3cctijMnflctt,
Brieven uit België.
ek Eene regeering, welke zich zelf van hare kracht
ewust is, neemt tot verdediging harer zaak de toe-
hicht niet tot argumenten van gevangenis en boete; zij
niet de lieden arresteeren, die: vive la Lanterne! of
seifs dievivc la paixroepen. Een ander blijk dier ver-
jnttering, welke tot de grofste politieke onhandigheden
ei(lt, is dit. Men zal zich herinneren dat te Niines dezer
??&en door een detachement infanterie eene niet-publieke
^'ezersvergadering op onwettige en zeer gewelddadige
yllze werd uiteengejaagd. Thans maakt de Moniteur
nakend dat de luitenant, die dit detachement komman-
^rcle> «bij keuze" tot kapitein is bevorderd.
De verkiezingen voor een lid van het Fransch wetge
vend lichaam, ter vervanging van het overleden lid de
^rvéguen, zijn bij keizerlijk decreet bepaald op 13 en 14
^eptember aanstaande. Een deel der oppositie-partij in
bedoelde circonscriptie van het departement du Var,
eeft tot candidaat gesteld den heer Dufaure, die in
froegeren tijd minister is geweest en zeer bevriend was
'llet den generaal de Cavaignac. Eene andere fractie
heeft den heer Philis aanbevolen, die bij de verkiezing
Van den heer Kervégnen in 1863 meer dan negen duizend
stemmen op zich verecnigde, tegenóver de negentien
duizend welke den regeerings-candidaat ten deel vielen.
Di den laatsten tijd is Felix Pyat, als Fransch letter
kundige en journalist, maar vooral als staatkundige
uekend en in 1848 in ballingschap gegaan, weder meer
dp den voorgrond getreden, naar aanleiding van een hem
.p egedicht revolutionair manifest. Men beweert dat de
r:insc,hc regeering dezer dagen, natuurlijk te vergeefs,
k°Singen heeft aangewend bii de Engelsehe regeering
0ln hem te doen uitzetten.
Het telegram uit Lucern, het bericht van een mislukten
unslag op het leven van koningin Victoria van Engeland
crmeldeude, was oorspronkelijk gerichtaan hetParijsch
a8'blad la Gazette de France. Eene nadere mededeeling
?an dit blad meldt dat een persoon, dien men als fenian
£eschouwt, op 19 Augustus te 2 uren door twee geheime
■h'Ugelsche politie-agcnten in het hotel Schweizerhof is
gearresteerd, wegens zware vermoedens dat hij een aan-
||ag wilde doen op het leven der Engelsclie koningin.
De Engelsclie dagbladen beweren echter dat dit bericht
hhjuist moet geacht worden, en zeker is deze beweerde
ar'-estatie door „Engelsehe" politie-beambten op Zwit
ersch grondgebied al op zich zelf vrij zonderling. Overi
gens is van elders tot dusverre niet gebleken welk feit
de afzending van dit bericht aan la Gazette de France
inleiding heeft gegeven.
De Italiaansche senaat houdt zich dezer dagen bezig
°m, met een nauwlijks aan de bestaande wetsbepalingen
Voldoend leden-aantal, de wetsontwerpen aan te nemen,
Waaraan de kamer van afgevaardigden in de laatste weken
hare goedkeuring heeft verleend. Het wetsontwerp tot
verpachting van het tabaksmonopolie is met 106 tegen
hl stemmen door dit staatslichaam aangenomen.
Eergisteren heeft de opening plaats gehad van de
,°stenrijkscho landdagen in de provinciën aan deze zijde
er Leitha. Volgens daaromtrent verspreide mededeelin-
®en >n de dagbladen zou de Gallicisclie landdag met de
keest conciliante gevoelens vervuld zijn. Te Praag zijn
?e Bemoederen meer gespannen. Bjj do opening van den
jjuddag waren slechts 122 van de 240 leden tegenwoordig.
0 Czechisclie partij heeft zich teruggetrokken, volhar-
ende bij hare eisclien om Boliemen, Moravië en Silezië
een onafhankelijk koninkrijk vereenigd te zien even
'8 Hongarije. In de zitting van den Moravischon landdag
'even de zetels der tot de clericale partij behooronde
eden onbezet. De aartsbisschop van Olmütz, de bisschop
,au Briinn en de overige leiders dier partij schitterden
°or hunne afwezigheid.
De Hongaarsche dagbladen spreken van eene ontdekte
auienzwering tegen het leven van den bekenden Hon-
Saarschen staatsman Francis Deak. Reeds gedurende
enige weken waren daaromtrent geruchten in omloop;
ea brief aan het gemeentebestuur van Pesth luidde
°orts meer bepaald tot de ontdekking van het complot,
°'ke arrestatiën ten gevolge heeft gehad.
