht handelsartikel
Smaakt. Aanvankelijk was de wiervisscherij geheel vrij
daarna verkregen eenigo hoeren van Wieringen en Texel,
tegen een lage pacht, het uitsluitend recht om het wier
te maaien en te visschenbij het eindigen van dat con
tact, in 1867, werd dat recht in drie perceelen voor
ƒ14,000 in het openbaar verpacht. En bij het toenemend
Sebruik der wier voor verschillende doeleinden in geheel
^uropa is het te voorzien dat deze industrie nog steeds
'n omvang zal toenemen en de bodem der Zuiderzee
Weldra geheel zuiver van wier zal gehouden worden.
H'j de schijnbare voordeelen, welke deze industrie
°Plevert, acht de Purmeronder courant het intusschen
Noodzakelijk, mede op de nadeelige gevolgen te wijzen,
,e zij er van voorziet. Zij brengt de nadeelen onder de
Der volgende punten:
»1°- De gewenschte aanslibbing van klei en zinkelwier
langs de kust, die tusschen de wieren niet onbelangrijk
kan genoemd worden, gaat verloren, want de eb-stroom
Neemt dat alles mede naar de Noordzee.
2°- Bij stormweder uit het westen bestaat er veel meer
§ovaar voor alle zeedijken, door de steeds wijder wor
dende zeegaten, vooral Texel, Vlieland, en komt ook dit
thans het bestaande gevaar verergeren, waardoor men
Noodwendig zal moeten overgaan tot het verzwaren der
bedijken, daar toch door het wegmaaien en visschen
'ar' het wier de golfslag vrij wordt, en evenals aan de
'ondsbossche- en Pettemcrzeewering, tot op en over de
1 ijken vrij en onverhinderd zijn weg zal vinden.
3°. De zoo terecht gerenommeerde Texelsche oester,
Ü'o door de aanvankelijke wiermaaierij veel verloren
eeft, zal thans geheel te niet gaan.
4». Zal om dezelfde redenen de palingvisscherij op de
Butjewaard en andere waarden in de Zuiderzee mede te
°°r gaan."
Op deze gronden zou de Purm. cour. het wenschelijk
jokten als de regeering kon besluiten het wicrmaaien en
et wiervisschen in de Zuiderzee te verbieden, en zich
Van dezen in het algemeen belang noodzakclijkcn maat
regel niet te laten terughouden door de overweging dat
daarmede aan de stoffelijke belangen van enkelen nadeel
2al worden toegebracht.
-- Men leest in het Politieblad: „De officier van
jUstitie te Groningen, genoegzame zekerheid hebbende
ekomen, dat Pieter Woudsma, vroeger als vermist
®P?egeven, sedert op de stoomboot van Harlingen naar
ffill is gezien, bericht dat het verzoek tot zijne opspo-
r'ng is vervallen."
Uit Amersfoort wordt van 17 dezer gemeld, dat de
Pditeur-militair uit Haarlem dien middag daar was
?atlgekomen ter opsporing der oorzaken van den brand
'N den langen stal der rijdende artillerie. De instructie
e°ft des avonds te zes uren een aanvang genomen en
^e' het eerst met de stal wacht. Vrijdag morgen zou zij
w°rden voortgezet.
De te Manchester door 5750 vrouwen gedane eisch
l"1 op de lijst van stemgerechtigden te worden ge
jacht is in eerste instantie afgewezen, als strijdig met
e bepalingen der nieuwe kieswet en met de duidelijk
^bleken bedoeling des wetgevers. Die zaak zal nu den-
e'ijk in November voor een hoogeren rechter gebracht
eN ten slotte door het nieuwe parlement beslist
*°rden. De vermoedelijke en wenschelijke uitkomst is,
j^t the Times, dat de vrouwen zich met een louter
Niselijken invloed op de samenstelling der volksver-
eSenwoordiging zullen moeten tevreden stellen.
