fóuitmlcmö.
-SectijMnigctt.
1 1 11 1
{angina diphtherilicaalom in den regel sporadisch waar
genomen met een weinig bedenkelijk karakter, daar
ZÜ in 20 gemeenten slechts 54 individuen doodelijk aan
deed, terwijl twee gemeenten, te weten Arnemuiden en
keuzen, waar zij eene epidemie deed ontstaan, in dit
cyfcr respectivolijk met 11 en 12 dooden begrepen zijn.
Te Neuzen heelt de ziekte een langdurig beloop gehad
en was de epidemie, hoezeer afnemende, op ult° December
n°g niet geweken.
Omtrent cholera asiatica zegt het verslag het volgende
-Ofschoon reeds in Februari een twijfelachtig ver
schijnsel van de ziekte was voorgekomen te Neuzen,
alwaar in de buurt genaamd Java in eene woning, waarin
°P den 2 October 1866 eene vrouw aan aziatische cholera
was overleden, en welke woning ontruimd, behoorlijk
gezuiverd en geschilderd was geworden, drie personen,
van welke éen is overleden, alle kenteekenen van cholera
hadden opgeleverd, zoo was het eerst in de tweede helft
van de maand Juli dat een goed ontwikkeld en schielijk
verloopend geval van de ziekte zich vertoonde te 's Heer
Arendskerke, bij een werkman aan den spoorweg, zonder
dat eenige aanleg er toe is kunnen worden opgespoord.
Boodclijk afgeloopen, heeft dit geval geene verdere ge
volgen gehad, dan eene misschien er mede in verband
staande, in genezing overgegane diarrhee bij de vrouw
van den overledene.
«Eerst in de volgende maand verscheen de cholera te
®ruinisse, aldaar aangebracht door een varensgezel van
plaats, nadat hij, aan diarrhee lijdende en naar
;~0l'dreclit vertrokken, daar zöo ongesteld werd dat hij
OÊsloot met zijn broeder per stoomboot van Rotterdam
°P Breda huiswaarts te keeren. De bemanning van dit
vaartuig weigerde onderweg om aan het verzoek te
voldoen, om den patiënt, die meer en meer verergerde,
Willemstad af te zetten, maar hem niet langer aan
boord durvende of willende houden, werd hij ontscheept
aan het Dinteloordsche Sas en aldaar aan den dijk neder-
Selegd, vermits men weigerde den zieke, dien men een
beschonkene waande, onder dak te nemen. Na ongeveer
gedurende drie uren aan den dijk te hebben gelegen, is
Hg patiënt eindelijk met eene boot naar Dinteloord ge
bracht en aldaar in een logement opgenomen. Eerst den
volgenden dag (17 Augustus) werd do zieke onder
geneeskundige behandeling genomen, met dat gevolg
dat hij den lSd*™ sporen van beterschap opleverde en
door zijn vader, die inmiddels met eene schuit hem was
bomen afhalen, zonder toestemming van den genees-
Undige naar Bruinisse is vervoerd. Doodelijk uitgeput
'daar aangeland en in geneeskundige behandeling geno-
®°n, is de patiënt hersteld, en de bijzonderheden met
bem voorgevallen zouden te dezer plaatse geene zoo
Uitvoerige vermelding verdienen, indien zij niet in een
duidelijk gebleken onmiddellijk verband hadden gestaan
'bGt de epidemie, die door zijne aankomst zich over zijne
V'oonplaats ontwikkeld heeft. Reeds twee dagen later
ozweek de schoonvader der zuster van den zieke, en
Ofschoon de ziekte zich weldra op alle punten van het
0rP openbaarde, zoo kon met volkomen zekerheid
gorden aangewezen, dat de eerst voorgekomen gevalle
lJu uitgestraald van, of althans in middellijk verband
ebbon gestaan met de talrijke familie van den op
Augustus aangebrachten lijder.