Brussel 22 Augustus.
Dp (J0
zonneschijn mot hare uitdrogende stralen is
"gen gevolgd. Brussel schijnt er te treuriger door. Ieder-
en is uit de stad: de een naar zijn landgoed, gene naar
ene badplaats, een ander weder naar Zwitserland of
aar elders. Geen schijn of schaduw van politiek. Zelfs
e ministers doorkruisen Europa en vermaken zich als
envoudige stervelingen, terwijl de Kölnisclic Zeitung er
ardnekkig behagen in schept hen nota's en circulaires
'aten rondzenden. De eenige gebeurtenis die deze
eek eene levendige sensatie gemaakt heeft is de vrij
IWaak der zes en veertig beschuldigden in de zaak van
jkatelineau, door de jury van Henegouwen. De jonge
fusselsche balie kan trotsch zijn op dit succes; zij was
aarbij vertegenwoordigd door het beste dat zij bezat in
'sprekendheid, talent, wetenschappelijkheid en over-
dingBkracht. Naast de hoeren Paul Janson en Robert,
p<: 'wee advocaten die zich bij het befaamde proces de
AUck een naam gemaakt hebben, stond de heer Victor
fnoul, een jong advocaat met socialistische gevoelens
j,'.1 aanhanger van Proudhon, die in een zeer degelijke
L.eiD0de de quacstie der arbeidsloonen meesterlijk be-
j adelde. Ook de andere opgetreden advocaten trachtten
'óne confrères te evenaren.
laar, het moet gezegd wordende onhandigheid van
het openbaar ministerie, dat tot den laatsten dag eene
onmogelijke beschuldiging volhield,die van doodslagmet
voorbedachten rade bleef spreken en ter elfder ure eerst
er toe overging om na eene geheel ontijdige tusschen-
komst van den president van het hof deze beschuldi
ging te vervangen door onwilligen manslag en rebellie,
dit alles heeft veel bijgebracht tot het succes van de
verdediging. Daarbij komt nog dat de jury, zonder in de
geringste mate geinfluenceerd te zijn, zich te midden
van eene voor de beschuldigden veel sympathie ade
mende omgevingbevond. Klaarblijkelij k waren de terecht
staande personen schuldig aan rebellie, maar uit de ver
klaringen der opzichters bleek dat do ellende en de honger
die ongelukkigen gedreven hadden tot de gewelddadig
heden welke zij bedreven hadden zoodat de maatschappij
reeds al te zeer gewroken isdoor het bloedig salvo der
Albini-geweren, waarvan de slachtoffers reeds lang onder
de zwarte aarde liggen, terwijl zooals mr. Robert
terecht opmerkte de slachtoffers van het oproer, waar
van het openbaar ministerie,bij monde van den substituut
Melot, eene zoo pathetische schildering leverde, allen
daar in levenden lij ve tegenwoordig waren. De jury dacht
voorts dat de preventieve hechtenis van vijf' maanden,
welke deze ongelukkige arbeiders en arbeidsters onder
gaan hadden, eene voldoende straf was, en zij hebben
dan ook een verdict tot vrijspraak uitgebracht. Zelden
werd eenige uitspraak met eene zoo treffende geest
drift begroet. Alle harten sloegen te Bergen eenstem
mig en de vreugde van het publiek gaf zich op allerlei
wijze lucht. De jury wenschte de verdedigers geluk,
deze de jury; de zoo gelukkig in vrijheid gestelde arbei
ders stortten tranen van vreugde behalve twee, twee
Fransclicn, die, nauwelijks vrijgesproken, van het parket
te Brussel eene bekendmaking ontvingen dat zij België
moesten verlaten. Ziedaar hoe de minister van justitie
van België deel meende te moeten nemen in dealgemeene
tevredenheid der inwoners van Bergen. In het buiten
land, te Parijs zoowel als te Berlijn, is men verwonderd
en geërgerd over deze ontknooping van de zaak te Cha-
télineau. Dat verwondert mij geenszins, doch in België
is de publieke opinie meer tot kalmte gekomen sedert
dit treurige drama zijn troostend slot gehad heeft. Het
is zeker dat het verdict van do Henegouwsche jury een
zeer gunstigen indruk zal maken op de tot treurigheid
geneigde en ontevredene gemoederen der mijnwerkers,
en voorzeker zal de sympathie, die het publiek zoo alge
meen voor hunne broeders betuigd hoeft, hen diep ge
troffen hebben.
De graaf en gravin van Vlaanderen zijn van hunne
reis door Zwitserland en Italië teruggekeerd tengevolge
van de ziekte van den kroonprins. De bulletins van
Laeken zijn onveranderlijk optimistisch. Wanneer men
die leest zou men denken dat er nog hoop was; ongeluk
kig is die hoop volstrekt niet gegrond. De ziekte van
don hertog van Braband behoort tot die ziekten welke
niet verschoonen. De wetenschap kan misschien het
lijden verlengen, doch zij is onmachtig deze organische
kwaal weg te nemen.