Volgens de jongste statistieke opgaven zijn in
°len meer dan 600,000 Duitschers gevestigd en meer
N 100,000 wonen bovendien, van vreemde passen voor-
^eN> tijdelijk in het land. Van de overige 4 j millioen
toners van Polen spieken er minstens l.j millioen
Duitsch. Het Duitsch element vertegenwoordigt in
.0'en ten aanzien der taal de helft en ten opzichte der
p verheid l der bevolking van het land. De handel be-
!'ndt zich bijna uitsluitend in handen van de talrijke
jpaiilicteu. Hoe betreurenswaardig thans de toestand in
°len iSi kan men daaruit afleiden, dat het gebrek aan
t Npitaal en krediet zoo groot is, dat men geld voor drie
l^a"den en bij voldoende zekerheid nauwelijks tegen
15 pet. kan verkrijgen.
In den staat Georgia heeft eene van de twee wet
tende kamers, het huis van vertegenwoordigers, in
ggt begin dezer maand met 80 tegen 20 stemmen besloten
k' Negers, die tot volksvertegenwoordigers waren ver-
?z°n, niet in haar midden te laten zitting nemen, maar
te sluiten, als volgens de wetgeving des staats niet
Ier de verkiesbaren belioorende.
j. 'Jc verkooping der wedren-paarden van den heer
ckson te Fairtield heeft in het geheel 23,155 p. st.
acht. De hengst Blair Athol viel aan den heer
°Pgebr:
Blenkinson voor 5000 p. st. ten deel. De overste v. Dutze
kocht 4 paarden en betaalde voor Effic 1100 p. st. Graaf
Lappary kocht 7 en graaf Renard 6 paardendoch de
eerste betaalde slechts 65 p. st., als hoogste prijs, terwijj
do tweede boven de 250 p. st. ging.
Signora Clementina Cazzola, de eerste tragédienne
van Italië na Ristori, is dezer dagen, op den leeftijd van
zeven en dertig jaren, overleden. Zij was met een ver
dienstelijk kunstenaar, den heer Tommaso Salvini, ge
huwd.
Gisteren is te Metz in Frankrijk een patronen-fabriek
in de lucht gesprongen. Zestien arbeidsters en dertig
werklieden werden gedood en eene groote menigte ge
kwetst.
Op dezelfde spoorweglijn en ongeveer op dezelfde
hoogte alwaar bij Abergele onlangs het verschrikkelijk
ongeluk heeft plaats gehad, hetwelk in geheel Engeland
zooveel sensatie teweegbracht, zijn wederom twee trei
nen met elkander in botsing gekomen. Ditmaal ontvin
gen de passagiers echter, hoewel de schok vreeselijk
was, slechts lichte verwondingen.
De nieuwe liop-beurs, die jl. Maandag te Londen
geopend is, is een uitgestrekt gebouw, welks voorgevel
340 voeten lang en 100 voeten hoog is. Het eigenlijke
beurslokaal heeft eene lengte van 80 voeten, eene breedte
van 50 en eene hoogte van 124 voeten. Het gebouw,
welks opbouw 60,000 p. st. heeft gekost, en waartoe het
terrein voor ongeveer dezelfde som was aangekocht,
maakt een der prachtigste nieuwe sieraden der Engel-
sche hoofdstad uit.
Door middel van den rechtstreekschen telegraaf
kabel van Engeland naar Denemarken is jl. Dinsdag het
eerste bericht overgeseind. Het luidt aldus: „VanChris-
tiaan R. aan de koningin, kasteel van Windsor. Ik maak
met wezenlijk genoegen gebruik van het rechtstreeksche
middel van gemeenschap tusschen onze landen, om u
met uwe behouden tehuiskomst geluk te wensclien.
Bcrnstoff, 11 September 1868". De Globe doet opmerken,
dat nog slechts twee kleine schakels ontbreken om den
electrischen cirkel om de aarde te voltooiende eene is
eene korte verbinding in Rusland, de andere een korte
onderzeesche kabel door de Beeringstraat. „Wanneer
deze verbindingen zullen zijn tot stand gekomen, zegt
de Globe, zal de grootspraak zijn vervuld, welke Sliakes-
peare aan Ariël in den mond legt, wanneer hij hem laat
spreken van „Een gordel om de aarde in veertig minuten."
Bij de Belgische regeering is concessie aangevraagd
tot het bouwen van een hotel-kursaal te Ileyst. Dit ge
bouw zou een front beslaan van vijf en negentig ellen.