nTot de eerste dagen van September was de ziekte in
evige mate toenemende, en bijaldien het later op
e geven getal van aangetasten niet in verhouding
8cbijnt tot deze bewering, dan moet hier worden in het
b^g gehouden dat de verslagenheid en moedeloosheid,
le bij sommigen tot eene veelzijdige fanatieke tegen
werking oversloegen, van grooten invloed zijn geweest
°P het bekend worden van het juiste cijfer van aangetasten
?n °P de ongunstige verhouding van dezen tot de over-
'Uenen. Dit moet te meer in aanmerking genomen
*0l'den, dewijl het buiklijden te Bruinisse kon gezegd
^°rdcn destijds schier algemeen te zijn geweest. Hoe
ltzÜi medio September had de ziekte hare hoogte bereikt,
erwijl de laatste doode aan cholera den 2^" October
T°°rkwam.
»Op hetdorpSir Jansland, behoorendo tot de gemeente
°sterland en op vijf kwartier afstands van Bruinisse
&®'egen, ontstond eveneens eene epidemie van aziatische
°'era, zoo niet tengevolge dan toch na de verpleging
buu diarrhee van een boerenknecht van deze laatste
f ^ts, Jie te Sir Jansland te huis behoorde en aldaar
j. udeld is. De zieke herstelde, maar in betrekkelijk
°rten tijd ontwikkelde zich de cholera tot eene epi-
euiie, die van 23 September tot 21 November voort-
j Uurd hebbende, een voor de bevolking aldaar (Sir
Rusland telt ongeveer 350 inwoners), betrekkelijk groot
bta.1 individuen heeft aangedaan."
00r het overige zijn hier en daar sporadische gevallen
u aziatische cholera in ons gewest voorgekomen, en
Jkt uit een bij het verslag gevoegd overzicht dat zij
in 9 gemeenten is waargenomen en, op een cijfer van
67 aangetasten, 48 slachtoffers gemaakt heeft, t. w:
24 te Bruinisse, 16 te Sir Jansland (gemeente Oosterland),
3 te Hulst, en 1 tc 'sHeer-Arendskerke, Goes, Middelburg,
Neuzen en Hontenisse.
Geene ziekte heeft in dit gewest eene zoo algemeene
verbreiding gehad als kinkhoest. Het meest werd de
gemeente Hontenisse geteisterdniet minder dan 47
individuen zijn daar aan kinkhoest gestorven. Bij gemis
van juiste statistieken de mortaliteit tot maatstaf van
beoordeeling van de verbreiding der ziekte stellende,
kan als zeker worden aangenomen dat in het jaar 1867
in 63 gemeenten van Zeeland niet minder dan 271 per
sonen aan kinkhoest overleden zijn, en dat zij op het
eind van het jaar schier alom geweken was, met uitzon
dering van enkele gemeenten in Zeeuwsch-Ylaanderen.
Granuleuse oogontsteking heeft zich, blijkens eén
onder dagteekening van 31 Juli daaromtrent ingezonden
bericht van den eerstaanwezenden officier van gezond
heid, geopenbaard bij het garnizoen van Vlissingen, en,
zooals blijkt, zich nog al aanmerkelijk uitgebreid. Van
elders wordt in het verslag opgegeven dat het getal
zieken in den binnendienst 1.38 en in den buitendienst 32
heeft bedragenvoorts dat geen der zieken eenig blij
vend gebrek aan oogleden of oogbol heeft nagehouden,
en dat de ziekte met het einde van het jaar nagenoeg
geweken was.
Uit de opgave, in het verslag gedaan, der buitenge
wone sterfte door genoemde ziekten veroorzaakt, blijkt
dat deze is teweeggebracht door angina diplitheritica in
de gemeenten Arnemuiden en Neuzendoor cholera
asiatica in de gemeenten Bruinisse en Oosterlanden
door kinkhoest in de gemeenten Hoek, Hontenisse, Neu
zen, Ossenisse en Wolf aartsdijk.
Het overzicht van den toestand der gast- en zieken
huizen en krankzinnigen-gestichten luidt aldus:
„In ons vorig verslag deelden wij u mede dat het
nieuwe gasthuis te Middelburg in October 1866 was in
gewijd, en gaven wij u daarbij te kennen dat hetzelve
nog te kort in gebruik was, dan dat over zijne doelmatig
heid in alle bijzonderheden een juist oordeel zou kunnen
worden geveld.