Het dertiende nommer van la Lanterne, in den zeer
vroegen morgen te Parijs in beslag genomen, is zoo even
hier te Brussel in het licht verschenen. De Belgische
uitgever heeft van het twaalfde nommer 30,000 exx.
verkocht; van het dertiende zullen in België en in het
buitenland wel 50 a 100,000 exemplaren verkocht worden.
Uit onze dagbladen zult gij gezien hebben dat de heer
Felix Pyat aan den procureur-generaal een brief ge
schreven heeft om het vaderschap te ontkennen van het
manifest, waarvan de opname aan 1'Espiègle en la Cigale
eene vervolging op den hals heeft gehaald. Hoewel geen
Belgisch blad dien brief heeft willen opnemen, meen ik
toch dat hij belangrijk genoeg is om dien u mede te
deelen.
„Aan den heer procureur-generaal te Brussel.
Mijnheer, de Belgische justitie bewijst mij de eer om
het revolutionnair Fransch manifest, waarvan de open
baarmaking, van harentwege, bij zonderlinge uitzonde
ring, slechts vervolging uitlokte tegen twee der talrijke
dagbladen die het in België opgenomen hebben, aan mij
toe te schrijven. Ik heb dit exces d'honneur, of, zoo gij dit
liever wilt, deze indignité niet geheel en al verdiend.
Aan de waarheid zoowel als aan de rechtvaardigheid
ben ik verschuldigd ook om aan ieder der in de zaak
betrokkenen zijn rechtmatig deel te geven de verkla
ring af te leggen dat ik de vervaardiger van dit manifest
niet ben. Indien mijn getuigenis in dit geval eenig
gewicht heeft, moet ik verklaren dat ik het origincele
stuk gekregen heb van het „comité central d'action de la
commune revolutionnaire do Paris", met het recht om
alleen den vorm te veranderen, zonder echter eenigszins
den inhoud van het stuk te wijzigen. Dit bewijzen ver
scheidene brieven, minstens drie, waarvan hier zoo
nauwkeurig mogelijke uittreksels volgen
fc Brief. „Waarde burger! Hiernevens ons manifest
in concept. Wees zoo goed het na te zien en zoo noodig
te verbeteren. Het wordt u zeer aanbevolen om niets
aan de daarin uitgedrukte gevoelens te veranderen. Wij
mogen trouwens in den vorm verschillen, maar in den
grond der zaak niet. Indien gij vindt dat eene uitdruk
king niet krachtig genoeg is, wees zoo goed die te
verbeteren! Gij zijt de pen der beweging. Het overige
is onze taakOnnoodigu te zeggen dat wij ons geor
ganiseerd hebben De reiziger zal u omtrent alles
inlichten."
2C Brief. „Aanplakking cn uitdeeling: alles is gereed.
Wij tellen bij duizenden. Zend de proef spoedig terug.
Al onze vrienden begeeren die met aandrang terug. Wij
hebben die dadelijk noodig. Er is niets te verwachten
der legaliteit van December of Januari. Rochefort ver
richt wonderen, doch hij zal het niet langer kunnen uit
houden dan Rogeard. Wat de academische, sarcastische,
wetenschappelijke en slaapwekkende oppositie aangaat,
zij is het oude Frankrijk; spreken wij er niet over om
alleen het nieuwe gade te slaan. Er is een krachtig ele
ment noodig, dat goed treft en wakker schudt. De agita
tie is begonnen. Men moet haar levendig houden. De
massa is uitmuntend gestemd, maar beweegt zich niet,
omdat zij zonder leiding blijft. Zend dus spoedig het
stuk terug, of men houdt ons voor grootsprekers. Iedere
vertraging is verkeerd; wij beginnen thans een nieuwen
veldtocht, al moesten wij ook van alle kanten vervolgd
worden. Wij hebben thans een besluit genomen en zijn
onwrikbaar. Voorwaarts dus! Agitatie en opwekking,
in afwachting van iets beters."
3« Brief. „Gij zijt door de monarchale dagbladen hevig
aangevallen over ons manifest; voornainelijkdoor lePays.