Een grondeigenaar nabij de pauselijke stad Veroli,
werd dezer dagen aangemaand om ergens eene som
van 4000 kronen neder te leggen. Toen hij de onder
steuning der gendarmerie inriep, werd overeengekomen,
dat een onder-brigadier, als boer verkleed, zich naar de
gezegde plaats zou begeven, voorzien van een revolver
en 400 kroonen, en dat hij op zekeren afstand door een
patrouille gendarmes zou gevolgd worden. Toen hij op
de aangeduide plaats was aangekomen, vond de onder
brigadier het opperhoofd der bende, vergezeld van een
roover, en zeide hun „Mijn meester kan u slechts 400
kronen zenden. Het geld is niet gemakkelijk te vinden.
Binnen eenige dagen zult gij het overige bekomen. Telt
in afwachting de 400 kroonen." Terwijl de beide dieven
gebukt de kronen telden, loste de onder-brigadier zijn
revolver op hen en doodde ze beiden. De mannen der
bende, die in hot boseh hadden post gevat, hunne opper
hoofden ziende vallen, sprongen op den gewaanden boer
toe, wien de gendarmen der patrouille spoedig te hulp
kwamen. Na een korten tegenstand namen de roovers
de vlucht, drie gekwetsten en twee dooden achterlatende.
De onder-brigadier is tot brigadier bevorderd en door
den paus met de groote medaille van verdiensten gede
coreerd.
De heer Gladstone heeft, in verband met de ophan
den zijnde verkiezingen, eene beschouwing over de
financiën van Engeland openbaar gemaakt. Hij zegt
daarin, dat in het tijdvak, aanvangende met 1862 en
eindigende met 1865, door de liberalen 3,390,000 p. st.
zijn gespaard, en dat, tusschen 1866 en 1868 de conser
vatieven de uitgaven met 3,190,000 p. st. hebben vermeer
derd. Voorts toont hij aan, dat do uitgaven onder het
liberale bewind altijd binnen de perken der begrooting
gebleven zijn, en daarentegen onder een conservatief
bewind de begrooting telkens hebben overschreden. In
het boven aangeduide tijdperk hebben de liberalen de
belasting met 13,880,000 p. st. verminderd, en hebben
de beide tory-ministeriën de belasting op het inkomen
verhoogd. Dc liberale regeering is in staat geweest, uit
hare batige saldo's de nationale schuld metl2,850,000 p.st.
te verminderen; do tories hebben in twee jaren een
tekort doen ontstaan van 1,914,000 p. st.
Julius Reuter, die onlangs in de Engelsche bladen
geklaagd had dat verscheidene telegrammen uit Indië
in 't geheel niet overkwamen, meent nu ook te moeten
publiek maken, dat in de laatste week de dienst niets
te wenschen heeft overgelaten en hij zelfs den 11 Sep
tember des morgens een telegram ontvangen heeft, dat
dienzelfden dag te 8 uren 46 minuten van Kurrachee in
Indië was afgezonden. Het verschil in tijd tusschen
Engelsch Indië en het zooveel westelijker gelegen Enge
land moet bij die opgave natuurlijk in rekening gebracht
worden.
Den 7 dezer heeft de Zwitscrsche bondsraad, daar
toe door de bondsvergadering machtiging verkregen
hebbende, de nieuwe telegraaf-overeenkomsten bekrach
tigd, die door de internationale telegraaf conventie van
Weenen zijn vastgesteld, zoodat deze nu in werking
treden.
De gouverneur der Britsche Kaapkolonie heeft van
hare wetgevende kamers geld gevraagd om het onlangs
in Zuid-Afrika ontdekte goudland door eene commissie
van deskundigen te doen onderzoeken. Gelijk uit een
door the Times medegedeeld schrijven van een inge
zeten der Kaapkolonie blijkt, bestaat daar te lande bij-
sommigen de raeening dat, zoo het voorgenomen onder
zoek gunstige uitkomsten oplevert, het gansche goud
land alsmede de Oranje-Vrij staat en de Zuid-Afrikaansche
republiek zonder omslag tot Britsch grondgebiedver-
klaard en desnoods met geweld ingelijfd zullen worden.