„Omtrent dat gesticht vinden wij in het jaarverslag
van burgemeester en wethouders van Middelburg nu,
onder meer, aangeteekend
„Nu het nieuwe gasthuis sedert meer dan een jaar in
gebruik is geweest, kan er met eenigen grond over zijne
doelmatigheid worden geoordeeld. Het blijkt dat de in
richting, niet alleen door de vaste bevolking, maar ook
door de achtereenvolgens ingekoinene lijders ten zeerste
is geprezen. Ook meergegoeden werden nu en dan ver
pleegd tegen verhoogd tarief. Hun getal was echter niet
zoo groot als men dit had verwacht; doch eerst langzaam
zal het vooroordeel kunnen overwonnen worden dat nog
altijd in deze gemeente bestaat tegen het verblijf in een
gesticht, en zal de overtuiging meer algemeen moeten
worden, dat voor personen die geen eigen huisgezin
hebben, in geval van ziekte, geen goedkoopere en betere
plaats ter verpleging te vinden is."
„Het gast-, tevens zieken- en proveniershuis te Goes,
heeft op nieuw verbeteringen ondergaan.
„Het gast- en ziekenhuis te Sluis wordt steeds in
goeden staat gehouden.
„Van het gast- tevens ziekenhuis te Aardenburg vinden
wij niets bijzonders vermeld.
„Het te Veere bestaande godshuis, ook tot gasthuis
bestemd, is daarvoor doelmatig ingericht.
„Het gasthuis te Vlissingen, deel uitmakende van de
instelling bekend onder den naam van arm- gast en wees
huis, en behalve voor de verpleging van ouden en
gebrekkigen, tevens ingericht ter opneming van zieken,
voldeed aan de behoefte, en bevond zich in goeden staat."
Bij dit overzicht is een tabel gevoegd van het getal
verpleegden in die gestichten gedurende het afgeloopen
jaar. Daaruit blijkt onder anderen dat in den loop van
dat jaar zijn verpleegd: in het gasthuis te Middelburg
267, waarvan 39 overleden en bij het einde des jaars 57 in
behandeling bleven; in het gasthuis te Aardenburg 36,
waarvan 2 overleden en 9 in behandeling bleven; in het
gasthuis te Sluis 15, waarvan 3 overleden en 2 in behan
deling bleven; in de gestichten te Goes 105, waarvan
17 overleden en 74 bij het einde des jaars nog aanwezig
waren; te Veere 1, later ontslagen; te Vlissingen 43,
waarvan 8 overleden en 12 bij het einde van het jaar
nog aanwezig waren.
Omtrent het geneeskundig toezicht op de prostitutie
wordt gemeld dat in 1867 te Goes, evenals vroeger te
Middelburg, Vlissingen en Veere heeft plaats gehad,
eene verordening te dier zake is vastgesteldalsmede
dat aan een uit de gemeentekas te Veere bezoldigd ge
neesheer het toezicht op de prostitutie aldaar is opge
dragen.
Op het keuren van levensmiddelen, als brood, vleesch,
spek, visch en boomvruchten bestaan in de meeste
gemeenten verordeningen en beambten om daaraan de
hand te houden. De openbare gezondheidscommissie te
Goes onderzoekt van tijd tot tijd verschillende voedings
middelen en doet van hare bevinding rapport aan het
dagelijksch bestuur. {Wordt vervolgdi)
Algemeen overzicht.
Alle voorspellingen omtrent uitingen van keizer Napo
leon op den Napoleonsdag zijn gelogenstraft geworden.
De keizer is Vrijdag avond naar Fontaincbleau terugge
keerd. De feestdag is dan ook slechts op de gebruikelijke
wijze door kanonschoten, gratis-voorstellingen in de
schouwburgen, volksspelen, muziek-uitvoeringen, vuur
werken en benoemingen in de orde van het legioen van
eer gevierd geworden, zonder dat eenig bijzonder incident
schijnt voorgevallen te zijn.