Ie Constitutionnel1'Etendard, la Patrie, 1'Univers,
le Monde, (zelfs 1'Avenir en le Temps, die beweren dat
het stuk valsch is) hebben daarmede ingestemd. De
officieuse bladen zeggen slechts dat er hier geene orga
nisatie hoegenaamd is, dat alles uit Londen komt, en
dat bijgevolg de Parijsche bevolking er in het geheel
niet bij betrokken is. Het stuk heeft een verbazenden
indruk gemaakt. De muren waren er overal mede be
plakt. Hot volk is opgewekt en eenigermate geëlectri-
seerd geworden door het manifest. Alle gesprekken, ook
te Fontainebleau, liepen slechts daarover. Kleine samen
scholingen ontstonden op de plaatsen waar de manifes
ten aangeplakt waren. Het werd reeds van ernstiger
aard toen eensklaps 1'Etendard komt verklaren dat
het manifest te Londen gemaakt is cn dat het zooge
naamd comité van de zoogenaamde commune slechts
in het vreesachtig brein van eenige lieden bestond
Oordeel zelf over dezen waterstraal tot uitdooving van
het vuur! Wees zoo goed om bepaald te protesteeren,
om ten spoedigste de waarheid te bevestigen van het
het feit dat gij het manifest uit Parijs hebt gekregen
met het recht om te doen hetgeen gij gedaan hebt: het
tot verbetering na te zien en te lezenEr is u wei
nig aan gelegen. Uw bekend talent en uw moed be
hoeven den titel van vervaardiger niet. Maar het is voor
onze partij van het hoogste belang, enz. Geheel de politie
is op de been.".
Ik zal het hierbij laten, mijnheer, en niet verder ver
volgen vooral niet tot de onderteekeningen, namen door
ballingschap en gevangenisstraf beproefd. Het meeren-
deel zijn werklieden die niet naar een krankzinnigen
gesticht zouden worden gezonden. Terwijl de beschei
denheid er onder lijdt van zoo gedwongen te worden om
eene onkieschheid te begaan, welke geene andere ver
ontschuldiging bezit dan hare noodzakelijkheid, duldt
ook het eergevoel niet om de verantwoordelijkheid
te dragen van een daad, die gij wel met do Feyderwet
in de hand kuut qualificeeren, doch die een vrij Fransch-
man, zooals ik, anders beoordeel, maar, met het oog
op de historische verhoudingen die de zaak aanneemt,
zij het: ieder naar zijn werken!
Overigens heb ik thans genoeg gezegd en meer dan
noodig is om de verdienste der medeplichtigheid tot
hare juiste waarde terug te brengen, kortom, om
aan iedere Themis, zij moge eene keizerlijke of konink
lijke wezen, te bewijzen dat, indien zij de ware schuldi
gen, hen die het meest waardig zijn: de eenige die
waardig zijn door haar zwaard getroffen te worden, wil
vinden, zij die moet zoeken noch te Londen, noch te
Brussel, maar te Parijs.
Ik heb de eer, enz.
Londen, 18 Augustus 1868. felix pvat."
Ik stel mij borg voor de echtheid van dezen brief.
Maar voor wat betreft de beweringen die hij behelst en
bepaaldelijk voor de verzekering omtrent het bestaan
der beweerde „commune revolutionnaire de Paris" stel
ik mij volstrekt niet borg. Van eenige Fransehe repu-
blikeinsche uitgewekenen kan men zeggen wat men
vroeger van de koningsgezinde uitgewekenen zeidezij
hebben niets geleerd en niets vergeten. De heer Felix
Pyat is nog steeds gebleven op het standpunt waar hij
in 1848 was. Het is alsof hij zelfs twijfelt of de wereld
en Frankrijk sedert dien tijd wel voortgegaan zijn.
P. S. Van het dertiende nommer van la Lanterne wor
den heden avond duizende exemplaren verkocht. Het is
een ware bedevaart naar het winkeltje van den uitgever,
den heer Rosez, Place de la Monnaie.
Berichten die ik juist op dit oogenblik uit Henegou
wen krijg zijn zeer onrustbarend. De voorraad steen
kolen is zoo aanzienlijk en de stremming in den handel
zoodanig dat met weldra zijn toevlucht zal moeten
zoeken in eene nieuwe reductie van de arbeidsloonen,
een noodlottige maatregel die onfeilbaar nieuwe werk
stakingen zal ten gevolge hebben.
De minister van openbare werken, de heer Jamar,
heeft, men weet niet goed met welk doel, het oogenblik
gunstig geacht om het recht op den vervoer van steen
kolen naar Frankrijk met éen frank veertig centimes per
ton te vermeerderen, hetgeen maakt dat het mijndistrict
in Henegouwen niet kan concurreeren met de steenkolen
van Pas de Calais. Deze maatregel zal de uitbarsting van
een nieuwe crisis in de kolenindustrie verhaasten.
Den 22 dezer is van Wwejiaa r jzee gezeild de Zweed-
sche brik Albertina,igèzag£N. ffcUlfÉn, van Middelburg
in ballast, via Newcastie"'tóar .H&peïsJiagen, >ear.den
23 aldaar binnengekomen de Nèffëtfwfcdsclie jrijjióoner
Nerva, gezagv.P. lv. Gnodde, van B5g;»jjaet hou^Jihestemcf