Langs twee wegen is te Londen de tijding geko
men van de aardbevingen, die in Zuid-Amerika zulke
belangrijke verwoestingen hebben aangericht. De eerst
aangekomen tijdingen zijn van latere dagteekening en
dus vollediger, doch daarentegen minder omstandig en
minder geloofwaardig, dan de later aangekomene. Het zijn
twee kabel-telegrammen het eene, van den particulie
ren correspondent van the Times, is gedagteekend Phila-
delphia, 13 September, en luidt aldus: Vreeselijke aard
bevingen hebben in Peru en in Ecuador op 13 Augustus
plaats gehad. 25,000 tot 30,000 menschen zijn omgekomen,
en eigendommen zijn verwoest tot een bedrag van 60 mil
lioen p. st. Dc steden Arequipa, lquique, Moquehna,Pisco,
Arica, Tacunga, Ibarra, Tacha en vele andere zijn ver
woest. Dc hevige vloed, die volgde, heeft vele schepen
doen schipbreuk lijden, onder anderen de Noord-Ame-
rikaansche stoombooten Frenonia en Waterer, het Peru-
aansche schip America en hetEngelsclie schip Chanccllor.
De Waterer is op een afstand van een lialvc mijl van de
kust op het land geworpen. Onder hen, die de ramp
hebben overleefd, heerscht groote ellende." Het tweede
der telegrammen is van Reuter, en gedagteekend New-
York, 12 September. Het spreekt van een reeks van
aardbevingen, die van den 13 tot den 1.6 Augustus een
groot aantal steden van Peru en van Ecuador hadden
verwoest; het zegt, dat in Peru 2000 en in Ecuador
22,000 menschen zijn omgekomen; dat de meeste der
bewoners van de Peruaansche zeesteden Arica en
Arequipa het leven hebben kunnen redden; het spreekt
van eene schade van 300 millioenen dollars aan eigen
dommen, en van groote schade, aan schepen toege
bracht; eindelijk vermeldt het dat de Engelsche consul
te lquique, de heer Billinghurst, met de zijnen is omge
komen. The Times is van oordeel, dat met opzicht
tot het opgegeven aantal dooden eene vergissing aller
waarschijnlijkst is, daar in Ecuador, waar slechts twee
kleine steden als verwoest vermeld worden, 22,000, en
daarentegen in Peru, waar verscheidene steden in de
ramp gedeeld hebben, slechts 2000 menschen zouden
zijn omgeko men. Dat eene schade van 60 millioen p. st.
aan eigendommen zou zijn toegebracht, komt the Times
ten eenemale onaannemelijk voor. Het blad acht het
te dezen aanzien opmerkelijk, dat slechts êen handels
huis te Londen een telegram omtrent de ramp heeft
ontvangen, 't welk van den 22 Augustus uit Lima
gedagteekend is, en waarin alleen van de verwoesting
van Arequipa, lquique en Arica melding gemaakt wordt.
De tweede wijze, waarop tijdingen zijn ontvangen, is
de aankomst van de stoomboot Shannon, uit Middel-
Amerika,waaromtrent het volgende telegram uit Plyraouth
aan the Times is afgezondenDe stoomboot Shannon
heeft de brieven en nieuwsbladen uit Panama en van de
kust der Stille zuidzee niet kunnen medebrengen, daar
de spoortrein op den avond van het vertrek der boot niet
was aangekomen. Passagiers, uit Peru af komstig, houden
het er voor, dat van de gevolgen der aardbeving over
dreven berichten gegeven zijn. Op den 13 Augustus was
de schok te Lima te 5 uren, en te Callao te 5 uren
45 minuten des namiddags gevoeld. Tusschen 8 en 10
uren hadden zich nog verscheidene minder hevige
schokken doen gevoelen, en een groote vloed was te
Callao door de schepen waargenomen. De aldaar gesta
tioneerde Peruaansche^en Fransche oorlogschepen
hadden zee gekozen; er ifeas niemand door den vlood
omgekomen, maar' ve^elïqidone koopvaardijschepen
-"V - •14c*iil