Eergisteren is het twaalfde nommer van la Lanterne
verschenen. Een Engelsch dagblad, the Evening star,
beoordeelt het daarmede voorgevallene aldus: De Fran-
sche regeering heeft den heer Henri Rocheford beroemd
gemaakt en bekroond. Zij heeft hem uit eene betrek
kelijke onbekendheid tot vermaardheid doen geraken.
Eertijds nam hij slechts eene plaats onder de jonge
geestige zorgelooze schrijvers in, die met epigram en
satire hun spel drijven. Thans is hij voor het oogenblik
de man die in Frankrijk het meest op den voorgrond
staat en zijne aankomst te Brussel heeft evenveel sensatie
gemaakt als die van een verbannen vorst. De populari
teit van la Lanterne is in de oogen van the Evening star
het bewijs dat men ten onrechte de Parijsche bevolking
als zonder belangstelling in politieke vraagstukken
denkt. „De ontzaglijke opgang van dit blad alzoo
eindigt het Engelsche blad alsmede de voorvallen der
Sorbonne zijn duidelijke verschijnselen der volksonte
vredenheid. Zij kunnen zonder eenig nadeel weder voor
bijgaan, maar voor het oogenblik is het bestaan dier
verschijnselen voor geen twijfel vatbaar. In een vrij land
zou dit van geen belang zijn, maar in een land, hetwelk
bestuurd wordt gelijk Frankrijk, kan niemand, zelfs de
keizer niet, zeggen waartoe zij leiden kunnen."
De Wanderer, een te Weenen verschijnendzeergewaar
deerd dagblad, ziet in de samenkomst van keizer Alexander
en koning Wilhelm te Schwalbach eene politieke demon
stratie en zegt te dien aanzien het volgende: „Deze samen
komst logenstraft op zeer bepaalde wijze de gevolgtrek
kingen welke men had meenen te mogen maken uit de
heftige taal van de organen der oud-Russische party
omtrent eene verkoeling tusschen Rusland en Pruisen.
Terwijl men zich hier te Weenen metillusiën vermeidde
en een aantal politieke combinatiën bouwde op deze
onderstelling, terwijl men zich verheugde in de gedachte
scheiding tusschen Pruisen en Rusland, en weldra laatst
genoemde mogendheid over Duitschland heen de hand
aan Frankrijk meende te zien reiken, erkent men eens
klaps dat de aanvallen der Russische pers tegen Pruisen,
slechts een middel waren om de aandacht af te trekken
van de bevestiging der goede verstandhouding van beide
rijken en om hunne verdere toenadering te maskeeren.
Daar men nu thans gereed is en geen vrees meer behoeft
te koesteren, laat men het masker vallen en vertoont
zich de hartelijkste vereeniging, voor het oog der wereld
bezegeld door de samenkomst der beide vorsten.
„Dit feit heeft ook bovendien nog eene politieke betee-
kenis. Het is niet slechts een antwoord op de samenkomst
te Salzburg, maar bovendien eene mededeeling aan het
kabinet der Tuileriën dat, waar dit tot dusverre naar
een machtigen bondgenoot vruchteloos bleef zoeken,
Pruisen den zijnen reeds gevonden heeft."
De hertog en de hertogin van Montpensier hebben,
volgens berichten uit Madrid, aan koningin Isabella een
protest tegen hunne verbanning toegezonden, onder be
wering dat zij zich volstrekt niet gemengd hebben in
den strijd der Spaansche partijen en overigens niet zij,
maar do hooge regeering van Spanje de verantwoorde
lijkheid draagt der thans onder de bevolking heerschende
spanning.
Tijdingen uit Dublin melden dat de spanning der
Iersche bevolking in het Iersch graafschap Monagham
steeds voortduurt en men telkens voor eene nieuwe uit
barsting der onlusten vreest.
Heden is ter reede van Veere binnengekomen de
Nederlandsche kof de Zwaan, gezagv. Riedijk, van Old
Calabar met Palmolie en Ebbenhout, bestemd naar Mid
delburgen eergisteren is naat see gezeild do Hockey
